دكتر كيوان رضوانى
وقتى نخستين بار در سال ۱۷۶۳ از پودر پوست درخت بيد براى تسكين بيمارى كه از تب رنج مى برد استفاده كردند كسى فكرش را نمى كرد كه سال ها بعد دارويى را از آن كشف كنند كه جان ميليون ها نفر را از خطر مرگ نجات دهد. سال ۱۸۹۹ بود كه آسپيرين را كشف كردند و آن را به جامعه بشريت هديه دادند و امروز ما مى خواهيم اين دارو را قدرى بيشتر به شما خواننده گرامى بشناسانيم.
آسپيرين دارويى است كه مدت ها است اثرات ضد درد، ضد تب و ضد التهابى آن به اثبات رسيده اما امروزه از آسپيرين در مصارف ديگرى بهره مى برند كه در زير به تفصيل برايتان عرضه مى داريم.
• آسپيرين و تسكين دردها
آسپيرين يكى از پرمصرف ترين داروها در تسكين دردهاى خفيف تا متوسط با علل گوناگون به شمار مى رود.
*آسپيرين در تسكين دردهاى ناشى از آرتريت روماتوئيد و استئو آرتريت به كرات استفاده مى شود. همچنين دردهاى ناشى از التهاب تاندون ها به خوبى به آسپيرين جواب مى دهند و به راحتى تسكين پيدا مى كنند.
آسپيرين در تسكين دردهاى شديد مثل انفاكتوس قلب و دردهاى كليوى و يا كيسه صفرا بى تاثير است و نبايد در اين موارد آن را مصرف كرد.
*در بيماران سرطانى جهت تسكين دردهاى آنها از آسپيرين به همراه ضد دردهاى مخدر ديگر استفاده مى كنند كه به خوبى دردهاى اين عزيزان را كنترل مى كند.
•آسپيرين و سكته ها
از آسپيرين جهت پيشگيرى از بروز سكته هاى قلبى و مغزى در افراد مسن استفاده مى كنند. بسيارى از افرادى كه از درد سينه و بيمارى هاى قلبى رنج مى برند جهت پيشگيرى از بروز سكته در آنها از آسپيرين استفاده مى كنند.
•آسپيرين و بيماران ديابتى
به بيماران ديابتى آسپيرين مى دهند چون اين بيماران در معرض ابتلا به آب مرواريد هستند و مصرف آسپيرين در آنها از بروز اين عارضه مى تواند پيشگيرى كند.
• آسپيرين و سرطان ها
كسانى كه سابقه خانوادگى سرطان كولون دارند، مى توانند از آسپيرين بهره هاى فراوانى ببرند چرا كه مصرف درازمدت دوز پائين آسپيرين باعث كاهش ميزان بروز سرطان كولون در افراد مستعد مى شود.
• پيامدهاى مصرف آسپيرين
عوارض گوارشى: مهم ترين عارضه آسپيرين همين عوارض گوارشى است كه مى تواند بيمار را بسيار آزار دهد. بيمار به دنبال مصرف آسپيرين دچار آشوب معده مى شود كه به همين دليل توصيه مى شود آسپيرين را همراه غذا با يك ليوان آب يا شربت هاى ضد اسيد مصرف كنند تا دچار اين عارضه نشوند. علاوه بر اين به سبب آسيبى كه آسپيرين به مخاط معده وارد مى كند مصرف كنندگان آن بايد مراقب زخم معده ناشى از آسپيرين باشند.
احساس تهوع، سوزش سر دل و خونريزى هاى گوارشى از جمله عوارض بحث برانگيز آسپيرين به شمار مى روند. از اين رو در صورت مشاهده هركدام از اينها سريعاً مصرف آن را قطع كنيد و به پزشكتان اين نكته را اطلاع دهيد.
عوارض عصبى: سرگيجه، گيجى، وزوز گوش را در حين مصرف آسپيرين جدى بگيريد. از اين رو پس از مصرف آسپيرين از انجام كارهاى پرخطرى كه نياز به تمركز دارند برحذر باشيد.
عوارض حساسيتى: اگر آسپيرين مصرف كرديد و ديديد كه كهير زديد تعجب نكنيد كه اين مورد از عوارض تقريباً شايع آسپيرين به شمار مى رود. بروز كهير، خس خس سينه و خونريزى هاى زيرپوستى از جمله ديگر عوارض آسپيرين به شمار مى روند كه نبايد به راحتى از كنار آنها گذشت.
• يادمان باشد كه:
۱- اين دارو را ترجيحاً بين دماى ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتيگراد در ظروف مقاوم به هوا و در محيط خشك نگهدارى كنيد مگر اينكه كارخانه سازنده دستور ديگرى بدهد. اگر دارويتان به صورت شياف است از يخ زدن آن جلوگيرى كنيد و آن را در مكان خنك نگهدارى كنيد.
۲- اگر از عوارض گوارشى آسپيرين رنج مى بريد اين دارو را با يك ليوان پر از آب يا شير و همراه غذا استفاده كنيد. از خرد كردن و جويدن آسپيرين برحذر باشيد كه سبب آسيب هاى وخيمى در ناحيه دهان و مرى مى شود.
۳- بيماران مبتلا به آسم، پوليپ بينى، تب يونجه و كهير مزمن بايد با احتياط اين دارو را مصرف كنند و حتماً قبل از مصرف با پزشك معالجشان مشورت كنند.
۴- به كودكان و نوزادان تا آنجايى كه مى شود آسپيرين ندهيد كه سبب مسموميت شديدى مى شود و عوارض وخيمى را به دنبال دارد.
۵- قبل از مصرف دارو را بوكنيد و در صورت استشمام بوى سركه همه داروها را دور بريزيد چون دارو فاسد شده است.
۶- خانم هاى باردار هرگز اين دارو را خودسرانه مصرف نكنند چرا كه مصرف خودسرانه اين دارو در دوران باردارى و خصوصاً ۳ ماهه سوم عواقب خطيرى بر روى مادر و جنين به همراه دارد.