سلام . دیدم اکثر بچه های این تاپیک اطلاعاتشون راجع به اتومبیل کامله اما فکر کنم کمتر کسی راجع به خودرو های F1 اطلاعاتی داشته باشه . بنابراین گفتم باهم بیش تر با این ماشین های اعجاب انگیز آشنا بشیم ، منبع هم ویکیپدیاست و سعی کردم قسمت های جالبش رو ترجمه کنم که خیلی طولانی نشه. بین توضیحات هم سعی کردم با سوپر اسپرت هایی که برامون آشناست یه مقایسه ای کرده باشم :
موتور :
همانطوری که احتمالا تو اخبار شنیده باشین مسئولان فرمولا وان برای کاهش هزینه ها یه سری محدودیت ها برای ماشین ها در نظر گرفتند ، در دهه ی گذشته مثلا موتور استاندارد این ماشین ها یک موتور V10 (ده سیلندر) به حجم 3000 سی سی بوده که دارای حداکثر دور موتور 22 هزار دور در دقیقه بوده و تا بیش از 1000 اسب بخار نیز توان تولید میکرده . اما طبق قوانین جدید موتور این ماشین ها باید از نوع V8 (8 سیلندر ) با 2400 سی سی حجم باشه . عموما بین 700 تا 780 اسب بخار توان دارند. (لامبورگینی مورسیه لگو 630 اسب بخار یا بوگاتی ویرون 1001 اسب بخاره). دور موتور نیز نباید از 18000 تجاوز کنه . طبق آخرین قوانین هر تیم حق داره هر فصل از حداکثر 8 موتور استفاده کنه ( موتور ها تعویض میشن ، به همین علت این ورزش به عنوان پر خرج ترین ورزش شناخته میشه ، یک اتومبیل فرمولا وان تا 7 میلیون دلار قیمت داره !!!)
سوخت :
سوخت این اتومبیل ها همون بنزینه فقط با نسبت کنترل شده ی بسیار دقیق که توسط مسئولان فرمولا وان قبل و حین مسابقات چک میشه (مثل تست دوپینگ ! ) . از نظر مصرف سوخت عموما صدی 75 لیتر بنزین میسوزونند. ( مقایسه با بوگاتی ویرون : ویرون در شهر صدی 29 ، در جاده صدی 18 و وقتی با حداکثر سرعت 408.5 کیلومتریش حرکت میکنه صدی 78 لیتر بنزین میسوزونه)
جعبه دنده :
از جعبه دنده ی نیمه اتوماتیک سکوئنشال استفاده می کنند ، استفاده از جعبه دنده با ضرایب متغیر چند وقتیه که ممنوع شده. دنده ها توسط پدال های پشت فرمان عوض میشوند . این ماشین ها دیفرانسیل عقب هستند و داری 6 یا 7 دنده ی جلو و 1 دنده عقب هستند . زمان تعویض دنده ها چیزی حدود 0.05 ثانیه است .
طبق قوانین گیربکس ها باید حداقل 4 مسابقه ی پیاپی بدون تعویض باقی بمونند ، البته بین مسابقات می توان بنا به صلاح دید ضرایب دنده رو عوض کرد. تعویض زودتر از موعد جعبه دنده جریمه ای معادل 5 پله سقوط در جایگاه شروع مسابقه رو در پی داره.
بدنه :
جنس بدنه از فیبر کربنه . بنا به قانون کمترین وزن خودرو به همراه سوخت و راننده اش باید 605 کیلوگرم باشه . عموما خود بدنه در حدود 400 کیلوگرم وزن داره بنابراین برای افزایش وزن باید مواد اضافی به کار برده شود . این موضوع به طراحان کمک می کنه که مواد رو طوری نصب کنند که خودرو بهترین بالانس موجود رو فراهم کنه . خودرو از لحاظ آیرودینامیکی بشتر برای شتاب طراحی مشه تا سرعت ( به این موضوع بعدا خواهیم پرداخت).
فرمان :
فرمان نقش مهمی در خودرو داره ، راننده میتونه از طریق فرمان خودرو دنده عوض کنه ، دور موتور رو محدود کنه ، مخلوط هوای ورودی رو تنظیم کنه ، فشار ترمز ها رو تنظیم کنه و با واحد کنترل تماس بر قرار کنه. اطلاعاتی شامل دور موتور ، دنده ، سرعت و laptime روی فرمان اتومبیل نمایش داده میشه . قیمت فرمان حدود 31 هزار دلار (30 ملیون تومان) ـه از جنس فیبر کربنه و حدود 1.3 کیلوگرم وزن داره.
ترمز ها :
یک خودروی F1 معمولی میتونه از سرعت 100 کیلومتر با طی 17 متر به حالت سکون برسه . ( مقایسه کنید با پورشه 911 توربو که 31 متر رو طی میکنه تا متوقف بشه)
در سرعت های بالا ، ترمز ،شتاب باور نکردنی 5.5g رو پدید میاره .(راننده معادل 5.5 برابر وزنش نیرو احساس می کنه !!) برای مقایسه بوگاتی ویرون که ترمز های عالی داره g 1.3 شتاب منفی ایجاد میکنه . یک خودروی F1 از سرعت 200 کیلومتر در ساعت میتونه طی زمان کوتاه 2.9 ثانیه و طی مسافت 65 متر به حالت سکون برسه !
کارایی :
هر خودروی F1 میتونه در کمتر از 5 ثانیه از سرعت 0 به 160 کیلومتر درساعت برسه سپس ترمز کنه و دوباره به حالت سکون برسه !! طی یک مسابقه ی نمایشی در پیست سیلوراستون بریتانیا یک خودروی F1 مرسدس-مکلارن با یه سوپر اسپرت خیابانی مرسدس مسابقه میده . با دادن یک آوانس 7 ثانیه ای نیز در پایان خودروی F1 برنده میشه !
به علت اینکه اتومبیل ها سر پیچ سرعت بالایی دارند ، راننده ها همواره تمارین ویژه ای جهت تقویت عضلات گردن خود انجام میدن . از اونجایی که اکثر پیست ها در جهت عقربه های ساعته معمولا عضلات یک طرف گردن راننده ها قوی تره !!
همونطوری که قبلا گفته شد این ماشین ها برای شتاب تنظیم شدند نه حداکثر سرعت . سه نوع شتاب وجود داره که در ادامه به بررسی اونها خواهیم پرداخت :
شتاب افزایشی
شتاب کاهشی
شتاب در هنگام دور زدن
شتاب افزایشی : خودروی F1 دارای نسبت توان به وزنی برابر با 1.25 ـه ( مقایسه کنید با بوگاتی ویرون و لامبورگینی مورسیه لگو که این نسبت برای این سوپر اسپرت ها به ترتیب برابر 0.53 و 0.38 است). بنابراین از لحاظ تئوری صفر تا صد این ماشین ها باید زیر 1 ثانیه باشه اما در سرعت های پایین به علت هدر رفتن کشش ، تمام نیروی موتور تبدیل به سرعت نمیشه و صفر تا صد به طور معمول 2 ثانیه است . (بوگاتی ویرون پر شتاب ترین ماشین دنیا : صفر تا صد 2.56 ثانیه) . اما بعد از سرعت 130 کیلومتر بر ساعت موتور شتاب واقعی خودش رو نشون میده به طوری که به عنوان مثال اعداد اعجاب انگیز زیر برای خودروی فرمولا وان رنو است :
0 تا 100 : 1.7 ثانیه
0 تا 200 : 3.7 ثانیه
0 تا 300 : 8.6 ثانیه ( ویرون در این مدت دقیقا به سرعت 240 کیلومتر در ساعت میرسه)
شتاب کاهشی : همونطوری که قبلا گفته شد تا حتی بین 5.5g تا 6g نیز میرسه . در سال 2007 ، مارتین براندل خودروی ویلیامز تویوتا رو تحت ترمز شدید ، آزمایش کرد و در پایان اعلام کرد چنان فشاری به ریه هاش وارد شده که ناخودآگاه هوای درون ریه اش بازدم شده به بیرون !
شتاب در هنگام دور زدن : در یک پیست حداکثر سرعت معمولا بیش از 330 نمیشه و رکورد در پیست مونزا بوده که 360 کیلومتر در ساعت رسیده . در هنگام دور زدن با سرعت های کمی مانند 70 تا 100 کیلومتر معمولا شتاب g 2 ایجاد میشه . در 210 کیلومتر در ساعت شتاب دور زدن به 3g میرسه ، و اما بالاترین رکورد در پیست سوزوکا بوده که شتاب به 5 تا g 6 هم رسیده . مقایسه کنید با حداکثر شتاب جانبی قابل تحمل در اتومبیل هایی مانند لامبورگینی مورسیه لگو و فراری انزو که برابر 1.01g می باشد ! اتومبیل های فرمولا وان در هنگام پیچ سرعت های باورنکردنی ای دارند ، به عنوان مثال در یک پیچ 190 درجه در پیست استانبول پارک حتی سرعت 285 کیلومتر در ساعت هم ثبت شده که این به معنی تحمل شتاب جانبی g 5.5 برای مدت 7 ثانیه است !!!!!
حداکثر سرعت :
همونطوری که قبلا گفته شد از این اتومبیل ها به دو دلیل تاپ اسپید خیلی بالایی نمی بینید : 1- به علت اینکه مسیر کاملا مستقیم در طول یک پیست بسیار کوتاهه و 2- اینکه این خودروها اصولا برای حداکثر شتاب طراحی شده اند و نه حداکثر سرعت . بنابراین در سال 2006 رکورد سرعت در یک پیست 300 کیلومتر در ساعت بوده . در پیست مونزا هم همونطوری که گفته شد 360 کیلومتر نیز ثبت شده . البته تیم BAR Honda ماشین رو برای حداکثر سرعت تنظیم کرده و در یک پیست مستقیم و نه در مسابقه به حداکثر سرعت 413 کیلومتر در ساعت رسیده . ( حداکثر سرعت ثبت شده ی بوگاتی ویرون : 408.8 کیلومتر در ساعت)