سیستماتیک گیاهی (معرفی خانواده های گیاهان)

[Marichka]

مارانتاسه Marantaceae
خانواده مارانتا يا مارانتاسه خانواده بسيار كوچكي است كه فقط دو گياه زينتي از آن كاشت مي­شود، كه هر دو جزء گياهان آپارتماني (ايندور پلنت) Indoor-plant و برگ سبز هستند.
مارانتا گياهي است كه برگ­هاي سبز كاملاً صاف بدون هيچ بريدگي با انتهاي گرد و نيز رنگ‌ريزه­هاي مختلف دارد. مارانتا از گياهان بومي جزاير گرم و مرطوب آفريقا است.

شرايط نگهداري
- نور كافي و غير مستقيم؛
- PH پايين خاك؛
- آبياري سالم.
اين گياه داراي يك ركود تابستانه است كه در طي آن بايد از ميزان آبياري گياه كاسته شود.
علايم ركود تابستانه گياه :
الف) كندي رشد و
ب) خشك شدن بعضي از برگ­هاي آن مي‌باشد.

بنابراين از خشك­ شدن طبيعي آن در تابستان نبايد نگران بود. زيرا پس از طي دوره دورمنسي dormancy گياه با يك آبياري و تعويض خاك گلدان دوباره رشد اوليه خود را بدست مي­آورد. برگ­هاي مارانتا در بعضي شرايط محيطي لوله شده يا به حالت مچاله درمي‌آيند.
­عمده­ترين دليل مچاله شدن برگ­ها
- كمي رطوبت نسبي خاك؛
- PH بالاي خاك.
گياه كالاتئا گياه ديگر خانواده مارانتاسه است. اين گياه گرمسيري، برگ­هاي درشت­تر از مارانتا دارد. تزيين و نقش و نگار روي برگ­هاي آن بسيار ساده و بشكل يك مخمل سايه و روشن سبز بنظر مي رسد.
پرورش اين گياه در شرايط محيطي كم­ و بيش نظير شرايط پرورشي مارانتا ميسر است. تكثير گياه بوسيله قلمه­هاي ساقه (داراي رشد كافي) و تقسيم بوته است.

خانواده موزاسه Musaceae
خانواده موزاسه يك گياه بسيار با ارزش بنام استرليتزياسه Strelitziaceae دارد كه مدتي است تحت نام خانواده استرليتزياسه رجين شناخته مي‌شود. اين گياه را به فارسي مرغ ­بهشت مي­گويند. اين بدليل شباهت ظاهري بخش زينتي گياه (گل‌هاي آن) به مرغ است.
روش متداول تكثير مرغ ­بهشت بوسيله تقسيم بوته­ است. هر يك از بوته­هاي مادري استريليتزياسه بين 3 تا 12 پا جوش يا گياه جوان در كنار گياه مادري توليد مي‌كنند. پس از پايان فصل گل­ دهي و نيز رشد كامل رويشي مي­توان اين پا جوش­ها را از هم جدا كرد و هر يك را به عنوان گياه جديد مورد استفاده قرار داد. اين گياه بوسيله بذر هم تكثير مي­شود.
برگ­هاي نارنجي رنگ مرغ­ بهشت كاسبرگ و بخش آبي­ رنگ گلبرگ گياه است. براي بذر­ گيري از اين گياه بايد دانه­هاي گل روي كلاله را بطور مصنوعي انتقال دهيم. و در شرايط مناسب بشرط اينكه آبياري از بالاي گل‌ها انجام نگيرد بين 22 تا 50 عدد برگ سياه درشت بوجود مي­آيد. بذر­هاي استريليتزياسه در محيط پيت ­ماس براحتي به كمك هورمون اسيد فيبرليك توليد مي‌شوند. بعد از طي 3-2 سال وارد مرحله گل ­دهي مي­شوند. اما هيچ يك از اين بذرها و پا جوش‌ها به اندازه كافي محصول توليد نمي­كنند. امروزه در دنيا براي تكثير آن در سطح وسيع و بزرگ از روش كشت بافت استفاده مي‌شود.

پرورش استرليتزيا
- خاك مرغوب زراعي؛
- عمق خاك 50 تا 65 سانتي‌متر؛
- افزودن كلات‌هاي آهن و روي.
براي دوام گل از بكاربردن كودهاي نيتروژن ­دار در زمان غير مناسب بايد خودداري شود، در اينصورت گل­هاي بريده گياه بين 45 تا 50 روز در حالت طبيعي باقي مي­مانند.
آخرين گياه اين خانواده هلي ­كونيا Heliconia است، كه دوام شاخه­هاي گل بريده­اش خيلي زياد نيست. اين گياه را به فارسي مرغ ­آتشين مي­گويند و تكثير آن همانند استرليتزيا بوسيله تقسيم بوته است.

خانواده بوگنويلاسه يا گل كاغذي Bogenvilleaceae
گل كاغذي يك درختچه است. در جلسات قبل از گياه گل كاغذي در خانواده كمپوزيته نام برديم كه نام علمي آن هلي­كريزوم بود و گفتيم كه در فارسي به آن ميناي كاغذي مي‌گويند. اما اين گل كاغذي درختچه است و در برخي از مناطق ايران بعنوان يك درخت فعال سبز لند اسكيپ مطرح است. گل كاغذي درختي است با شاخ و برگ‌هاي حجيم كه در بعضي از گونه­هاي آن شاخ و برگ­هاي افتاده و گاهاً خاردار و راكتاهاي رنگي ديده مي­شود.
برخلاف همه گياهان ديگر، اين گياه در محيط غير اسيدي به خوبي رشد ­مي­كند، به عبارت ديگر به PH بالاي خاك مقاوم است. لذا براي بهبود كيفيت گل­ها و بالابردن كاربرد، برخي از بازدارنده­ها نظير SAD توصيه مي­شود. تكثير بوسيله قلمه­ ساقه در ماسه و اواسط بهار است. فصل برداشت قلمه­ها در اواسط بهار بوده و زماني كه درجه حرارت محيط به 20 درجه سانتيگراد مي­رسد آن‌ها را در سيستم پيت ريشه­دار مي­كنند.

خانواده وربناسه يا شاه پسند زينتي Verbenaceae
در اين خانواده كوچك دو گياه شبيه به هم از نظر گل، اما كاملا ًمتفاوت از نظر ساختماني وجود دارند.
شاه­ پسند گياهي يكساله است كه فقط به عنوان يك گل تابستانه مطرح است و نسبت به سرما بسيار حساس است. اين گياه بوسيله بذر قابل تكثير است.
گياه دوم خانواده وربناسه شاه­ پسند درختي است كه بصورت درختچه گلداني در مناطق سرد و مركزي ايران و درختچه بزرگ فضاي سبز در مناطق گرمسيري ايران وجود دارد. وضعيت فيزيولوژيي و گل­ دهي اين گياه از نوع گروه NDP است كه در تمام طول سال به حالت گلدار هستند. اين گياه بوسيله قلمه­هاي نيمه ­خشبي ساقه تكثير مي­شود.
بوگن‌ويلا و وربناسه‌ها در ايجاد فضاي سبز جايگاه خوبي دارند.

[Marichka]

رزاسه يا گل‌ سرخيان

رزاسه يكي از خانواده­هاي متنوع و پر جمعيت از نظر گونه­هاي گياهي است. گياهان گوناگون آن با كاربرد مختلف ديده مي‌شوند. تعداد زيادي گياهان دارويي، درختان ميوه، بخشي از گياهان زينتي، تعداد زيادي گل‌هاي شاخه بريده يا گياهان آپارتماني در اين خانواده هستند. اجداد رزهاي امروزي نسترن‌ها هستند. نسترن­ها با نام جنسي رزا Rosa در جهان شناخته شده هستند و شامل مجموعه‌اي از گياهان با خواص و كاربردهاي گوناگون مي­باشند. نسترن­هاي شناخته شده­اي در نقاط مختلف ايران بصورت پايه درختان پيوندي و پايه گل­هاي رز پيوندي كشت و كار مي­شوند.

رزا فوئتيدا Rosa foetida
يكي از اين نسترن­هاي بسيار زيباي شناسايي شده در ايران رزا فوئتيدا Rosa foetida است. كه در منطقه كوهستاني كردستان به وفور يافت مي­شود. رزا فوئتيدا درختچه‌اي است با رشد منظم و برگ­هاي درخشان سبز، گل­هاي زرد معطر و منظره­اي بسيار زيبا دارد. اين گياه به تنهايي هم بعنوان درختچه زينتي قابل كشت و كار است.

رزا موشاتا
نسترن ديگري به نام نسترن زرد يا رزا موشاتا است كه در مناطق كوهستاني ايران مي­رويد. اما رايحه مطبوعي كه در رزا فوئتيدا هست در اين گياه وجود ندارد. رزا موشاتا گياهي است كه بافت نامناسب و خاكي با PH بالا را بخوبي تحمل مي­كند.

نسترن شيرازي
نسترن ديگر به نام رز وحشي تحت نام نسترن شيرازي و رزا هميسفريكا گياهي است كه در كوه‌هاي استان فارس به وفور وجود دارد. نسترن ديگري در استان فارس به نام گل دو رو وجود دارد كه در حقيقت يك رزا فوئتيدا استRosa foetida bicolor يا گل آتشين.

گل محمدي Rosa damascena
نسترن بومي و معطر ديگر در ايران رزا دامِسانا يا گل محمدي است. و به عنوان كار اقتصادي در بسياري از نقاط ايران در حال كشت و كار است. گل‌هاي پُر پَر آن تا اواخر مرداد ماه ديده مي‌شود.

تقسيم­بندي رزها
بر طبق تقسيم‌بندي­هاي نه چندان جديد، رزهاي موجود در عالم گياهي به سه گروه بزرگ تقسيم شده‌اند.

رزهاي پرورشي

- رزهاي تك گل؛

- رزهاي خوشه‌اي؛

- رزهاي پا كوتاه مينياتور.

رزهايي كه بصورت تك گل يا يك گل درشت ظاهر مي­شوند. به اين چنين رزهايي بخاطر اينكه كامليا گل درشتي داشته و از خانواده چاي بوده است تي هيبريد يا هيبريد چاي Tea hybrid مي­گويند. تمام گل­هاي شاخه بريده و اكثر رز فضاي سبز از اين دسته رزها هستند.
1- رزهايي كه به حالت خوشه­اي يا چند گلي هستند. تفاوت عمده اين دسته با گروه قبل در اين است كه يك گل درشت­تر در مركز گل و تعدادي گل در اطراف آن وجود دارند. اين رزهاي خوشه­اي را اصطلاحاً رزا گِرَندي­فلوراRosa grandiflora مي­نامند.
2- رزهايي كه اصلاً مصرف شاخه بريده ندارند و به عنوان يك گياه فضاي سبزي و قابل سَربرداري كشت و كار مي­شود. انواع رزهاي مينياتور كه بسيار سريع‌الرشد هستند و به عنوان گياه پرچيني Border plant براي فضاي سبز استفاده مي‌شوند.
تكثير رزها بسته به نوع استفاده آن‌ها متفاوت است. اگر رزا به منظور استفاده در فضاي آزاد كشت مي‌شود بهتر است از روش پيوند روي پايه­هاي نسترن استفاده شود. اما اگر هدف از كشت و كار رزها استفاده از گل­هاي شاخه بريده اين گياهان است مي­توان بوسيله كاتينگ و قلمه برداشتن آن‌ها را تكثير كرد.
نسترن گياهي است كه ميوه­هاي آن به رنگ قرمز و نارنجي است. درون اين ميوه­ها بذرهاي كرك­دار سفيدي وجود دارد كه آن‌ها را از داخل ميوه جدا مي­كنيم و در يك بستر مناسب ترجيحا ‌ً در سنگريزه ياشن نسبتاً درشت قرار داده و مرحله استراتيفيه Stratifieae يا طي دوره سرما را براي آن ايجاد مي­كنيم.سپس اين بذرها را وارد محيط كشت مي­كنيم. محيط كشت مي‌تواند مزرعه و يا حتي يك گلدان باشد.
زمان اجراي پيوند هنگامي است كه ضخامت ساقه­هاي نسترن به اندازه كافي رسيده باشند. عمل پيوند را بايد در فصل مناسب انجام داد. پيوندهاي نيمانيم و پيوندهاي گلخانه­ در ماه‌هاي زمستان انجام مي‌شود، زماني كه پايه فعال و در حال رشد است. از يك گياه در حال خواب و دورمسني پيوندك را انتخاب مي­كنيم و بر روي پايه وصل مي­كنيم.
روش ديگر پيوند جوانه است. اين پيوند را در فصل بهار يا اواخر تابستان انجام مي­دهيم. بعد از استقرار پيوند و اطمينان از گيرايي پيوند، گياه را به محل اصلي آن انتقال مي­دهيم. براي انتقال از گلدان‌هاي معمولي يا پيت­هاي حلبي كه فضاي كافي براي رشد ريشه­هاي گياه دارند استفاده مي­كنيم، و بدون اينكه به ريشه­هاي گياه آسيبي برسد حجم ريشه همراه با خاك را از گلدان جدا مي­كنيم و در زمين اصلي مي­كاريم. بعد از كاشت در زمين نگهداري خاصي احتياج دارد.
ارقام مختلف گياهان رز دوره­هاي متفاوتي از گل­دهي دارند. بعضي از ارقام در طي يك فصل رشد 6 تا 8 بار گل توليد مي­كنند و بعضي ديگر دفعات كمتري، گل­ دهي دارند.
اما در هر حال براي داشتن يك رز سالم و پر گل دو نوع هرس توصيه مي­‌شود :
- هرس سبز يا تابستانه؛
- هرس فرم يا زمستانه.
هرس تابستانه معمولاً پس از پايان هر دوره گل­دهي اتفاق مي‌افتد. تمام دم‌گل و گل­هاي پژمرده شده را برمي­داريم بدين ترتيب جوانه­هاي پايين گل رشد كرده و براي دوره بعد به گل مي­روند. اين هرس از اوايل ارديبهشت تا اوايل آذر ماه بشرط اينكه امكان گل‌دهي باشد قابل انجام است.
هرس زمستانه در اوايل پاييز يا اواخر زمستان انجام مي‌شود و بسته به ضخامت ساقه‌ها نوع هرس متفاوت است. چنانچه ساقه‌ي رز قطور و محكم است 3-2 جوانه را باقي گذاشته و بقيه را حذف مي‌كنيم. اگر شاخه ضعيف بود و امكان رشد همه جوانه‌ها وجود نداشت 6- 5 جوانه باقي گذاشته و بقيه را حذف كنيد.
نگهداري شاخه رز: بعد از بريدن و انتقال به گلدان (در طول و ارتفاع بريده مي‌شود)، بخش‌هايي از انتهاي ساقه كه حالت لزج و بيمارگونه دارد را قطع كنيد و براي نگهداري ساقه استفاده از تركيبات نقره، ساكارز و اتانول 5% توصيه مي‌شود.

[Marichka]

سنبل Hyacinthus
سنبل گياهي است به رنگ­هاي متنوع و گل هاي نسبتاً فراوان كه همزمان با شروع فصل بهار ديده مي‌شود. نام جنس اين گياه Hyacinthus است. سنبل گياهي پيازي و پات پلنت Pot plant است و كمتر از آن به عنوان گل شاخه بريده استفاده مي­شود، بلكه بيشتر مصرف آن بصورت گياه گلداني است.
معمولاً پياز­هاي نيمه مقاوم به سرماي اين گياه را پيش رس مي­كنند تا در عيد نوروز از گل آن‌ها استفاده كنند. پياز­هاي سنبل را در محيطي با خاك سبك و غني از مواد غذايي كشت مي­كنند. اما براي كاشت اين پياز­ها بايد دو نكته را مورد توجه قرار داد :
1)3 تا 4 سانتي‌متر از انتهاي پيازها خارج از خاك قرار گيرد. همه طول پياز را در داخل خاك قرار ندهيد؛
2) بعد از كاشت پياز­ ابتدا مدتي در حرارت پايين باشد، تا حجم مناسب و لازم ريشه در روي پياز‌ها تشكيل شود. سپس اين پياز­ها را به مكان گرم با درجه حرارت حدود 15 درجه انتقال ­دهيد تا رشد اندام‌هاي هوايي آغاز شود. چنانچه نحوه تشكيل ريشه بخوبي انجام نگيرد استقرار گياه در خاك و رشد و نمو بعدي گياه با موفقيت همراه نخواهد بود.
براي به گل رفتن و دوام گل‌هاي سنبل، قبل از كاشت بايد پيازها تيمار حرارتي شوند. سنبل­هاي كاملاً درشت قبل از برداشت براي مدتي در دماي 15 درجه سانتيگراد، سپس حداقل به مدت 6 هفته در دماي 9 درجه سانتي‌گراد نگهداري شوند و بعد از آن براي كاشت گياه شرايط و مواردي را كه قبلاً گفته­ شد را به همان ترتيب اجرا كنيد تا يك سنبل پر گل داشته باشيد.
تكثير سنبل بوسيله پيازچه­هاي محدود و كم آن صورت مي­گيرد. معمولاً براي افزايش تعداد پيازچه­ها در سطح قاعده پياز خراش­هاي مثلثي شكل و يا خراش­هايي بصورت صليب­ ايجاد ­كنيد. بدين­ سان محل­هاي خراش داده شده باعث تحريك به پيازشدگي پياز مي­شوند. اما بطور معمول تعداد پيازچه­هاي بدست آمده از پياز­هاي متوسط و معمولي سنبل فقط بين 3 تا 5 پيازچه است، به همين دليل تكثير سنبل با محدوديت همراه است.
روش ديگر تكثير سنبل استفاده از بذركاري است. براي به گل رفتن بذر پيازهاي سنبل زمان طولاني لازم است. هم‌چنين كشت سلولي سنبل يا Tissue culture هم روش مناسب ديگري براي تكثير آن است

دراسنا
دراسنا از ديگر گياهان خانواده ليلياسه است. دراسنا هم نام لاتين و هم جنس گياه است. گونه‌هاي مختلف، نام‌هاي مختلفي دارند به عنوان مثال دراسناي برگ بلالي، دراسناي درختي سبز و درختي صورتي وجود دارند. دراسناي برگ بلالي گياهي است كه برگ­هايش شبيه برگ ذرت است.
دراسناي سبز شباهت زيادي به گياه كوردلين دارد. از لحاظ ظاهري كوردلين‌ها شباهت زيادي به دراسنا‌ها دارند. تنها راه تشخيص اين دو گياه ريشه­‌ي آن‌هاست. زيرا ريشه­هاي كوردلين معمولاً زرد رنگ هستند، در حاليكه ريشه دراسنا­ها سفيد و سفيد مايل به كرم مي‌باشند. بعلاوه كوردلين­ها رشد برگي دارند، رشد ساقه­اي قطور مثل انواعي از دراسنا­ها در آن‌ها ديده نمي‌شود.
كشت و كار دراسنا­ها نياز به يك خاك عميق زراعي دارد. برخي از اين دراسنا­­ها نظير دراسنا­هاي درختي رشد و نمو سريع‌تري دارند و براي اينكه رشد آن‌ها بخوبي انجام گيرد به خاك عميق و متوسط نياز دارند.
تركيب خاكي دراسنا­ها: مخلوط مساوي خاك برگ، خاك پيت، كود دامي و خاك لومي مرغوب است. اين تركيب خاكي با PH معادل 5/6 تا 7، يك تا دو بار در ماه و همراه با محلول­هاي غذايي در فصل رشد براي گياه توصيه مي­شود. در غير اينصورت علائم كمبود عناصر غذايي بر روي برگ­هاي گياه بشكل لكه­هاي قهوه­اي و سياه شدن انتهاي برگ­ها و هم‌چنين ريزش برگ‌ها مشاهده مي­شود.
تكثير دراسنا­ها بوسيله قلمه‌ي ساقه و خوابانيدن هوايي Air layering انجام مي­گيرد. قلمه­هاي انتخاب شده از دراسنا­ها بشكل قلمه­هاي علفي (سبز) و هم قلمه‌هاي مياني قابل برداشت هستند.
برخي از دراسنا­ها نظير دراسنا­هاي درختي از نوع صورتي و سبز تكثير مشكل­تري دارند و ريشه­زايي در آن‌ها بخوبي صورت نمي­گيرد. لذا براي كمك به ريشه­زايي اين گياهان از هورمون­هاي ريشه­زا استفاده مي­كنيم.

يوكا Yuca
يوكا از ديگر گياهان خانواده ليلياسه است كه تنه قطور درخت مانند دارد، شاخه­هاي تازه رشد يافته‌ در روي آن ظاهر شده و منظره درخت­هاي مينياتوري را بوجود مي­آورند.
يوكا­ي زنگوله­اي گياهي است كه در فضاي باز استفاده مي­شود. اين گياه گل‌هاي سفيد شيپوري مانند آويزان دارند كه در فصل تابستان به گل مي­روند. يوكاي زنگوله­اي بوسيله­ تقسيم بوته تكثير مي­شود.
يوكاي درختي يا يوكاي گلخانه‌اي صرفاً بوسيله قلمه­هاي انتهايي يا مياني ساقه تكثير مي­شود، و زمستان‌هاي سرد را تحمل مي‌كند.
عكس­العمل گونه­هاي يوكا به شرايط نا­ مساعد محيطي بصورت ريزش و ايجاد لكه‌هاي زنگ مانند و نهايتاً سوختگي سر برگ­ها مي‌باشد. براي جلوگيري از بروز چنين حالتي علاوه بر فراهم كردن رطوبت نسبي محيط، بايد PH را نيز در محدوده‌ي 6 تا 7 ثابت نگه داريم.

گندمي Chlorophytum
آخرين گياه خانواده ليلياسه سجافي يا گياه گندمي است، با نام علمي Chlorophytum. روش تكثير اين گياه از ديگر گياهان خانواده ليلياسه متفاوت است. يكي از روش­هاي تكثير گياه گندمي رانر­ها يا دستك‌هاي گياه است . لذا با جدا كردن اين رانر­ها و انتقال آن‌ها به محيط ريشه­زايي يك گياه جديد بوجود مي­آيد. اين گياه براي نگهداري در منزل شرايط بسيار مناسبي دارد. خصوصاً كلروفي‌تيوم سبز رنگ كاملاً به شرايط منزل سازگار است و در صورتي كه از نوع ابلق آن در منزل استفاده ­كنيم بايد شرايط پر نور را براي نگهداري گياه فراهم كنيم.

[Marichka]

کاکتوس‌ها به سه زير خانواده تقسيم مي‌شوند:

-زير خانواده پرسکيه Pereskia ؛

-زير خانواده اوپنسيه Opuntia ؛

- زير خانواده سرئه Cerea

توجه داشته باشيد كه تعدادي از كاكتوس‌ها مثل اكينو كاكتوس و ... در اين طبقه‌بندي قرار نمي‌گيرند.
زير خانواده پرسکيه Pereskia
تنها كاكتوس برگ‌دار در اين زير خانواده جاي مي‌گيرد. گياه پرسکيه برگ‌هايي شبيه برگ مرکبات به رنگ‌هاي متنوع دارد و گل‌هاي سفيد آن شبيه به گياهان خانواده رزاسه است. اين کاکتوس در خاک‌هاي متوسط تا معمولي باPH حدود 5/6 – 5/7 نگهداري مي‌شوند و قلمه‌هاي ساقه اين گياهان براحتي در ماسه ريشه‌دار مي‌شوند (براي تكثير مشكلي ندارند).

زير خانواده اوپنسيه Opuntia
کاکتوس‌هاي اوپنسيه به فارسي كاكتوس‌هاي راكتي ناميده مي‌شوند. كه در برگيرنده انواع کاکتوس‌هاي برگ پهن، راکتي، زرد، راکت درشت و کوچک هستند. اين دسته از کاکتوس‌ها گاهي در مناطق گرمسيري ميوه‌هاي خوراکي توليد مي‌کنند كه مصارف دارويي دارد.

زير خانواده سرئه Cerea
کاکتوس‌هاي کشيده و مخروطي در زير خانواده سرئه قرار دارند. اين دسته از کاکتوس‌ها در مناطق سردسيري در فضاي گلخانه‌ها قابل حفاظت و نگهداري مي‌باشند. اين گياهان بدليل خارهاي گزنده و حساسيت‌زا ايجاد مشكل مي‌كنند پس در منازل از دسترس بچه‌ها دور نگه داريد.
ماميلاريا از جمله کاکتوس‌هاي كوچك و ريز هستند که گل دهي منظم هر ساله دارند. اين کاکتوس بسيار کوچک و داراي فرم دايره‌اي کوچک هستند.
گياه گي توپس که به کاکتوس شباهت دارد عيناً شبيه يک تخته سنگ است که از وسط آن يک گل خارج شده است (شبه كاكتوس).

پرورش كاكتوس‌ها
تركيب خاکي كاكتوس‌ها، بايد شني رسي و درصد بيشتري از شن يا سنگريزه باشد. کاکتوس‌ها آبياري منظم و با فواصل بيش از گياهان معمول نياز دارند و بسته به سرعت رشد و فصل، تعداد و فواصل آبياري تنظيم مي‌شود. کاکتوس‌ها در مناطق گرم و پر نور رشد مي‌کنند زيرا بومي آمريکاي لاتين هستند. كاكتوس‌ها به نور زيادي احتياج دارند و در محيط‌هاي كم نور معمولا رشد علفي مي‌كنند و منظره ظاهري آن‌ها از حالت کاکتوس بودن خارج مي‌شود.

تکثير کاکتوس‌ها
- جنسي؛
- غير جنسي.
بعضي از کاکتوس‌ها نظير ماميلاريا گل دهي منظم هر ساله دارند. بذر سياه رنگ کوچک توليد مي‌کنند. بعضي ديگر از کاکتوس‌ها نظير زيئو کاکتوس که گل‌هاي بسيار کم دوامي دارند توليد بذر کمتري مي‌كنند.

تکثير بذري کاکتوس‌ها
عموم کاکتوس‌ها بذرهاي بسيار ريز با قوه ناميه نسبتاً کوتاه دارند. نكات مهم در کشت بذري کاکتوس:
- بذرها قوه ناميه مناسبي داشته باشند؛ يعني تعداد جوانه زني گياه در زمان معين به اندازه قابل قبول باشد؛
نحوه کشت طوري باشد که بذرهاي ريز بتوانند جوانه بزنند.
بنابراين کاکتوس‌ها را در سبدهاي پلاستيکي کم عمق با يک خاک بسيار سبک (ترجيحا پيت ماس) کشت مي‌کنند. آبياري بسترهاي کشت در پاي گياه انجام مي‌گيرد، يا اينکه سبدها را در ظرف‌هاي آبي قرار داده که بتدريج آب را جذب مي‌کند و گياه و بذرها مرطوب شده و بعد جوانه مي‌زنند. مثل هر گياه ديگر بذركاري باعث طولاني شدن زمان رشد و نمو و بلوغ گياه مي‌شود.

تکثير رويشي کاکتوس
عمده‌ترين تکثير رويشي کاکتوس‌ها روش کاتينگ Cutting يا قلمه زدن است. قلمه زدن در كاكتوس به فصل بستگي دارد و بهترين فصل براي آن اوايل تابستان مي‌باشد. بطوري كه آن‌ها را در يک بستر سبک و محيط با رطوبت کافي با آبياري منظم کشت مي‌کنند.
اما قبل از اينکه قلمه‌ي کاکتوس مخصوصاً کاکتوس‌هاي گوشتي نظير سرئوس‌ها وارد بسترهاي کشت شوند بايد شيرابه گياه را قطع کرد. براي انجام چنين عملي قبلاً قطعات جدا شده يا قلمه‌هاي کاکتوس را به مدت چندين ساعت در معرض تابش مستقيم آفتاب در تابستان قرار مي‌دادند تا اينکه جريان شيرابه قطع مي‌شد و سپس اقدام به کشت آن مي‌کردند. اما امروزه با توجه به اينکه ريشه‌دار کردن گياهان ر کمترين در زمان حائز اهميت است قلمه ها را در آب ولرم حدود 45 درجه سانتي گراد قرار مي دهند. که در نتيجه جريان شيرابه قلمه ها قطع مي شود.سپس آنها زا در بستر کاشت قرار مي دهند وکار ديگري که بيشتر بعنوان يک هنر به نظر مي‌رسد عمل پيوند يا گرافتينگ Grafting در کاکتوس است. آنچه مسلم است سرئوس‌ها يا کاکتوس‌هاي مخروطي، پايه‌هاي بسيار خوبي براي بيشتر ماميلارياها يا اوپنسيه‌ها هستند.

[Marichka]

هورمون
هورمون به موادي اطلاق مي‌شود که به مقدار بسيار ناچيز در يک اندام معين از گياه بوجود مي‌آيد و در اندام‌هاي ديگر استفاده مي‌شود. با اين تعريف شايد تصور شود که هورمون‌ها صرفاً جزء مواد کاملاً درون ساز گياه هستند، اما همواره اينطور نيست زيرا هورمون‌ها هم در داخل اندام‌هاي گياهي و هم به شکل سينتتيک و شيميايي در خارج ساخته مي‌شوند و روي گياه القا مي‌شوند. بنابراين علي رغم اينکه يک تفاوت ناچيز بين اين دو نحوه ساخت هورمون موجود است بيشترين تفاوت مربوط به اصطلاح انگليسي است.
در فارسي هم موادي که بصورت طبيعي در گياه ساخته مي‌شوند و هم موادي که به صورت مصنوعي از خارج به گياه القا مي‌شوند را تحت عنوان هورمون مي‌شناسند، اما در اصطلاح انگليسي موادي را که بصورت طبيعي (در داخل گياه) ساخته مي‌شوندPlant Hormone و موادي که بطور مصنوعي (در خارج از گياه)‌ساخته مي‌شوند را تحت عنوانPlant Growth Regulators يعني تنظيم کننده‌هاي رشد گياهي مي‌شناسند.
در تقسيم بندي‌هاي خيلي قديمي‌تر هورمون‌ها بر حسب نوع قابليت يا کاري كه به عهده دارند، به پنج دسته تقسيم مي‌شوند.

هورمون‌ها
1- اكسين‌ها Auxines
2- ژيبرلين‌ها Giberellines
3- سيتوكينين‌ها Cytokinines
4- بازدارنده‌هاي رشد Inhibitors
5- اتيلن Ethylene

اکسين‌ها Auxines
عوامل موثر بر عملكرد هورمون‌ها در روي گياهان زينتي
غلظت Dosageهورمون مصرفي؛
سن فيزيولوژيكي گياه
اکسين‌ها جزء اولين گروه هورمون‌هاي كشف شده هستند كه وظايفي همچون تسريع در ريشه‌زايي گياهان و ريزش گل‌هاي اضافي درختان ميوه را بر عهده دارند. مهم‌ترين عاملي که روي عملکرد اکسين‌ها تأثير گذار بوده مقدار مصرف اکسين و يا غلظت هورمون مصرفي است. گاهي اوقات يک اکسين معين عامل رشد و تقسيم سلولي است. اما اگر همين ماده را در غلظت Dosage خيلي زياد بکار بريم، باعث مرگ و از بين رفتن گياه مي‌شود. بنابراين در مصرف هورمون‌ها مخصوصاً اکسين‌ها غلظت مصرف اهميت زيادي دارد. عامل ديگري که در روي عملکرد و يا وظيفه خاص اکسين اثر گذار است سن فيزيولوژيکي گياه مورد استفاده است. بسته به اينکه گياهان در چه مقطع سني قرار گرفته‌اند غلظت مصرفي اکسين و زمان القا آن به سن متغير است و نتايج متفاوتي دارد. اما بطور کلي مهم‌ترين وظايفي را که براي اکسين‌ها مي‌شناسيم عبارتند از :
تسريع در ريشه زايي گياهان سخت ريشه‌زا 3000 ppm - 8000 ppm- مخصوصاً در سطوح بزرگ و واحدهاي توليدي بزرگ که سرعت ريشه‌دار شدن گياه و زمان آن اهميت دارد، مصرف و کاربرد اکسين‌ها داراي جايگاه ويژه‌اي است؛
عامل تُنُك کننده در محصولات سال‌آور- به اين طريق باعث ريزش گل‌هاي اضافي درختان مي‌شود. مثلاً در درخت سيب حالت سال‌آوري وجود دارد. بدين صورت که در بعضي از سال‌ها ميوه زياد توليد مي‌كند و در سال ديگر محصول بسيار ناچيزي دارد. کاربرد اکسين‌ها باعث مي‌شود که در سال‌هاي پر محصول تعداد گل‌هاي قابل تبديل به ميوه کم شود و در نتيجه عملکرد گياه در سال‌هاي مختلف به شکل متعادلي نگه داشته شود.

ژيبرلين‌ها Giberellines
مهم‌ترين كاربرد ژيبرلين‌ها GA
جايگزيني سرما در غده‌ها؛
جايگزيني سرما در بذر
دسته نسبتاً بزرگ از هورمون‌هاي گياهي ژيبرلين‌ها هستند که در سال‌هاي حدود 1940 شناخته شدند. کاربرد ژيبرلين‌ها در باغباني به درشت کردن حبه‌هاي انگور، وادار كردن غده يا پياز براي گل‌دهي و جايگزيني سرما در بعضي از بذرهاي گياهان است. بهترين و پرمصرف‌ترين جاي مصرف GA در ژيبرلين‌ها در Flowery culture است که غده‌ها و پياز‌ها را به کمک سرما وادار به گل‌دهي مي‌کنيم، بنابراين ژيبرلين‌ها جايگزين سرما مي‌شوند. با تيمار ژيبرلين دوره 3 تا 5 ماهه را که پيازها لازم دارند تا وارد مرحله گل‌دهي شوند را بسيار کوتاه‌تر مي‌كنند.
وظيفه ديگر ژيبرلين‌ها جايگزيني سرما در بعضي از بذرها مي‌باشد. بعضي از بذرهاي گياهان زينتي نظيرانواع نسترن‌ها نيازمند طي يک دوره سرما قبل از جوانه‌زني هستند، لذا وقتي اين بذرها را با GA که مخفف ژيبرلين اسيد است تيمار کنيم آن را جايگزين يک دوره سرما کرده‌ايم. لازم به ذكر است که تعداد ايزومرهاي ژيبرلين خيلي زياد است از GA1- GA47 شناخته شده‌اند، و در کارخانجات مواد شيميايي توليد مي شوند اما GA3 کاربرد بيشتري دارد. مشخص كردن نوع هورمون و مقدار آن كار بسيار دقيق و ظريفي است كه در آزمايشگاه‌هاي تخصصي با استفاده از دستگاه HPLC صورت مي‌گيرد.

سيتوكينين‌ها Cytokinines
سيتوکنين‌ها دسته‌اي از هورمون‌ها هستند که وظايف خاص و بسيار تخصصي بر عهده دارند. سيتوکنين‌ها وظايفي همچون کمک به تقسيم سلولي و جلوگيري از پير شدن گل‌هاي شاخه بريده را بر عهده دارند كه كمياب و گران قيمت بوده و دز مصرفي آن‌ها كم است. نقش ديگر سيتوکنين‌ها جلوگيري از پير شدن گل‌هاي شاخه بريده Cut flowers است. سيتوکنين‌ها در محلول پاشي‌هاي آبي و شيميايي روي شاخه‌هاي بريده شده كه براي مدت طولاني نگهداري مي‌شوند، کاربرد بسيار خوبي دارند.
انواع سيتوکنين‌ها عبارتست از بنزيل آمينوپورين، زآتين و کينيتين.

بازدارنده‌هاي رشد Inhibitors
دسته چهارم از هورمون‌هاي گياهي بازدارندگان رشد هستند که نقش متضاد بقيه هورمون‌ها را دارند.نقش سه دسته اول اكسين‌ها، ژيبرلين‌ها و سيتوكينين‌ها در تشويق گياه به رشد و نمو است ولي ايندسته نقش جلوگيري كننده در رشد را دارند. در گياه بنت قنسول Euphorbia Pulcherrimaصورت مي‌توان از بازدارنده‌اي مثل B9 استفاده كرد. گياهان زينتي کاربرد خوب و بسيار اقتصادي دارند واستفاده از اين بازدارنده‌ها باعث مي‌شود گياهان کوتاه اما کامل از نظر ساختمان رشدي داشته باشيم. يك پا كوتاهي
دسته‌اي ديگر از مواد بازدارنده که در گياهان زينتي استفاده مي‌شوند آلار SADH است، گر چه در بعضي از مجامع جهاني منع شده است اما چون مورد استفاده آن براي گياهان زينتي است و مصرف خوراكي ندارد همچنان قابل استفاده است. بهترين مورد استفاده از آلار يا SADH در طولاني كردن خوشه‌هاي گل گياه کاغذي است.

اتيلن Ethylene
بر خلاف چهار دسته ديگر (كه ابتدا خاصيت هورموني آن‌ها شناخته شده)، اتيلن ابتدا به عنوان گازي فرار شناخته شد بعد بعنوان هورمون شناسايي شد. اتيلن را در گياهان زينتي عمدتاً بعنوان هورمون پيري مي‌شناسيم، هر وقت که بخواهيم گياهان را به سمت بلوغ و پيري ببريم کاربرد اتيلن توصيه مي‌شود. اتيلن گازي فرار است كه در گياهان زينتي به هورمون پيري شهرت داشته و باعث رسيده شدن ميوه‌هايي هم‌چون موز و گوجه‌فرنگي مي‌شود.
مصرف اتيلن بر روي سبز زدايي يا رسيدن ميوه‌جات مفيد است. اما در گياهان زينتي بدليل تشويق به طرف پيري و بلوغ خيلي مفيد نيست.
اتيلن بر روي گياهان خانواده Coleus blumei خصوصاً گياه آيکما Aechema خيلي مؤثر بوده و باعث رشد و انگيزه گل دهي در گياه مي‌شود. براي جلوگيري از فعاليت اتيلن و جوان ماندن گياه از مواد شيميايي و تركيبات نقره مثل نيترات نقره و تيو سولفات نقره 8-Hydroxy puinoline استفاده مي‌كنند. هم‌چنين ماده‌ي شيميايي ديگر به نام متيل سيكلو پروپان Methyle Cyclo Propane (1-MCP) را بصورت قر‌ص‌هايي در ظرف‌هاي بسته‌بندي گياه قرار مي‌دهند تا گل مدتي شاداب باقي بماند.

[Marichka]

کراسولاي درختي Crussula arborecense
نحوه رشد و نمو شاخه‌هاي کراسولاي درختي عيناً شبيه يك درخت با شاخه‌هاي نرم است، بطوري که وضعيت رشدي آن منظره يک درخت را جلوه‌گر مي‌سازد. و به اين دليل اصطلاحاً کراسولا آربورسنس يا کراسولاي درختي نام گرفته است. بدليل رشد زياد کراسولاي درختي لازم است که اين گياه در يک خاک غني از مواد غذايي کشت و کار شود. يعني خاکي با نسبت مساوي ماسه، خاک برگ، خاك لومي و مقدار کمي کود دامي. اين ترکيب خاکي در گلدان‌هاي بزرگ که حجم کافي براي گسترش ريشه‌هاي بزرگ و طويل کراسولا داشته باشند باعث رشد خوب و مطلوب مي‌شود.
کراسولا فالكاتا برگ‌هاي گوشتي نقره‌اي و فاقد دمبرگ دارد که برگ‌ها به ساقه کراسولا متصل هستند و يک منظره ناوداني شکل زيبايي را بوجود مي‌آورند. اين گياه بوسيله قلمه‌هاي ساقه تکثير مي‌شود.
کراسولاي نقره‌اي، برگ‌هاي نقره‌اي قلبي شکل و شکننده دارد. اين کراسولا جزء گياهان نسبتاً کند رشد بوده و در معرض نور آفتاب و تنش‌هاي خشکي مقاومت خوبي دارد. تکثير اين گياه بوسيله قلمه‌هاي ساقه و برگ مي‌باشد.
گياه آئونيوم برگ‌هاي مدور به رنگ متنوع و رشد کپه‌اي بسيار ظريف و منحصر به فرد دارد. نحوه قرار گرفتن برگ‌ها طوري است که گياه را به فارسي بشقابي مي‌نامند. هر کدام از جوانه‌هاي ساقه در روي برگ و ساقه اصلي در محيط مرطوب يک گياه جديدي را بوجود مي‌آورد.
سدوم
سدوم در فارسي به گل ناز گلخانه‌اي معروف است. سدوم مجموعه‌اي از گياهان است که ظاهري کاملاً متفاوت از هم دارند. بعضي از سدوم‌ها داراي برگ‌هاي سبز تيره گوشتي بوده و گل‌هاي زرد رنگ توليد مي‌کنند و نسبت به تنش‌هاي خشکي (آفتاب شديد) مقاومت خيلي خوبي نشان مي‌دهند. فقط در سرماي زير صفر درجه احتمال از بين رفتن آن‌ها وجود دارد.
از ديگر سدوم‌ها مي‌توان به سدوم برگ ريز يا سدوم‌هاي غوره مانند اشاره کرد. اين سدوم‌ها در اندازه‌هاي مختلف وجود دارند و در معرض نور آفتاب به رنگ‌ قرمز مايل به قهوه‌اي درمي‌آيند. هر کدام از برگ‌هاي لوله مانند کوتاه اين گياه در محيط ماسه به يک گياه جديد تبديل مي‌شود بعلاوه ساقه‌هاي آن نيز در ماسه براحتي ريشه دار مي‌شود.
کالان کوئه از ديگر زير خانواده‌هاي بزرگ کراسولاها است. يک نوع از گياه کالان کوئه داراي برگ‌هاي درشت، مثلثي و شکننده است و گل‌هايي به رنگ نارنجي توليد مي‌کند و براي عيد نوروز قابل پيش رس کردن است. اين گونه سرعت رشدي بسيار بالايي دارد و در مدت کوتاهي از يک قلمه برگ يا ساقه آن تعداد زيادي گياه کامل مادري بوجود مي‌آيد.
از ديگر انواع کالان كوئه گياهي است که فقط برگ‌هاي زيبا و گوشتي با يک حاشيه نوار مانند به رنگ قهوه‌اي دارد که در بين بيشتر گياهان برگي تقريباً بي نظير است. اين کالان کوئه يک ساقه گل دهنده بلند و غير قابل مصرف زينتي با خوشه‌هاي گل سفيد بوجود مي‌آورد. اشوريا گياهي است با رنگ‌هاي گوناگون که برگ‌هاي گوشتي کوچک حول يک محور دايره‌اي دارد.
سه نوع اشوريا Echeveria وجود دارد:
- اشورياي سبز؛
- اشورياي قهوه‌اي؛
- اشورياي نقره‌اي.
اشورياي سبز رشد نسبتاً کمي دارد و بوسيله قلمه ساقه و بذر تکثير مي‌شود. بخش گل دهنده اشورياي سبز يک ساقه بلند با گل‌هاي سفيد است که جنبه زينتي ندارد.
اشورياي نقره‌اي برگ‌هاي سدري و نقره‌اي رنگي دارد، شاخه گل دهنده آن گل‌هاي سفيد غير متراکمي را بوجود مي آورد كه جنبه زينتي ندارد.
اشورياي قهوه‌اي يا درختي گرچه برگ‌ها يک محور دايره‌اي درست مي‌کنند ولي تراکم برگ‌ها به اندازه دو تا اشورياي قبلي نيست و ساقه گل دهنده بسيار بلندي با گل‌هاي بسيار زيبا دارد.
آيا اشورياي درختي بعنوان کات فلاور استفاده مي‌شود؟
گل‌هاي اشورياي درختي ساقه بلندي به طول 25/1 – 1 متر و گل‌هاي متنوع در زمستان بوجود مي‌آورد. اين گل‌ها بعنوان کات فلاور و گل خشک بريده قابل استفاده هستند.
تعدادي از گياهان خانواده کراسولا بعنوان Cover plant قابل مصرف هستند. در مناطقي که خطر يخبندان نباشد و مناطق مرطوب و جاهايي که PH خاک اسيدي است از انواع سدوم‌ها بعنوان پوشش گياهي استفاده مي‌کنند.

خانواده كراسيفره Crussifera
گل‌هاي شب بو دو گونه کاملاً مجزا از هم را تشکيل مي‌دهند. الف) شب‌بوهاي پُر پَر که به رنگ‌هاي متنوعي وجود دارند و ب) شب بو کم پَر يا شب بو چايرانتوس.
چايرانتوس‌ها شب بوهاي کاملاً مقاوم به سرما هستند و در مناطقي که زمستان‌هاي طولاني دارند بعنوان يک گياه مناسب فضاي سبزي محسوب مي‌شوند. نشاهاي شش برگه چايرانتوس در اوايل بهار از گلخانه به فضاي آزاد منتقل مي شود كه بعد از حدود دو ماه گل‌هاي زرد زعفراني توليد مي‌كند.
براي به گل رفتن شب بوهاي پر پر يا متيولاها بايد نشاها را در محيطي با درجه حرارت پايين نگهداري کرد. چنانچه نشاهاي متيولا شش برگه شده باشد ولي درجه حرارت گلخانه همچنان بالا باشد احتمال تداوم رشد رويشي گياه و به گل نرفتن آن وجود دارد. لذا براي برطرف کردن اين مشکل بايد گياهان را در مرحله شش برگي به يک محيطي با درجه حرارت حدود 6 تا 10 درجه سانتي‌گراد منتقل کرد. بعد براي دو هفته گياه را در اين دما نگه داشته و سپس به گلخانه‌هاي اصلي منتقل مي‌شود.
شب بوهاي کم پر بعنوان کات فلاور مصرف چنداني ندارند زيرا داراي ساقه بسيار باريک و ضعيف هستند که اندوخته غذايي چنداني در خودشان باقي نمي‌گذارند. تا در مدت طولاني بدون ريشه دوام بياورند. اين گياهان داراي گلبرگ‌هاي بسيار ظريف و حساس بوده که بيشتر مصرف گلداني يا فضاي سبزي دارند.

[Marichka]

خانواده سيکاداسه
سيکاداسه يک گياه قديمي و مربوط به دوره‌هاي بسيار کهن زمين شناسي است که در حال حاضر فقط يک جنس سيکاس از آن وجود دارد. سيکاس حد واسط بين باز دانگان و نهان دانگان بوده و از گياهان زينتي آپارتماني محسوب مي‌شود. اين گياه با برگ‌هاي بسيار بزرگ و سبز منظره‌اي زيبا در داخل منزل يا گلخانه‌ها بوجود مي‌آورد. سيکاس بومي جنگل‌هاي نسبتاً گرم و مرطوب است و به همين دليل وقتي از شرايط طبيعي خود جدا مي‌شود و به محيط جديد برده مي‌شود تغييراتي در سيستم رشد و نمو آن بوجود مي‌آيد. براي پرورش بهتر سيکاس محيطي با رطوبت نسبي بالاي 80 % نياز است كه اين امر با مرطوب کردن محيط بوسيله اسپري‌ آب و سيستم بخار ساز ميسر مي‌شود.
وجود يك خاک مناسب در پرورش سيکاس اهميت زيادي دارد. سيکاس در يک خاک مرغوب، غني و عميق به خوبي رشد و نمو مي‌کند. بهتر است بجاي گلدان سيکاس را در داخل زمين گلخانه با عمق خاك مناسب و PH پايين کشت كنيد تکثير سيکاس بوسيله بذر و تقسيم بوته انجام مي‌گيرد. قابل ذكر است كه هر دو روش تكثير مشكل است.
تکثير سيکاس بوسيله بذر
بذر سيکاس داراي پوسته بسيار ضخيمي است كه براي سبز شدن بايد ابتدا آن را نرم کرد. اين امر به کمک اسيد سولفوريک انجام مي‌گيرد. علاوه بر اين سيکاس مقداري نياز سرمايي دارد که بايد براي گياه فراهم شود.
در روش رويشي تکثير سيکاس، از پا جوش‌هاي گياه (که همواره به فراواني يافت نمي‌شوند) استفاده مي‌شود. پا جوش‌ها در کنار گياهان مسن و در شرايط خاک مرغوب و مناسب بوجود مي‌آيند. هر پايه مسن و بالغ سيکاس بين 3 تا 7 پا جوش توليد مي‌کند. همواره كار ازدياد سيكاس مورد توجه محققين بوده است. كار كشت بافت Tissue culture و تهيه محيط‌هاي غذايي براي تكثير اين گياه بطور تخصصي انجام مي‌گيرد.
سيکاس يک گياه دو پايه است. يعني پايه‌هاي نر و پايه‌هاي ماده کاملاً از هم جدا هستند. وقتي گياه به مرحله گل دهي نزديک مي‌شود، بخش مياني گياه، برگ‌هاي پيچيده و ظريف سبز رنگي را بوجود مي‌آورد که در حقيقت حامل تخمدان و بخش مادگي گل است. گل‌هاي نر در سيکاس شکل مخروطي دارند و شبيه مخروط بازدانگان هستند. تعداد دانه‌هاي گرده در اين گياه نسبتاً زياد است ولي امکان نگهداري دانه‌هاي گرده تا حدي محدود است.
عدم توليد بذر در سيکاس به وضعيت ساختماني گياه بر مي‌گردد. اشاره شد که گياه دو پايه است ولي تعداد گل ماده در طبيعت، بيشتر است. گل‌هاي نر داراي دانه‌هاي گرده بسيار سنگين هستند و چون قابليت جا به جايي بوسيله انتقال‌ دهنده‌ها را ندارند، در نتيجه گرده افشاني بايد بصورت مصنوعي صورت گيرد که اين امر هزينه بر و وقت گير است.
مهم‌ترين دلايل زردي برگ سيکاس
- كمبود آهن در اثر عدم جذب در خاك‌هاي اسيدي؛
- تجمع بيش ا ز حد آب در خاك بدليل عدم زهکشي مناسب.
تيره سيپراسه
گياه سيپروس يا پنجه کلاغي يا نخل مرداب داراي شکل‌هاي وحشي مي‌باشد. سيپروس مزاحم در مزارع و باغات را بعنوان يک علف هرز مي‌شناسند.
سيپروس يا نخل مرداب گياهي است که ريشه‌هاي آن به مدت طولاني در آب باقي مي‌ماند، لذا در محيط‌هاي فاقد خاک و باتلاقي قابليت کشت دارد و شايد به همين دليل در فارسي نام آن را نخل مرداب گذاشته‌اند.
هر کدام از چترهاي گياه را که به اندازه کافي بزرگ و رسيده باشند چنانچه بصورت معکوس در ليوان آب قرار دهيم، از محل جوانه‌ها ريشه و ساقه بوجود مي‌آيد. علاوه بر استفاده از قلمه‌هاي معكوس، اين گياه بوسيله تقسيم بوته و پا جوش نيز تکثير مي‌شود.

تيره اريكاسه Ericacea
گونه اريكاسه يا آزاليا در رنگ‌هاي مختلف و اندازه‌هاي گوناگون و فرم‌هاي پُر پَر و كم پَر يافت مي‌شود. اگر آزاليا به عنوان گياه گلدار به گلدان منتقل شود بايد تمام شرايط پرورشي براي گياه آماده باشد:
الف) خاك متوسط و غني از مواد غذايي، هم‌چنين افزودن پيت ماس يا خزه‌هاي مرطوب به حفظ رطوبت كمك مي‌كند؛
ب) حفظ درجه حرارت ثابت براي گياه؛
ج) ايجاد رطوبت نسبي 65-60 درصد براي گياه.
از آنجا كه گياه به استراحت تابستانه احتياج دارد، اوايل بهار گياه را به زير سايه درختان انتقال دهيد تا رشد رويشي داشته و سپس در اوايل تابستان سر برداري از گياه را انجام دهيد و بخش‌هاي هَرَس شده را به عنوان قلمه استفاده كنيد (قلمه‌هاي نيمه خشبي آزاليا در فصل تابستان براي ريشه زايي بسيار مناسب هستند). بعد از سر برداري گياه به تغذيه کامل نياز دارد که آن را با يک کود کامل مورد تغذيه قرار مي‌دهيم، تا همه عناصر ماکرو المنت و ميکرو المنت را با هم دريافت کنند. در اوايل پاييز با پايين آمدن درجه حرارت گياه را مدتي در شرايط آب و هواي آزاد نگه مي‌داريم. در اين حالت گياهان براي مدتي نيازمند درجه حرارت پايين (در حدود 10 تا 15 درجه سانتي‌گراد) هستند. لذا چنانچه اين دوره را طي نکنند و همواره در يک درجه حرارت يکنواخت به سر برند گل دهي آن‌ها با تأخير انجام مي‌شود. پس از طي اين دوره آن‌ها را به جايي با درجه حرارت ثابت و نور غيرمستقيم منتقل مي‌كنيم، تا در زمستان آينده مجدداً به گل روند.
در بين ارقام آزاليا، آزالياي پُر پَر دوره گل دهي کوتاهتري دارد ولي آزالياي کم پر مي‌تواند در يک دوره طولاني 3 تا 5 ماهه گلدار باشد.
آزاليا در مکان‌هايي که آبياري يا تغذيه به کمک محلول‌هاي غذايي کاهنده PH محيط انجام مي‌گيرد، انجام مي‌شود. اگر گياه همواره با محلول غذايي خاصي پرورش مي‌شود بهتر است در بين دفعات تغذيه از محلولي که PH محيط را پايين مي‌آورد، استفاده کنيد.
آزالياهايي که با آب‌هاي سخت و سنگين آبياري مي‌شوند، کيفيت گل‌هايشان مطلوب نيست، بنابراين کيفيت آبياري بر روي عملکرد و کيفيت محصول نقش مهم و تعيين کننده‌اي دارد.
زرد شدن برگ‌هاي آزاليا چنانچه با ريزش همراه نباشد به علت فقر آهن يا روي است. خاک‌هايي که PHبالايي دارند و جذب آهن در آن‌ها براحتي صورت نمي‌گيرد باعث زرد شدن برگ گياهان مي‌شوند. اما اگر اين زردي همراه با ريزش برگ باشد معمولاً بايد به شرايط رطوبتي محيط توجه کرد.
اگر جوانه‌هاي رويشي قبل از رويش گل حذف نشود و رشد رويشي ادامه پيدا كند گل‌ها قادر به شکوفايي کامل نيستند و اصطلاحاً Blooming براي گل اتفاق نمي‌افتد.

[Marichka]

خانواده پَسيفلوراسه Passiflora
پَسيفلورا تيره نه چندان بزرگ و با اهميت با نام فارسي پيچ ساعتي يك گياه دارويي با ميوه­هاي خوراكي است. نام انگليسي اين گياه Patient fruit است. اين گياه پيچ رونده‌اي است كه در خاك­هايي با PH اسيدي و رطوبت مناسب بخوبي رشد و نمو مي­كند. و بوسيله قلمه­هاي ساقه و بذر براحتي تكثير مي‌شود.

خانواده پيپراسه يا پپرونيا Piperaceae
در خانواده پيپراسه، سه پيرونياي مختلف وجود دارد كه اين گياهان به عنوان برگ­هاي رنگي زينتي قابل استفاده هستند.
پيرونياي ابلق يا سفيد يكي از گل­هاي برگ رنگي است كه با قلمه­هاي بذر و ساقه تكثير مي­شود.
پيرونياي سبز گياهي است كه در آپارتمان­ها قابل نگهداري مي­باشد و با قلمه­هاي برگ و ساقه تكثير مي­شود.
پيرونياي معمولي گياهي است كه برگ­هاي چروكيده­ دارد. اين گياه كاملاً متفاوت با گياهان ديگر اين خانواده است. و آنرا به كمك برگ­هاي كاملش تكثير مي­كنند.
گياه پيرونيا يك ساقه گل دهنده با شاتون­هاي سبز رنگ توليد مي­كند كه ارزش زينتي ندارد. زماني كه اين گياه به گل مي­رود كيفيت برگ­ها و زيبايي گل­هاي آن كمتر مي­شود. با حذف ساقه­هاي گل دهنده مي‌توان گياه را بطور مرتب به حالت رويشي و نو­نهالي مشاهده كرد.

خانواده اركيداسه (اركيده‌ها) Orchidaceae
در خانواده اركيداسه گونه­هاي گياهي بسيار متنوعي وجود دارند. تا بحال حدود 1200 گونه متفاوت از اركيده‌ها شناخته شده‌اند. در كشور ما حدود 12 تا 15 رقم مختلف از اركيده­ها كشت مي‌شوند.
براي پرورش و نگهداري اركيده­ها شرايط نسبتاً اختصاصي لازم است يعني نمي­توان آن‌ها را در كنار گياهان برگ سبز نگهداري كرد، بلكه احتياج به گلخانه‌هاي اختصاصي دارند.
فرم­هاي قديمي اركيده روي يك سرخس بنام اوسموندا پرورش داده مي­شدند. اين سرخس يك سرخس اروپايي است كه گياه را بر روي بقاياي تخمير شده آن پرورش مي­دادند. امروزه پرورش اركيده بر روي الف)‌سنگريزه، ب) پشم سنگ ج) پوكه­هاي معدني صورت مي‌گيرد. هر عاملي را كه بتوان از آن بعنوان يك تكيه‌گاه استفاده كرد براي نگهداري ريشه­هاي سطحي و ضعيف اركيده­ها مناسب است.
به كمك يك حايل يا نگهدارنده مثل پوكه معدني يا سنگريزه، عناصر غذايي را براي اركيده مصنوعاً فراهم كرده و سپس آن‌ها را مورد تغذيه قرار مي‌دهيم. كاتليا گياهي از خانواده اركيده است كه به راحتي با شرايط محيطي سازگار مي­شود. گياهان خانواده اركيده بوسيله‌ي اندام جنسي توليد بذر مي­كنند. گل‌هاي اين گياه داراي اندام نر و ماده مي‌باشند. اما بذر اين گياهان فوق­العاده كوچك بوده و شباهت زيادي به هاگ­ دارد و فاقد اندوخته غذايي مي‌باشد. بذر­ها را در محيط­هاي كشت غذايي نظير كشت بافت پرورش مي­دهند. گياهان خانواده اركيده بوسيله تقسيم بوته تكثير مي­شوند.

بذرهاي اركيده
- ريز، شبيه به هاگ؛

- ناقص با اندوخته غذايي كم؛

- نور كامل غير مستقيم؛

- حرارت ثابت و يكنواخت 18 درجه سانتي‌گراد؛

تهويه مناسب.

براي نگهداري اركيده پس از تكثير و جدا كردن آن ابتدا يك بسته سنگ‌ريزه‌ي استريل يا يك پوكه معدني را آماده مي­كنند. از آنجا كه بستر بايد عاري از هرگونه آلودگي­هاي قارچي و بيماري باشد، ابتدا آن‌ها را ضدعفوني مي­كنند. گاهي به منظور جلوگيري از برخي مشكلات مقداري زغال به اين سنگ‌ريزه‌ها يا ديگر نگهدارنده­ها اضافه مي­كنند. بعد از استقرار گياه در گلدان يا در بستر كاشت اصلي، آنگاه آنرا در معرض نور كامل و غير مستقيم قرار مي­دهند. نكته مهم و قابل توجه در پرورش اركيده، وجود درجه حرارت ثابت و كاملاً يكنواخت است. اين گياه بطور ثابت به درجه حرارت خنك در حدود 18 تا 20 درجه سانتي‌گراد در شبانه روز احتياج دارد. نكته ديگر اينست كه گلخانه­هاي توليد اركيده بايد از تهويه مناسب برخوردار باشند. كه بيشتر داراي سيستم فن­ Fan مي‌باشند. بعد از پرورش گياه، گل­هاي اركيده با دم‌گل­هاي نسبتاً كوچك ظاهر مي­شوند. گل­ها به صورت چند تايي روي يك دم‌گل 5 تا 10 سانتيمتري قرار دارند. زمان برداشت اركيده­ها هنگامي است كه گل­ها كاملاً شكفته شده باشند ولي از زمان شكوفايي­ آن‌ها خيلي نگذشته باشد.
اركيده­ها جزء دسته­هايي هستند كه در حالت غنچه­ قابليت شكوفايي كامل را ندارند، لذا بعد از برداشت گل­ها در صبح زود و دسته بندي آن‌ها بهتر است كه آن‌ها را در كپسول­هاي خاصي كه به اين منظور ساخته شده­اند و تا نيمه داراي مواد نگهدارنده هستند قرار بدهند. در اين ­صورت است كه عمر گل بريده تا حدود 10 روز بالا مي­رود.
بعد از پايان دوره گل دهي يا فاز زايشي، گياهان را به يك استراحت اوليه مي­برند. اين استراحت بايد در درجه حرارت ثابت گلخانه صورت بگيرد و تغذيه نيز به همراه آب آبياري براي اين گياهان ادامه پيدا كند. نكته قابل توجه اينست كه نوع تغذيه و فرمول غذايي را كه در اين مرحله براي گياه استفاده مي­كنند با عناصر غذايي در مرحله گل دهي يا قبل از آن متفاوت است، و فرمول­هاي غذايي جداگانه­اي براي مراحل مختلف رويشي گياه استفاده مي‌شود.

خانواده پانداناسه Pandanaceae
پاندانوس گياه بسيار زيباي خانواده پانداناسه است. تا مدت‌ها پيش پاندانوس­ها را جزء خانواده آماليليز و برخي از محققين جزء خانواده ليلياسه تقسيم‌بندي مي­كردند. چند سالي است كه پاندانوس‌ها خانواده مستقلي تحت نام پانداناسه را تشكيل داده­اند . پاندانوس­ها برگ­هاي بسيار بلند و خاردار شبيه به آناناس دارند. اين برگ­هاي ابلق و خاردار، خود يك گياه گلداني بسيار زيبا هستند كه در جا­هاي پر نور بخوبي رشد و نمو مي­كنند. اين گياهان بوسيله پا جوش و جوانه­هاي روي تنه اصلي تكثير مي­شوند.
پاندانوس­ها را در محيط داراي خاك عميق، مرغوب و حاصلخيز پرورش مي­دهند. اين گياهان بطور مرتب هر دو هفته يك بار به مواد غذايي نياز دارند. در تركيب غذايي آن‌ها از عناصر غذايي ماكروالمنت (پر مصرف‌ها) و ميكروالمنت (كم مصرف‌ها) استفاده مي­كنند. اگر رطوبت نسبي محيط كافي نباشد برگ­ها گاهي دچار سوختگي مي­شوند، و نيز چنانچه اين گياهان از زهكشي خوبي برخوردار نباشند نوك برگ‌ها، سوخته و سياه مي­شود. لذا براي جلوگيري از اين عوارض بايد شرايط مناسب را براي گياه فراهم كرد.

[Marichka]

خانواده سولاناسه Solanaceae
خانواده سولاناسه را در فارسي تحت نام خانواده سيب زميني مي­شناسند. گياهان زينتي اين خانواده عبارتند از فلفل زينتي، داتوره، توتون زينتي و اطلسي.

فلفل زينتي
وقتي از فلفل زينتي نام مي­بريم، فلفل خوراكي در ذهن متبادر مي­شود لذا هر دو اين گياهان از خانواده سولاناسه با نام علمي كَپسيكوم هستند و براي كشت در هواي آزاد در فصل تابستان مناسب هستند. فلفل زينتي با ميوه‌هاي كوچك رنگي و گيلاس زينتي هر دو جزء كپسيكوم‌ها هستند. هم‌چنين هر دو مصرف پات پلنت دارند و جزء گياهان 1 ساله هستند.
تكثير كپسيكوم‌ها بوسيله بذرهاي قابل نشا است و هيچ مشكلي از نظر تكثير ندارند. فلفل زينتي ميزبان خوبي براي مگس­هاي سفيد گلخانه­اي است و چنانچه در مجاورت گياهان ديگر كشت و كار شوند احتمالاً منبعي براي انتقال اين آفت خواهند بود.

داتوره
گياه ديگر اين خانواده گياه دارويي، زينتي داتوره است. داتوره با نام علمي داتورا يك گياه برگ درشت است كه گل­هاي درشت شيپوري مانند به رنگ سفيد و بوته پر رشد دارد و به عنوان يك گياه مقاوم به شرايط نامساعد محيطي در پارك­ها و محل­هايي كه رفت و آمد بچه­ها در آنجا كمتر است كشت و كار مي­كنند (اين گياه دارويي سمي است). كشت و كار داتوره بوسيله بذرهاي ريز آن صورت مي‌گيرد. و چون مقاوم به سرما است به عنوان يك گياه چند ساله در هواي آزاد قابل نگهداري است.

توتون زينتي
توتون زينتي از ديگر گياهان خانواده سولاناسه است كه گل­هاي سفيد رنگ و ظريفي در يك توده سبز مخملي دارد. اين گياه زينتي ظريف كه مخصوص هواي آزاد است كشت و كار گلداني دارد. شباهت بسيار زيادي به گل اطلسي دارد. ولي گل­ها و برگ­هاي توتون زينتي از اطلسي كوچكتر است. بذرهاي اين دو گياه كاملاً شبيه به هم است تفاوت بذرها از روي نقش و نگار سطح برگ است كه فقط در زير ذره­بين قابل رويت است. توتون زينتي بوسيله بذر قابل تكثير است، به سرما مقاومت چنداني ندارد و به عنوان گياه تابستانه قابل كشت و كار است.

اطلسي
اطلسي گياه زينتي ديگر از خانواده سولاناسه است. گل اطلسي داراي رنگ­هاي متفاوت و اندازه­هاي نسبتاً ثابت و شيپوري مانند است. اين گياه را اصطلاحا ‌ً تحت نام اطلس ايراني مي­شناسند. با بخش‌هاي شيمردار يا دو رنگ اطلسي آشنا هستيد.
نوع ديگر اطلسي پُر پَر يا ­تريپلوئيد است. تفاوت اين دو در اين است كه اطلسي قبلي از نوع N 2 كرومزوم و اين اطلس از نوعN 3 كروموزمي است. بعلاوه پرچم­ها در اين اطلسي به گلبرگ تبديل شده و منظره پُر پَر شبيه گل­هاي ميخك به گياه داده است.
اطلسي­ها در ارقام مختلف، به شكل‌هاي مختلف بذر توليد مي­كنند. اطلسي معمولي يا ديپلوئيد به راحتي كپسول­هاي درشتي از بذر توليد مي­كند و بذرهاي ريز موجود در آن بسرعت قابل جوانه زدن و كشت و كار هستند. بعد از برداشت بذرها 4 تا 6 سال قابل كشت مي‌باشند. اما اطلسي­ تريپلوئيد كه پرچم­هاي آن به گلبرگ تبديل شده بذر توليد نمي­كند بلكه تكثيرش از طريق رويشي صورت مي­گيرد.
در اين اطلسي­ها كه اصطلاحاً به اطلسي­هاي ژاپني يا پا كوتاه معروف هستند، گل‌ها رشد بوته­اي كوتاه دارند و انبوه نيستند و فاقد هر گونه عطر و رايحه بوده و از گروه‌هاي اطلسي هستند كه براي توليد بذر مشكلات ژنتيكي دارند.

سلانوم
گياه گلخانه‌اي سلانوم از ديگر گياهان خانواده سولاناسه است. گل­هاي بنفش رنگ زيبايي دارد. سلانوم تنها گياه آيارتماني خانواده سولاناسه است و به عنوان درختچه نسبتا ‌ً كم رشد در منزل بخوبي قابل نگهداري است. تكثير سلانوم­ها بوسيله قلمه نيمه خشبي ساقه در اوايل بهار صورت مي‌گيرد. در محيطي با PH اسيدي و خاك با بافت متوسط و آب آبياري داراي E.C پايين (آب‌هايي كه سختي زيادي ندارند) نگهداري مي­شود.

خانواده ساكسيفراگاسه Saxifragaceae
خانواده ديگري كه تنوع خاصي در بين گونه­هاي آن وجود دارد ساكسيفراگاسه يا توت ­فرنگي است. برخي بعنوان گياهان زينتي و بعضي ميوه‌هاي خوراكي هستند.

ساكسيفراژ
گياه پوششي گلخانه‌اي Grant coverساكسيفراژ از گياهان زينتي خانواده ساكسيفراگاسه است كه رشد رونده داشته و همچون توت فرنگي توليد رانِر يا دَسَتك مي­كند و بوسيله رانر تكثير مي­شود. ساكسيفراژ شباهت زيادي با گياهان بگونياسه دارد.

برگنيا
برگنيا گياهي ديگر از اين خانواده است كه برگ­هاي بسيار درشت، سبز و تقريباً گرد دارد و كاملاً مقاوم ‌به شرايط هواي آزاد است. چنانچه در زمستان دوره يخبندان طولاني وجود نداشته باشد و فصل تابستان هم خيلي گرم و سوزان نباشد اين گياه براحتي در فضاي آزاد رشد و نمو مي­كند، اما سرعت رشد خيلي زيادي ندارد. برگينا براحتي بوسيله قلمه­هاي ساقه تكثير مي­شود. بخش زينتي اين گياه علاوه بر برگ‌هاي زيبا گل­هاي بنفش و صورتي رنگ است كه به شكل يك خوشه بر روي برگ­ها قرار گرفته­اند.

هورتانسيا
گياه ديگر از خانواده ساكسيفراگاسه، هيدرانژئا يا هورتانسيا است كه در ايران كشت و كار آن در گلخانه­ها صورت مي­گيرد. در كشورهايي كه آفتاب سوزان ندارند درختچه‌اي مناسب هواي آزاد است. هورتانسيا را در گلخانه با دماي 20 تا 22 درجه سانتي‌گراد و خاك غني و حاصلخيز داراي PH حدود 6- 5/5 پرورش مي‌دهند. گل­هاي هورتانسيا به رنگ‌هاي متنوع ديده مي‌شود و براي اينكه رنگ­ريزه­هاي آبي و بنفش آن بطور كامل و شفاف ظاهر شوند بايد از تركيبات آلومينيوم ­دار بيشتر در محيط پرورش آن استفاده شود. و بدليل آنكه جذب تركيبات آلومينيومي در خاك­هايي با PH 5/5 - 5 بيشتر است، لذا بهتر است كه PH خاك همواره مورد آزمايش قرار گيرد و چنانچه PH خاك نوسان داشته باشد با استفاده از كودهاي اسيدي اين مقدار را به حد كافي و مطلوب رساند تا تركيبي بين آلومينيوم و فسفر خاك ايجاد نشود و رنگ شفاف هورتانسيا به حالت عادي ظاهر شود.
در ايران هورتانسيا از جمله گياهان نوروزي است و براي اينكه اين گياه در نوروز گل داشته باشد حدود چهار ماه قبل يعني از اواخر آذر ماه تا اوايل دي ماه بايد گياهان را در گلخانه­هايي قرار دهند كه اختلاف درجه حرارت شب و روز 5 درجه سانتي‌گراد باشد. به عبارت ديگر دماي هوا در روز 20 تا 23 درجه و در شب 15 تا 18 درجه سانتي‌گراد باشد. بنابراين در زمان پيش رس كردن گياه بايد ميزان نور وارد شده به گلخانه كنترل شود تا باعث بوجود آمدن شاخه­هاي باريك و ضعيف در گياه نشود.
براي اينكه هورتانسيا رشد سريعي داشته باشد كاربرد برخي از تنظيم كننده­ها نظير ايندول بوتيل‌ها و سايكوسل براي يكنواخت كردن و كوتاه كردن اندازه شاخه­هاي اين گياه بسيار مناسب است. چنانچه تراكم بين گلدان­ها باعث علفي شدن و رويش بيش از حد در گياه نشده باشد امكان كاربرد سايكوسل بيشتر است.

زردي برگ‌هاي هورتانسيا به دو دليل است:
1- كمبود آهن؛ بدليل PHبالاي خاك و عدم جذب آهن است. به عبارت ديگر در خاك­هاي كشور ما عمدتا ‌ً كمبود آهن وجود ندارد بلكه شرايط براي جذب آهن مهيا نيست كه با پايين آوردن PH خاك و تنظيم درجه حرارت مناسب اين مشكل برطرف مي­شود.
2- توقف رشد يا مشكل در ناحيه ريشه گياه؛ يكي از دلايل توقف رشد ريشه­ها عدم وجود زهكشي مناسب در خاك­هاي هورتانسيا است.
تكثير هورتانسيا در اواسط بهار بوسيله قلمه­ نيمه خشبي انجام مي­شود. براي بالا بردن درصد موفقيت رشد گياه بهتر است از مواد هورموني ريشه­زا مانند ايندول بوتيريك­ اسيد با علامت اختصاري IBA با غلظت ppm4000 استفاده شود.

[Marichka]

خانواده رانونكولاسه يا آلالگان Ranunculaceae
خانواده رانونكولاسه به فارسي تيره آلالگان گفته مي­شود. مهمترين گياهان اين خانواده عبارتند از آلاله يا رانونكولاسه، تاج­الملوك يا آكوليژيا، دلفينيوم يا زبان ­پس ­قفا، كلماتيس و پائونيا يا گل صدتوماني.

آلاله
آلاله­هاي وحشي در فصل بهار در بسياري از مناطق كوهستاني ايران بطور طبيعي رشد مي­كنند. آلاله ديگري وجود دارد كه برگـ­هاي درشت­تر و دم‌گل بلندتري دارد، اين گل گياه به صورت گل باغچه‌اي و گاهاً به صورت آپارتماني يا پات پلنت Pot plant قابل استفاده است.
آلاله بوسيله بذر تكثير مي­شود، بطوريكه در ماه‌هاي تير و مرداد بذرهاي آلاله را جمع آوري مي­كنند و بدون تيمار خاصي آن‌ها را در محل اصلي، كشت مي­كنند. از آنجا كه اين گياهان جزء گياهان نسبتاً مقاوم به سرما هستند، در فصل زمستان با پوشش كمي از مواد گياهي مثل خاك برگ، جوانه­هاي تازه رشد يافته را از سرما محافظت مي­كنند. در اوايل فصل بهار گياهان جديد شروع به رشد و نمو مي‌كنند و بوته‌هاي زيبايي توليد مي‌كنند.

تاج الملوك
آكوليژيا يا تاج­الملوك از ديگر گياهان خانواده رانونكولاسه است. اين گياه داراي رنگـ‌هاي متنوع بوده و بوسيله بذرهاي سياه رنگش تكثير مي­شود. بوته­هاي جوان تاج­الملوك كاملاً مقاوم به سرما هستند. در شرايط بسيار سرد و يخبندان شديد با استفاده از يك پوشش گياهي، از گياهان مراقبت بعمل مي­آيد. برگ­هاي تاج­الملوك در فصل غير گل­دهي منظره­اي زيبا براي فضاي سبز دارند. لذا بدين خاطر توصيه به كشت اين گياه در فضاي سطح شهري مي­شود . بذر گيري بطور طبيعي است و گياه حاصله خصوصياتي­ شبيه پايه مادر خواهد داشت.
ساقه­هاي ظريف و دم‌گل­هاي باريك اين گياه قابليت ماندگاري و عمر خيلي طولاني ندارند. اما گل­هاي بريده به عنوان دسته­ گل­هاي 3-1 روزه قابل استفاده هستند. در مصارف طولاني مدت از اين گياه فقط به عنوان گياه گلداني استفاده مي­شود.

زبان پس قفا
دلفينيوم يا زبان پس ­قفا گياهي است كه غنچه‌هاي متعدد به رنگ خاص آبي دارد. گل­هاي شاخه بريده اين مجموعه زيبا و كم نظير هستند. دلفينيوم علاوه براينكه يك گياه دارويي است يك گياه باغچه­اي و گل بريده محسوب مي­شود. اين گياه بوسيله بذرهاي سياه رنگش تكثير مي­شود و جوانه‌هاي رويش يافته به عنوان گياه دائمي در فضاي سبز كاربرد دارد.

كلماتيس اورينتاليس Clematis orientallis
گياه ديگر خانواده رانونكولاسه، پيچ­ رونده و زيباي كلماتيس اورينتاليس Clematis orientallis است. براي پوشاندن نرده­هاي باغ­ها يا استفاده در آلاچيق‌ها و هر جايي كه بخواهند منظره سبز و همراه با گل ايجاد كنند از اين گياه استفاده مي­كنند. رنگ آبي، بنفش و صورتي در اندازه­هاي كوچك و بزرگ كلماتيس باعث شده كه آن را به منظورهاي مختلف استفاده كنند.
كلماتيس گياهي است كه بوته بادوام و طولاني از نظر گل دهي دارد. اين گياه از اوايل ارديبهشت ماه تا زمان سرما به حالت گلدار ديده مي­شود. كلماتيس براي فضاي آزاد كه خواهان گل­هايي با دوره طولاني گل ­دهي باشد مناسب است.
كلماتيس بوسيله پيوند روي نهال­هاي بذري تكثير مي­شود. پيوند به دو صورت انجام مي­گيرد:

1. پيوند در گلخانه؛

2.پيوند در فضاي آزاد.

اگر پيوند در گلخانه صورت گيرد، گياهان را در گلدان قرار مي­دهند و پيوندك را از پيوندك­هاي در حال خواب زمستانه جدا مي­كنند. اين پيوندك­ها قبلاً شناسايي شده­اند و براساس رنگ و درشتي گل به آن‌ها شماره مي­دهند. و بعد از انتقال به گلخانه آن‌ها را روي پايه بذري بشكل پيوند انگليسي پيوند مي­دهند.
پيوند در هواي آزاد به شكل تي T است كه در 2 فصل آن را انجام مي­دهند، يكي در اواسط بهار حدود ماه خرداد، ديگري پيوند خواب در شهريور ماه. پايه­هاي پيوند شده با مراقبت و نگهداري در سال آينده گل­هاي مورد نظر را توليد مي­كنند.
اگر كلماتيس را پيوند نزنند فقط ارقام كلماتيس اورينتاليس (كلماتيس وحشي) گل­هاي كم و بسيار كوچكي توليد مي­كند. اما كلماتيس­هاي پرورشي گل­هاي درشت در تمام طول سال توليد مي­كنند، لذا تكثير پيوندي اين گياه ضرورت دارد.

گياه صد توماني
گياه صد توماني داراي برگ­هاي بسيار زياد است. نام انگليسي آن پائوني و اسم جنس اين گياه پائونيا است.
پائونيا گياهاني هستند پُر پَر كه برگ­هاي رنگين (در رنگ­هاي مختلف)، ساقه گل دهنده‌ي بسيار بلند و قابليت كات فلاوري خيلي زياد و ريزوم دارند. اين گياهان علاوه بر خاصيت كات فلاوري به عنوان گياهان فضاي سبز هم قابل استفاده هستند.
پائوني­ها مي­توانند براي مدت طولاني در يك منطقه باقي بمانند و دچار خسارت از عوامل محيطي نشوند، در موقع تكثير و ازدياد اين گياهان، ريشه­هاي گوشتي آن‌ها را تقسيم مي­كنند و به روش تقسيم بوته گياه جديد را در محل مورد نظر كشت مي­كنند. تكثير صد توماني در فصل پاييز به روش تقسيم بوته است.
شقايق صحرايي كه در مناطق كوهستاني مي­رويد از خانواده رانونكولاسه نيست بلكه بخشي از نهنج اين گياه مواد آلكالوئيدي دارد و از خانواده پا­پاراسه است.
* خانواده اورتيكاسه Urticaceae
گياهان خانواده اورتيكاسه، پي­لئاي معمولي (سبز) و پي­لئاي رنگي يا رونده هستند. گياه حالت كپه‌اي دارد و اندازه يكنواخت ساقه‌ها مهم است. پي­لئاي معمولي Pillea با ريشه­دار كردن قلمه­هاي ساقه تكثير مي­شود. لذا براي يكنواخت كردن گياهان، كاربرد تنظيم كننده­هاي رشد از نوع باز دارنده‌ها مفيد مي‌باشد. بهترين بازدارنده براي يكنواخت كردن گياهان تركيبات شيميايي نظير سايكوسل است. زماني از اين تركيبات استفاده مي­شود كه گياهان ريشه­دار شده، از بستر ريشه­زايي جدا و در يك خاك مناسب كشت شوند. وقتي دوباره اولين علائم رشد ظاهر شد به كمك محلول پاشي يا افزودن اين مواد بازدارنده به آب آبياري، دوباره به فاصله پانزده روز اندازه گياهان را يكنواخت و يكسان مي­سازند.
پي­لئاي رنگي بدليل شاخه­هاي رونده و خزنده آن عمدتاً به عنوان يك گياه آبزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، و داراي شاخه‌هاي افتاده است كه در سبدهاي آويزان Hanging baskets زيبا ديده مي‌شود. تكثير بوسيله‌ي قلمه انتهايي و مياني ساقه صورت مي‌گيرد. بعد از حذف برگ‌هاي اضافي، ساقه درون بستر ريشه‌زايي قرار مي‌گيرد. قلمه‌ها را مي‌توان در آب يا در ماسه ريشه‌دار كرد. در سطوح بزرگ كاربرد آب به عنوان عامل ريشه‌زا توصيه نمي‌شود زيرا ريشه‌هاي آبكي خيلي حساس هستند و براي سازگاري با محيط جديد مشكل دارند. اما براي گياهان Hydroponics اين روش نتيجه خوبي دارد.