با به كارگیری فن آوری های پیشین و نیز ابتكار مهندسان سوئدی، می توان نسل نوینی از مصالح را به وجود آورد. مصالح جدید قادرند به هنگام قرارگیری در معرض نور خورشید یا باران، آلودگی ها را بشویند و در خود حل كنند
شكوفایی جمعیت و روند شهری شدن پس از انقلاب صنعتی، هجومی از انواع آلاینده ها و مواد سمی خطرناك را برای شهرنشینان سراسر جهان به همراه آورده است و از این رو، دانشمندان همواره در پی یافتن راهكارهای جدید، از اختراع و تولید مبدل های كاتالیستی گرفته تا به كارگیری سوخت های جانشین، برای كاهش انتشار آلاینده ها توام با ایجاد شرایط بهتر برای زندگی جوامع ساكن در شهرهای بزرگ بوده اند.
در این میان، تازه ترین اختراع دنیای علم را دانشمندان سوئدی و فنلاندی به جهان معرفی كرده اند؛ به طوری كه اینك پس از سالها توجه به یافتن راهكارهای جدید مرتبط با موتورها و لوله های اگزوز، پژوهشگران ایده جدیدی را در این زمینه مطرح كرده اند. آنها بتازگی موفق به تولید مصالح ساختمانی هوشمند و شگفت انگیزی شده اند كه پس از قرارگیری در ساختار خانه ها و ساختمان های شهری، قادرند به میزان قابل توجهی از آلودگی عظیم شهرها بكاهند. دیوارهای هوشمندبه گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از استكهلم، دانشمندان سوئدی همراه با پژوهشگران فنلاندی، مواد و مصالح ساختمانی هوشمندی تولید كرده اند كه می تواند به پاكیزگی شهرهای بزرگ و كاهش آلودگی هوا در آنها كمك كند. بر اساس این گزارش، پیش از این نیز مواد خود پاك شونده ای برای ساخت پنجره ها و دیوار حمام ها ساخته شده بود و اینك با به كارگیری فن آوری های پیشین و نیز ابتكار جدید مهندسان سوئدی، می توان نسل نوینی از مصالح و ساختارهای شهری را بویژه در كلانشهرهای آلوده به وجود آورد. به گفته دانشمندان سوئدی، مصالح ساختمانی جدید قادرند به هنگام قرارگیری در معرض نور خورشید یا باران، آلودگی ها را بشویند و در خود حل كنند. كارین پترسون ، سخنگوی شركت ساختمانی بزرگ سوئد موسوم به شركت اسكانسكا ، می گوید: در آغاز، به دنبال ساخت دیوارهای سیمانی ویژه ای بودیم كه آلاینده های خروجی از اگزوز خودروها را بویژه در داخل تونل ها كه انبوهی از مواد آلاینده در آنجا متمركز می شود، از میان بردارد و سپس مشاهده كردیم كه محصول تولید شده را می توان افزون بر اهداف اولیه، در ساختار انواع ساختمان ها و بناهای شهری نیز به كار گرفت و از ویژگی های منحصر به فرد آنها در پاكیزه سازی محیط استفاده كردمهندسان و محققان شركت اسكانسا كه دفتر مركزی آن در شهر استكهلم، پایتخت سوئد قرار دارد، فعالیت پژوهشی اخیر خود را در چارچوب بخشی از یك پروژه سوئدی- فنلاندی به ارزش یك میلیون و 700 هزار دلار انجام داده اند. این پروژه به منظور تولید سیمان كاتالیستی و تركیبات بتونی جدید با پوشش اكسید تیتانیوم برای پوشش و نمای ساختمان ها طراحی و اجرا شد. اكسید تیتانیوم تركیب شیمیایی ویژه ای است كه اغلب در رنگ های سفید و خمیردندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. به گفته شیمیدان ها، این ماده دارای خواص و ویژگی های منحصر به فردی است؛ به طوری كه به هنگام قرارگیری در معرض اشعه ماورای بنفش نور خورشید، به یك ماده بشدت فعال و واكنش پذیر تبدیل می شود. پژوهشگران سوئدی تصریح می كنند كه این ویژگی اكسید تیتانیوم سبب می شود تابش اشعه ماورای بنفش به آن، موجب ایجاد یك واكنش كاتالیتیك شود كه نتیجه این روند، تخریب مولكول های انواع آلاینده ها از جمله اكسیدهای نیتروژن خواهد بود. گفتنـــــی است اكسیدهای نیتروژن در فرآیند احتراق سوخت های فسیلی منتشر می شوند و به هنگام تركیب شدن با برخی تركیبات آلی فرار موجود در هوا، دود- مه خطرناكی را در شهرها به وجود می آورند. كارشناسان بهداشتی همواره هشدار می دهند قرارگرفتن در معرض غلظت بالایی از اكسیدهای نیتروژن، مشكلات تنفسی بسیار خطرناك و حادی را برای شهروندان ایجاد می كند، البته بررسی ها نشان داده است كه این آلاینده ها به راحتی و با بارش یك باران، از هوا حذف می شوند. ساختمان های پاك و درخشانبه گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، واكنش كاتالیتیك ایجاد شده در مصالح ساختمانی جدید خواص مهم دیگری نیز دارد؛ به طوری كه واكنش پذیر شدن و فعالیت شیمیایی شدید این مواد در مجاورت اشعه ماورای بنفش، می تواند از چسبیدن باكتری ها و كثیفی ها بر روی دیوار ها و ساختمان ها جلوگیری كند و سبب می شود تا این آلودگی ها با بارش یك باران، به آسانی از روی دیوارها شسته و پاك شوند. بو- اریك اریكسون ، رئیس بخش تحقیقات شركت سمنتا كه گوشه ای دیگر از اجرای این پروژه را به عهده داشته است، می گوید: محصولات جانبی به وجود آمده، در پی وقوع این واكنش شیمیایی كه فرآیند فتوكاتالیز نام دارد، بی خطر هستند. وی می افزاید: در واقع نوع محصولات جانبی ایجاد شده در جریان این واكنش، بستگی به نوع تركیباتی دارد كه در جریان آن وارد شده و در واكنش شركت دارند؛ به طوری كه مولكول های كربن دار تركیبات آلی درگیر در این واكنش به دی اكسید كربن و آب تبدیل می شوند، در حالی كه از مولكول های انواع اكسیدهای نیتروژن، سرانجام نمك های نیتراته بر جای خواهد ماند. این گزارش می افزاید كه پیشبرد تحقیقات اخیر در این حوزه، به لطف ظهورانقلاب نانوتكنولوژیكی در شاخه های گوناگون علوم امكانپذیر شده است، به گونه ای كه اینك مهندسان و شیمیدان ها در سطوح مولكولی به دستكاری و تغییر تركیبات مصالح ساختمانی می پردازند تا بتوانند خواص و ویژگی های مطلوب و مورد نظر خود را در این دسته از مواد به وجود آورند. به گفته دانشمندان، به كارگیری موادی مانند اكسیدتیتانیوم در ساختار مصالح ساختمانی، فقط زمانی به نتیجه مطلوب خواهد انجامید كه لایه بسیار نازكی از آن را به عنوان پوشش مصالح، مورد استفاده قرار دهند و در واقع دستیابی به این هدف، در مقیاس میكروسكوپی باید به اجرا درآید. تولید گسترده و انبوه مصالح خودپاك شونده و استفاده گسترده از آنها در ساختار ساختمان ها و پنجره ها در مناطق گوناگون، سبب می شود كه از این پس بتوانیم در شهرهایی زندگی كنیم كه از نما و سیمای بسیار تمیز، پاكیزه و درخشانی برخوردارند و نیازی به تمیز كردن نمای دیوارها و پنجره ها به طور دوره ای وجود نخواهد داشت. گزارش آسوشیتدپرس می افزاید كه تاكنون، چندین ساختمان مدرن از جمله مارونوچی بیلدینگ در توكیوی ژاپن از اكسید تیتانیوم و آجرهای فتوكاتالیك پوشیده شده اند تا نقش مهم و برجسته خود را در پاكیزگی شهری و كاهش آلاینده های پایتخت ژاپن ایفا كنند. مهندسان سوئدی تاكید می كنند كه جلوگیری از تغییر رنگ و شفافیت نما و ظاهر ساختمان ها كه در اثر وقوع واكنش های شیمیایی گوناگون میان انواع آلاینده ها و سطح مصالح ساختمانی صورت می گیرد، از دیگر ویژگی ها و فوایدی به شمار می رود كه استفاده از این مواد جدید در پی خواهد داشت. همچنین پژوهشگران برای آزمایش تركیبات جدید خود، 75 هزار متر مربع از سطح خیابان های اطراف شهر میلان ایتالیا را با سیمان فتوكاتالیك پوشانده اند كه نتیجه این آزمایش ها بسیار موفقیت آمیز بوده است. به گفته آنان، در نتیجه انجام این آزمایش در حومه شهر میلان، سطح اكسید نیتروژن تا بیش از 60 درصد كاهش یافته است كه البته این امر تا اندازه ای نیز به شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. همچنین انجام تجربه مشابهی در فرانسه، سبب كاهش غلظت اكسید نیتروژن به میزان 20 تا 60 درصد بر سطوح دیوارهای مجهز به سیمان فتوكاتالیك در مقایسه با دیوارهای حاوی مصالح معمولی شده است. بر اساس این گزارش، ارائه نتایج بسیار درخشان و قابل توجه در این زمینه، سرانجام اتحادیه اروپا را برای سرمایه گذاری در این عرصه تشویق كرد و این اتحادیه در سال میلادی گذشته، مبلغ 2 میلیارد و 270 میلیون دلار را برای پیشبرد پروژه تولید مصالح ساختمانی هوشمند به منظور كاهش غلظت اكسیدهای نیتروژن و مواد سمی دیگری همچون بنزن در شهرها اختصاص داد.

منبع : انجمن مهندسی عمران