زانو درد يكي از شايعترين مشكلات عضلاني اسكلتي است كه علل متعددي در ايجاد آن دخالت دارند و اين روزها باعث مراجعه تعداد زيادي از افراد به پزشك ميشود.
عملكرد مهم مفصل زانو خم و راست شدن پاست. به علاوه قادر به چرخيدن و پيچيدن نيز هست. به منظور انجام همه اين كارها بر تعدادي ساختار شامل استخوان، ليگامان، تاندون و غضروف تكيه دارد.
بسته به اين كه اين قسمت از بدن تحت چه استرسي قرار گرفته باشد و كدام بخش آن بيشتر آسيب ديده باشد انواع زانو درد تجربه ميشود.
يكي از علل زانودرد شكستگيهاي استخواني هستند. علل ديگر شامل پارگي تاندون ، ليگامانها ، صدمات منيسك ، دررفتگي زانو، دررفتگي كاسه زانو هستند.
يكي ديگر از انواع زانودرد ، درد مزمن آن است. اين درد ممكن است در اثر آرتريت شامل روماتوئيد ، استئوآرتريت ، آرتريت كريستالي، بروزيت يا آماس كيسه مفصلي ، عفونت ، تاندونيت يا التهاب تاندون رخ ميدهد.
يك هدف كلي در درمان بسياري از انواع زانودرد، شكستن چرخه التهاب است.
اين چرخه با يك جراحت يا در اثر بيماري آغاز ميشود. پس از وقوع آسيب، موادي كه باعث التهاب ميشوند به زانو حمله ميكنند كه منجر به التهاب بيشتر ميشود.
اين چرخه التهاب به درد پايدار و دائمي ميانجامد اما با كنترل موادي كه باعث التهاب ميشوند و با محدود كردن جراحت بيشتر بافت ميتوان اين چرخه را شكست.
برخي روشهاي مراقبتي موثر در اين مورد شامل استراحت، حفاظت از زانو و استفاده از كمپرس يخ، و بالا بردن زانو ميشود. اين كار به كاهش تورم و بازگشت مايع جمع شده در زانو كمك ميكند.
داروهاي مسكن كه بدون نسخه مصرف ميشوند ، داروهاي ضدالتهابي غيراستروئيدي مانند ناپروكسن و ايپوپروفن يا ادويل نيز در درمان زانو درد موثرند.
اين داروها مستقيما درد را كنترل ميكنند و در دزهاي بيشتر به عنوان عوامل ضد التهاب عمل ميكنند كه باعث شكسته شدن چرخه التهاب ميشوند اما داروهاي مسكن نيز مانند ساير داروها عوارض جانبي دارند.
براي مثال در مبتلايان به زخمهاي معده يا بيماريهاي كليوي مشكل آفرين خواهند بود.
از استامينوفن نيز ميتوان براي كنترل درد زانو استفاده كرد اما اين دارو اثر ضدالتهابي داروهاي غيراستروئيدي را ندارد اما هنوز هم در درمان انواع زانو درد از جمله درد ناشي از پوكي استخوان موثر است.
به هر حال اگر پس از دو سه روز، با مصرف اين داروها، درد برطرف نشد بايد به پزشك مراجعه كرد.
پزشك پس از آگاهي از چگونگي درد، محل، سابقه و عوامل تشديدكننده يا تخفيف دهنده آن و اطلاع از شيوه زندگي، مشكلات خاص پزشكي، مصرف داروهاي خاص، به كمك معاينه بدني، عكسبرداري با اشعه ايكس و اسكن، ام.آر.آي اقدام به تشخيص ميكند.
در صورتي كه علايم عفونت يا آرتريت وجود داشته باشد پزشك با يك سرنگ مايع جمع شده در زانو را بيرون ميكشد. سپس اين مايع براي تشخيص فراتر مورد ارزيابي قرار ميگيرد.
گاهي در صورت وجود آرتريت كريستالي، كريستالها زير ميكروسكوپ قابل رويت هستند. آزمايشات خون و آرتروسكپي بخش ديگري از اقدامات تشخيصي محسوب ميشوند.
پيشگيري
همانطور كه گفته شده زانو درد علل مختلفي دارد. پيشگيري بسياري از انواع آن دشوار است اما ميتوان با يكسري توجهات آسان از احتمال جراحت زانو و درد آن كاست.
اين ملاحظات شامل حفظ وزن متعادل و جلوگيري از چاق شدن، تناسب اندام و توزيع عضلاني مناسب در بدن، تقويت عضلات، ورزش صحيح، انجام حركات نرمشي، حفاظت از زانو به هنگام فعاليتهاي ورزشي و غيره ميباشد.