با شکستگي هاي استخواني چه کنيم؟
براي آشنايي با چگونگي برخورد با شکستگي هاي استخواني گفتگوي زير با دکتر حميد بهتاش، ارتوپد و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران را مطالعه نماييد.
اگر با فردي آسيب ديده برخورد کرده و شک کنيم که استخوانش شکسته است، بايد چه کار کنيم؟
اگر به شکستگي فردي مظنون هستيد، بايد ناحيه صدمه ديده را از آسيب بيشتر در امان نگاه داريد و سعي نکنيد که استخوان شکسته را جا بيندازيد.
شکستگي، معمولا در نتيجه سقوط از ارتفاع يا سرخوردن اتفاق مي افتد. در چنين شرايطي چه علايم و نشانه هايي مي تواند ما را به تشخيص شکستگي برساند؟
تورم يا خون مردگي روي استخوان، بد شکل شدن اندام صدمه ديده، دردموضعي که با حرکت دادن يا فشار دادن ناحيه آسيب ديده تشديد مي گردد، فقدان عملکرد ناحيه آسيب ديده و بيرون زدگي استخوان شکسته از پوست، نشانه هاي مهم شکستگي است
. براي جلوگيري از آسيب بيشتر ناحيه دچار شکستگي بايد چه کار کنيم؟
ابتدا نبض شريان زير ناحيه آسيب ديده را بگيريد و خاطر جمع شويد که نبض شرياني قابل لمس است. اين موضوع به شما کمک مي کند تا مطمئن شويد که آيا هنوز خون رساني به ناحيه بعد از شکستگي صورت مي گيرد يا خير. اگر چنين نبود يعني نبضي احساس نشد، شخص آسيب ديده در معرض خطر از دست دادن عضو دچار شکستگي خواهد بود بنابراين به سرعت او را به نزديک ترين مرکز درماني منتقل کنيد.
اگر شکستگي از نوع باز بود و استخوان شکسته معلوم شده بود، چه کار کنيم؟
در اين صورت با اعمال فشار بر موضع، خون ريزي را متوقف کنيد. با استفاده از يک گاز استريل، پارچه تميز يا حتي يک تکه لباس تميز، فشار مستقيمي برزخموارد کنيد.
جا انداختن مفاصل، کار شما نيست.
اگر هيچ چيز دم دست نبود از دست خودتان استفاده کنيد و آن قدر فشار دهيد تا خون ريزي متوقف شود. همچنين به منظور کاهش جريان خون به محل شکستگي، ناحيه آسيب ديده را بالا نگه داريد.
يک نکته را نيز اضافه کنم که اگر شخص از حال رفته است، رنگش پريده يا تنفسش کم عمق و سريع است بايد چنين فردي را روي زمين بخوابانيد به طوري که سرش اندکي پايين تر از تنه و پاها قرار گيرد.
مي گويند يکي از مهم ترين مسايلي که هميشه بايد رعايت شود نقل و انتقال صحيح بيماراني است که دچار شکستگي شده‌اند، نظر شما چيست؟
اشاره درستي است. قبل از نقل و انتقال فردي که دچار شکستگي استخوان شده، براي جلوگيري از حرکت کردن استخوان، آن را آتل بندي کنيد. مفاصل بالا و پايين ناحيه شکسته شده را ثابت کنيد. آتل مي تواند با تثبيت ناحيه آسيب ديده از حرکت استخوان شکسته و در نتيجه وخيم تر شدن آسيب بافتي جلوگيري کند. به خاطر داشته باشيد که آتل بندي صحيح مي تواند درد را نيز کاهش دهد.
درباره آتل بندي صحيح و بي حرکت ساختن ناحيه شکستگي نيز توضيح مي دهيد؟
بله، آتل مي تواند از چوب، پلاستيک، فلز يا هر ماده سفت ديگري باشد. آتل را با گاز يا پارچه ديگري بپوشانيد و بعد آن را در طرفين اندام آسيب ديده قرار دهيد. آتل بايد بلندتر از استخوان شکسته باشد و بالا و پايين ناحيه آسيب ديده را بگيرد.
آتل را با استفاده از يک تکه پارچه، ريسمان يا هر چيز ديگري محکم به اندام ببنديد. براي بستن، پارچه يا ريسمان را روي اندام آسيب ديده گذاشته و دو انتهاي آن را در طرف ديگر بدن گره بزنيد. اندام را با آتل محکم ببنديد تا حرکت نکند اما نه آن قدر تنگ که جريان خون بند بيايد.
نحوه آتل بندي بستگي به محل شکستگي دارد. شکستگي هاي ناحيه ستون فقرات يا لگن را نمي توان آتل بندي کرد اما بايد به طريقي ثابت و بي حرکت شوند.
شکستگي ها اغلب در اندام فوقاني، تحتاني يا ستون فقرات اتفاق مي افتد. براي هر کدام چه توصيه اي داريد؟
در شکستگي هاي اندام فوقاني، پيچاندن روزنامه يا مجله دور ساعد مي تواند موثر واقع شود. براي تثبيت شکستگي هاي آرنج مي توان از يک گردن آويز و باندي دور تنه استفاده کرد.
در شکستگي پا، مي توانيد کل اندام تحتاني را بين دو آتل قرار دهيد. اگر آتلي دم دست نداريد، مي توان از پاي سالم فرد به عنوان آتل استفاده کرد تاحرکت پاي آسيب ديده را محدود کند.
در شکستگي استخوان ران، بايد مفصل لگن را هم بي حرکت نگاه داشت اما اگر به آسيب گردن يا ستون فقرات شک داريد، مصدوم را حرکت ندهيد. حرکت دادن شخصي که از ناحيه ستون فقرات مصدوم شده مي تواند فلج دايم و عوارض جدي ديگري را در پي داشته باشد. در صورت حرکت دادن ستون فقرات شکسته ممکن است تصادفا موجب قطع نخاع شود.
به عوارض قطع نخاع اشاره کرديد، افراد عادي چطور مي توانند حدس بزنند که فردي دچار آسيب نخاعي شده و نبايد به او دست بزنند؟
اگر با مصدومي مواجه شديد که شواهدي از ضربه مغزي دارد يا اين که ضربه محکمي به پشت يا گردن فرد خورده باشد يا اگر مصدوم درد شديدي در ناحيه گردن يا پشت دارد يا اين که از ضعف عضلاني، خواب رفتگي، فلج يا عدم کنترل اندام، مثانه يا روده شکايت دارد يا اگر گردن يا پشت فرد، پيچ خورده يا در وضعيت غيرمعمول و عجيب و غريبي قرار گرفته است و يا فرد بي هوش است و قادر به توصيف دردنيست فرض را بر اين بگذاريد که وي دچار آسيب نخاعي شده است. در اين حالت به اورژانس زنگ بزنيد. مصدوم را بي حرکت نگاه داريد و او را تکان ندهيد، مگر اين که در حال خفگي يا در معرض يک خطر قريب الوقوع باشد. اگر ناگزير به جابه‌جا کردن بيمار هستيد خيلي آرام او را روي يک تخته قرار دهيد. براي مثال تخته روي ميز يا در. چند نفر را براي کمک فرا بخوانيد و خاطر جمع شويد که سر و گردن و ستون فقرات بيمار در يک راستا روي تخته محکم شوند. گردن او را حتما بي حرکت نگاه داريد، سر بيمار را با يک حوله يا روسري سنگين، يک کتاب جيبي يا هر چيز نرم و حجيم ثابت کنيد تا هنگام جابه‌جا کردن مصدوم نچرخد.
شکستگي هاي لگن يا مفصل ران نيز در ميان سالخوردگان زياد مشاهده مي شود؛ در اين مورد چه کار کنيم؟
شکستگي هاي لگن يا مفصل ران معمولا در نتيجه سقوط يا تصادف روي مي دهند. در افرادي که استخوان هاي آن ها به دليل پوکي استخوانيا سرطان استخوان تضعيف شده، چنين شکستگي هايي ممکن است به طور خود به‌خود اتفاق بيفتد. دقت کنيد که اگر بيمار از درد مفصل ران، کمر يا ناحيه کشاله ران شاکي است و يا اين که درد در اين نواحي با حرکت يک يا هر دو پا تشديد مي شود، مي توانيد به شکستگي لگن يا مفصل ران شک کنيد. در چنين مواردي همانند صدمات ستون فقرات، بيمار را تکان ندهيد و فورا به اورژانس اطلاع دهيد. اگر ناگزير به حرکت دادن مصدوم هستيد به آرامي او را روي يک قطعه فيبر يا تخته روميزي قرار دهيد، درست مانند همان کاري که در مورد آسيب ستون فقرات انجام مي داديد. به ياد داشته باشيد که در اين مورد سعي نکنيد پا يا مفصل ران جابه‌جا شده يا کج شده را جا بيندازيد
. دکتر عليرضا ناصري
جواب بصورت نقل قول
. 
. 
