خيرآباد، خيرآباد، گچساران
از مهمترين آثار تاريخى شهرستان گچساران، محوطهٔ باستانى خيرآباد است. اين مجموعه از مدرسه، آتشکده، قلعه، آبانبار و چهار طاقىهاى بسيارى تشکيل شده است. افزون بر اين، قلعه سنگى کوچکى نيز در بالاى کوه کم ارتفاعى وجود دارد که به نظر مىرسد، از معبدهاى قديمى آناهيتا باشد. محوطهٔ باستانى خيرآباد به دورهٔ ساسانيان مربوط است و بيانگر تمدن کهن مردمان آن روزگار و بناهاى شايان توجه آنان است. خيرآباد مجموعهاى از روستاهايى است که در پيرامون رود شيرين واقع شدهاند. بيشتر جغرافيانويسان و مورخان از اين مجموعه به عنوان «خيرآباد» نام بردهاند. رود شيرين، در واقع همان رود مارون است که از خاک بهبهان (ارجان قديم) مىگذرد. در دو سوى رود، آثار و بناهايى از زمان ساسانيان برجا مانده که امروزه فقط جزء کوچکى از آنها مشهود است. به نظر مىرسد که در دورهٔ صفويان، اين آثار براساس سبک اصلى معمارى بازسازى و نوسازى شده است اين مجموعه تاکنون مورد توجه و کاوش جدى باستانشناسان قرار نگرفته است.
درهٔ ييلاقى هفتاو ميشخاص «هفت آب»، روستاى جعفرآباد، ايلام
درهٔ پرآب و درخت و مصفاى ميشخاص از روستاى جعفرآباد در فاصلهٔ ۳۰ کيلومترى ايلام شروع شده و تا ارتفاعات طولاب که در آن جنگل و باغ درهم آميختهاند، ادامه مىيابد. درختان گردو، انواع ميوهها، چندين روستا در مسير ييلاقى دره با مردمانى فعال و مهربان، سرچشمههاى خروشان چشمهساران متعدد، نزديک بودن اين درهٔ ييلاقى با تفريحگاه جنگلى گاوز و مزارع متنوع آن باعث نشاط و علاقه در بازديدکنندگان از محل مىگردد. در دو کيلومترى اين درهٔ ييلاقى و در طول مسير جادهٔ اصلى ايلام به دره شهر جنگل انبوه و زيباى ملهپنجاو، زيبايى خاصى به اين مجموعه بخشيده است. درهٔ ييلاقى هفتاو ميشخاص با باغات و مزارع يکى از مناطق سرسبز و ديدنى و پر درآمد استان ايلام مىباشد که محصولات آن کيفيت مطلوبى دارند و در داخل و خارج استان به فروش مىرسد و باعث رونق اقتصادى منطقه مىگردد.
دهدشت قديم، كهكيلويه (دهدشت)
براساس نوشتههاى تاريخى اين ناحيه در گذشته بلاد شاپور نام داشت که توسط شاپور اول ساسانى فرزند اردشير اول بنا نهاده شده است. به استناد فارسنامهٔ ناصرى اين شهر باستانى زمانى يک شهر بزرگ بوده است. حدود ۲۰۰۰ خانه، مسجد، حمام و کاروانسرا در آن وجود داشت که فىالحال بسيارى از آثار مخروبه آنها بر جاى مانده است. اين شهر در اواخر دورهٔ صفويه به دليل عدم اطمينان به راههاى بازرگانى آن، صدماتى ديد و در زمان هرج و مرج دورهٔ زنديه غارت و ويران گرديد. آثار اين شهر باستانى معمارى مخصوصى و جالب توجهى دارند. آثار بسيار زيبايى از قبيل: آب انبار، بازار، امامزادهها، ارگ حکومتى و برج و باروها که همان حصار پيرامون شهر بود، مشخص شدهاند و توجه محققين و اهل فن را جلب مىکند. مصالح بسيار دقيق و محاسبه شدهاى از نوع گچ ساروج، آهک و لاشه در آن بکار برده شده و تنها در سقف گنبدى حمام آن آجر به کار رفته است.