متيلفنيدات Methylphenidate
در مورد اين دارو
متيلفنيديت دارويي است كه در برنامه درمان كلي اختلال بيشفعالي كمتوجهي به كار ميرود. اين برنامه شامل بخشهاي رفتاري (اجتماعي، تحصيلي، و روانشناختي) است. اين اختلال با كاهش گسترده توجه، افزايش حركات تكانهاي و (معمولاً) بيشفعالي، شناخته ميشود. از اين دارو در درمان ناركولپسي (يك بيماري كه در آن بيمار دچار حملات خواب ناگهاني ميشود) نيز استفاده ميشود. نام تجاري اين دارو ريتالين است.
چگونگي مصرف
قرصهاي متيلفنيدات معمولاً روزي 2 يا 3 بار، 45-30 دقيقه پيش از غذا مصرف ميشود. مصرف به موقع تمامي نوبتها در طي روز بسيار ضروري است. آخرين نوبت بايد پيش از ساعت 6 بعدازظهر خورده شود تا از بيخوابي ناشي از آن جلوگيري شود. در مورد كودكان، متيلفنيدات هفتهاي 5 روز (در روزهاي مدرسه) تجويز ميشود و دو روز آخر هفته دارو مصرف نميشود. در ماههاي تابستان و بقيه اوقاتي كه كودك استرس كمتري دارد ميتوان مقدار دارو را كاهش داد. قرصهاي طولانيرهش تا 8 ساعت اثر دارند و ميتوان آنها را 3-1 نوبت در روز تجويز كرد. اين قرصها ترجيحاً بهتر است با شكم خالي خورده شود. قرصها را يكجا ببلعيد، آنها را نشكنيد، خرد نكنيد، و نجويد. هيچگاه كمتر يا بيشتر از مقدار تجويز شده مصرف نكنيد، زيرا اين دارو ميتواند در شما ايجاد عادت نمايد. اگر حس ميكنيد اثر دارو برايتان كم شده است، مقدار دارو را افزايش ندهيد. از دستورات پزشكتان به دقت پيروي كنيد. اگر يك نوبت را فراموش كرديد ، به مجردي كه به ياد آوريد مصرفش كنيد (البته اگر حداكثر يك ساعت دير شده باشد). نوبتهاي باقيمانده همان روز را با فواصل مساوي تقسيم كنيد. مقدار دارو را دوبرابر نكنيد.
هشدارها و عوارض جانبي
در صورت بروز هريك از علايم زير، مصرف متيلفنيديت را قطع كرده، با پزشكتان تماس بگيريد: درد قفسه سينه؛ ضربان قلب تند؛ حركات كنترل نشده بدن؛ واكنشهاي حساسيتي (تب، درد مفصلي، بثورات جلدي، كهير)؛ ضعف يا خستگي غيرمعمول؛ تاري ديد يا ديگر تغييرات بينايي؛ تغييرات خلقي يا ذهني؛ گيجي يا تشنج؛ گلودرد يا تب؛ خشكي دهان؛ سردرد شديد؛ يا لرزش بدن يا دست. علايم زير ممكن است مشاهده شوند ولي فقط در صورتي كه مشكلساز شدند بايد با پزشك در ميان گذاشته شوند: تشويش، بيخوابي، كاهش اشتها، سرگيجه، خوابآلودگي، سردرد، تهوع، يا دلپيچه.
موارد احتياط
در صورت وجود هريك از موارد زير پيش از مصرف متيلفنيدات، پزشكتان را مطلع سازيد:
حساسيت به متيلفنيدات.
بارداري يا شيردهي.
مصرف داروهاي ديگر، به ويژه ديگر داروهاي محرك دستگاه عصبي مركزي نظير مهاركنندههاي اشتها و كافئين؛ پيموزيد و مهاركنندههاي مونوامين اكسيداز (فورازوليدون)، پروكاربازين، يا سلژيلين.
سابقه يا ابتلا به اضطراب يا بيقراري شديد؛ گلوكوم (افزايش فشار داخل چشم): اختلال تورِت و ديگر اختلالات حركتي تيكدار؛ پرفشاري خون.
هنگام مصرف متيلفنيدات توصيه ميشود
بهطور منظم به پزشكتان مراجعه كنيد تا بهبودتان را زير نظر داشته باشد.
با كمك پزشكتان دورههايي بدون دارو براي خودتان برنامهريزي كنيد. ممكن است براي جلوگيري از بروز علايم ترك دارو ضروري باشد، مقدار دارو بايد به صورت تدريجي كاهش يابد.
قد و وزن بهصورت دورهاي اندازه گرفته شود.
در صورت شك به مصرف بيش از حد دارو و مسموميت بلافاصله درخواست كمك پزشكي كنيد.
در صورت داشتن افكار يا احساسات عجيب با پزشكتان مشورت كنيد.
يك برگه شناسايي پزشكي همراه داشته باشيد كه نشان دهد متيلفنيدات مصرف ميكنيد.
متيلفنيدات را دور از دسترس كودكان، و دور از گرما، نور مستقيم، و حرارت مرطوب نگهداري كنيد (در اين شرايط متيلفنيدات فاسد ميشود).
متيلفنيدات تاريخ مصرف گذشته را دور از دسترس كودكان در توالت دور بريزيد.
هنگام مصرف متيلفنيدات نبايد
بدون مشورت با پزشكتان دارو را به يك باره قطع كنيد. ممكن است علايم ترك رخ دهند.