استان یَزد از استانهای ایران است. مرکز آن شهر یزد است.
یزد منطقهای خشک و بیابانی است.
گروه بزرگی از زرتشتیان ایران در استان یزد زندگی میکنند.
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
به دلیل خشکی آب و هوا و اندک بودن میزان بارندگی بین استانهای ایران کمترین اراضی کشاورزی در یزد قرار دارد. عمده محصولات کشاورزی یزد شامل خرما-پسته و گندم است. به علت کمآبی این استان بیشتر جنبه صنعتی دارد.
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
صنعت
استان یزد استانی صنعتی است که صنعت بافندگی آن از شهرت زیادی برخوردار است. صنعت شیرینیسازی در استان یزد از قدمتی دیرینه برخوردار است و محصولات آن صاحب شهرتی شدهاند که از مرزهای ایران فراتر رفتهاست. مهمترین شیرینیجات یزدی با نامهای قطاب، پشمک و باقلوا شهرت دارند.
بیشترین تولیدات واحدهای صنعتی شهر را منسوجات، کاشی و سرامیک و فرش ماشینی تشکیل میدهد. واحدهای صنعتی استان یزد عمدتاً در شهرکهای صنعتی یزد و میبد متمرکز شدهاند. همچنین یزد دارای معادن زیادی است که مهمترین آنها معدن سنگ آهن چادرملو و چغارت و معدن سرب و روی کوشک هستند. معادن غنی اورانیوم نیز در اواخر دهه ۸۰ در منطقه ساغند یزد کشف شدهاست. [نیازمند منبع] جمعیت استان یزد در سرشماری سال ۱۳۷۵ حدود ۹۰۰ هزار نفر ثبت شدهاست. برق استان یزد توسط شرکت برق منطقهای یزد که از سال ۱۳۶۸ تاسیس گردیدهاست تامین میشود. این شرکت با فروش بیش از۵۲ درصد از فروش کل خود در سال به مشترکین صنعتی (بالغ بر ۳ میلیارد کیلووات ساعت انرژی در سال ۸۵)سهم مهمی را در صنعتی شدن استان ایفا نمودهاست. بنابراین این استان را میتوان به عنوان یک قطب صنعتی کشور ایران محسوب نمود.
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
تاریخ و فرهنگ
استان یزد از سرزمینهای تاریخی است که در میان ایالتهای قدیمی و بزرگ پارس، اصفهان، کرمان و خراسان قرار داشتهاست. آبادی نشینی در این منطقه از قدمت طولانی برخوردار است. این سرزمین از گذرگاههای مهم در ادوار تاریخی محسوب میشدهاست. این ناحیه در دوره هخامنشیان از راههای معتبر موسسههای راهداری، مراکز پستی و چاپاری برخوردار بودهاست. راهداری در یزد قدیم چنان اهمیتی داشت که خاندان آل مظفر از منصب راهداری ناحیه میبد به پادشاهی رسیدند. با اینهمه این استان از درگیریها و جنگهای تاریخ کشور ایران تا حدودی ایمنی داشتهاست. صعبالعبور بودن راهها به همراه محدودیت منابع آبی مانع عمده تسخیر این منطقه توسط بعضی از حکومتهای بزرگ و کوچک حاشیه و پیرامون این منطقه در طول تاریخ بودهاست.
وجود آثاری از مهر و آناهیتا، ایساتیس و هخامنشی و زندان اسکندر و برج و بارو و کهن درهای بزرگ و عظیم و پناهگاههای متعدد و موبدان و سران ساسانی و ابنیه و یادگارهای بعد از اسلام نظیر مساجد و امامزادهها و مزارها نشانگر فرهنگ و تمدن قبل و بعد از دوره اسلامی بودهاست.
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
اماکن دیدنی استان یزد
معبد مقدس زرتشتیان، پیر هرشتنارین قلعه میبد برج کبوتر خانه میببد کاروانسرای شاه عباسی میبد بافت تاریخی میبد خانه سالار میبد یخچال میبد آسیاب دوسنگی میبد امامزاده خدیجه خاتون میبد مقبره سیدرکن الدین - مقبره سید شمس الدین - آب انبار شش بادگیر - آتشکدهُ یزدان - میدان امیر چخماق - باغ گلشن طبس - پیر سبز چک چک - خانهٔ لاریها - دخمهٔ زرتشتیان - رباط ساغند - زندان اسکندر -سرو کهن ابرکوه - غار چهار طاقی - قلعهٔ مروست - آسیاب آبی اشکذر - مسجد جامع کبیر یزد -مسجد ریگ مجومرد(قرن هشتم این مسجد تا سال ۱۳۶۹ شمسی در زیر شن مدفون بود و در آنسال کشف شد) -مجموعه باغ وزیر حجت آباد رضوانشهر مسجد شاه ولی - میدان و حمام خان - باغ دولت آباد - مسجد فهرج.
همچنین از مناطق خوش آب وهوای استان مهریز، تفت، ده بالا، طزرجان و غربالبیز هستند.
یَزد مرکز استان یزد و مرکز منطقه وسیع و باستانی و کویری ای با همین نام در کشور ایران است و در فاصله ۶۷۷ کیلومتری جنوب شرق تهران قرار دارد. جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران برابر با ۴۲۳٬۰۰۶ نفر بوده است.
یزد به شهر بادگیرها معروف است. به «دارالعباده»، «شهر دوچرخهها»، «شهر شیرینی»، «شهر قنات و قنوت و قناعت» و «شهر آتش و آفتاب» و ... نیز شهرت دارد.
میدان امیرچخماق، باغ دولت آباد، زندان اسکندر (مدرسه ضیاییه)، آتشکده زرتشتیان، ساعت مارکار، برج و باروی شهر، خانه های قدیمی چون خانه لاری ها و خانه عرب ها و خانه مرتاض و خانه رسولیان و خانه ملک التجار و خانه محمودی و ...، دخمه های زرتشتیان، حمام خان، بازار های قدیمی چون بازار خان و بازار پنجه علی و ...، آب انبار های فراوان چون آب انبار شش بادگیری و رستم گیو و ... و مسجد جامع یزد و بالاخره قلعه ها، کاروانسرا ها، تکیه ها، مساجد، پیرانگاه ها، قنات ها، کوچه ها، ساباط ها، حمام ها، و تمام سطح بافت تاریخی شهر یزد از اماکن دیدنی شهر است.
پیشینه تاریخی یزد
برخی از مورخان بنای اولیّهٔ شهر یزد را به زمان اسکندر مقدونی نسبت می دهند که وی زندانی ساخته و نام آن را چنین نهاده است و به اعتقاد عدهای دیگر از تاریخ نویسان در دورهٔ ساسانیان به فرمان یزد گرد اول (421-339 م) در این محل شهری بنام «یزدانگرد» بنا گردیده است. نام یزد از همین عنوان گرفته شده است و به معنی مقدس، فرخنده و در خور آفرین می باشد. ولیکن یافته های باستانشناسی و منابع مختلف نشان می دهد حداقل پیشنیه آن به چندین هزار سال می رسد و در زمان ماد ها از شهر های جنوبی و مرزی ماد بوده است و در زمان هخامنشیان چهارراه مهم کشور بوده و دو شاهرا باستانی ایرانی قدیم در این نقطه با هم تقاطع داشته اند.
مورخین یونانی شهر کهن و باستانی را استیخا یا همان ایساتیس خواندهاند.
یزد به معنای پاک و مقدس و یزد گرد به معنای داده خدایی است. شهر یزد نیز به معنای شهر خدا و سرزمین مقدس است.
اولین بار نام یزد در کنار اسم چینی تخمه یکی از همرزمان داریوش آورده شد. یزد از شهرهای مذهبی ایران می باشد.
فرهنگ، زبان و گویش مردم یزد
مردم یزد به زبان فارسی رایج با پارهای ویژگیهای گویشی سخن می گویند و بسیاری از واژهها و ترکیبات زیبای فارسی را در گویش خود حفظ کردهاند. در استان یزد برخی ویژگیهای گویشی میان شهرستانهای مختلف محسوس است. معتقدان به آیین زرتشتی در میان خود هنوز به زبان نیاکانشان سخن میگویند و بویژه مراسم مذهبی خود را با این زبان انجام میدهند. گویش یزدی بخشی از فارسی دری (فارسی خالص و اولیهٔ ایرانیان) است.
از دبیرستانهای قدیمی یزد میتوان به دبیرستان مارکار، دبیرستان ایرانشهر و دبیرستان کیخسروی اشاره کرد. استان یزد با بیش از ۵۲ درصد مصرف برق صنعتی یک استان صنعتی شناخته شده است.
محله های قدیم استان یزد
بادگیرمشخصترین وجهه شهر معماری خاص کویری آن است. بادگیرها، منارهها و گنبدها مشخصترین جنبه ظاهری معماری شهر است. در این معماری از بادگیر برای گرفتن جریان باد و خنککردن فضای ساختمان به کار میرفته است.
بافت و ساخت معماری ویژهٔ منطقهٔ یزد از بارزترین نمونههای معماری خاص اقلیمهای گرم و خشک در جهان است. تناسب آن با نیازها و شرایط اقلیمی- فرهنگی مردم منطقه، گذشته از زیبایی خاص این معماری، از ویژگیهای آن است. در مرکز هر محله معمولاً حمام، بازارچه، آب انبار، مسجد، حسینیه، لرد، کارگاه های کوچک، جوی آب (برای دسترسی به قنات) قرار دارد که بسیاری از این امکانات هنوز پا برجا هستند.
بادگیرخانههای قدیمی در جهت قبله ساخته شدهاند. با این جهت گیری فضاهای تابستانی و اتاقهای زمستانی به طرزی مفید پیرامون حیاط مرکزی قرار میگیرند.
حیاط مرکزی اصلی ترین فضای خانهٔ یزدی است. حوض آب در وسط حیاط قرار گرفته است و باغچه ها دور تا دور آن با درختانی که نیاز کمی به آب دارند همچون اَنار، اَنگور، اَنجیر و پسته که علاوه بر سبزی خانه و تامین سایه و خنکی هوا از خشکی هوا نیز میکاهد.
از جمله نمونههای بارز معماری قرنهای گذشته محلهٔ فهادان یا یوزداران است که در گویش محلی جنگل یا محل یوزاران نامیده می شود. قدمگاه منسوب به امام رضا نیز در این گذر واقع شده است.
اقلیت های دینی نظیر یهودیان بیشتر در محله یهودیها در سمت جنوب مسجد جامع ساکن هستند و کنیسهای دارند. زرتشتیان نیز از جمله در محلّهٔ عیش آباد، محلّهٔ نعیم آباد، کوچهٔ بیوک، محلّه نرسی آباد، محلّهٔ اَهَرستان ساکن هستند.
صنایع یزد
در یزد صنایع بزرگی همچون فرش ستاره کویر یزد و فولاد آلیاژی و مجتمع صنعتی چادرملو و کارخانه فولاد نورد یزد و کارخانه کابل و فیبر نوری شهید قندی و صنایع کاشی و سرامیک و شرکت یزد موزائیک جای گرفته است که با وجود این صنایع حدود ۵۳ درصد از مصرف برق در تعرفه صنعتی استفاده می شود. [نیازمند منبع]
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
آتش ورهام یزد
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
مسجد جامع کبیر یزد
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
باغ دولت آباد یزد
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
تکیه امیرچخماق
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
نمای کوچه ای معمولی و بادگیر
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
دخمه زرتشتیان
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
حیاط خانه لاری ها
کد:
برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید
آب انبار پنج بادگیره امیر چخماق
شهرستانها
یزد
میبد
اردکان
بافق
بهاباد
تفت
ابرکوه
مهریز
خاتم
اشکذر
طب