چغندرقند

[bidastar]

تاثير سطوح مختلف تنش خشكي مداوم بر كميت و كيفيت سه رگه چغندرقند
برادران فيروزآبادي مهدي*,عبدالهيان نوقابي محمد,رحيم زاده خويي فرخ,مقدم محمد,رنجي ذبيح اله,پارساييان مهديه

* دانشگاه تبريز


رابطه برخي از صفات كمي و كيفي سه رگه چغندرقند با تنش خشكي مداوم و مقايسه آن با شرايط عادي، در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات چغندرقند واقع در مزرعه کمال آباد كرج در سال 1380 مورد بررسي قرار گرفت. در اين تحقيق سه رگه چغندرقند به نام هاي 7219-P.69، -BP كرج و 7112 كه در تحقيقات قبلي تحت شرايط تنش شديد در اوايل فصل رشد و سپس آبياري مجدد و هم چنين تنش شديد و آبياري مجدد به طور متناوب طي فصل رشد به ترتيب به عنوان متحمل، نيمه متحمل و حساس به تنش خشكي دسته بندي شده بودند، در يك آزمايش تحت تاثير شيب تنش خشكي مداوم با استفاده از سيستم آبياري باراني تك شاخه اي (Line source sprinkler system) قرار گرفتند. سه سطح آبياري، شامل آبياري معمول (نرمال)، تنش ملايم و تنش شديد مداوم طي فصل رشد، پس از مرحله استقرار كامل گياه اعمال شد. در اين تيمارها به ترتيب و به طور متوسط 1274، 1133 و 740 ميليمتر آب مصرف شد. ميانگين عملكرد ريشه درتيمارها به ترتيب معادل 58.6، 45.8 و 34.7 تن در هكتار بود. در تنشهاي شديد ميزان پتاسيم و نيتروژن مضر در ريشه افزايش و سديم كاهش يافت. در نهايت مجموع اين عوامل سبب كاهش عملكرد نهايي شكر سفيد در شرايط تنش گرديد. مقايسه بين رگه ها بيانگر برتري عملكرد شكر سفيد رگه 7112 در هر دو شرايط تنش و بدون تنش بود. کاهش عملكرد شكر سفيد رگه ها در شرايط تنش شديد نسبت به شرايط نرمال به ترتيب در رگه هاي -BPكرج، 7112 و7219-P.69 معادل 36، 32 و 24 درصد بود. در مجموع تحت شرايط تنش مداوم اين آزمايش رگه7219-P.69 کمترين کاهش عملکرد شکر سفيد نسبت به حالت عدم تنش را داشت.

[bidastar]

روشي ساده و موثر براي استخراج DNA ژنومي از گياه و قارچ جهت آزمونهاي مبتني برPCR
نوروزي پيمان*

* موسسه تحقيقات چغندرقند كرج


برای استخراج DNA ژنومی از منابع گیاهی و قارچ روش های بسیاری وجود دارد که در آزمایشگاه های مختلف بسته به میزان کمیت و کیفیت DNA مورد نیاز از آن ها استفاده می گردد. با این حال، اصول کلی مراحل استخراج DNA در اغلب روش ها یکسان است (Edward et al. 1991; Murry and Thompson 1980; Rogers and Bendich 1988; Saghai-Maroof et al. 1984) با توجه به انجام طرح های تحقیقاتی مبتنی بر نشانگرهای مولکولی در آزمایشگاه بیوتکنولوژی موسسه تحقیقات چغندرقند، نیاز به روشی ساده، کم هزینه و در عین حال کارآمد برای استخراج DNA ژنومی گیاه و یا قارچ که پیش نیاز آزمون های مولکولی مبتنی بر PCR می باشد حس می گردید. بنابراین سعی گردید با مقایسه چندین روش استخراج DNA درمنابع مختلف (Cartner and Milton 1993; Edward et al. 1991; Huang and San 2000; and Thomas 1980; Rogers and Bendich 1988; Saghai-Maroof et al. 1984) به روشی ساده و تکرار پذیر دست یافت که مورد استفاده برای منابع گیاهی و قارچی باشد. در نهایت، روش یا دستورالعمل زیر به کار گرفته شد و DNA استخراج شده از نمونه های مختلف دو منبع گیاهی و قارچی باشد پس از تعیین کمیت و کیفیت، مورد آزمون PCR اختصاصی و RAPD قرار گرفتند. الگوی نوارهای حاصل از تکثیر DNA نشان داد که روش به کار رفته در استخراج DNA برای هر دو منبع گیاهی و قارچی موثر بوده است ( شکل1). زمان لازم برای این روش استخراج کم تر از سه ساعت بوده و در مقایسه با اکثر روش های معمول در آزمایشگاه های زیست شناسی مولکولی با هزینه کم تری قابل انجام است

[bidastar]

شناسایي و بيماريزايي گونه هاي فوزاريوم همراه با پوسيدگي ريشه و طوقه چغندرقند درايران
رئوفي مرجان,فرخي نژاد رضا,محمودي سيدباقر



از نمونه هاي داراي علایم پژمردگي و پوسيدگي ريشه و طوقه چغندرقند در مناطق مختلف چغندرقند كاري ايران مجموعا 94 جـدايه فوزاريوم جداسازي شد. خصوصيات ريخت شناسي جدايه ها با استفاده از كليدهاي شناسايي معتبر مـورد بـررسي هاي تـاكسونوميـكي قـرار گـرفت و جدايه ها, به ترتيب فراواني در شش گونه F. solani, F. oxysporum, F. equiseti, F. nygamai, F. proliferatum, F. culmorum قرار گرفتند. مطالعات بيماريزايي جدايه ها در شرايط گلخانه در خاک سترون با استفاده از مايه قارچ روي دانه گندم و مايه زني گياهچه ها و برش هاي ريشه در آزمايشگاه صورت گرفت. نتايج نشان داد که به استثناي يکي از جدايه هاي گونه F. solani بقيه جدايه ها هم روي گياهچه و هم روي برش هاي ريشه بيماريزا بودند و توانستند پژمردگي و يا پوسيدگي ريشه را در گياه ايجاد نمايند. از بين شش گونه مورد بررسي، جدايه هاي گونهF . solani فراواني و بيماريزايي بيشتري داشتند.

[bidastar]

عوامل موثر بر كارايي فني چغندركاران در استان كرمانشاه
نعمتي عادل,بساطي جهانشاه,زارعي اسداله*,رستم پور اميرحسين

* دانشگاه شهيد چمران اهواز

به منظور بررسي عوامل مهم و موثر در توليد چغندرقند، با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي دو مرحله‌اي در استان كرمانشاه در مجموع 100 كشاورز از شهرستان هاي كرمانشاه و اسلام ‌آباد غرب انتخاب و اطلاعات لازم از طريق تكميل پرسشنامه در سال زراعي 1380-1379 جمع آوري و مورد پردازش قرار گرفت. ارزيابي كارايي فني چغندركاران و عوامل موثر بر آن با استفاده از تابع توليد مرزي تصادفي به شكل كاب- داگلاس صورت گرفت. نتايج مطالعه نشان داد كه متوسط كارايي فني چغندركاران در شهرستان كرمانشاه 82 درصد و در شهرستان اسلام ‌آباد‌ غرب 77 درصد مي باشد. در اين مطالعه تعداد قطعات، نوع كشت سال قبل، مصرف كود براساس آزمون خاك، زمان آخرين آبياري (زمان رهايي)، روش كاشت محصول و مطالعه نشريات ترويجي بر كارايي فني چغندركاران موثر بودند.
______________

[bidastar]

همبستگي بين صفات كمي و كيفي چغندرقند در شرايط تنش شوري و خشكي در مقايسه با شرايط بدون تنش
خورشيد عبدالمجيد,مصباح محمود,رنجي ذبيح اله,واحدي سعيد,مصباح منصور



به منظور بررسي همبستگي صفات, تعداد 10 توده چغندرقند و دو رقم شاهد حساس به شوري و خشكي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط بدون تنش، تنش خشكي و شوري مورد ارزيابي قرار گرفتند. اين تحقيق در سال 1379 براي شرايط نرمال و تنش خشکي در مزرعه کمال آباد کرج و براي تنش شوري در مزرعه اميرآباد هنرستان کشاورزي مردآباد صورت گرفت. آبياري در تنش خشكي زماني انجام شد كه رطوبت خاک در اطراف گياه به نقطه پژمردگي رسيد. هدايت الكتريكي عصاره اشباع خاک در شرايط شور برابر با 18ميلي موس بر سانتيمتر بود. در اين تحقيق صفات طول و عرض برگ، طول دمبرگ، طول و عملكرد ريشه، عملكرد شكر سفيد، مقادير ازت، سديم، پتاسيم، شاخصNa/K، وزن خشك ريشه، وزن تر و خشك اندام هوائي در هر دو محيط اندازه گيري شدند و ضرايب همبستگي آنها با روش پيرسون تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه در شرايط بدون تنش همبستگي هاي ساده عملكرد ريشه با عملكرد شكر سفيد، پتاسيم، شاخص Na/K، درصد قند ملاس و وزن خشك ريشه مثبت و با خلوص شربت منفي و معني دار بود. همبستگي ساده عيار قند با صفات مقدار ‌سديم، شاخص Na/K و درصد قند ملاس منفي و با عملكرد شكر سفيد و خلوص شربت مثبت و معني دار بود. در شرايط خشكي ضرايب همبستگي عملكرد ريشه با صفات عملكرد شكر سفيد، وزن خشك ريشه وعرض برگ مثبت و معني دار بود. در شرايط تنش شوري نيز همبستگي عملكرد ريشه با صفات عملكرد شكرسفيد، وزن خشك ريشه و اندام هوايي مثبت و معني دار بود. براساس نتايج اين تحقيق همبستگي بين صفات مورد مطالعه با تغيير محيط طبيعي دستخوش تغييرات فراواني گرديد به طوري كه برخي از اين تغييرات مثبت و برخي منفي بود

[bidastar]

واكنش چغندرقند (Beta vulgaris L.) به طول روز قبل و بعد از ايجاد ساقه و گلدهي
چگيني محمدعلي



اين تحقيق در سال 1378 در دانشگاه ردينگ انگلستان انجام شد و هدف آن بررسي واكنش ارقام مقاوم (Saxon) و حساس(IC1) به ساقه دهي(Bolting) به طول روز قبل و بعداز شروع طويل شدن ساقه و گلدهي بوده, هم چنين تعيين تاثير تعداد روزي كه گياه قبل و بعداز شروع طويل شدن ساقه در روز بلند يا روز موثر (18ساعت (LD و روز كوتاه يا روز غيرموثر (12ساعت،(SD سپري مي نمايد، روي زمان ظهور ساقه، پديدار شدن اولين غنچه شكفته شده و پايان گلدهي هدف ديگر اين تحقيق بود. در اين بررسي تعدادي از گياهان براي مدت متفاوتي در شرايط نوري روز كوتاه و تعدادي ديگر به همان مدت در شرايط نوري روز بلند قرار داده شد و پس از گذشت زمان معين با يكديگر جابجا (شرايط نوري متضاد) گرديدند. براي اين منظور گلخانه اي كه داراي دو اطاقك رشد كاملا مجزا بود انتخاب شد، كه طول روشنايي در يكي از اطاقك ها 12 و در ديگري 18 ساعت بود. براي رسيدن به اهداف فوق دو آزمايش جداگانه انجام شد. در آزمايش اول پس از بهاره سازي ريشه ها و كشت آنها در گلدان و تامين هم زمان و يكسان آب و مواد غذايي، هشت گلدان 8 ،21 ،33 ،40 و 47 روز بعد از كشت از شرايط LD به شرايط SD و متقابلا هشت گياه از شرايط SD به شرايط LD منتقل شدند. در طول آزمايش تعداد هشت گلدان در شرايط SD و هشت گلدان در شرايط LD قرار داده شدند. در آزمايش دوم ابتدا اجازه داده شد گياهان در شرايط روز بلند توليد ساقه گل دهنده بنمايند و پس از آشكارشدن ساقه گل دهنده نيمي از گلدان ها به شرايط SD منتقل و نيم ديگر از گلدان ها در همان شرايط LD باقي گذاشته شدند. تيمار زمان انتقال از SD به LD و بالعكس 8، 16، 24 و30 روز بعد از شروع طويل شدن ساقه اعمال گرديد. ضمنا تعداد هشت گياه بعداز توليد ساقه گل دهنده به عنوان شاهد روز کوتاه در شرايط SD و تعداد هشت گياه به عنوان شاهد روز بلند در شرايط LD نگهداري شدند. در اين تحقيق پديدار شدن ساقه، پديدار شدن اولين غنچه شكفته شده و پايان گل دهي مورد توجه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه گياه چغندرقند بلافاصله پس از بهاره شدن به طول روز واكنش (حساسيت) نشان مي دهد. در واقع مرحله غيرحساسي كه در اغلب گياهان يكساله وجود دارد، در اين گياه مشاهده نشد. اين توانايي واکنش به طول روز تا مرحله توليد بذر ادامه يافت. در ضمن رقم حساس به ساقه دهي در مقايسه با رقم مقاوم در مدت زمان كوتاهتري ساقه و گل توليد كرد. اين تفاوت، وقتي گياهان دو رقم در طول روز كوتاه قرار گرفتند به طور چشمگيري آشكار شد. به طوري كه گياهان رقم مقاوم پس از 154 روز در شرايط روز كوتاه ساقه گل دهنده توليد نکردند. گياهان رقم مقاومي كه 21 روز بعداز ساقه دهي از شرايط روزبلند به شرايط روزكوتاه منتقل شدند، هرگز توليد گل نکردند. اين نتايج نشان داد كه نياز رقم مقاوم به طول روزبلند مي باشد. بدين معني كه گياهان رقم مقاوم جهت ايجاد ساقه گل دهنده و گل دهي به ترتيب هشت و 21 روز بنابه ضرورت به طول روز بلند نياز دارند.

[bidastar]

ارزيابي شاخص‌ هاي كمي تحمل به خشكي در ژنوتيپ ‌هاي چغندرقند
شريفي مستانه*,خرد نام منوچهر,مصباح محمود,گوهري جواد

* دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز


در بهار 1381، به منظور تعيين بهترين شاخص‌هاي كمي تحمل به خشكي در ژنوتيپ‌هاي چغندرقند، آزمايشي به صورت طرح كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي شيراز-زرقان انجام گرفت. سه رژيم آبياري شامل: - آبياري درحد بهينه، - آبياري به ميزان 75 درصد نياز آبي بهينه (تنش ملايم) - آبياري به ميزان 50% نياز آبي بهينه (تنش شديد)، به کرتهاي اصلي و ده ژنوتيپ چغندرقند به کرتهاي فرعي اختصاص داده شدند. تنش آبي از مرحله شش برگي آغاز شد و در تمام طول فصل رشد ادامه يافت. شش شاخص تحمل به خشكي شامل شاخص‌هاي حساسيت به تنش (SSI)، تحمل به تنش (STI)، ميانگين هندسي بهره‌وري (GMP)، ميانگين حسابي بهره‌وري(MP)، تحمل (TOL) و ميانگين هارمونيك(Harm)، براساس صفت عملكرد شكر سفيد در شرايط مطلوب و تنش رطوبتي محاسبه و مورد ارزيابي قرار گرفت. اثر تنش آبي به طور مؤثر بر روي عملكرد شكر مشخص شد. نتايج همبستگي بين شاخص‌هاي كمي تحمل به خشكي و عملكرد شكر سفيد در سه شرايط رطوبتي نشان داد كه شاخصهاي STI، MP،GMP و Harm همبستگي بالايي با عملكرد شكر سفيد در هر سه شرايط داشتند و لذا به عنوان بهترين شاخص‌ها مي‌توانند جهت دست‌يابي به ژنوتيپهايي با عملكرد بالا، در هر سه شرايط رطوبتي به كار روند. ولي با توجه به بالا بودن ضريب همبستگي شاخص STI با ديگر شاخص‌ها، اين شاخص، اهميت بيشتري دارد. از طريق تكنيك آماري تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي و ترسيم باي‌پلات، ژنوتيپ‌هاي 7221-I-79، BP-مشهد و رسول, (شاهد) به عنوان ژنوتيپ‌هايي با پتانسيل عملكرد شكر سفيد بالا در هر سه شرايط رطوبتي معرفي شدند.

[bidastar]

ارزيابي مقاومت به Cercospora beticola در چغندرقند با استفاده از قطعات جدا‌ شده برگ
عباسي سعيد,علي زاده عزيزاله,مصباح محمود,بني هاشمي مهديه



به منظور بررسي امكان استفاده از قطعات جدا شده برگ جهت ارزيابي مقاومت مواد گياهي نسبت به Cercospora beticola عامل بيماري لكه برگي سركوسپورايي، دوازده رقم چغندرقند با درجات مختلف مقاومت نسبت به عامل بيماري، تحت شرايط مزرعه و آزمايشگاه مورد ارزيابي قرار گرفتند. آزمايش مزرعه‌اي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با شش تكرار در منطقه قائمشهر كه از شرايط محيطي مساعدي جهت آلودگي برخوردار مي‌باشد به اجرا در آمد. در ارزيابي آزمايشگاهي، مقاومت قطعات جدا شده برگ، در محيط سترون و در ظروف مستطيل شكل از جنس پيركس در سطح آب ـ آگار 1.5 درصد مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين مطالعه نشان داد كه همبستگي بالايي بين ارزيابي مقاومت قطعات جدا شده برگ و ارزيابي مزرعه‌اي وجود دارد و اين دو روش مي‌توانند جايگزين يكديگر شوند. با استفاده از روش قطعات جدا شده برگ مي‌توان مستقل از شرايط آب و هوايي، به سهولت مقاومت تعداد زيادي از مواد گياهي را طي مدت كوتاهي در آزمايشگاه بررسي نمود.

[bidastar]

بررسي تحمل به شوري و تنوع كروموزومي در كشت سلول چغندرقند
نوروزي پيمان*,صادقيان سيديعقوب,مصباح محمود,لهراسبي تهمينه

* موسسه تحقيقات چغندر قند كرج


به منظور بررسي اثرات محيط كشت حاوي تركيبات هورموني بر روي تغييرات فنوتيپي و كروموزومي بافت هاي كشت شده چغندرقند، آزمايش هايي در سطوح مختلف نمك طعام و نيز مطالعات سيتولوژيكي كالوس هاي حاصل از كشت تعليقي صورت گرفت. ابتدا هيپوكوتيل گياهچه هاي هفت روزه دو رگه زراعي ديپلوئيد، در محيط MS حاوي تركيبات هورموني كشت شده و كالوس توليد نمودند. دستجات سلولي و قطعات كالوس حاصل از آن بر روي محيط هاي PGoB با غلظت هاي متفاوت شوري (300-0 ميلي مولار نمك طعام) قرار گرفتند و رشد آنها بررسي شد. نتايج نشان داد كه كالوس حاصل از رگه مولتي ژرم نسبت به رگه منوژرم به غلظت هاي متفاوت نمك طعام به طور آشكار، تحمل بيشتري نشان مي دهد؛ به طوري كه با انتقال كالوس هاي رگه منوژرم و مولتي ژرم از محيط شاهد به محيط حاوي 200 ميلي مولار نمك طعام به ترتيب 15 و 75 درصد قطعات كالوس رشد نمودند. با انتقال كالوس رقم مولتي ژرم به محيط حاوي 100 ميلي مولار نمك طعام، كليه قطعات كالوس رشد خوبي داشتند. هم چنين در بين قطعات كالوس مربوط به هر تيمار نيز از نظر تحمل به شوري تنوع وجود داشت. در آزمايشي ديگر، تنوع سماكلوني در سطح كروموزوم سلول هاي كالوس حاصل از كشت تعليقي بررسي گرديد و حالاتي از پلي پلوئيدي و انيوپلوئيدي در بعضي سلولها مشخص گرديد. از اين رو، شناسائي و كنترل پديده تنوع سماكلوني در كشت سلول چغندرقند در جهت دلخواه براي انتخاب رگه هاي متحمل به شوري از اهميت ويژه اي برخوردار است.

[bidastar]

پيشرفت در توليد بذر مونوژرم هيبريد تجارتي
گوهري جواد,مصباح محمود,صادق زاده حمايتي سعيد,حمدي فرحناز



زراعت چغندرقند با دو نوع بذر مولتی ژرم و مونوژرم صورت می گیرد. در زراعت با بذر مولتی ژرم تنک اجتناب ناپذیر بوده و مکانیزاسیون کامل آن غیر ممکن است. بنابراین و به دلایل متعدد دیگر استفاده از بذر مونوژرم در جهت کاهش قیمت تمام شده محصول و کانیزاسیون کامل زراعت اجتناب ناپذیر است. هم اکنون در اروپا زراعت چغندر قند با بذر مونوژرم صورت می گیرد. جهت موفقیت در کشت بذر مونوژرم آماده کردن زمین به دقت بیشتر و به ماشین آلات اختصاصی نیاز دارد. در گذشته به دلیل عدم تسطیح مناسب اراضی و عدم وجود ماشین آلات اختصاصی، کشت بذر مونوژرم چندان مورد استقبال زارعین نبوده و لذا تولید بذر مونوژرم نیز چه از نظر تعداد رقم و چه از نظر کمیت و کیفیت چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در سال های اخیر و با استقبال زارعین چغندرقند کار، موسسه تحقیقات چغندرقند توچه ویژه ای به تولید بذر مونوژرم معطوف نموده و با معرفی ارقام مناسب برای مناطق مختلف در سطح تجارتی موقیت بالایی را کسب کرده است