اشنایی با صورت های فلکی

[مهدی زین الدین]

اين صورت از هشت ستاره ی اصلی تشکیل شده است که دو ستاره از قدر ۲ است و بقیه از قدر ۳ هستند و تقریبا جزو صورت های فلکی کم نور آسمان به حساب می آید.

















خطی که از خورشید به به قوس کشیده شود مرکز کهکشان ما را نشان می دهد. پر نور ترین قسمت راه کهکشان را در این ناحیه می توان مشاهده کرد.

[مهدی زین الدین]

صورت فلکی عقرب :

عقرب ( کژدم ) نام یک صورت فلکی در نیمکره جنوبی آسمان است که به عقرب شباهت زیادی دارد.این صورت فلکی در سرزمین های شمالی دیده نمیشود اما در سرزمین های جنوبی در میان صورت فلکی قوس و میزان براحتی عقربی قابل مشاهده است.

هنگامی که این صورت فلکی در شرق طلوع می کند , صورت فلکی جبار در غرب از نظر ها ناپدید می شود.

بر اساس افسانه ای یونانی عقرب به فرمان الهه ( آرتیمیس ) جبار را نیش زد و به قتل رساند. می گویند: از آن زمان که جبار به شکل صورت فلکی به آسمان انتقال یافته است , از تمام عقرب ها چنان نفرت دارد که به محض طلوع صورت فلکی عقرب در شرق, بلافاصله در زیر خط افق غربی آسمان ناپدید میشود.

برای ساکنان نیمکره شمالی زمین صورت فلکی عقرب صورتی تیره و ظلمانی و نشانه ی بداقبالی و بیماری بوده است. بر خلاف آن ساکنان نیمکره جنوبی این صورت فلکی را نشانه ی رویدادهای نیک و خوش اقبالی می دانند.

در محدوده ی این صورت فلکی اجرام عمقی بسیاری وجود دارد که اغلب آن ها به دلیل این که در نوار راه شیری قرار گرفته اند خوشه ی ستاره ای یا سحابی هستند.

در محدوده ی این صورت فلکی اجرام عمقی بسیاری وجود دارد که اغلب آن ها به دلیل این که در محدوده راه شیری قرار دارند, خوشه های ستاره ای و سحابی هستند.

از جمله این اجرام عمقی آسمان می توان به( M 80 یا NGC 6093 ) اشاره کرد که خوشه ای است کروی و قدر آن 2/7 است . کار تفکیک ستاره های آن به دلیل اندازه ی آن (5 دقیقه قوس) با مشکل روبروست که برای مقابله با آن باید از بزرگنمایی بالا استفاده کرد. فاصله ی آن با ما 36000 سال نوری است. در ابزار های کوچک مانند دوربین های دوچشمی می توان هسته ی مرکزی آن را تشخیص داد.

اسکیچ زیر از( M 80 ) با یک تلسکوپ 15 سانتی متری بازتابی با بزرگنمایی 30 برابر و حد قدر 2/5 آسمان در محدوده ی شهرستان دماوند تهیه شده است.

(M 4 یا NGC 6121) خوشه ستاره ای کروی با قدر 9/5 و اندازه ای برابر 18 دقیقه قوس است که در فاصله ی کمی از ستاره ی قلب العقرب واقع شده است. این خوشه 7000 سال نوری با ما فاصله دارد و مرکز فشرده و مشخصی ندارد. حداقل ابزار برای رصد این جرم یک دوربین دوچشمی متوسط است.

(M 6 ) یا (NGC 6405) یک خوشه ی باز ستاره ای متشکل از 80 ستاره از قدر 6 که به خوشه ی پروانه معروف است. قدر آن 5/4 و 2000 سال نوری با زمین فاصله دارد و 25 دقیقه قوس از مساحت آسمان را پوشانده است. این خوشه در بالای دم عقرب قرار دارد و با هر ابزار رصدی قابل رویت است.

در فاصله 3/1 درجه از( M6 ) خوشه ی دیگری قرار دارد که هفتمین جرم از فهرست مسیه است.(M7 ) یا ( NGC 6475 ) یک خوشه ی ستاره ای است که قدر آن در حدود 5/3 و اندازه ی آن 50 دقیقه قوس است. این خوشه 1000 سال نوری با ما فاصله دارد و در آسمانی تاریک و صاف می توان آن را با چشم غیر مسلح رصد کرد.

تصویر زیر نیز همانند اسکیچ بالا با یک تلسکوپ 15 سانتی متری بازتابی و با بزرگنمایی 30 برابر تهیه شده است.

یکی دیگر از درخشانترین خوشه های ستاره ای آسمان در این صورت فلکی , در شمال ستاره ی زتا-عقرب قرار دارد.(NGC 6231 ) خوشه ای با قدر 3 است که محدوده ای به اندازه ی 15 دقیقه قوس را در آسمان اشغال می کند.

ستارگان اصلی این صورت فلکی همگی از قدر 3 روشنترند, ولی در میان این ستارگان ستاره ی آلفا-عقرب (قلب الغرب)دارای ویژگی های خاصی است.

قلب العقرب ستاره ای سرخ زنگ از قدر یک است که در حدود 604 سال نوری با زمین فاصله دارد. این ابرغول سرخ که دمای سطحی آن 3500 درجه کلوین است شعاعی حدود 700 برابر خورشید , جرمی در حدود 5/15 برابر خورشید و درخشندگی آن 65000 برابر خورشید است. این ستاره دارای یک همدم آبی رنگ هست.

[مهدی زین الدین]

صورت فلکی جبار(شکارچی):

بدرستی که زیباترین وچشمگیرترین Lصورت فلکی زمستانی صورت فلکی جبار یا شکارچی با ستاره های برجسته کمر٬پاوشانه هایش می باشد.افسانه هايي كه درباه اين صورت فلكي بزرگ آسمان بر سر زبانهاست ، آنقدر زيادند كه خود به تنهايي مي توانند كتابي را به وجود آورند .
نام این صورت فلکی به ترکیب ستاره هایش بسیار نزدیک است واز هزاران سال پیش شناخته شده بوده است.یک شکارچی که وسیله شکار در دست دارد ویک شمشیر در کمر ..ستاره آلفای آن یعنی ستاره ابط الجوزاابرغولی است که قطرش از مدار چرخش سیاره مریخ بدور خورشیدبزرگتر است.ستاره بتای آن هم ابرغولی است که رجل یا رجل الجوزا( رجل به معنای پا در زبان عربی)نام دارد. سحابی تاریک معروف کله اسبی هم در محدوده آن قراردارد.
چنين به نظر مي رسد كه هر گاه عقرب طلوع مي كند ، اين صورت فلكي در حال فرار است . برابر افسانه اي ديگر ، جبار ( شكارچي ) سرنوشتي به مراتب بدتر داشته است . مي گويند روزي او " آرتميس " الهه شكار را هنگام شنا در آب غافلگير كرد ، آرتميس از اين واقعه عصباني شد و شكارچي را به صورت گوزن در آورد . آنگاه سگهاي شكاري او نتوانستند شكارچي را باز شناسند و وي را تكه تكه كردند و از هم دريدند . پس از آن جبار به همراه سگها به شكل صورت فلكي به آسمان صعود كرد و به واقع در آسمان مي توانيد كلب اكبر و كلب اصغر را با ستارگان اصلي باشكوهشان [شعراي يماني و [شعراي شامي مشاهده كنيد و به تحسين زيبايي و شكوه آنها بپردازيد .
در داستان ديگر جبار ، معشوق آرتميس يا " آروارا " ( aurora ) ، الهه سرخ فام بامداد ، انگاشته مي شود . مي گويند الهه شكار آرتيميس ، كه وظيفه نور افشاني ماه را نيز بر عهده داشت ، به خاطر جبار فراموش كرد ، نور ماه را بتاباند . خداي خورشيد از اين موضوع چنان عصباني شد ، كه شكارچي را با تابش اشعه هاي نوراني خود نابينا كرد . بر اساس اين افسانه آرتميس خود از روي اشتباه جبار درمانده را مورد اصابت تير قرار داد . او براي آن لااقل بخشي از اين بي عدالتي را جبران كند ، از پدرش ، زئوس خواست كه شكارچي يا جبار را با سگهايش و شكاري كه كرده بود ، يعني خرگوش ( صورت فلكي ارنب/ ) ، به آسمان منتقل كند .
در بابل باستان مردم در صورت فلكي جبار نقش خدايي را مي ديدند ، كه سنگهاي قيمتي و جواهرات را خلق مي كرد . در واقع هم ستاره نوراني قرمز رنگ " يدالجوزا " و ستاره نوراني سفيد متمايل به آبي " رجل الجوزا " ياقوت و الماس را به خاطر انسان مي آورند .
انسان مي تواند در صورت فلكي جبار حتي با چشم معمولي و غير مسلح هم پديده هاي پيدايش و فنا را در كيهان مشاهده كند . زير ستارگان مشخص كمربند صورت فلكي جبار تحت شرايط ديد خوب مي توان سحابی كوچك ()را كه سحابي جبار نام دارد و یک سحابی نشری است تشخيص داد . در اين مكان امروزه هنوز هم خورشيدهاي جديدي به وجود مي آيند . " يدالجوزا " ، ستاره شانه چپ جبار ، برعكس ، خورشيدي در حال مرگ است ، كه در مبارزه با مرگ ، كاملا" بادكرده و متورم شده است . شايد اين ستاره ، بزودي با انفجاري بزرگ ، يعني با يك انفجار ابرنواختر ، نابود شود



























سه ستاره درخشان کمربند جبار وستاره رجل الجبار در پای راستش یافتن این صورت فلکی را آسان می‌کند.

[مهدی زین الدین]

مثلث تابستانی :

مثلث تابستاني تشكيل شده از سه ستاره ي پر نور شب هاي تابستان كه هر يك از اين ستاره ها مربوط به يك صورت فلكي مي باشند.



ستاره هاي آلفاي شلياق & آلفاي دجاجه و آلفاي عقاب & سه راس اين مثلث را تشكيل مي دهند.هر يك از اين سه ستاره نام خاص ديگري نيز دارند.به آلفاي شلياق " نسر واقع - Vega " & به آلفاي دجاجه " دنب - ردف - Deneb " و به آلفاي عقاب " نسر طائر- Altair "مي گويند.



كهكشان راه شيري از ميان اين مثلث عبور مي كند كه در عكس زير هاله ي كهكشان راه شيري به تصوير كشيده شده است.اين هاله فقط در مكان هايي كه به دور از آلودگي هاي نوري باشد به صورت يك هاله ي بسيار زيبا قابل رويت است.

براي يافتن مثلث تابستاني كافي است تا اندكي در آسمان تابستان تمركز كنيم و 3 ستاره ي پر نور آن را تشخيص بدهيم.براي حصول اطمينان از صحت اتنخاب خود ، بايد سه صورت فلكي شلياق ، عقاب و دجاجه را به خوبي بشناسيم.

[مهدی زین الدین]

دب اکبر: خرس بزرگ، هفت اورنگ

دب اصغر: خرس کوچک، هفت اورنگ کوچک

جوزا: دوپیکر

عوا: گاوچران

نسر طایر: شاهین




حامل رأس الغول / برساوش: سوار

·مرأة المسلسله: زن برزنجیر
·فکّه: تاج شمالی
·ذات‌الکرسی: تخت‌نشین





ثور: گاو

ممسک‌الاعنه: ارابه‌ران




-: تکشاخ

·نهر: رودخانه
·کلب اکبر: سگ بزرگ




·کلب اصغر: سگ کوچک، تریشگ

تنین / جوزهر: هَشتَنبَر، اژدها

·حوّا: مارافسای (پیکر آسمانی)
·حیّه: مار (پیکر آسمانی)
·قیطس: نهنگ (پیکر آسمانی)
·ارنب: خرگوش (پیکر آسمانی)

[مهدی زین الدین]

عقرب: کژدم (پیکر آسمانی)



فرس اعظم: اسب بزرگ (پیکر آسمانی)، اسب بالدار



حمل: گوسفند (پیکر آسمانی)

[مهدی زین الدین]

بچه ها خواهشس می کنم ادامش بدبد بزارید پا بگیره تا من برگردم.......

دعا کنید دوباره بهتون سر بزنم.......

[seymour]

سلام
اینا با چشم دیده میشه ؟

کاشکی اینطوری و باید کیفیت سینمایی دیده میشدن ! ... تهران که به زور میشه دب اکبر رو دید ! ... شهرستان هایی که آسمان تمیزتر و با آلودگی نوری کمتر دارن ولی میشه اکثرا رو دید ... (ولی باز در حد تیم ملی نیستن)

[Mohammad Hosseyn]

کاشکی اینطوری و باید کیفیت سینمایی دیده میشدن ! ... تهران که به زور میشه دب اکبر رو دید ! ... شهرستان هایی که آسمان تمیزتر و با آلودگی نوری کمتر دارن ولی میشه اکثرا رو دید ... (ولی باز در حد تیم ملی نیستن)

همین مازندران خودمون رصد کردن سخت تر از این حرفاست ... آسمون باز هم آلودگی نوری داره و خوب نمیشه دیدش ...

[seymour]

همین مازندران خودمون رصد کردن سخت تر از این حرفاست ... آسمون باز هم آلودگی نوری داره و خوب نمیشه دیدش ...

درسته .. من خودم تحصیل لیسانسم در بابل بود ... از تهران بهتر بود ، اما فقط همین ... یعنی بازم زیر متوسط بود ...


ولی یه بار من یادمه که توی جاده هراز ، اتوبوس مشکلی پیدا کرد و چند دقیقه وایساد ... نصف شب هم بود ... اومدم بیرون ، فکر کنم راه شیری رو میشد تشخیص داد ... (احتمالا هنوز تحت تاثیر خواب بودم!) ... خلاصه کیفور شدیم از اون تعداد ستاره و دم و دستگاه ... عین یه بچه ای که بره توی شیرین فروشی و بهش بگن "هرچی می خوای بردار و بخور!"... (جالب اینکه اولین و آخرین باری بود که من شب با اتوبوس جابجا شدم ... وگرنه سعی می کردم دوباره اتوبوس رو وایسونم همونجا!!)