سلطان دردها (سنگ كليه وروش درمان آن)

[F l o w e r]

وقتي‌كليه‌ها‌ ‌پروتئين ‌‌دفع‌ مي‌كنند

كليه يكي از مهم‌ترين اندام‌هاي دروني بدن انسان است. اكثر اعضاي بدن براي عملكرد مطلوب وابسته به كليه‌ها هستند، بنابراين عملكرد مناسب اين عضو حكليه‌ها در بدن وظايف بسيار مهمي بر عهده دارند. ازجمله شركت در فعاليت خون‌سازي بدن، تنظيم متابوليسم ويتامين D و دخالت در متابوليسم كلسيم و سيستم استخواني. كنترل سيستم اسيد و باز بدن كه يكي از مهم‌ترين سيستم‌هاي بدن براي حفظ تعادل داخلي است نيز از ديگر كارهاي كليه است، اما يكي ديگر از وظايف كليه كه تقريبا مردم عادي اين عضو را با آن مي‌شناسند، دفع سموم بدن است.»

دفع سموم در كليه

وي در مورد دفع سموم بدن توسط كليه‌ها توضيح مي‌دهد: «براي دفع سموم در كليه، خون بدن از گلومرول‌ها كه نقش صافي دارند، عبور مي‌كند. اين صافي باعث مي‌شود مواد ضروري براي اعضاي مختلف بدن، بازجذب شده و در عين حال، سموم و مواد زائد دفع شوند.»

دكتر ايجادي مي‌افزايد:در حالت عادي پروتئين‌ها نبايد از اين صافي بگذرند. البته در حدي كم ـ‌ زير 150 ميلي‌گرم در 24 ساعت ـ‌ برخي مولكول‌هاي خاص پروتئين، مي‌توانند در ادرار ديده شوند. بنابراين در يك حجم خيلي محدود، وجود بعضي از انواع پروتئين‌ها در ادرار غيرطبيعي نيست.

وي با اشاره به زماني كه عملكرد طبيعي كليه مختل مي‌شود مي‌افزايد: «زماني كه كليه دچار اختلال شود، موادي كه در حالت عادي نبايد از صافي گلومرول‌ها رد شوند، از آنها عبور كرده و برعكس بازجذب مواد لازم مختل مي‌شود.»

دكتر ايجادي با اشاره به اهميت مراجعه به پزشك و انجام آزمايشات و معاينات لازم، يادآور مي‌شود: «فردي كه پروتئين‌آوري (دفع پروتئين در ادرار) دارد، دفع پروتئين در ادرارش به طور غيرعادي انجام مي‌شود.

پروتئين‌آوري مي‌تواند يك نشانه خيلي مهم از بيماري‌هاي زمينه‌اي كليه باشد. در واقع بهتر است بگوييم پروتئين‌آوري، بيماري نيست بلكه نشانه‌اي مهم است كه ممكن است به دليل سوءاثر برخي داروها بر كليه يا در جريان برخي بيماري‌هاي عفوني به وجود آيد. در اثر ديابت و فشار خون هم ممكن است پروتئين‌آوري پيدا شود. به طور كلي پروتئين‌آوري موردي است كه نبايد به راحتي از كنارش گذشت.»

اين پزشك فوق‌تخصص مي‌گويد: «اولين قدم در معاينات اين است كه ثابت شود بيمار پروتئين‌آوري دارد يا نه

[F l o w e r]

نكاتي در مورد كليه ها و علايم هشدار دهنده بيماري كليه

هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه ها كوچكند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند كه كل بدن را متعادل نگه می دارند. برای مثال كلیه ها:


- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی كمك می كنند.

- خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می كنند.

- تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.

- ویتامین های موثر در رشد را می سازند.

- هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می كنند.

- در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم كمك می كنند.

چگونگی انجام كار كلیه ها
1- خون از طریق یك سرخرگ از قلب به كلیه وارد می شود.

2- خون با گذشتن از میلیون ها صافی كوچك، تمیز می شود.

3- مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور كرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.

4- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.

5- هنگامی كه مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.

كلیه ها هر 24 ساعت جمعاً حدود 200 لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود 2 لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی كه باقیمانده یعنی حدود 98 لیتر به بدن باز می گردد. ادراری كه ما دفع می كنیم تقریباً ظرف مدت 1 تا 8 ساعت در مثانه ذخیره شده است.

بیماری كلیه
اگر چه كلیه ها، عضوهای كوچكی هستند ، ولی از وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به عهده دارند كه در حفظ سلامتی عمومی بدن موثر است. بیماری شدید كلیه، ممكن است منجر به نارسایی كامل آن شود، كه نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند كلیه برای جلوگیری از مرگ است . اگر چه درمانهای موثری برای بسیاری از بیماریهای كلیه وجود دارد ولی مردم هنوز نمی دانند كه بیماریهای كلیه قابل پیشگیری اند.

ده عامل اصلی بیماری كلیه
معمولاً دو علت مهم برای نارسایی كلیه ها( یا مرحله نهایی بیماری كلیه) دیابت( دیابت نوع 2 یا دیابت بزرگسالان) و فشار خون بالا وجود دارد. زمانی كه این دو بیماری با درمان مراقبت شوند، بیماری های كلیه مرتبط با آنها می توانند پیشگیری شوند یا سرعت شان كاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. علاوه براین، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند كم نمودن وزن و ورزش مرتب در مراقبت از فشار خون بالا و حتی پیشگیری از آن موثر است. نظارت دقیق بر قند خون در بیماران دیابتی از سایر مشكلات مانند بیماری كلیه، بیماری كرونر قلب وسكته پیشگیری می كند. زمانی كه بیماران دیابتی، همزمان به فشار خون بالا مبتلا شوند، داروهای خاصی كه بازدارنده های آنزیم تبدیل كننده آنژیوتنسین نامیده می شوند، برای حفظ عملكرد كلیه ها موثرند. سومین علت اصلی مرحله نهایی بیماری كلیه گلومرولونفریت( بیماریی كه به واحدهای تصفیه كننده كلیه بنام گلومرول ، آسیب می رساند) است . در بسیاری از حالات، علت این بیماری ناشناخته است ، اما در برخی موارد ممكن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد.

برخی از بیماریهای دیگری كه ممكن است بر كلیه اثر بگذارند شامل عفونت ها، سنگ های كلیوی و بیماریهای ارثی، می شوند. استفاده بیش از اندازه قرص های ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین می تواند به كلیه ها صدمه بزند . برخی از این بیماریها قابل درمان هستند. برخی موارد، درمان می تواند سرعت پیشرفت بیماری را كاهش و طول عمر را افزایش دهد.

مرحله نهایی بیماری كلیه زمانی رخ می دهد كه حدود 90 درصد از عملكرد كلیه از بین برود. افراد مبتلا به نارسایی كلیه ممكن است دچارتهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشكل در تمركز و از دست دادن اشتها شوند، نارسایی كلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.

نشانه های هشدار دهنده بیماری های كلیوی و دستگاه ادراری.
1- فشار خون بالا
2- پیدایش خون با پروتئین در ادرار.

3- آزمایش كراتینین خون، بالاتر از 2/1 میلی گرم در دسی لیتر در زنان و 4/1 میلی گرم در دسی لیتر در مردان(كراتینین ماده دفعی است كه توسط كلیه های سالم از خون خارج می شود. ) در بیماریهای كلیوی ، سطوح كراتینی در خون ممكن است افزایش یابد.

4- تكرار ادرار به ویژه در شب .
5- مشكل در ادرار كردن یا ادرار درد آور.
6- تورم در چشم ها، تورم دست ها و پاها به ویژه در كودكان

[F l o w e r]

سنگ کلیه

شخص زماني به اين عارضه مبتلا مي شود که يک ناهمگوني شيميايي سبب مي شود تا مواد معدني و پروتئين ها در ادرار شروع به کريستال شدن کنند. سنگها ممکن است صاف يا زبرو خشن ، به کوچکي يک دانه و يا به حدي بزرگ که باعث درد شوند باشند. شما ممکن است سنگهاي کوچک خود را توسط ادرار
بدون اينکه متوجه شويد دفع نمائيد. ولي سنگهاي بزرگ تر باعث دردهاي شديدي در هنگام عبور از لوله متصل کننده مثانه و کليه مي شوند، و حتي گاهي ممکن است در اين لوله گير کنند که در اين حالت جريان ادرار را مسدود مي نمايند.

اکثر سنگهاي کليه از وجود مقدار زياد کلسيم در کليه ايجاد مي شوند. (البته اين موضوع به ميزان کلسيم موجود در رژيم غذايي بستگي دارد). انواع کمياب تري از سنگها هستند که توسط عفونت هاي ادراري يا وجود بيش از حد اسيد اوريک در ادرار حاصل مي شوند. محققان نوع بسيار کوچکي از باکتري را کشف کرده اند که در کليه بعضي افراد زندگي مي کند و در شکل دهي سنگها نقش مهمي دارد.

عوامل زمينه ساز بروز سنگ هاي کليه:

عوامل متعددي مانند عوامل ارثي،رژيم غذايي،داروها،آب وهوا وشرايط محيط در ايجاد سنگ کليه نقش دارند.
1- کم تحرکي: کم تحرکي که مثلاً در هنگام بيماري يا ناتواني رخ مي دهد، مي تواند سبب برداشت کلسيم بيشتري از استخوان شده ، لذا غلظت کلسيم در ادرار افزايش مي يابد.
2- پرکاري تيروئيد: پرکاري تيروئيد اوليه، سبب افزايش دفع کلسيم مي شود. حدود دوسوم افرادي که بيماري غد د درون ريز دارند، مبتلا به سنگ کليه مي شوند.
3-کاهش حجم ادرار
4- مصرف زياد نمک : براساس مطالعات، مصرف زياد نمک سبب افزايش دفع کلسيم درادرار مي شود.
5-وجود برخي بيماريها:عفونتهاي ادراري. بيماريهاي روده. نقرس وبعضي بيماريهي ارثي بر تعادل ادرار تاثير گذار است وباعث تشکيل سنگ ميشود.
6- ننوشيدن مقادير کافي مايعات:زماني که بدن شما کم آب ميشود نمکها.مواد معدني و ساير مواد موجود در ادرار ممکن است با هم تجمع يابند و بناي اوليه يک سنگ را پايه ريزي کنند.
7- پروتئين حيواني: رژيم غذايي پر پروتئين همراه با افزايش دفع کلسيم، اگزالات و اورات است. در واقع مصرف زياد پروتئين حيواني با بار اسيدي آن سبب افزايش دفع کلسيم مي شود.
8-مصرف برخي داروهاي شيميايي:داروهاي حاوي کلسيم خطر ابتلا به سنگ کليه را افزايش ميدهد.

علايم و نشانه‌ها؛ انواع و اقسام
بر‌حسب آن‌که چه اتفاقي براي سنگ بيفتد، علايم اين بيماري، متفاوت خواهد بود. سنگ ممکن است در کليه بماند يا اين‌که از کليه خارج و از طريق مجاري ادراري دفع شود. در هر يک از اين حالت‌ها نيز ممکن است همه يا برخي از علايم زير پديدار شوند:
بدون علامت:
سنگ‌هاي کوچک معولاً بدون علامت خاصي از بدن دفع مي‌شوند.
درد ناگهاني و مداوم:
سنگ، ممکن است باعث ايجاد دردهاي شديدي با کيفيت انقباضي در ناحيه پشت و طرفين کمر، شکم، کشاله ران يا ناحيه تناسلي شود. اين دردها با تغيير وضعيت بدن نيز بهبود نمي‌يابند. کساني که حداقل يک‌بار دفع
سنگ کليه را با اين کيفيت تجربه کرده‌اند، دردش را اين‌گونه توصيف مي‌کنند: «بدترين دردي که تا الان تجربه کرده‌ام.»
تهوع و استفراغ
مشاهده خون در ادرار
اين علامت معمولاً در اثر سنگِ باقيمانده در کليه و نيز در اثر سنگِ به راه افتاده مي‌تواند ايجاد شود.
سوزش و تکرر ادرار:
اين علايم مي‌تواند ناشي از عبور سنگ از مجاري ادراري باشد. البته احساس سوزش و ناراحتي حين دفع ادرار در عفونت‌هاي مجاري ادراري نيز ديده مي‌شود.
تب و احياناً لرز، کاهش اشتها ،اسهال يا يبوست، افزايش تعريق، احساس خستگي مفرط
به اين نکته هم بايد توجه داشت که علايم بالا در برخي بيماري‌هاي ديگر نيز مشاهده مي‌شود، لذا تشخيص نهايي و قطعي ابتلاي فرد به سنگ کليه، توسط پزشک و با توجه به علايم بيمار و انجام تست‌هاي تشخيصي خواهد بود.
درمان:بهترين درمان براي سنگ کليه مصرف دارويي است که اولا عوارض جانبي نداشته باشد ثانيا سنگ را به صورت ذره ذره دفع کند تا بيمار متحمل درد و رنج نشود.

[F l o w e r]

معجون جامع(دفع سنگ کليه):

دارويي است خميري شکل که ترکيبي است از انواع گياهان دافع سنگ کليه و عسل.
اين گياهان جريان خون در کليه ها را زياد و در نتيجه حجم ادرار را افزايش ميدهند و به اين ترتيب باکتريها ي مضر را دفع کرده و کلسيم و نمک جوهر ترشک(oxalate) را رقيق ميکنند. آنها عفونتهاي ادراري را از بين برده و همچنين از تشکيل سنگ کليه جلوگيري ميکنند.
لذا تاثيرات اين دارو باعث ميشود رسوباتي که در کليه ها انباشته شده بصورت ذره هاي کوچک در ادرار حل، و به سادگي دفع شوند.که در اين صورت بيمار در اکثر موارد متوجه دفع سنگ نميشود.

توجه:کساني که جديدا دچار سنگ کليه شده اند براي دفع کامل سنگ بايد تا چهار نسخه از اين دارو مصرف کنند ،اما کسانيکه سنگهاي کهنه دارند براي دفع کامل، مصرف دارو تا هشت نسخه لازم مي آيد.
نکته:
جهت اطلاع از مقدار سنگ دفع شده پس از اتمام دوره دارو بايد سونوگرافي انجام شود.

سنگ کلیه

سنگ کلیه یا شن کلیه در واقع رسوب مواد دفع شده از کلیه هاست که نمی توانند به درستی خارج شوند. همواره مقداری از این مواد به هم می چسبند و تشکیل کریستال میدهند. مشکل زمانی آغاز می شود که این کریستالهای بسیار ریز به هم می چسبند و تشکیل توده سفتی می دهند که سنگ کلیه نامیده میشود.

هنوز دلایل علمی قطعی برای پیدایش سنگ کلیه وجود ندارد. اما عوامل مانند وراثت ، نوع تغذیه و شرایط آب و هوا در آن موثر شناخته شده اند.

سنگ مثانه و سنگ کلیه و شن چیست ؟

هر توده سختی که ناشی از به هم چسبیدن رسوبات ادراد باشد سنگ کلیه نامیده می شود. اگر اندازه آن کوچکتر از یک سانتیمتر باشد پزشکان به آن شن کلیه می گویند.

شن کلیه معمولا قابل دفع از مجاری ادراری است. اگر چه این کار با درد شدید و خونریزی همراه است اما بهتر از عمل جراحی میباشد.

هنگامی که این سنگریزه از لوله حالب (لوله میان کلیه و مثانه) عبور کرد و وارد مثلنه شد به آن سنگ مثانه می گویند.

هفته آینده در مورد مواد و کریستالهایی که باعث تشکیل سنگ کلیه می شوند خواهیم نوشت. همچنین در مورد رژیمهایی غذایی مناسب.

هنوز دلیل قطعی شکل گیری سنگ کلیه از نظر پزشکی با قطعیت اثبات نشده. در حالت طبیعی کلیه ها مواد ضد رسوب ترشح می کنند که مانع از تجمع کریستالها و پیدایش سنگ در داخل بدن میشوند. اما گاه این مواد کارایی خود را از دست می دهند.

اسید اگزالیک و اسید ارویک و رسوبات کلسیم سه نوع یون (مواد رسوبی) هستند که شایعترین مواد تشکیل دهنده سنگ کلیه هستند. گاهی چگالی این مواد در داخل ادرار فردی بالا میرود و بدن وی مستعد ساختن سنگ می گردد. نوشیدن مقدار زیاد مایعات باعث میشود که چگالی (غلظت) این مواد در ادرار کاهش یافته و شانس رسوب گذاری نیز کمتر شود.

بنا به دلایل نامشخصی در ۳۰ سال گذشته تعداد افراد مبتلا به سنگ کلیه در آمریکا افزایش یافته است. در کشور ما ایران نیز گرچه طبق معمول آمار دقیقی وجود ندارد اما به نظر میرسد که وضع مشابهی وجود دارد.

[F l o w e r]

سنگ کلیه

کليه ها عمل تصفيه خون را با خارج کردن مقدار اضافي سديم (نمک) و ديگر مواد زايد و محلول در آب انجام مي دهند. اشباع و غليظ شدن ادرار باعث ته نشيني و رسوب ترکيبات آن در کليه ها مي شود و در نتيجه سنگ کليه به وجود مي آيد که قابل حل در ادرار نيست اجزاي غيرقابل حل با هم جمع مي شوند و تبديل به سنگ سختي مي شوند اسيدي يا قليايي بودن ادرار نيز باعث تشکيل سنگ مي شود.
سنگ کليه غالبا در کليه ها به وجود مي آيد اما مي تواند در هر جاي ديگري که مربوط به ادرار باشد تشکيل شود، مثلا در مثانه يا در لوله هاي جمع کننده ادرار که به مثانه متصل هستند.
سنگ ها ممکن است خيلي کوچک يا خيلي بزرگ باشند. 80 درصد سنگ ها کمتر از 2 سانتي متر پهنا دارند. هنگامي که سنگ کليه خيلي کوچک باشد ممکن است به صورت غيرقابل مشاهده و خودبخود از ادرار دفع شود و گاهي سنگ به خاطر رشد زياد به راحتي خارج نمي شود گاهي هم داراي گوشه هاي تيز و زبر مي باشد و به سختي و با درد دفع مي شود. رنگ اين سنگ ها زرد و گاهي قهوه اي است.
انواع سنگ کليه شامل سنگ هاي کلسيم، اگزالات سيسيتن استراويت اسيد اوريک هستند در حدود 80 درصد سنگ ها از ترکيب کلسيم با ديگر عناصر به وجود مي آيند. اکثر سنگ ها از نوع کلسيم و اگزالات هستند.
نشانه هاي سنگ کليه: نشانه ها هنگامي ظاهر مي شود که سنگ جابه جا شود و اين نشانه ها شامل درد زياد مانند درد زايمان (ابتدا درد کم و به مرور زمان درد بيشتر مي شود) محل درد در قسمت پايين شکم است و ممکن است تا کشاله ران نيز کشيده شود حالت تهوع و استفراغ و معده درد، عفونت تب سرما خوردگي، وجود خون در ادرار کاهش دفع ادرار يا قطع کامل آن در هنگام ادرار کردن، ادرار بودار، ادرار تيره وجود چرک در ادرار.

چه کساني بيشتر در معرض اين بيماري هستند
کساني که سفيد پوست بوده و زنان بيشتر از مردان و سن بين 20 تا 40 سالگي بيشتر در معرض اين بيماري هستند. همچنين رژيم غذايي نامناسب مثل رژيمي که داراي مقدار زيادي سبزيجات سبز رنگ، چربي لبنيات نمک و چاي جوشيده باشد در بروز اين بيماري دخيل است يا اينکه کسي از نزديکان فرد دچار اين بيماري باشد (ارثي بودن) و کسي که قبلا داراي سنگ کليه بوده و نيز مي تواند دوباره به اين بيماري دچار شود. عوامل زير در اين بيماري موثراند که عبارتند از:
عفونت در لوله هاي ادراري - کاهش مايعات بدن به علت اسهال و عرق کردن زياد - بي نظمي و خوب کار نکردن کليه ها - اختلال متابوليکي مانند مشکلات در روده غدد درون ريز و کليه ها، اختلال ژنتيکي مانند نقرس (بيماري مربوط به مفاصل که موجب زياد شدن اسيد اوريک در خون مي شود) زياد شدن اگزالات در ادرار و اسيدي شدن لوله هاي کليوي، اختلال در کار غده تيروئيد، دريافت زياد ويتامين هاي CوD مصرف بيش از حد قرص هاي کلسيم (C)، داروها از قبيل: ديورتيک ها يا داروهاي ضد اسيد معده که داراي کلسيم مي باشند، کمبود خواب، مصرف الکل، کم تحرکي همگي از عوامل اين بيماري هستند.

درمان سنگ کليه به چه صورتي است
از آنجا که سنگ کليه انواع مختلفي دارد درمان هر کدام متفاوت است درمان به وسيله تغيير عادت غذايي، درمان دارويي يا جراحي. خوشبختانه بيشتر سنگ ها بدون نياز به جراحي دفع مي شوند ولي برخي سنگ ها هم به خودي خود خارج نمي شوند و به درمان دارويي مخصوص و در بعضي مواقع جراحي نياز دارند. حدود 90 درصد از سنگ ها با کمک دريافت مايعات، مي توانند به راحتي دفع شوند در صورتي عمل جراحي لازم مي شود که سنگ ها: 1- يا بسيار بزرگ باشند يا در حال بزرگ شدن باشند 2- بعد از مدت مورد انتظار دفع نشوند 3- درد دائمي و پايدار باشد 4- سنگ جلوي خروج ادرار را بگيرد 5- عفونت در ادرار زياد شود 6- بافت کليه را تخريب کند.
اگر در گذشته سنگ کليه داشته ايد اين موارد را رعايت کنيد:
1- داشتن رژيم متعادل که مقدار پروتئين حيواني در آن کم باشد 2- دوري کردن از نوشيدن آب گريپ فروت 3- نوشيدن آبليموي تازه 4- مشورت کردن با پزشک خود درباره مصرف مکم

[F l o w e r]

سنگ کلیه

دلايل بروز سنگ كليه

سنگ کلیه چیست؟ چه کسانی مبتلا به این بیماری می شوند؟ چه کاری می توان برای بهبود آن انجام داد؟
در آمریکا هر ساله تعداد 300 هزار نفر به دلیل سنگ کلیه در بیمارستان ها بستری میشوند. این بیماری از سال های بسیار دور در بدن انسان وجود داشته. نمونه های سنگ کلیه حتی در مومیایی های مصر باستان نیز یافت می شود. خوب، سنگ کلیه چیست؟ و راه حل موثر در پیشگیری از آن چه می باشد.
سنگ کلیه از مواد مختلفی تشکیل می شود و و اشکال و سایزهای متفاوتی دارد (می تواند به صورت یک رشته موی میکروسکوپی باشد و یا آنقدر بزرگ شود که تمام کلیه را فرا بگیرد). در سه حال متفاوت شیمیایی موادی که در ادرار وجود دارند در هسته مرکزی کلیه جمع شده و باعث رشد سنگ می شوند. تقریبا در حدود 80% از سنگ های کلیه از طریق ادرار دفع می شوند. اما اگر سنگ بیش از اندازه بزرگ باشد در درون کلیه باقی مانده و محل خروج ادرار را مسدود می کند. برای بهبود حال بیمار باید از معالجات پزشکی کمک گرفت.

چه چیز باعث بروز سنگ کلیه می شود؟
مجمع پزشکی تا کنون به هیچ گونه توضیح مستدلی در این زمینه دست نیافته است. اما گفته می شود که اختلات متابولیسمی، مواد معدنی، کالبدی، در این امر نقش مهمی را ایفا می کنند. تا حدودی به اثبات رسیده است که مسائل ژنتیکی نیز در این امر دخیل هستند. طرز زندگی نیز بر روی بروز بیماری تاثیر می گذارد. محل زندگی بیمارانی که دارای سنگ کلیه هستند معمولا در قسمت هایی با هوای گرم و مرطوب است تا هوای سرد. همچنین افرادی که تحرک کمی دارند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار می گیرند. رژیم غذایی نیز یکی از عوامل کلیدی به شمار میرود. غذاهای پر چاشنی مثل کاری و فلفل نیز خطر ابتلا به بیماری را افزایش میدهند. این امر از طریق مشاهده آداب غذایی فیجی قابل اثبات می باشد. افراد این منطقه معمولا از خوراک های بی طعم و شیرین استفاده می کنند به همین دلیل بیماری سنگ کلیه به ندرت در آنها دیده می شود. اما اغلب افراد هندوستانی که معمولا از غذاهای تند و کاری دار استفاده می کنند معمولا از بیماری سنگ کلیه رنج می برند.

در این قسمت راه هایی برای جلوگیری از سنگ کلیه را به شما معرفی می کنیم:
1- نوشیدن آب فراوان به ویژه در آب و هوای مرطوب. سعی کنید روزی 8 لیوان آب بنوشید.
2- اگر شما زندگی بی تحرکی دارید سعی کنید کمی ورزش کنید، از راه رفتن در حوالی خانه شروع کنید و رفته رفته میزان تحرک خود را افزایش دهید.
3-میزان مصرف روزانه خود را از لبنیات بیشتر کنید و مصرف غذاهای فلفلی را نیز کاهش دهید. همچنین از غذاهای حاوی کاری و چاشنی بیش از اندازه نیز خود داری کنید.
کارشناسان اثبات کرده اند که می توان از طریق مصرف خوراکی اکسید منیزیوم به همراه ویتامین B6 پیشگیری کرد. البته مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک معالج انجام پذیرد. مصرف فسفات و آنتی بیوتیک ها نیز باید زیر نظر پزشک انجام پذیرد.

تا پیش از سال 1980 برای برداشتن سنگ کلیه از عمل های جراحی ماژور استفاده می شد. اما پیشرفت های پزشکی موجب شده است که در چند سال اخیر دیگر نیازی به این کار احساس نشود. درمان از طریق اشعه های آلترا سونیک ( فراصوتی) این امکان را فراهم میسازند که با کمی شکاف سنگ کلیه از میان برود. امواج اکستراکورپوریل نیز برای شکستن سنگ کلیه استفاده می شوند که در این صورت دیگر هیچ گونه نیازی به جراحی و بریدگی نمی باشد.
پیشرفت های پزشکی استرس مداوای سنگ کلیه را تا حد بسیار زیادی کاهش داده است. اگرچه بهتر است که سعی کنیم تا جایی که ممکن است از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم. همچنین سعی کنید تا میزان کافی آب بنوشید. آیا درمانی از این ساده تر وجود دارد؟

[F l o w e r]

سنگ کلیه

سنگهای كلیوی در دستگاه جمع كننده ادرار در كلیه ها تشكیل می شوند.این سنگها هنگامیكه غلظت بعضی از مواد به قدری بالا می رود كه قابلیت حل شدن خود را از دست می دهند ، به صورت بلورهای كوچك شروع به رسوب كردن در ادرار می كنند . سنگهای كلیوی انواع متعددی دارند ولی اكثر آنهااز اگزالات كلسیم ایجاد می شوند . سنگهای كلیوی در مردان شایع تر است و در سفید پوستان شایع تر از سیاه پوستان است.
سنگهای كوچك ممكن است بدون ایجاد علامت عبور كنند. سنگهای بزرگتر از پنج میلیمتر آنقدر بزرگ هستند كه نمی توانند از حالب عبور كنند و به تدریج با گذشت چندین سال رشد می كنند. اگر آنها خیلی بزرگ شوند ممكن است باعث انسداد كلیه و تورم آن شوند. آنها ممكن است باعث تخریب بافت كلیه و خونریزی داخل ادرار شوند. سنگهای با اندازه متوسط ممكن است حین عبور از حالب باعث اتساع و خراشیدگی آن شوند و ایجاد خونریزی و درد شدید نمایند . این درد كه به قولنج كلیوی معروف است به عنوان یكی از شدید ترین دردها یی كه انسان مجبور به تحمل آن است ، شناخته شده است.این درد متناوب و خنجری از پشت شروع می شود و در حین عبور سنگ به طرف پایین حالب به تدریج به لگن و كشاله ران انتقال می یابد . درد معمولا همیشه در یك زمان خاص در یك سمت بدن ایجاد می شود. ولی اگر شما مستعد تشكیل سنگ هستید ، حمله بعدی ممكن است در طرف دیگرتان بروز كند.
درمان: هنگام عبور سنگ ،درمان بسته به شدت درد شامل تسكین آن با مسكن ها یا دارو های مخدر است . برای تسهیل عبور سنگ مقادیر زیادی مایعات باید مصرف شود . اگر سنگ در قسمت تحتانی حالب گیر كرده باشد ، ممكن است تحت بیهو شی و با عبور سیستوسكوپ از حالب و به دام انداختن سنگ آن را خارج كرد.
اخیرا سنگ شكنی با نیروی امواج برای خرد كردن سنگهایی كه در كلیه قرار دارند ، رواج یافته است این دستگاه امواج پر قدرت صوتی ایجاد می كنند و آنها را روی سنگ كلیه متمركز می كنند .وقتی آنها با سنگ بر خورد می كنند ، آن را به ذرات كوچكی كه قادرند از حالب عبور كنند ،می شكنند اما از عوارضی که امواج بر روی بدن می گذارند نباید غافل بود.
پیشگیری:اگر سنگ كلیه دارید ، ممكن است به نوعی بیماری مربوط به ساخت و ساز مبتلا باشید و یا اینکه به صورت اتفاقی به این بیماری دچار گشته اید در هر صورت اکیدا از مصرف دارو و غذاهای شیمیایی مانند روغنهای نباتی پرهیز داشته باشید و به جای استفاده از آبهای شهری حتی المقدور از آبهای معدنی و آب چشمه استفاد کنید.

[F l o w e r]

درمان سنگ کلیه

سنگ کليه بيماری جدیدی نيست. حتی می گويند، فرعون هم به اين بيماری مبتلا بوده و يکی از ويژگی های طبيب مشهورش، سينوهه، توانايی درمان درد سنگ کليه بوده است. با پيشرفت علم پزشکی، درمانهای پيشرفته تری برای اين بيماری کشف و ابداع شده که سنگ کليه را جزو بيماری های ساده دنيا کرده است. اما هنوز هم درد سنگ کليه اگر نگوييم طاقت فرساترين دست کم يکی از وحشتناک ترين دردهايی است که تاکنون بدن انسان تحمل کرده است. به همين دليل درباره چگونگی پيشگيری و درمان اين درد با دکتر سيد کاظم فروتن، جراح و متخصص کليه و مجاری ادرار صحبت کرديم .



همه ما سنگ کليه را به عنوان يک درد وحشتناک پهلو می شناسيم، آيا سنگ کليه علائم ديگری هم دارد؟

سنگ کليه می تواند بدون علامت باشد تا زمانی که کليه را از کار بيندازد. يعنی ممکن است کليه سنگ بسازد، علائم هم ندهد و کسی هم متوجه نشود و در نهايت روزی کليه را نارسا کند. اما يکی از مهم ترين علائم سنگ کليه درد است. اين درد معمولا" شب ها شروع می شود و فرد را از خواب بيدار می کند. در واقع درد سنگ کليه شديد و غيرقابل تحمل است. خانم هايی که تجربه زايمان را داشته اند و بيمار سنگ کليه هم هستند، می گويند، درد زايمان قابل مقايسه با درد سنگ کليه نيست. واقعا" اين بيماران هنگام درد خيلی زجر می کشند. يکی ديگر از علائم سنگ، تغيير رنگ ادرار به صورت خونی يا رنگ چای شدن است. بعضی از بيماران سنگ کليه، با علامت عفونت مراجعه می کنند. در اين موارد، سنگ کليه جزو اورژانس های پزشکی است و بايد فورا" به آن رسيدگی شود.

اندازه سنگ کليه با شدت علائم آن ارتباطی دارد؟

خير، هيچ ارتباطی بين اندازه و علائم سنگ وجود ندارد.

درد چه موقع ايجاد می شود؟

معمولا" سنگ وقتی می خواهد دفع بشود، درد ايجاد می کند و وقتی جايش ثابت شد، درد از بين می رود، به عبارتی وقتی درد سنگ کليه از بين رفت، مفهومش دفع سنگ نيست. يعنی وقتی درد شروع شد و بعد تسکين پيدا کرد، بايد تکليف سنگ مشخص شود و نبايد بيمار فکر کند که چون ديگر درد ندارد پس همه چيز خوب شد و سنگ از بين رفت. بايد به کمک سونوگرافی و عکس راديولوژی مخصوص کليه و مجاری ادرار، اين سنگ پيگيری شود و اگر پيدا نشد آن وقت بگوييم که سنگ افتاده است و يک نفس راحت بکشيم .

همانطور که خودتان گفتيد، برخی سنگ های کليه علامت ندارند، با اين حساب افرادی که هيچ علامتی ندارند، از کجا بفهمند که سنگ کليه دارند؟

تشخيص سنگ کليه در کسانی که تاکنون سنگ کليه نداشته اند، هيچ علامتی هم ندارند، کمی مشکل است. از طرفی نمی توان به تمام افراد جامعه هم توصيه کرد که بروند و سونوگرافی و راديولوژی بشوند، چرا که احتمال دارد سنگ کليه داشته باشند. بنابراين ما توصيه می کنيم در کسانی که ممکن است کليه سنگ ساز داشته باشند و دلايلی به نفع سنگ کليه در آنها وجود دارد، بررسی های لازم صورت گيرد، مثلا" کسانی که در فاميل درجه يکشان سابقه سنگ کليه وجود دارد، هر سال يا هر دو سال يکبار، برای اين بررسی ها به پزشک مراجعه کنند. افرادی هم که خودشان سابقه سنگ کليه دارند، بايد سالی يکبار تحت سونوگرافی و بررسی های لازم قرار بگيرند.

چرا کليه بعضی از افراد سنگ ساز است؟

اينکه چرا سنگ کليه ايجاد می شود؟ چرا در يک کليه بيشتر از ديگری سنگ توليد می شود؟ چرا بعضی بيشتر و بعضی کمتر سنگ کليه دارند؟ سئوالاتی هستند که هنوز بطور مشخص جواب آنها پيدا نشده است. اما در اين زمينه نظريه هايی وجود دارد. مثلا" اگر غلظت مواد داخل ادرار زياد شود، می تواند زمينه ساز سنگ کليه شود يا در برخی موارد زمينه های ارثی برای تشکيل سنگ مطرح است که استعداد فرد را در ابتلا به سنگ کليه افزايش می دهد.

[F l o w e r]

سنگ چگونه تشکيل می شود؟

وقتی غلظت موادی در داخل يک محلول بيش از حد شود، در نهايت به حالت فوق اشباع در می آيند و به کريستال تبديل شده و رسوب می کنند، مثل اتفاقی که موقع توليد نبات رخ می دهد. نبات رابا همين روش توليد می کنند. ابتدا محلول شکر و آب را غليظ می کنند، و سپس داخل اين محلول غليظ نخ آويزان می کنند تا کريستال های شکر دور اين نخ جمع شوند و نبات توليد شود. اين همان اتفاقی است که هنگام تشکيل سنگ کليه می افتد. وقتی غلظت مواد در ادرار زياد شود، زمينه تشکيل هسته سنگ در ادرار فراهم می شود. وقتی هم که اين هسته اوليه ايجاد شد، ساير مواد دور اين هسته رسوب می کنند و سنگ بزرگ می شود.

جنس اين سنگ ها معمولا" چيست؟

شايع ترين نوع سنگ کليه ، سنگ های کلسيمی هستند. شايد حدود 80 تا 85 درصد از انواع سنگ های کليوی سنگ های کلسيمی هستند. اين سنگ های کلسيمی هم عموما" به صورت نمک های کلسيم هستند. يعنی مثلا" اگزالات کلسيم يا فسفات کلسيم، بعد از سنگ های کلسيمی، سنگ های عفونی، اسيد اوريکی و ساير انواع سنگ ها شيوع دارند. ولی اکثر افرادی که گرفتار سنگ کليه می شوند، در واقع گرفتار سنگهای کلسيمی هستند.


اين کلسيمی که در کليه غلظتش بالا می رود و سنگ می شود، از کجا می آيد؟

اين کلسيم ممکن است ، بيش از حد از روده جذب شود. ببينيد ، ما در طول روز حدود هزار ميلی گرم کلسيم مصرف می کنيم که از اين مقدار چيزی حدود يک سومش جذب می شود. اگر اين ميزان جذب به هر دليلی افزايش يابد، مثلا" ميزان کلسيمی که مصرف می کنيم، زياد باشد،می تواند باعث تشکيل سنگ شود. ممکن است، ميزان کلسيمی که از طريق کليه دفع می شود، به دليل يک بيماری افزايش يابد. البته اين بيماری ها عموما" بيماری های مربوط به استخوان و هورمون های مربوط به آن هستند. مثلا" در بيماری هيپرپاراتيروئيدی ، برداشت کلسيم از استخوان ها افزايش می يابد و می رود که از کليه دفع شود و تبعا" غلظتش در ادرار افزايش يافته و باعث تشکيل سنگ می شود. در بعضی از موارد هم کلسيمی که به کليه می رسد زياد نيست ولی خود کليه به دليل مشکلی که دارد، بيش از حد کلسيم را دفع می کند. ماجرا از اين قرار است: حدود 95 درصد کلسيمی که در ابتدای واحدهای کليوی وارد ادرار می شود، دوباره در کليه باز جذب می شود. اگر کليه ای نتواند اين 95درصد کلسيم را باز جذب کند، مسلما" غلظت کلسيم ادرار بالا می رود و زمينه ساز تشکيل سنگ می شود.

به اين ترتيب، کسانی که کليه سنگ ساز دارند، بايد مصرف مواد غذايی کلسيم دار را کم کنند؟

نخير! تفکری که می گويد کسانی که کليه سنگ ساز دارند. نبايد لبنيات بخورند، کاملا" غلط است. چون اولا برخی افراد هستند که بدنشان به کلسيم اضافه نياز دارد. مثلا" زنان باردار و کسانی که دچار پوکی استخوان هستند. ثانيا" در برخی موارد سنگ کليه ، ما به بيمار توصيه مي كنيم كه بيشتر كلسيم مصرف كند. مثلا" در سنگ های اگزالات کلسيم، اگر شما کلسيم بيشتری مصرف کنيد، اين کلسيم در روده به اگزالات متصل می شود و اصلا" از روده جذب نمی شود و به اين ترتيب ، يون اگزالات که افزايش آن در ادرار باعث تشکيل اگزالات کلسيم در کليه شده و رسوب می کرد و سنگ اگزالات کلسيمی تشکيل می داد، اصلا" وارد بدن نمی شود.

پس بيمارانی که کليه سنگ ساز دارند، بايد از چه غذاهايی پرهيز کنند؟

تقريبا" تنها چيزی که ما توصيه می کنيم که بيماران سنگ کليه از آن پرهيز کنند، نمک است . ببينيد، يکی از مواد غذايی که باعث توليد سنگ می شود، نمک است. البته ما سنگ نمک که نداريم ولی نمک عاملی است که به ساخته شدن سنگ های کلسيمی کمک می کند. نمکی که از روده جذب می شود، از طريق کليه بايد دفع شود. اما مشکل همين جاست چرا که وقتی نمک می خواهد از کليه را وارد ادرار شود، با خودش کلسيم را وارد ادرار می کند و به اين ترتيب غلظت کلسيم ادرار افزايش می يابد. بنابراين همان نمکی که هنگام پختن غذا به آن زده می شود کافی است و افرادی که کليه سنگ ساز دارند، نبايد سرسفره به غذايشان نمک بزنند و مواد شور مثل خيار شور را مصرف نکنند.

[F l o w e r]

کسانی که کليه سنگ ساز دارند، بايد چه مواد غذايی را بيشتر مصرف کنند؟

در ابتدا گفتيم که اگر غلظت مواد در ادرار زياد شود، زمينه های تشکيل سنگ کليه فراهم می شود. حالا می گوييم که برای جلوگيری از تشکيل سنگ بايد اين غلظت مواد را کم کنيم. به عبارتی بايد ادرار را تا می توانيم، رقيق کنيم. يعنی فردی که کليه سنگ ساز دارد، بايد آب و مايعات زيادی مصرف کند.

چقدر بايد آب و مايعات مصرف کرد؟

چقدر آب خوردن مهم نيست . چقدر ادرار داشتن مهم است. ممکن است فردی در محيطی گرم زندگی کند يا فعاليت روزانه اش زياد باشد، روزی 5 تا پارچ هم آب بخورد ، ولی باز کافی نباشد. چون همه اين 8 ليوان آبی که می خورد، عرق می شود و چيزی از آن به ادرار نمی رسد تا رقيق شود. اين فايده ای برای پيشگيری از سنگ کليه ندارد. برای همين بايد ملاک، ميزان ادرار باشد نه ميزان آبی که فرد می خورد. ما به بيماران توصيه می کنيم آنقدری آب بخورند که روزانه بيش از 2 ليتر ادرار داشته باشند. يا بعبارتی در طول خواب شبانه يک بار برای ادرار کردن به دستشويی بروند. بيماری که کليه سنگ ساز دارد، اگر احساس تشنگی کند و بعد آب بخورد، از قافله عقب مانده است. يعنی چنين بيمارانی نبايد هيچ وقت احساس تشنگی کنند و هميشه قبل از احساس تشنگی آب بخورند. اين بيماران بايد شب ها هنگام خواب يک ليوان بالای سرشان باشد، موقع کار روی ميزشان يک ليوان آب باشد . يعنی برای دسترسی به آب نبايد بيمار مشکلی داشته باشد.

اينکه برخی بيماران آب چشمه خاصی را مصرف می کنند، يا فقط آب معدنی می خورند، کار درستی است؟

اين سئوال شايعی در بين بيماران مبتلا به سنگ کليه است . اما ما اصلا" به چنين سئوالی اعتقاد نداريم. مگر تمام افرادی که از آب شهر استفاده می کنند، سنگ کليه توليد کرده اند که حالا اين بيماران آب شهر را استفاده نکنند. تازه برعکس وقتی بيماران خودشان را به يک نوع آب خاص مثلا" آب فلان چشمه محدود می کنند، وقتی به آن آب دسترسی ندارند، کمتر آب می نوشند و همين می تواند زمينه ساز توليد سنگ شود. اما اصل مصرف اب نوع آن نيست، بلکه حجم و مقدار آن است که بايد زياد باشد. آب هندوانه و ماءالشعير و از اين قبيل درمان های سنتی هم اشکالی ندارند ولی آنها هم اصولا" از طريق افزايش حجم ادرار از سنگ سازی کليه جلوگيری می کنند. ما توصيه می کنيم ، بيماران هر داروی سنتی که سهل الوصول است، خيلی هم گران نيست، ضرری هم ندارد و مورد تائيد پزشکان است مصرف کنند، ولی در کنارش آب و مايعات زيادی بخورند.

اگر کسی زياد آب بخورد و سنگ کليه اش دفع شود، چه بايد بکند؟

اگر کسی سنگش را انداخت دليل نمی شود که همين حالا سنگی در کليه اش وجود نداشته باشد. چنين بيماری وقتی به ما مراجعه می کند، اگر درد داشته باشد، با مسکن دردش را ساکت می کنيم و بعد بررسی های خودمان را شروع می کنيم . معمولا" اين بررسی ها شامل عکس KUB و سونوگرافی کليه است. سپس بر اساس يافته های اين بررسی اوليه تصميم می گيريم. برای بيمارمان چه کار بکنيم. يعنی بر اساس جنس، اندازه و محل سنگ کليه تصميم می گيريم که برای بيمار چه روش درمانی اتخاذ کنيم. اما يک نکته مهم را بايد در مورد درمان سنگ کليه بگويم و آن اين که تقريبا" امروزه ديگر جراحی باز کليه در درمان سنگ کليه لزومی ندارد مگر در موارد بسيار خاص که خيلی هم نادر هستند. يعنی در حال حاضر در همين کشور خودمان به راحتی می توان سنگ های کليه را با روش هايی مثل سنگ شکن و جراحی مختصر يا همان PCN درمان کرد. توصيه من به تمام بيماران سنگ کليه اين است که اگر جراحی به آنها گفت که بايد برای درمان سنگشان جراحی باز کليه شوند، حتما" با يکی دو جراح کليه و مجاری ادرار ديگر هم در اين مورد مشورت کنند.