دایره المعارف گیاهی

[amin2000]

مقدمه

توت فرنگی میوه‌ای شبیه توت است ولی کمی درشت‌تر ، رنگش قرمز و طعم آن ترش و مطبوع است. بوته‌اش کوتاه و دارای برگهایی درشت و ساقه‌هایی باریک و خزنده است که روی زمین می‌خوابد و ریشه می‌دواند. توت فرنگی به صورت وحشی و اهلی می‌روید و به اسامی چپلک ، چپالک ، شالکه و چلم نیز خوانده می‌شود.

این میوه به حالت خودرو در بعضی نواحی شمالی ایران وجود دارد و بعضی اوقات به دلیل خوش طعمی میوه آن را بطور مصنوعی پرورش می‌دهند. میوه توت فرنگی به صورت قرمز ، گوشت‌دار و دارای هسته‌های ریزی است که از ماه اردیبهشت پدیدار می‌شود و تا آخر مرداد دوام می‌آورد. از دیر باز همه قسمتهای این گیاه مصرف دارویی داشته است و از برگ و ریشه آن که حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای تانن است به عنوان ضد اسهال و ادرارآور استفاده می‌شده است.





مشخصات گیاه شناسی

توت فرنگی با نام علمی Fragaria متعلق به تیره گل سرخ یکی از گیاهان دو لپه می‌باشد. گیاهانی علفی ، چند ساله ، پوشیده از مو ، استولون‌دار. برگها سه قسمتی ، گل آذین دیهیمی ، دارای 2 تا 10 گل. گلها دارای گریبانه ، 5 قسمتی ، کاسبرگ فرعی وجود دارد. پرچمها 10 تا 30 عدد و برچه‌ها 10 تا 80. میوه کافشه‌ای ، متشکل از تعداد زیادی برچه که روی یک نهنج گوشتی مخروطی قرار گرفته‌اند.

انواع توت فرنگی

F.vesca

گیاهی استولون‌دار ، شاخه گل دهنده به طول 5 تا 30 سانتیمتر ، تقریبا بلندتر از برگها. برگهای قاعده طوقه‌ای ، سه قسمتی ، برگچه‌ها تخم مرغی ، واژ تخم‌مرغی یا لوزی ، تقریبا برابر یکدیگر ، حاشیه اره‌ای ، سطح فوقانی دارای موهای پراکنده ، سطح تحتانی پوشیده از موهای خاکستری روی هم خوابیده ، بطوری که سطح تحتانی خاکستری رنگ به نظر می‌رسد. گل آذین دارای 2 تا 7 گل ، پوشیده از کرکهای روی هم خوابیده. گلها به قطر 12 تا 18 میلیمتر ، معمولا نر ماده. کاسبرگها 3 تا 4 میلیمتر ، نیزه‌ای با نوک سیخکی.

کاسبرگهای فرعی نیزه‌ای. نوک دارای بریدگی ، کمی کوتاهتر از کاسبرگها. کاسبرگها و کاسبرگهای فرعی در زمان رسیدن میوه پراکنده یا برگشته. گلبرگها سفید ، به طول 4 تا 5 میلیمتر ، واژ تخم مرغی یا دایره‌ای. نهنج قرمز ، بدون کرک ، آبدار ، در زمان رسیدن میوه تا یک سانتیمتر ، برچه‌ها پراکنده روی نهنج. فصل گلدهی اواخر بهار تا تابستان می‌باشد. گیاه متعلق به منطقه خزری است. پراکندگی جغرافیایی آن در اروپا ، ترکیه ، ایران و در روسیه است. پراکندگی در ایران در مناطق شمال و شمال غرب می‌باشد.





F.viridis

گیاهی استولون‌دار ، ساقه 5 تا 25 سانتیمتر. برگهای قاعده طوقه‌ای، سه قسمتی ،‌برگچه انتهایی تخم مرغی تا لوزی با دمبرگچه بسیار کوتاه ، برگچه‌های طرفین تخم مرغی و چسبیده ، حاشیه دارای 6 تا 11 دندانه کوچک ، سطح فوقانی نسبتا سبز تیره ، دارای کرکهای پراکنده ، سطح تحتانی دارای کرکهای ابریشمی روی هم خوابیده. دمبرگ پوشیده از کرکهای پراکنده. گل آذین دارای 2 تا 8 گل ، پوشیده از کرکهای پراکنده. گلها معمولا نر ماده.

کاسبرگها و کاسبرگهای فرعی تقریبا مساوی یکدیگر ، به طول 4 تا 7 میلیمتر ، خطی یا خطی- نیزه‌ای ، در زمان رسیدن میوه افراشته. گلبرگها تا حدودی زرد رنگ ، واژ تخم مرغی ، ناخنک‌دار ، نهنج قرمز ، کرکدار ، آبدار. برچه‌ها پراکنده روی نهنج. فصل گل دهی اواخر بهار تا تابستان می‌باشد. گیاه متعلق به منطقه خزری است. پراکندگی جغرافیایی آن در اروپا ، ترکیه ، ایران و قفقاز است. پراکندگی در ایران در شمال و شمال غرب می‌باشد.

F.xananassa

اختلاف اساسی آن با گونه F.vesca در موارد زیر است: برگها درشت‌تر ، برگچه‌ها حدود 5 تا 8 سانتیمتر ، سطح فوقانی برگها بدون کرک ، گلها درشت ، به قطر 20 تا 35 میلیمتر ، کاسبرگها افراشته ، نهنج در زمان رسیدن میوه بسیار درشت ، به قطر حدود 3 سانتیمتر. این گونه هیبرید بین گونه امریکایی شمالی F.virginiana Duchesne و گونه موجود در شیلی به نام F.chiloensis (L.) Duchesne می‌باشد به صورت بومی در ایران وجود ندارد ولی جهت مصرف خوراکی کاشته می‌شود.





خواص تغذیه‌ای توت فرنگی و اثر آن در سلامتی انسان

توت فرنگی منبع خوبی از فیبر ، ویتامین C ، فولات، پتاسیم و آنتی اکسیدانها می‌باشد که این مواد مغذی باعث می‌شوند توت فرنگی باعث افزایش سلامت قلب ، کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان و در کل ارتقاء سلامتی بدن شود. همچنین دارای املاح کلسیم ، آهن و فسفر می‌باشد. از مواد موثر مهم آن می‌توان تانن ، موسیلاژ ، قندهای مختلف ، سالیسیلاتها و بخصوص اسیدهای میوه را نام برد. توت فرنگی سرشار از ویتامین و فاقد چربی اشباع است و کالری کمی دارد.

توت فرنگی مانند سایر توتها مثل شاه توت ، توت سفید ، تمشک پاک کننده روده و مثانه است. دریافت روزانه یک واحد توت فرنگی باعث افزایش قابل توجهی در مقدار فولات خون شده و نیز فشار خون بالا را کاهش می‌دهد . فولات ، مقدار هموسیستئین خون را کاهش می‌دهد. همچنین توت فرنگی دارای مقادیر بالایی از آنتی اکسیدانها مثل الاژیک اسید و آنتوسیانین است که در پیشگیری از بیماریهای قلبی موثرند. این مطالعات اهمیت مصرف توت فرنگی را در برنامه غذایی به عنوان عامل بهبود عملکرد دستگاه قلبی-عروقی نشان می‌دهد.

تذکراتی در مورد مصرف توت فرنگی

اولا به علت تماس میوه‌ها بر روی زمین ، خاک و کود ممکن است آلوده شود که باید آنرا شسته و سپس مصرف کرد. ثانیا بعضی از افراد نسبت به آن حساسیت دارند و ممکن است این حساسیت به صورت استفراغ و یا ناراحتیهای جلدی بروز کند. همچنین در افرادی که دارای ناراحتیهای پوستی می‌باشند ممکن است آنها را تشدید کند که باید این نکته مورد توجه قرار گیرد. توت فرنگی به علت داشتن اسید سالسیلیک در بعضی اشخاص ، کبد و مثانه را تحریک کرده و جوشهایی شبیه کهیر ایجاد می‌کند که به علت آلودگی خون و داخل بدن است. کسانی که معده‌ای حساس دارند یا مبتلا به بیماریهای کهیر ، اگزم و آسم هستند ، بهتر است از خوردن توت فرنگی پرهیز کنند.

[amin2000]

ارزش تغذيه اي خربزه

خربزه ميوه اي شيرين، لذيذ و گواراست كه انواع گوناگوني دارد و بهترين آن خربزه خراسان است.
رسول گرامي اسلام (ص) در بيان خواص خربزه فرموده اند: خربزه از زينت هاي زمين است، آب آن از رحمت الهي، و شيريني آن از بهشت است. همچنين مي فرمايند : خوردن خربزه پيش از غذا، بدن را مي شويد و بيماري را از بدن ريشه كن مي كند.
از امام علي عليه السلام نقل شده است خوردن خربزه، مثانه را پاك و سنگ مثانه را آب مي كند و ادرار را افزايش مي دهد.
ايشان مي فرمايند : خربزه ده خاصيت دارد:
1- خوردني است.
2- آشاميدني است، چون آبدار است.
3- ميوه است.
4- گل است ( زيرا بويي مطبوع دارد ).
5- شيريني است ( زيرا داراي قند زياد است ).
6- روده ها و معده را شستشو مي دهد.
7- معده و روده را پاكيزه مي كند.
8- سبزي است.
9- دواي درد است.
قسمت هايي از اين ميوه كه در تغذيه و پزشكي استفاده مي شود، عبارت اند از: گوشت، تخم و پوست ميوه.
خواص درماني خربزه
1- خربزه داراي ويتامين A است، از اين رو در ترميم و تجديد سلول هاي بدن نقش دارد.
2- خربزه با داشتن خاصيت ادرارآور بودن در بيماري هاي سنگ كليه و مثانه مفيد است؛ دراين بيماري ها بايد نمك و فلفل كمتر خورده شود.
3- خربزه سرشار از ويتامين هاي A ، D وC و سلولز است.
4- خربزه به علت دارا بودن خاصيت مليّن، براي معالجه يبوست تجويز مي شود.
5- اگر گوشت خربزه را له كنيد و به صورت مرهم روي سوختگي هاي سطحي پوست بدن بگذاريد، آن را معالجه خواهد كرد.
6- تخم خربزه براي سرفه حاد، درد سينه و حلق و تب هاي شديد مفيد است.
7- خربزه باعث افزايش شير در زنان شيرده مي شود.
8- مغز تخم خربزه ي بو داده طبيعت گرم دارد.
9- مغز تخم خربزه ي بو داده داراي خاصيت ادرار آور، نرم كنندهو افزايش دهنده ميل جنسي است.

10- خربزه براي اشخاص مبتلا به سل ريوي و كم خوني مفيد است.
11- خربزه، رنگ چهره را روشن مي كند و بيماري استسقاء ( احساس تشنگي دائمي ) را درمان مي نمايد.
13- خربزه به هضم غذا كمك مي كند و رودل را برطرف مي نمايد.
14- خوردن 8 گرم دم كرده ي پوست خشك شده ي خربزه ، سنگ مثانه را دفع مي كند.
احتياط لازم در مصرف خربزه
1- مصرف زياد خربزه باعث نفخ مي شود، در نتيجه در ناحيه معده و روده ايجاد درد مي نمايد.
2- بايد خربزه را بعد از غذا مصرف نمود، زيرا در غير اين صورت توليد اسهال و ورم روده مي كند.
3- خوردن خربزه كال در كساني كه معده ضعيف دارند، توليد اسهال مي كند. همچنين خلط را مي افزايد و براي سينه درد و سرماخوردگي مضر است.

تنظيم و تهيه : كارشناس تغذيه تبيان

[amin2000]

یه مقاله:

گیاه زعفران (Crocus sativus) :

گیاه دارویی است که قسمت دارویی آن کلاله می باشد . به عنوان تقویت کننده ، معطر ساختن و رنگین نمودن غذاها استفاده بیشتری دارد . منشا اصلی این گیاه آسیاست . گیاهی است پیاز دار و چند ساله از تیره زنبق . ساقه به ارتفاع 10 تا 30 سانتیمتر ، برگ ها باریک و دراز ، گل ها بنفش یا ارغوانی ، کلاله به رنگ قرمز و حدودا نارنجی است . دارای بوی معطر که در بازار به عنوان زعفران خرید و فروش می شود . تکثیر آن توسط پیاز انجام می شود . ابتدا پیاز را از خاک بیرون آورده و خشک می کنند و در ماه های تیر و مرداد در زمین هایی با بافت نسبتا رسی و کود دار انجام می شود . پیازها در 4 ردیف به نحوی کاشته می شوند که فاصله هر پایه با پایه بعدی حدود 50 سانتیمتر باشد . در سال اول و دوم ، محصول دهی گیاه کم است ولی از سال سوم علاوه بر اینکه محصول آن افزایش پیدا می کند ، ایجاد پیازهای جانبی هم می کند ، بطوریکه از سال سوم به بعد علاوه بر زعفران ، کشاورز می تواند پیاز آن را هم بفروشد .در بعضی از مزارع ، با گیاهان خانواده بقولات نیز بطور مشترک کاشته می شود . پس از کاشت پیاز ، ابتدا برگ ها و پس از مدت زمان کوتاهی گل ها ظاهر می شوند . برای کشت ، بهترین نوع پیاز ، پیاز دو ساله است. کشوری که در حال حاضر به صورت انبوه در کشت زعفران فعالیت دارد ، کشور اسپانیا است . هر 4 سال یکبار گیاه را در زمین های زراعی کشت می کنند . با توجه به پیازهای زیادی که این گیاه تولید می کند ، اولا قابلیت تولید نشا را دارد و ثانیا کل سطح مزرعه را پوشش می دهد . در موقع برداشت محصول ، ابتدا گل ها را می چینند ، سپس کلاله گل ها را جدا و حتی المقدور از خامه جدا می کنند . چیدن گل های زعفران باید صبح و قبل از ساعت 10 انجام شود . خشک کردن کلاله ها معمولا در آبکش هایی که دارای منافذ مناسب هستند و به شکل آویخته هستند ، انجام می شود . برای خشک کردن کلاله ها گرما باید در حد معینی باشد . اگر گرما زیاد باشد ، باعث تغییر رنگ و سیاه شدن کلاله می شود و این امر از مرغوبیت و بازار پسندی آن می کاهد . اگر گرما کم باشد ، چون کلاله قسمت ظریفی از گیاه است ، قارچ و کپک آن را از بین می برد . از هر 77 کیلوگرم کلاله تازه ، 1 کیلوگرم کلاله خشک بدست می آید . زمان جمع آوری اوایل مهر تا اواخر مهر می باشد .

دوتا تاپیک:

تاریخچه زعفران:

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

درباره زعفران بیشتر بدانیم؟

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

[amin2000]

زعفران

زعفران با نام علمي كركوس ساتيوس Crocus Sativus از خانواده زنبقيان Iridaceae مي باشد. در برخي منابع، مثلا در دائره المــعارف آمريكانا Americana Encyclopedia ذكر شده است كه اين كلمه از كريكوس Corycus كه نام منطقه اي در سيليسيا Cilicia واقع در شرق مديترانه مي باشد گرفته شده است. عده اي مبداء زعفران را ايالت قديم ماد ايران مي دانند، برخي از محققين نيز خاستگاه زعفران را در منطقه وسيعتري از كره زمين شامل يونان، تركيه، آسياي صغير و ايران مي دانند.
ايرانيان ضمن صدور زعفران به بسياري از نقاط جهان باستان، خواص آن را به يونانيها، روميها، چينيها و اقوام سامي از جمله عربها معرفي كردند و شيوه زراعت آن را در سده هاي اول تا چهارم هجري به امم اسلامي پيرامون مديترانه آموختند. به اين ترتيب كه نخستين زعفران زارها به وسيله ايرانيان تبعيد شده توسط معاويه در نواحي شام داير شدند، سپس كاشت زعفران در شمال افريقا و اندلس (اسپانياي اسلامي) وصقليه (سيسيل) رواج يافت و اقوام ايراني همچون رستميان و بنوطبري در انتقال فرهنگ زعفرانكاري مؤثر بودند.
مستندات تاريخي بيانگر اين واقعيت است كه ايرانيان از روزگاران كهن به زر و زعفران علاقه و توجهي بليغ داشته اند به طوري كه در جشن ها و سرور ها و مجالس بزم و نشاط مانند عروسي ها و اعياد، يا استقبال از بزرگان و زائران زر و زعفران نثار قدمها مي كردند. در برپايي با شكوهتر اين گونه آئين ها، ضمن آذين بندي و آينه بندان، سكه هاي زرين و سيمين را به همراه زعفران و گل و نقل بر سر عروس و داماد يا شخصيتهاي مورد نظر، و گاهي همه حاضران در اين گونه مراسم مي ريختند. در برخي ازمراسم زعفران را به تنهايي، يا همراه با مشك وعنبر و عود دود مي كردند و گلاب مي پاشيدند.
درعصرهخامنشيان زعفران براي تزئين گرده هاي نان ومعطر كردن خوراكها به كار مي رفته است. فرديناند يوستي ضمن شرح زندگاني داريوش نوشته است: ((شاه ايران تن خود را روغني معطر مي ماليد كه عبارت بود از مخلوط روغن آفتاب گردان كه در پيه شير پخته و با زعفران و شراب خرما تهيه ميشد)). در دوره پارتها زعفران ايران به يونان و روم مي رفت، بعدا چين هم از مشتريان زعفران ايران شد. در عصر ساسانيان كاشت زعفران در قم و بون نيز رايج گرديد و مرغوبيت محصول آنها شهرت يافت. در همان روزگار زعفران در پرداخت كاغذهاي گران قيمت كاربرد پيداكرد، اما پيشتر از آن محلول زعفران به عنوان مركب تحريراستفاده مي شد،وتا قرنها بعددرتركيب مركبهاي تحرير مرغوب به كار مي رفته است. از انواع مركب زعفراني كم رنگ و پر رنگ (از زرد كمرنگ تا قرمز خونين) براي نوشتن عنوان فرمانها و نامه هاي سلاطين و خليفگان و امرا، و همچنين در تحرير عنوانها و سرفصلهاي كتب و رسالات و نيز در تذهيب و تشعير ، و در تصوير ها و نقوش حواشي و متن استفاده مي شده است. افزون بر اينها در تحرير دعاهاي مقدس و همچنين تعويذ ها و طلسم هاي خاص بر روي كاغد و پارچه و گاهي كفن، مركب زعفران به كار مي رفته است .
در منابع پهلوي زعفران با نام پارسي (كركم) ثبت شده است. در يك ترجمه بندهش زعفران جزو اسپرغم ها يا عطرها يا گياهان خوشبوي به حساب آمده، و در ترجمه ديگري از اين كتاب، زعفران در شمار گياهان رنگ كننده پارچه ذكر شده است. كلمه زعفران يك واژهء عربي يا احتمالا معرب است كه ريشه و وجه اشتقاق آن ناشناخته مانده، گو اينكه در منابع غربي براي اين كلمه و كلمه كركم مبناي سومري عنوان شده است. اين نظر قابل تامل در صورتي به واقعيت نزديك است كه مبدا سومريان از نواحي زعفران خيز ايران باشد، يا بتوان آنها را همان بوميان رانده شده از ايران زمين، پس از هجوم آرياهاي دامدار و شبان پيشه پنداشت.
در منابع لغت فارسي و عربي دهها كلمه به معني زعفران ثبت شده است. اما اين كلمات به ندرت در مآخذ و متون كهن فارسي به كار رفته است. مثلا كلمه كركم در نوشته ها و سروده هاي فارسي در موارد بسيار اندك ذكر شده است، اما كلمه زعفران با همه خصلتها و خصوصيات و خواص نباتيش مورد توجه بسياري از ادبا و نويسندگان و شاعران قرار گرفته است، به طوري كه با جرأت مي توان گفت كلمه زعفران و تعبيرات و تشبيهات مربوط به آن به اندازه اي كه در منابع و متون و دواوين فارسي آمده در آثار مكتوب هيچ يك از السنه جهاني به كار نرفته است.
كشت زعفران در گذشته اي بسيار دور در غالب مناطق مركزي ايران متداول بوده است. شهرت زعفران قم در زمان قبل از اسلام حكايت از پيشينه كشت اين گياه در ايران قديم دارد. در قرن دهم ميلادي كشت زعفران توسط اعراب (كه خود اعراب نيز آن را از ايرانيان آموخته بودند) در اسپانيا متداول گرديد و متعاقب آن در قرن هجدهم در ناحيه اي به نام Walden در Essexانگلستان رواج داشته و امروزه اين محل به نام Saffron Walden معروف است .
به طوري كه از نوشته هاي ادبي و پزشكي هندوستان برمي آيد ، زعفران از دير باز براي مردم آن سرزمين شناخته شده بوده است. همچنين زعفران نزد مردم مصر، يونان، كليميان، هندوها و مسلمانان از توجه خاصي برخوردار بوده است.
گياهشناسي
زعفران با نام علمي ( .Crocus Sativus L ) از خانواده زنبقيان (Iridaceae) گياهي علفي، چند ساله، بدون ساقه و پيازدار است. پياز زعفران از نوع توپر و تقريبا كروي شكل با قطر 3 تا 5 سانتي متر و پوششي قهوه اي رنگ مي باشد كه در زير خاك قرار مي گيرد. هر پياز 6تا 9 برگ باريك، نظير برگ علفهاي چمني توليد مي نمايد. ريشه هاي زعفران ازنوع افشان هستند كه از قــاعده پيازها و از روي دايــره محيطي آن مي رويند. گل زعفران اولين اندامي است كه در اوايل پاييز ظاهر مي شود. در سال اول كشت، به علت ضعف پيازها و عدم استقرار كامل آنها در خاك و كشت عمقي، جوانه هاي گل توان كافي براي رويش ندارند و حتي برگها در سال اول ديرتر از معمول ظاهر مي شوند. پوشش گل از سه كاسبرگ و سه گلبرگ همرنگ بنفش تشكيل مي شود، به طوريكه تشخيص كاسبرگها از گلبرگها مشكل مي باشد. تعداد پرچمها سه و طول ميله پرچم دو برابر بساك است. بساك زعفران زرد رنگ مي باشد. مادگي در مركز گل قرار گرفته و داراي يك تخمدان است و از قسمت تخمدان خامه باريكي خارج مي گردد. خامه طويل و كشيده بوده به رنگ زردكمرنگ است كه به يك كلاله شفاف قرمز نارنجي سه شاخه اي به طول3-2 سانتي متر ختم مي شود. سه كلاله همراه با خامه پس از خشك كردن، زعفران تجارتي را تشكيل مي دهند.


اندامهاي مختلف گياه زعفران
تكثير زعفران از طريق ايجاد پيازچه هاي جديد كه از پياز مادر توليــد مي شود صورت مي گيرد. پياز زعفران در ماههاي تابستان به صورت غيرفعال و راكد در زمين باقي مي ماند و رشد دوباره خود را در حدود پايان تابستان شروع مي نمايد. بر طبق گزارشات موجود چندين واريته شناخته شده در كشورهاي مختلف كشت مي گردد.
تقسيم بندي انواع زعفران
در ايران معمولاً زعفران توليدي به چند شكل تقسيم بندي مي شود. يكي از اصطلاحاتي كه از ديرباز در اين زمينه مورد استفاده قرار مي گرفته زعفران دخترپيچ است. اين نوع زعفران شامل قسمت كلاله و خامه، (قسمت سرخ و قسمت سفيد يا زردرنگ زعفران) مي باشد كه در فارسي به آن زعفران دسته‌اي نيز گفته مي‌شود، و در خارج از كشور آن را به عنوان زعفران Bunch (دسته اي) يا Red & White(سرخ و سفيد) مي شناسند. در واقع قسمت قرمز دراين نوع زعفران بايدبين 75-70% باشد و قسمت ريشه يا كنج آن حدود30-25% است.
از نامهاي جديدتري كه بعداً مرسوم شد، زعفران سرگل يا به اصطلاح عاميانه زعفران سرقلم بود كه از زعفران دسته اي توليدگرديد، بدين نحو كه قسمتهاي زرد آن رابا قيچي كردن وسپس با استفاده از روش الكتريسيته ساكن جدا نمودند و زعفراني تميزتر و كاملاً قرمز به دست آوردند كه در زبان انگليسي به آن All-Red (كاملا سرخ) گويند و مشابه زعفراني است كه كوپه Coupé (قطع شده يا بريده)خوانده مي شود. بعدها زعفرانهايي را كه براي تهيه آنها مستقيماً قسمت قرمز(تنها شامل مقدار بسيار كمي از زردي) را از گل جدا مي‌كنند پوشالي ناميدند، شايد به اين دليل كه اين نوع يك حالت حجيم و پوشال مانند پيدا مي‌كند، كه البته پايگاه معتقداست اين اسم مناسبي نيست و بايد نام بهتري براي اين نوع زعفران انتخاب شود. هر كدام از اين زعفرانها ممكن است درجه يك يا دو و مرغوب يا نامرغوب باشند و هيچيك را نمي توان به ديگري ترجيح داد. آنچه كه مسلم است قدرت رنگدهي و كيفيت زعفران دسته به مراتب پايين تر از انواع ديگر زعفران است، همينطور از نظر روش خشك كردن چون با تاخير خشك مي شود و در واقع بخشي از قدرت رنگدهيش را در طول فرآيند خشك كردن از دست مي دهد كيفيت پايين تري دارد.
برخلاف نتايج بررسيهاي علمي و آناليزهاي انجام شده برخي تصور مي كنند زعفران دسته‌اي و حتي ريشه يا كنج داراي عطر بيشتري است. اين كاملاً اشتباه است، زيرا منشا مواد موثره زعفران (كروسين، پيكرو كروسين و سافرانال، مخصوصاً كروسين موجود در قسمت زردي(كنج) زعفران، كلاله آن است و مواد مذكور در اثر حركت در بافت گياهي از كلاله به آنجا انتقال پيدا كرده اند، خود زردي(كنج) نه تنها داراي مقدار قابل توجهي از آنها نيست(در مقايسه باكلاله) بلكه كروسين موجود در آن صفر است. از نظر عطر نيز تنها به اين علت كه به سبب نوع بافت گياهيش امكان جذب رطوبت بيشتري از كلاله دارد، معطرتر به‌نظر مي‌رسد.
وقتي زعفران سرگل را از زعفران دسته‌اي جدا مي‌كنيم، قسمت ريشه يا سفيد كه در فارسي به آن كنج يا سفيد زعفران و در اروپا به آن white (سفيد) يا style (خامه)گفته مي‌شود،جدا مي‌شود و در واقع نمي توانيم آن را زعفران تلقي كنيم. اين ماده كنج زعفران ناميده مي شود و تعريف زعفرن را شامل آن نمي‌دانيم.
از تقسيم بنديهاي ديگري كه وجود دارد تقسيم بندي است كه توسط بعضي از شركتها مورد استفاده قرار گرفته و در آن زعفران برمبناي كيفيت به درجه هايي تحت عناوين 1و 2و3 يا 1و2و3و4 و همينطور حروف انگليسي مثل A،B و C درجه بندي شده اند. اينها استانداردهاي كارخانه‌اي هستند، و اميدواريم در آينده پايگاه زعفران بتواند با كمك موسسات ذيربط مثل مؤسسه استاندارد و اتحاديه صادركنندگان و ساير بخشها يك نامگذاري واحد را براي زعفران ايران رايج نمايد.
زعفران و هنر
از ميان هنرهاي بسياري كه نزد ايرانيان يافت ميشود، در حال حاضر حداقل به دو هنر بسار قديمي مي توان اشاره كرد كه در آنها از زعفران استفاده شده است. اين دو عبارتند از تذهيب و فرشبافي (در اينجا ذكر دو نكته لازم است، اول اينكه منظور نگارنده از اين كلمات هنرهايي هستند كه منشا ايراني دارند، در غير اينصورت هنرهايي مانند نقاشي و خوشنويسي از شناخته شده ترين هنرهايي هستند كه مي توان در آنها از زعفران استفاده كرد، نكته دوم اين كه احتمالا از اين ماده در هنرهاي ديگري نيز استفاده شده است كه اثبات صحت و سقم اين موضوع نياز به بررسي دارد.)
در فرشهاي ابريشمين كه با رنگهاي طبيعي توسط استادان بزرگ ايران از قرون مختلف بافته شده، به اقصي نقاط دنيا رفته وشهرت جهاني دارند، از زعفران به عنوان يك رنگ طبيعي و با ثبات استفاده گرديده، همينطور در كتب خطي در خوشنويسيهاي مختلفي كه استادان اين هنر انجام داده اند از زعفران به عنوان يك مركب يا جوهر ارزشمند و بادوام استفاده شده وبرخي از سلاطين به دليل اعتقادي كه به يمن زعفران داشتند دستور مي داده اند كه فرامين، احكام و ساير موارد مهم با زعفران نوشته شوند، كما اين كه اين باور در ذهن بسياري از مردم عادي نيز ريشه دوانيده است، مثلادرنوشتن بعضي از ادعيه مورد اعتقاد مردم بر پوستهاي مختلف وپارچه ها اززعفران استفاده مي شده است. علاوه بر اين در سالهاي اخير هم از اين ماده ارزشمند در نقاشي، مجسمه سازي و هنرهاي ديگر بهره گرفته شده است

[ghazal_ak]

مقدمه :

گل كاغذي (Paper Flower) با نام علمي Bougainvillea spectabilis Willd.,گياهي است ازخانواده Nyctaginaceae هميشه سبز،چوبي رونده ،گرمسيري ونيمه گرمسيري مي باشنندوازمحبوبيت زيادي دربين مردم برخوردارند.بعضي از آنهاداراي شكوفه هاي رنگارنگ وبعضي نيز معطر مي باشندكه گلهاي آنها به مقدار زياد درتابستان ظاهر مي شوندمشابه ذغال اخته وبنت قنسول كه گلبرگهايا گلهاي رنگارنگي بنام براكته دارند.براكته ها زير گلهاي حقيقي نامرئي قراردارند.رنگ براكته ها ازسفيد ،سفيد شيري ،زرد ،صورتي ،ا بنفش،ا قرمز سيرتا نارنجي مي باشد.اين گياه واكنش بسيارخوبي درمقابل هرس دارد ودرنتيجه درغالب اوقات به عنوان پرچين دربيشتر مناطق گرمسيرمورد استفاده قرار مي گيرند.اسم جنس اين گياه به افتخار Luis A.de Bougainvillea كه يك دريانورد فرانسوي بود نامگذاري شده است.

مبدا پيدايش:

اين گياه بومي مناطق گرمسيري ونيمه گرمسيري آمريكاي جنوبي شامل كشورهاي برزيل،كلمبيا وپرو مي باشد.

وضعيت متداول ومورداستفاده :

گل كاغذي درجايي كه فاقديخبندان وسرماي سنگين باشد به عنوان يكي از بوته هاي رونده زينتي مشهور است درفضاي سبز استفاده مي شود كه در سرتاسر دنيا ازمناطق آفتابي گرم تامناطق ساحلي خنك ومرطوب يافت مي شود. اين گياه به عنوان يك گياه مهم گلداني وسبدهاي آويزان در اروپا وشمال آمريكا نيز مي باشد.

اين گياه به خاطر داشتن براكته هاي رنگي روشن وواضح كه گلهاي لوله اي نامشخص داخل اين براكته ها هستند مورد توجه مي باشد. برگها متناوب، قلبي شكل، ساقه ها چوبي،رونده،قوي وداراي خارهستند.

ارقام:

اين گياه شامل گونه هاي زيادي مي باشد تنها 3 گونه (B.spectabilis,B.glabra,B.peruviana) درباغباني مهم هستند. بيشتر هيبريدها ويا ارقام مشهور از گونه هاي B.spectabilis × B.glabra يا B.xbuttiana مشتق شده اند كه گونه B.spectabilisبيشتر گرمسيري بوده وگلها عمدتا روي قسمتهاي مسن تر ظاهر مي شوند درحاليكه گلهاي گونه B.glabra به آساني برروي شاخه هاي جديدتر ظاهر مي شوند كه درگلخانه هاي خنك زنده مي مانند،همچنين ارقام باشاخ وبرگهاي گوناگون وجود دارند.

تكثير :

قلمه هاي بلند انتهايي گوشتي ساقه (8تا9 سانتي متر طول) موثرترين روش ازدياد مي باشدبهترين فصل قلمه گيري پاييز يا تابستان است. حذف برگهاي پاييني واستفاده از هورمون جهت ريشه زايي وهمچنين استفاده ازدماي بستر 22 درجه سانتی گراد جهت ريشه زايي توصيه شده است. قسمتهاي سبز ساقه رسيده با 3تا5 گره براي ازدياد بكار گرفته مي شوند. محيط هاي كشت خوب زهكشي شده ياريشه زايي را مي توان براي ريشه دار كردن قلمه ها بكار گرفت .دربعضي ازمنابع از خوابانيدن هوايي وكشت بذر نيزبه عنوان روشهاي تكثير نام برده شده است.

دماي محيط كشت براي ريشه زايي قلمه ها بايد 24 درجه سانتيگراد باشد .از سيستم مه پاشي يا ميست براي نگهداري وشادابي برگهادرمدت ريشه زايي قلمه ها مي توان استفاده كرد.

كنترل گلدهي وخواب گياه :

گل كاغذي گياهي روز كوتاه اختياري مي باشد، تحت شرايط طول روز 12ساعت به 80 روز ودرشرايط طول روز 10 ساعت فقط به 54 روز زمان براي گلدهي نياز دارد.

گياهان درنهايت تحت شرايط روزبلند گل مي دهند اما تعداد جوانه هاي كمي تشكيل مي گردد. عوامل ديگري بغير از طول روز ممكن است گلدهي راتحريك نمايند.شدت تابش بالا منتج به گلدهي سريعتر گياه مي شود.

سرماي شبانه ممكن است يكي ديگر از اين عوامل باشد. گياهان مسن تر كه داراي ساقه با قطر 25/1 سانتي متر هستند زودتراز گياهاني كه به تازگي ريشه دار شده و5/0 سانتي متر قطردارند به گل مي روند.

مواد شيميايي dominazide,chlormequat,ancymidol باعث تسريع در گلدهي گياهاني مي شود كه تحت شرايط روزكوتاه پرورش يافته اند امابراي گياهاني كه تحت شرايط روزبلند بوده اند كمتر تاثير داشته اند. محلول پاشي با جيبرالين اسيد باعث جلو گيري از گل انگيزي درگياه مي شود وهمچنين باعث تاخير ويامانع تشكيل براكته ها مي گردد. اين عكس العمل ها باتوجه به رقم واحتمالا محل ممكن است متفاوت باشند. محلول پاشي باAtrimmec گلدهي درگياه Rainbow Gold رابه جلو مي اندازد اماروي گياهان Raspberry Ice يا San Diego Red موثر نبوده است.

دما :

دماي سرد شبانه باعث تحريك گلدهي مي شود . دماهاي شبانه 15درجه سانتيگراد گلدهي تحت شرايط روزبلند راافزايش ودماي شبانه 26 درجه سانتيگراد مانع گلدهي گياهان پرورش يافته درتحت شرايط روزكوتاه مي شود . دماي شبانه / روزانه (21/24) درجه سانتي گراد تحت شرايط روز كوتاه دمايي بهينه بوده است.

نور :

تابش باشدت زياد وپرورش گياه تحت شرايط روزكوتاه (8 ساعت روشنايي )گلدهي را تحريك مي نمايد.تابش باشدت كم گلدهي را حتي در گياهاني كه درشرايط روزكوتاه ودماي بهينه پرورش يافته اند به تاخير مي اندازد. نور4تا5 هزارفوت كندل رشدمتراكم ،سريع و تشكيل گلهاي رنگي خوب راتحريك مي نمايند.

نور قرمز دور(Far-Red گلدهي را تسريع مي كند. وقتي گياهان تحت شرايط نوربانسبت بالاي قرمز به قرمز دور رويش يافته بودند برگهاي انتهايي بازنشده ويا درمقايسه باگياهاني كه برگي (برگدار ) برداشته شده بودند گلدهي در آنها تسريع شدكه اين حقيقت راپيشنهاد مي نمايدنورقرمز باتوسعه وجابجايي مواد مانع گلدهي دربرگهاي جوان همراه مي باشد. اسيد جيبرالیک ممكن است سبب تاخیر گلدهی شودوهمچنین حذف برگها باعث کاهش میان گره ها می شود.

آب :

درفضاي سبز وقتي گياهان سازگاري پيداكنند مقاوم به خشكي مي باشند درحالي كه تنش هاي آبي ممكن است منتج به ريزش براكته ها درگياهان توليد شده در شرايط خشكي درگلخانه مي شود.

تغذيه :

گل كاغذي به كوددهي ثابت 150 تا 200 پي پي ام نيتروژن عكس العمل مثبت نشان مي دهد. گزارش شده است كه اين گياه نيازبالايي به منيزيم ، آهن ، منگنز دارد.زيادي نمكها سبب خسارت به ريشه مي شود. اگرگياهان درشرايط خنك پرورش مي يابند بايد از كاربرد نيتروژن به فرم آمونيوم پرهيز نمود.

محيط كشت :

درتوليد تجارتي گياهان گلدار گلداني،عمدتا ازمحيط كشت با پايه پيت استفاده مي شود .امامحيط كشت خوب وزهكشي شده با PH 5/5 تا 6 قابل قبول مي باشد. PH بالاي 5/6 ممكن است باعث كمبود آهن درگياه شود.

كنترل ارتفاع :

برخي از موادشيميايي روي گل كاغذي موثر بوده اما همه اين مواد بايد بطوردقيق روي تعداد كمي گياه ازهررقم آزمايش شدند زيرا تغييرات زيادي بسته به رقم ازخود نشان مي دهند. سايكوسل يا A-rest هيچكدام سبب كاهش ارتفاع درارقام Respberry Ice يا San diego Red دركاروليناي جنوبي نشده انداما هردو اين كند كننده هاي رشد باعث كاهش رشد رويشي رقم San Diego Red دركاليفرنيا شده اند. A-Rest را مي توان به غلظت 50 پي پي ام وBonzi را به غلظت 25 تا 100 پي پي ام بكاربرد. محلول پاشي با Dikeyulac باعث افزايش شاخه هاي جانبي در Respberry Ice ،

Diego RedSan، Raibbow Gold شـده وكـاهش طويل شـدن ساقه را در Respberry Iceو

San Diego Red باعث گرديده است اما تاثيري روي Raibbow Gold نداشته است.

مع الوصف كاربرد Atrimmec به غلظت 1600 پي پي ام بطور كلي به عنوان موثرترين راه براي كاهش طويل شدن شاخه ها بوده است.بايد توجه داشت كهAtrimmec درغلظت 400تا 1600 پي پي ام ممكن است باعث كاهش اندازه براكته ها دراواخر بهار واوائل تابستان (افزايش دما ) شود اما دراواخرتابستان واواسط زمستان (دماي خنك تر) زمانيكه براكته ها كوتاهتر ازمدت اواخر بهار واوائل تابستان هستند موثرنبوده است.

جوانه گيري (حذف جوانه ها) :

تقريبا 10 روز بعد ازاين كه رشدرويشي جديد به 5/7 سانتيمتررسيده باشد ممكن است عمل جوانه گيري گياهان انجام مي شود.اين عمل را مي توان درصورت نياز هر4هفته يك بار انجام داد .(براي رشدشاخه هاي فرعي بيشتر ومتراكم شدن بوته ها ) براي افزايش شاخه ها ي فرعي محلول پاشي بنزيل آدنين (BA) به مقدار 50 تا 100 پي پي ام دردومرحله توصيه شده است که اين عمل را پس از 24 سـاعت بعد ازاولـين ودومين مرحله عمل جوانـه گيري انجام مي دهند مصـرف كننده هـا مي خواهند بطور منظم عمل جوانه گيري وهرس انجام شود تا گياه متراكم نگه داشته شود.

قيم :

اگر گياهان درسبدهاي آويزان يا بصورت كنترل شده با بازدارنده هاي رشد پرورش يافته باشند نياز به قيم ندارند اما دربعضي ازگياهان مي توان ازسيم براي قيم استفاده نمود.

فيزيولوژي پس ازبرداشت :

گياهان را مي توان به مدت 6 روز دردماي 3 درجه سانتي گرادحمل ونقل نمود. دماهاي بالاتر توصيه نشده است . گل كاغذي كاملاحساس به اتيلن است وسبب ريزش برگها مي شود. محلول پاشي با محلول Argyline(تركيب حاوي نقره ) به ميزان 5/2 تا3 گرم درليتر يك هفته قبل از جابجايي (حمل ونقل ) توصيه شده است. بسياري ازپرورش دهندگان دانماركي اين محلول را هر2تا3 هفته يكباراستفاده مي نمايند. محلولپاشي با تيوسولفات نقره STS)(به ميزان mM 5/0 همچنين به منظور افزايش كيفيت وجلوگيري ازريزش براكته ها استفاده مي شود. بطور تجربي 500 پي پي ام نفتالين استيك اسيد(NAA) درزمان تشكيل كامل براكته ها باعث افزايش عمر پس ازبرداشت براكته ها مي شود.

مهمترين آفات وبيماريها:

شته،تريپس، شپشك هاي آردآلود وسپردارها جزوآفات مهم ولكه برگي bougainvillea)(Cerospora ، بوته ميري (Phytophtora parasitica) جزو بيماريهاي مهم اين گياه زينتي مي باشند.


نویسنده: مهندس محبوب آقازاده

[amin_rogh]

سلام
پارسال یک جایی بودم که یک گیاه لوناریا خودرو که خشک شده بود دیدم.بذر هاش رو گرفتم و کاشتم. سال اول ( پارسال) بذرها سبز شدند و یک بوته های کوچک 2- 6 برگی بوجود آمد.در تمام زمستان علیرغم یخبندان و برف، که تمام بوته ها یخ زدند اما این گیاهان جوان یخ نزدند و برگهاشون رو حفظ کردند.در بهار امسال شروع به رشد دوباره کردند و حدود 1 تا 1.5 متر ارتفاع گرفتند و در عین حال شروع به گلدهی کردنه که وقت نشد ازشون عکس بگیرم اما عکسهاش رو از جای دیگه پیدا میکنم میزارم.در حال حاضر میوه ها( که شبیه سکه هستند و اسم گیاه مشتق از شکل همین میوه ها هست) تشکیل شده که چند تا عکس ازشون گرفته ام که میگذارم.
دقت کنید که در داخل این سکه ها که پس از خشک شدن نقره ای رنگ خواهند شد تعدادی بذر و جود دارد که به دایره محیطی سکه ها وصل هستند.
یادم هست که حدود 14-15 سال پیش این گیاه ( خشک شده اش ) در گلفروشی های تهران قیمت سرسام آوری داشت و من سعی کردم که از بذورش استفاده کنم اما هیچوقت موفق به سبز کردنشان نشدم.حالا نمیدونم بذرها خراب بود با شرایط جور نبود، یادم نیست!
1)نمای کلی از شکل گیاه گلدار

2= نمایی از گیاه در حالیکه گلها به میوه تبدیل شده اند

3 شکل میوه ها ( سکه ها)

4=شکل گیاه پس از خشک شدن

[bidastar]

Plantago coronopus L.:

گیاهی است یکساله یا دو ساله که اغلب در ماسه زار ها ودشت های سواحل دریاها ،اراضی دارای شوره و نواحی گرم می روید.از مشخصات آن این است که برگ های آن در قاعده ساقه واقع است و پهنک آن نیز عموما باریک ،دراز و منقسم به تقسیمات عمیق یا دندانه دار می باشد.گل های آن مجموعا سنبله های باریک ودرازی به وجود می آورند که هر یک بر روی پایه بلندی منتهی به ناحیه یقه، واقع است.میوه آن کوچک ، محتوی 3تا5 دانه قهوه ای است.
خواص درمانی : کلیه قسمت های گیاه اثر مدر دارد . از دانه اش نوعی کولیر ،جهت رفع ورم چشم تهیه می شود.
Plantago major L.:
نام‌هاي‌ رايج‌: بارتنگ‌، بارهنگ‌ كبير، لسان‌ الحمل‌، لسان‌ الحمل‌كبير، رماج‌ولك‌، چرغول‌.
بارهنگ گیاهی است پایا، ظاهراً بی کرک یا کمی کرکپوش با بن و ریشه‌ای کوتاه است. سابقه آن به طول ۷۰-۱۰ سانتی متر، متعدد ایستاده یا خیزان، فاقد شیار، مساوی یا کمی بلندتر از برگ‌ها است. برگ‌های آن تماماً طوقه‌ای، تخم مرغی پهن با ۹-۳ رگبرگ قوی و برجسته، کامل یا در حاشیه سینوسی، بی کرک یا کرکپوش، دارای دمبرگ نسبتاً بلند. گل‌ها سبز متمایل به قهوه‌ای، کوچک مجتمع در خوشه‌های دراز استوانه‌ای. موسم گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریورماه است. دانه‌های این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوه‌ای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی بوده و دارای ۲ خانه و محتوی ۸-۴ دانه‌است قرار دارند. دانه‌ها را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوری می‌نمایند
ترکیبات شیمیایی:
برگ‌ و ريشه‌ بارهنگ‌ كبير داراي‌ موسيلاژ، صمغ‌، اسيدهاي‌ آلي‌، تانن‌، انورتين‌،امولسيون‌ و گلوكوزيدي‌ به‌نام‌ اوكوبين‌، دياستاز، هتروزيد، مواد رنگي‌،
ساكارز (درتخم‌)، پكتين‌، اسيد سيتريك‌، ساپوزيد (در برگ‌) و در خاكستر آن‌ املاح‌ مختلف‌سديم‌، منيزيم‌، پتاسيم‌ به‌طور فراوان‌ موجود است‌.دانه بارهنگ دارای چربی، صمغ، موسیلاژ، ترکیبات گلوکزیدی است.
قسمت‌ مورد استفاده‌ بارهنگ‌ برگهاي‌ خشك‌ شده‌ و بندرت‌ تازه‌، دانه‌ و ريشه‌آن‌ است‌. برگهاي‌ آن‌ در بهار تا پيش‌ از زمان‌ گل‌ دادن‌ جمع‌آوري‌ مي‌شود و به‌سرعت‌در آفتاب‌ در 40 تا 50 درجه‌ سانتيگراد بايد خشكانده‌ شود.
محل رویش
گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌روید. در ایران تقریباً در تمام نقاط می‌روید.
خواص‌ درمانی ‌: طبع‌ بارهنگ‌ سرد و خشك‌ است‌.
بارهنگ‌ كبير داراي‌ خواص‌ قابض‌، تب‌بر، تونيك‌، نرم‌كننده‌، تصفيه‌كننده‌خون‌، ضد اسهال‌، محرك‌، معرق‌، مدر، ضد رماتيسم‌ و ضد اسهال‌ خوني‌، ضدالتهاب‌ كليه‌ و مثانه‌، و ضد باكتري‌ است‌.
بارهنگ‌ كبير در موارد خونرويهاي‌ ريوي‌، وجود خون‌ در اخلاط‌، عفونتهاي‌مجاري‌ تنفسي‌، التهابات‌ چشمي‌، بيماريهاي‌ كبدي‌، زردي‌، استفراغ‌، رفع‌ناراحتي‌هاي‌ آسم‌ مرطوب‌ و برونشيتي‌، اسهال‌هاي‌ ساده‌ و خوني‌، ورم‌ مخاط‌دهان‌، درد دندان‌، التيام‌ زخم‌، كوليك‌، مالاريا، سوزاك‌، احساس‌ سوزش‌ در لوله‌مري‌، نزله‌ مجاري‌ ادرار و دستگاه‌ هضم‌، رفع‌ تحريكات‌ در نزله‌هاي‌ مزمن‌ برونشها استفاده‌ مي‌گردد.
در استعمال‌ خارجي‌ بكار بردن‌ كِرِم‌ بارهنگ‌ در معالجه‌ جوشهاي‌ صورت‌،جوش‌ غرور، جوش‌ ناحيه‌ بيني‌، زنخدان‌ و گونه‌ها و زخم‌هاي‌ جلدي‌ توصيه‌ شده‌است‌.
جوشانده‌ 10 گرم‌ ريشه‌ يا برگ‌ بارهنگ‌ در 150 گرم‌ آب‌ به‌صورت‌ حمام‌ چشم‌در رفع‌ ورم‌ پلك‌ و ورم‌ ملتحمه‌ مفيد است‌.
برگ‌ تازه‌ و له‌ شده‌ بارهنگ‌ اثر خنثي‌كنندگي‌ سم‌ حشرات‌ و گزيدگي‌ زنبور داردو جهت‌ رفع‌ خارش‌ و تحريكات‌ پوستي‌ استفاده‌ مي‌شود.
از جوشانده‌ 100 گرم‌ ريشة‌ بارهنگ‌ در يك‌ ليتر آب‌ به‌صورت‌ غرغره‌ براي‌درمان‌ گرفتگي‌ صدا و تورم‌ خرخره‌ استفاده‌ مي‌شود.
جوشانده‌ برگ‌ تازه‌ بارهنگ‌ چند ساعت‌ در آب‌ زخم‌ها را از آلودگي‌ حفظ‌مي‌كند و باعث‌ سرعت‌ التيام‌ و بهبود زخم‌ مي‌گردد.
جوشانده‌ مقداري‌ برگ‌ بارهنگ‌ (به‌مدت‌ 5 دقيقه‌) در شير پس‌ از صاف‌ كردن‌ وسرد شدن‌ به‌ پوست‌ صورت‌ ماليده‌ مي‌شود. كه‌ باعث‌ نرم‌ و شاداب‌ شدن‌ پوست‌ وجلوگيري‌ از بروز ناراحتيهاي‌ ناشي‌ از گرما و اشعه‌ خورشيد مي‌گردد.
جوشانده‌ برگ‌ بارهنگ‌ در استعمال‌ داخلي‌ براي‌ جلوگيري‌ از خونريزي‌ بواسيرو زيادي‌ خون‌ عادت‌ ماهيانه‌ زنان‌ مفيد است‌.
جوشانده‌ دانه‌ بارهنگ‌ در استعمال‌ داخلي‌ در رفع‌ اسهال‌، رفع‌ بيماريهاي‌التهاب‌ كليه‌ و مثانه‌ استفاده‌ مي‌گردد.
دم‌ كرده‌ يا جوشانده‌ ملايم‌ 2 تا 4 گرم‌ برگ‌ بارهنگ‌ به‌عنوان‌ تب‌ بر و دارو جهت‌رفع‌ نزله‌هاي‌ ششي‌ مصرف‌ مي‌شود.
از دم‌ كرده‌ يا جوشانده‌ 2 تا 4 گرم‌ برگ‌ بارهنگ‌ به‌عنوان‌ داروي‌ رفع‌ درد دندان‌و رفع‌ درد گوش‌ و رفع‌ سردرد مي‌توان‌ استفاده‌ نمود.
از دم‌ كرده‌ 2 تا 4 گرم‌ از دانه‌ بارهنگ‌ به‌عنوان‌ داروي‌ ضد تشنج‌ مصرف‌مي‌نمايند.
ضماد حاصل‌ از برگ‌ بارهنگ‌ به‌صورت‌ موضعي‌ به‌عنوان‌ داروي‌ ضدبواسيراستفاده‌ مي‌شود.
دو مشت‌ برگ‌ بارهنگ‌ را در يك‌ ليتر آب‌ جوش‌ دم‌ كنيد. از اين‌ دم‌كرده‌ براي‌درمان‌ اسهال‌ و اسهال‌ خوني‌، ورم‌ امعاء روزانه‌ 5 تا 6 فنجان‌ بنوشيد. از دم‌ كرده‌فوق‌الذكر در موارد برونشيت‌ و تنگي‌ نفس‌ نيز به‌كار مي‌رود.
جوشانيده‌ 25 تا 50 گرم‌ ريشه‌ يا برگ‌ بارهنگ‌ در دو ليوان‌ آب‌ پس‌ از هرغذايك‌ استكان‌ با كمي‌ شكر براي‌ درمان‌ آسم‌، برونشيت‌ مزمن‌، خونريزي‌ ريه‌(هموپتيزي‌) تناول‌ نماييد.
دم‌ كرده‌ يا جوشانده‌ 50 گرم‌ برگ‌ بارهنگ‌ در يك‌ ليتر آب‌ براي‌ درمان‌ اسهال‌ ويا در موارد تنگي‌ نفس‌ و التهابات‌ ريوي‌ به‌كار مي‌رود.
تأثيرگياه بارهنگ در درمان بيماري ها :
فيبرهاي نوعي گياه دارويي به نام بارهنگ از قرار گرفتن باکتريها در مجاورت سلولهاي روده جلوگيري مي کند . فيبرهاي گياه بارهنگ که گياهي شبيه موز است و در مناطق حاره اي يافت مي شود از قرار گرفتن باکتريها در مجاورت سلول هاي روده جلوگيري کرده و مانع از بروز بيماري هاي ا لتهابي روده مي شود . براي اثر بخش بودن اين شيوه درمان ، مي بايست بارهنگ به ميزان زياد مصرف شود . حدود 95 هزار نفر در انگليس به بيماري التهاب روده مبتلا هستند .

[آرسـام]

گل رز یکی از زیبا ترین گونه های طبیعی در جهان است .طبقه بندی این گل رز اینگونه است :
۱) رزهای گل درشت پا کوتاه و دائم گل.
۲) نسترن‌های رونده پا کوتاه و دائم گل.
۳) رزهای رونده گل درشت.
۴) نستن رونده
۵) رزهای پا بلند
۶) رزهای مینیاتوری
گلابگیری که همان کاربرد دیگر گل رز است به مجموعه فرایندی گفته میشود که از گل رز به منظور روغن کشی استفاده میکنند ، گرچه بايد از انواع ديگري از روغن كشي به منظور تهيه‌ افزودني‌هاي غذايي، خوشبو كننده‌ها و روغن‌هاي بهداشتي نيز نام برد.در فرهنگنامه‌ گياهان طبي كه در سال ۱۹۹۶ در انگلستان به چاپ رسيد شواهدي از گلابگيري از گل رز damascena در ايران در قرن هفتم پس از ميلاد مسيح آورده شده است
از معروفترین انواع گل رز كه در شرايط آب و هوايي مختلف كاشته مي‌شود میتوان به گونه‌اي به نام رز داماسينا (Rosa damascena) اشاره نمود .اين نوع گل رز براي تزئين باغچه‌هاي خانگي و به صورت گياهان پايه كوتاه و بوته‌ اي نيز كاشته مي‌شود.
استفاده صنعتي از گونه‌هاي گل رز در ايران از جنبه‌ تاريخي در منابع مختلف مورد تأئيد قرار گرفته است.

نویسنده » امیرحسین
دوربین » سونی DSC H9

[Vmusic]

caper


capparis spinosal یا caperbush یک گیاه مفید و زیبا در خانواده capparidaceae است. (۲)spinosa به جفت اسپین های قلابی در قاعده هر ساقه اطلاق می شود. (۳)

از مشخصات این گیاه این است که انشعابات ساقه گیاه از یک ناحیه چوبی شده که در واقع قاعده ساقه به حساب می آید منشاء گرفته وضع غالباً گسترده بر روی زمین پیدا می کند. (۴)این گیاه پر بوته پایا به بلندی ۵-۳ فوت رشد می کند . برگها متناوب و گرد تخم مرغی شکل و ضخیم و براق هستند.(۵)همچنین ساده عادی از دندانه ، به رنگ سبز روشن و دارای دو زائده خار مانند(استیپول ) در محل اتصال دمبرگ به ساقه است .(۴)شکوفه ها حدوداً اندازه یک نخود هستند. (۶) گلها حدوداً ۲ اینچ ، سفید مایل به گلی با تعداد زیادی پرچم بنفش روشن و در ظاهر خیلی جذاب هستند (۵)
هر گلی ۴ گلبرگ و کاسبرگ، یک تخمدان و یک مزه تند و تیز دارد .(۶) میوه آن که در قسمت انتهایی یک زائده دراز (نهنج) به وجود می آید ، بیضوی، گوشتدار و در آغاز به رنگ سبز روشن است ولی به تدریج مایل به قرمز می گردد .(۴) دانه ها بزرگ و کلیوی شکل هستند و از نظر رنگ خاکستری – قهوه ای می باشند.(۵)

اصل و مبـداء:

caper bush یک گیاه بومی منطقه مدیترانه با یک پراکندگی طبیعی از ساحل دریای مدیترانه به جزایر قناری ، morocco ،Iran ،Greece ،Sicilyاست .(۲) یک ارتباط قوی بین caperbush و اقیانوس ها و دریا وجود دارد زیرا از سواحل آتلانتیک جزایر قناری morocco به دریای سیاه به Crimea وArmenia و دریای خزر و به ایران آمده است .(۷) هر چند این طور گمان می رود که زیستگاه باستانی آن مناطق خشک غرب یا آسیای مرکزی است دلیل ما بر این گمان خود کلمه ی caper است که از یونانی Kapparis می آید ، که در اصل احتمالا ً Near یـا خاورمیانه می باشد. (۲) ولی به صورت اندک در ایالات متحده ی آمریکا حتّی در باغچه خانه ها رشد می کند.caper ها به بریتانیا و دیگر کشور های اروپایی آمدند وبه طور کلی در اسپانیا و آفریـقـا رشد می کنند .زمـانی روسیـه جـنـوبی یـک صـادر کـنـنـده اصـلی بـود . در آفـریـقـای شـمالـی معـمـول تـرین caper استفاده شده Timbuctoo caper( C.sodala ) است .caperمعمول جنوب آفریقا C.coryinbifera می باشد.(۵) در ایران به حالت وحشی بیشتر در اماکن متروک ،کنار دیوار های کهنه و دامنه های نسبتاً مرطوب کوهستانهای کم ارتفاع یافت می شود .(۴)

زیستگاه:

آب و هوای گرم و خشک و نور آفتاب شدید ، محیط را برای گیا ه caperمناسب می کند . این گیاهان در مناطقی که ۳۵۰ mm بارندگی سالیانه دارندرشد می کنند و به سادگی در دماهای زمان تابستان بالاتر از ۴۰ c (۱۰۵ f ) زنده می مانند هر چند کاپریک گیاه سرد طبع است و یک رنج دما یی مشابه به گیاه زیتون دارد(-۸ c , ۱۸ f ) گیاهان در خاکهایی که از نظر مواد غذایی خشک و فقیر هستند رشد می کنند . گلها روی شاخه های نخستین سال به وجود می آیند .(۷) گلها با طلوع آفتاب باز می شوند و در بعد از ظهر بسته می شوند. در طی این مدت زمان ،آنها یک جاذب برای باور شدن به وسیله ی حشرات هستند .(۳) زیبایی گلهای caper به علت لطافت و زندگی کوتاه درست مانند گلهای شقایق است . گلبرگ های سفید مایل به کرم و لطیف و ظریف و پرچمهای ارغوانی روشن تنها یک چند ساعتی وجـود دارند. بیشـتر گلها به ندرت در باغچه ها دیده می شوند چون غنچه ها باید قبل از شکفته شدن برداشت شوند .(۸)

تر کیب شیمیایی و اصلی:

کاپاریس اسپینوزا دارای چندین ترکیب شیمیایی فعال می باشد ولی یکی از مهمترین ترکیبات Flavonoids است .(۹) ریشه و جوانه های مولد گل آن ، دارای پکتین ، ساپونین ،نوعی اسانس (به مقدار بسیار جزیی ) ، یک ماده ی رزینی یک رامنو گلو کزید و ماده ای به نام کاپاری روتین Capparirutine به فرمول C۲۷ H ۳۰ o۱۵ است .این ماده به صورت گرد متبلور به رنگ زرد روشن به دست می آید در گرمای ۱۸۹ درجه ذوب می شود .دراترو کلر و فرم ، غیر محلول ولی در آب و الکل محلول است .(۴) قسمت قشری و برگها حاوی Stachydrine و ۳- hydroxystachydrine است . ریشه حاوی Glucobrassicin ،neoglucobrassicin و ۴-methoxy- glucobrassicin است .عصاره خام غنچه های گل حاوی ۱۶۲ غلظت فرار از isothiocyanates ،thiocyanates ،sulphides و تولیدات اکسید اتیو آنها به عنوان اجزا اصلی تشخیص داده شده اند .دانه ها و برگها حاوی glucocapparin و glucocleomin است پوست ریشه حاوی stachydrine، rutic acid و یک ماده ی فرار با رایحه سیر است .(۱۰) در کنار tannin (جوهر مازو ) و یک جسم تلخ ، پوست ریشه حاوی یک شیره ی تند و تیز است شکوفه ها حاوی یک alliaceous ،volatile oil می باشد (۶) مزه ی قوی کاپر ، شبیه به یک خردل فلفلی ، در نتیجه ی یک واکنش آنزیماتیک با یک glycoside روغن خردل که glucocapparin ( Methyl glucosinolate ) نامیده می شود که از بافتهای گیاهی آزاد میشود وقتی که تحت فشار قرار می گیرد و له می شود این واکنش methyl isothiocyanate خیلی تندی را آزاد می کند که به کاپر ها بیشتر مزه آنها رامی دهد . یک ترکیب اضافی گیاه که به آن یک مزه ی بی نظیر را می دهد rutin است و فلا ونوئید تلخ گلیکوزید مشابه ای در (Ruta sp .) rue یافت می شود .(۲) بنابرین ،کاپرها به چندین گونه از خانواده کلم ( cress و white mustard و wasabi و horseradish ) شباهت دارند. (۸) این گیاه به طور عمده حاوی آب است دارای یک میانگین در حد رطوبت %۳/۷۰ در برگها %۵ . ۷۳ در غنچه های گلها و % ۷۲ در میوه ها می باشد بنابراین معدل حجم رطوبت گیاه حدوداً معادل %۶ . ۷۲ محاسبه شده است . (۹)

استفاده درمـانـی:

نخستین رکورد استفاده بوته caper برای اهداف دارویی در ۲۰۰۰ bc بوسیله سومری ها بود و همچنین یونانیان باستان و رومی ها این گیاه را برای این اهداف استفاده می کرد .(۲) هر چند آنها احتمالاً آن را پرورش نمی دادند ولی بصورت وحشی از طبیعت جمع آوری می کردند.(۳) درطب سنتی به عنوان پشتیبان و نگهدارو داروی محرک کبدی ،باعث بهبود عملکرد کبد می شود. در موارد تصلب شرائین استفاده می شود.خمیر یا عصاره کاپردر روغن یا ماده ای که چهره و موی سر را زیبایی می دهد استفاده می شود ولی یک حساسیت پوستی از استفاده آنها گزارش شده است .(۷) استفاده های پزشکی شامل کاهش نفغ به عنوان یـک ضـدرومـاتـیـسم و بهـبـود عمـل کـبـد می بـاشـد .گـزارش شـده اسـت کـه بــه عـنـوان یـک مدر (دیور تیک ) ، عاملی که کرمها را دفع می کندو مقوی استفاده می شود .(۳) پوست ریشه به عنوان فعالترین قسمت ذکر شده است .به علت گـرم و خـشـک بـودن آن است که بـه عنـوان یـک قـابـض و ازبـیـن بـرنـده ی سردی (cold humors ) استفاده می شود .(۱۰) جوشانده پـوست ریشـه ،در طـب سنتی برای رفع تجـمع مایـع سـروزدر حفرات یا بافتهای بین (dropsy ) ،آنمی ،آرترایتیس و نقرس استفاده می شود.(۳) گیـاه بـا خـاصـیـت ضد سلی anti –tubercular )) نـسـبـت داده شده است .پوست ،تلخ و خلط آور است و در ناراحتی های طـحـالی ،کلیـوی و کبـدی داده می شود. برگهای سائیده شده ،بـه عنـوان یک ضماد در نـقـرس بـه کار بــرده می شود. گفته می شود همه ی قسمتهای گیـاه وقـتـی که بـه طور خـارجـی به کار برده می شودیک اثر قابـض و تحریک کننـده دارد. ازگیـاه تازه یـک روغن فرار بدست می آید که خواص روغن سیر را دارد.(۱۰) مصارف آن در رفع آب آوردن (hydropisie ) ،رنگ پریدگی دختران جوان و ضعف عمومی همراه با ضعف اعصاب معمول بوده است .مطالعات جدید اثر مفید آنرا در هیستری و حالات عصبی دیگر تأ یید نموده است . مصرف آن موجب باز شدن خون قاعدگی در موارد قطع این حالات در زنان جوان می شود.(۴) یکی از دلایل برای اثرات آن ممکن است این حقیقت باشد که گیاه حاوی bioflavinoid روتین آنتی اکسید انت است که همچنین در مزه شرکت می کند.(۳)

فارماکولوژی:

liv.۵۲ به عنوان یک داروی Ayurvedic گزارش شـده است کـه مـقابل اثرات سمـی تـرکـیـبـات بـریـلـیـوم (beryllium ) و در مـقـابل (sfv ) micesemiliki forest virus مؤثر است livv.۵۲ برای درمان موارد مقدماتی (ابتدایی )هپاتیپ ویروسی حاد و سیروز کبد به کار برده می شود و بر علیه عفونت ویروسی نتایجی وجوددارد.(۱۰) عصاره گیاه تشکیل دهنده داروی دیگری ((Geriforte )) می باشد که مفید در درمان pruritis مربوط به پیری و دیگر ناراحتی های مربوط به پیری و اضطراب (پریشان عصبی) است .(۱۰)

استفاده های خوراکی و غیرخوراکی:

Caper ها روزانه چیده می شودند ، غنچه ها در صبح بلافاصله قبل از تبدیل شدن به گل جمع آوری می شوند . آنها هرگز خشک نمی شوند ولی در روغن یا سرکه یا آب نمک ترشی انداخته می شوند.میوه های کاپر به طریق مشابه ای آماده می شوند، به ندرت دادوستد می شوند.مزه آنها خیلی شدید و پرقوت است .(۸) استفاده های غیر پزشکی دیگر ، سوزاندن ریشه ها و استفاده خاکستر به عنوان یک منبع نمک است .کاپرها به عنوان طعم دهنده برای قرون متوالی استفاده می شده است .یک تندی خاص به غذا اضافه می کند. همچنین عقایدی وجود دارد که خوش شانسی می آورد، احساسات شهوانی را تقویت می کند و ناتوانی جنس را در مردان معالجه می کند. جوانه ها ی تازه و جوان و میوه های نارس ممکن است به عنوان یک سبزی یا ترشی استفاده شود. برای اهداف ما غنچه های نارس بالاترین خاصیت را دارنـد. کـوچکـتـرین غـنـچـه ها ((nonpareilles )) یا )) sufines )) نامـیـده می شوند .بهتر از بزرگترها هستند که (( communes )) یا ((capucines ))نامیده می شوند .مزه می تواند مشابه به خردل و فلفل سیاه توصیف شود . هر جایی که شما مایل به اضافه کردن تندی به یک غذا باشید بویژه ماهی یا گوشت گوساله ، می توانید از کاپرها استفاده کنید. (۳)



فاطمه فرشاد پور

References
۱.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

۲.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

۳.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

۴. گیاهان دارویی-جلد اول-دکتر علی زرگری-انتشارات دانشگاه تهران-۲۴۹ تا ۲۵۲
۵.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

۶.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

۷.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

sheets/caper.html
۸.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

۹.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

۱۰.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

[Vmusic]

گلسنگ


گلسنگ نوعی پیکره گیاهی بدون ریشه، برگ یا گل است؛ در واقع، مجموعه ای از جلبک و قارچ است که زندگی هر کدام وابسته به زندگی دیگری است. در این همزیستی جلبک با انجام عمل فتوسنتز برای خود و قارچ، هم سفره اش غذا تهیه می کند و قارچ نیز در مقابل، وظیفه جذب و تأمین آب را بر عهده می گیرد. قارچ گاهی نقش حفاظتی نیز دارد و با سایه ای که روی جلبک می اندازد از آن در برابر نور شدید آفتاب محافظت می کند.
گل سنگ باسرعت خیلی کم رشد می کنند اما می تواند در زیستگاه های نامناسب مثل کویر و نواحی قطب جنوب زنده بمانند. بسیاری از گونه های این گیاه روی سنگها می رویند و مواد معدنی آنها را جذب می کنند .در نتیجه‌ی فعل و انفعال گل سنگ سنگها می شکنند و به خاک تبدیل می شوند.

بعضی از گل سنگها در طول سال فقط ۱ میلی متر رشد می کنند این گیاه می تواند تا ۴۰۰۰ سال عمر کند .
گل سنگها به سرعت توسط هوای آلوده از بین می روند بسیار از گل سنگها دارای رنگ روشنی هستند .این گلها قرنهاست که به عنوان رنگ مو و منبع رنگ کننده ها استفاده می شوند.
در حدود ۱۳۵۰۰گونه گلسنگ وجود دارد. این گیاه در سراسرجهان به چشم می خورد و می تواند در دمای منفی ۶۰ درجه سانتیگراد (منفی ۷۶ درجه فارنهایت) زنده بماند بسیاری از گلسنگها در نزدیکی ساحل زندگی می کنند اما فقط یک گونه از این گیاه دردریا زندگی می کند.

پیکر گلسنگها

پیکر گلسنگها از چند لایه تشکیل شده است :یک لایه نازک سخت فوقانی از ریسه های قارچ,لایه جلبکی که بیشتر از سلولهای جلبک و یا سیانو باکتر ساخته می شودو پایین ترین و ضخیم ترین لایه ,از ریسه های قارچی که به طور سستی مجتمع شده اند ساخته شده است.این لایه ممکن است۰.۵mmضخامت داشته باشدو در انباشتن اب و حفظ رطوبت نقشی اساسی ایفا کند.

گلسنگها,واقعا اشکال تخصیص یافته ای از زندگی انگلی هستند زیرا در این رابطه ممکن است جلبک اصلا سودی نبرد زیرا قارچ بسیار سریعتر رشد می کند.شواهد مفصلی وجود دارد که قارچها با متابولیسم دیواره جلبک و یا سیانو باکتر ها مقابله می کنند به طوریکه قندها ترشح شده اما پلیمریزه شدن قندها متوقف می شود.


گلسنگها بسیار بادوام هستند احتمالا به این دلیل که می توانند به سرعت خشک شوند و به یک حالت مقاوم و یا دوره کمون وارد شوند.اما با کمی رطوبت مانند شبنم صبحگاهی ,گلسنگها سریعا ابدار شده و فتو سنتز و رشد از سر گرفته می شود.بسیاری از نظر متابولیکی فقط یک ساعت و یا کمتر در روز فعال هستند اما همین زمان کوتاه هم کافیست .اما بیشتر این گروه بر روی سنگهای برهنه در بیابانها و در قطب جنوب رشد می کنند بنابر این انها باید در جذب مواد غذایی بسیار فعال باشند به طوری که گاهی مواد الوده کننده سمی را فورا جذب کرده و می میرند.

اگر چه یک گلسنگ حاصل ارتباط دو موجود زنده است اما کاملا شبیه یک فرد عمل می کنند .تولید مثل انها از طریق قطعه قطعه شدن و یا بوسیله تولید سوریدی است.سوریدی رشته های نازکی هستند که توده سبکی را ایجاد می کنند تابه راحتی توسط اب ,باد و یا جانوران کوچک پراکنده شوند.این روش در حیطه تولید مثلی غیر جنسی صورت می گیرد در صورتی که در تولید مثل جنسی گلسنگها شبیه قارچهای اسکومیست عمل کرده و تولید اسکوکارپ می کنند.

شکل ظاهری گلسنگ ها

▪ گلسنگهای پوسته ای:بیشتر روی درختان در مناطق گرمسیری به صورت فرو رفته قرار دارند.
▪ گلسنگهای برگی:شکلی شبیه برگ دارند که حاشیه انها دندانه دار است. گلسنگ برگی در واقع برگ ندارد بلکه به جای آن آویزهایی دارد که به منظور جذب هرچه بیشتر نور آفتاب به سمت خارج کشیده شده است.
▪ گلسنگهای بوته ای:به صورت یک بوته در روی زمین از محل اتصال اویخته شده است.

گل سنگ دریایی نارنجی:

این گلسنگ رنگی در یک زیستگاه نامناسب زیست می کنداین گیاه روی سنگها نمکی بالاتر از خط ساحل زندگی می کند در آنجا گیاهان زیادی قادر به زندگی نیستند وجود گلسنگها گاهی خط نارنجی زیبایی درست در بالای خط ساحل در روی سنگها ایجاد می کند شکل فنجانی روی سطح آن هاگدانی است که هاگ های میکروسکوپی قارچ را تشکیل می دهد این گیاه نیز مثل گلسنگهای دیگر با سرعت خیلی کمی رشد می کند.



منبع:
DK multi media