كاشت و پرورش گياهان غير زينتي و زراعي

[Marichka]

آميتراز (ميتاك )

گروه شيميايي :دي أميدين

ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي : اين سم خاصيت خورندگي ندارد و نسبت به گرما مقاوم است . به نظر ميرسد كه اشعه ماورا بنفش , تاثير اندكي بر پايداري ان داشته باشد در صورتي كه اميتراز به مدت طولاني درشرايط مرطوب نگهداري شود به أرامي تجزيه خواهد شد .

ماندگاري در محيط زيست :اميتراز در خاك داري تهويه مناسب به سرعت تجزيه مي شود . نيمه عمر ان يعني مدت زماني كه طول مي كشد تا ماده تجزيه شود و غلظت ان به نصف غلظت اوليه برسد كمتر از يك روز است. تجزيه در خاكهاي اسيدي سريعتراز خاكهاي قليايي و يا خنثي صورت
مي گيرد .

سميت: LD50= 600-800 mg/kg اميتراز براي زنبور عسل تقريبا بي ضرر است .

موراد مصرف : اميتراز يك حشره كش و كنه كش است كه براي كنترل كنه قرمز تار عنكبوتي , مينوز برگ و سپرداران به كارميرود . اين سم در پنبه عليه كرم غوزه پنبه , مگس سفيد و كرمهاي برگ خوار و در حيوانات براي كنترل ساس ,كنه ,شپش و ديگر افات حيواني به كار برده مي شود.

پادزهر: اميتراز پادزهر اختصاصي ندارد

[Marichka]

اندو سولفان (تيودان- فن)
گروه شيميايي :ارگانوكلره ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي : ماده تكنيكال زرد يا قهوه اي رنگ ميباشد . اين تركيب در آب غير محلول است ولي در حلال هاي الي حل مي شود .
ماندگاري در محيط زيست :ماندگاري در محيط زيست: اندوسولفان در خاك نسبتا پايدار است و نيمه عمر آن 50روز مي باشد . اين ماده به وسيله باكتريها و قارچها تجزيه مي شود .اگر اندوسولفان جذب سطحي ذرات خاك شود به كندي درخاك جابه جا خواهد شد .

سميت:LD50=80-110mg/kg براي زنبورهاي عسل نسبتا سمي است و براي حشرات مفيدي از قبيل زنبورهاي پارازيت , كفش دوزك و برخي از كنه ها تقريبا سميت ندارد . اين حشره كش براي انسان نسبتا خطرناك است.
موراد مصرف : اندوسولفان يك حشره كش و يك كنه كش است كه براي گستره وسيعي از حشرات و كنه ها از جمله كرم غوزه پنبه , كرم برگ خوار پنبه , پسيل گلابي , ليسه سيب , شته و نيز افات سويا سمي است . از ان مي توان به عنوان يك محافظ چوب هم استفاده كرد .اندوسولفان براي طيف وسيعي از محصولات زراعي از قبيل چاي , قهوه, ميوه جات و سبزيجات و همچنين برنج ,غلات , ذرت,سور گوم به كاربرده مي شود . پادزهر: فنو باربيتال

[Marichka]

دلتا مترین ( دسیس )

گروه شيميايي :پاير تروئيد

ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي : اگر دلتا مترين در دماي 40درجه سانتيگراد نگهداري شود تا شش مته تجزيه نخواهد شد . در برابر هوا و نور خورشيد مقاوم است . در فلزات خاصيت خورندگي ندارد . در محيط هاي اسيدي بسيار مقاومتر از محيط هاي قليايي است.

ماندگاري در محيط زيست :در خاك يك تادو هفته تجزيه مي شود . بقاياي دلتامترين حدودا 10 روزپس از استفاده از روي گياه مشاهده نمي شود . اين سم خاصيت گياه سوزي روي محصولات ندارد.

سميت:LD50=135-5000mg/kg دلتا مترين براي زنبورهاي عسل سمي ميباشد.

موراد مصرف : دتا مترين حشره كشي تماسي – گوارشي است كه براي كنترل حشرات مكنده سيب و گلابي , شب پره آلو, لارو اروسي فرم كلم , بيد بقولات , شب پره

زمستاني ( سيب و خرما) , كرم دانه خوار سيب , شپشك آرد آلو , سپرداران, مينوز لكه گرد در ختان ميوه ومگس سفيد خيار گلخانه اي گوجه فرنگي , فلفل , گياهان گلداني و زينتي به كار مي رود. اين سم آفات بسياري از محصولات زراعي را نيز كنترل مي كند. تاثير سريعي روي حشرات ناقل ويروسها دارد و به همين دليل اميد است كه در آينده براي كنترل ناقلهاي ويروسها به كار رود.

پادزهر: ديازپام يك پاد زهر واقعي نيست و تنها سيستم اعصاب مركزي را تسكين مي دهد.

[Marichka]

فنتيون ( لبايسيد – بايسيد )

گروه شيميايي :ارگانو فسفره

ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي :ماده تكنيكال يك مايع زرد يا قهوه اي روغني است كه بوي سير ملايمي دارد و با مواد بسيار قليايي ديگر سازگار نمي باشد . فنتيون در دما و فشار معمولي پايدار است , اما در صورتيكه در معرض دما وشعله قرار بگيرد احتمال آتش سوزي وجود دارد. اين سم بايد در بطذريهاي اصلي و پلمپ شده و در يك محل خشك و داراي تهويه مناسب نگهداري شود.

ماندگاري در محيط زيست :فنتيون به شدت جذب ذرات خاك مي شود وبنابراين به احتمال زياد همراه با آبهايي كه در خاك نفوذ مي كنند حركت نكرده و آبشويي نمي شود . بقاياي فنتيون تقريبا 4 تا 6 هفته در خاك باقي مي ماند. اين ماده نبايد به درياچه ها , روان آبها و بركه ها راه پيدا كند نبايد از آن در جائيكه احتمال ايجاد روان آب وجود دارد , استفاده كرد . بايد دقت كرد تا در نتيجه شستشوي ابزارهاي مورد استفاده در سمپاشي و يا دور ريختن فاضلاب مربوطه آبها آلوده نشوند.

سميت:LD50=180-298mg/kg اين ماده براي محيط زيست خطرناك است و در مورد پرندگان و ماهيها بايد توجه خاصي مبذول شود.

موراد مصرف :فنتيون يك حشره كش تماسي – گوارشي با اثرات نفوذي پايدار است كه عليه بسيار ي از آفات مكنده , گزنده , خصوصامگس ميوه, كرمهاي ساقه بر, پشه وسن غلات بكار برده مي شود . در پشه ها هم براي اشكال نابالغ ( لارو ) و هم براي اشكال بالغ سمي است. در نيشكر , برنج , ذرت علو فه اي , چغندر , ميوه هاي هسته دار و دانه دار , مركبات , پسته و پنبه قبل از برداشت حداكثر تا دو كيلو گرم در هكتار استفاده مي شود. در زيتون , قهوه , كاكائو , سيزيجات , تاك و ذرت نيز حداكثر به مقدار يك كيلو گرم در هكتار استفاده مي شود.

2pam2, آتروپين به همراه pamپادزهر: سولفات آترو پين ,

[Marichka]

خصوصیات گیاهی: آفتابگردان با نام علمي Helianthus annuus L . گياهي است يكساله از تيره مركبه Compositae كه بصورت بوته اي استوار رشد مي كند . طول دوره رشد آفتابگردان بسته به رقم و كليه عوامل محيطي از 90 تا 150 روز مي باشد .

آفتابگردان ريشه مستقيم و توسعه يافته اي دارد كه پتانسيل نفوذ آن در خاك به سه متر مي رسد .

پهنك برگهاي كه در معرض نور است همراه با خورشيد تغيير جهت داده و همواره به حالت تقريباً عمود بر اشعه آفتاب قرار مي گيرد . پهنك برگ هنگام صبح بسوي شرق ،‌هنگام غروب بطرف غرب و ظهر رو به بالا مي باشد .

گل آذين آفتابگردان طبق يا كپه اي است .

لقاح به دليل اينكه پرچمها زودتر بلوغ مي يابد غالباً از نوع دگرگشني است .

ميوه آفتابگردان نوعي فندقه است كه در اينجا با دانه مترادف گرفته مي شود .

رنگ دانه از سفيد تا سياه با خاكستري خط دار و بسته به رقم تغيير مي كند .

هر چه درصد وزني پوسته كمتر باشد درصد وزني روغن بيشتر خواهد بود .

سازگاری: آفتابگردان از نظر عكس العمل نسبت به طول روز بي تفاوت بشمار مي رود ولي به نور فراوان نياز دارد .

آفتابگردان ريشه توسعه يافته اي دارد كه گياه را به خشكي مقاوم مي سازد ، مشروط بر آنكه خاك عميق بوده و تراكم و ساختمان خاك محدود كننده رشد ريشه نباشد .

آفتابگردان به شوري خاك نسبتاً مقاوم است و در محدوده اي از اسيديتيه خنثي رشد خوبي دارد .

تناوب زراعی:موقعیت آفتابگردان در تناوب زراعي مشابه ذرت است و معمولاً بعد از بقولات علوفه اي بعنوان اولين يا دومين محصول وجيني كاشته مي شود ، در صورت وجود و گسترش بيماريهاي ريشه اي نبايستي با گياهاني مانند نخود ، چغندر قند و سيب زميني كه بيماريهاي ريشه اي مشابه دارد در تناوب قرار گيرد . مثالهايي از تناوب آن در شرايط آبياري بشرح زير است .

علوفه چند ساله ـ پنبه ـ آفتابگردان ـ گندم ـ جو ـ آيش ـ شبدر ـ آفتابگردان ـ گندم ـ جو

کود شیمیایی: توليد هر تن دانه آفتابگردان موجب خروج 40 تا 60 كيلو ازت ، 15 تا 33 كيلو اكسيد فسفر( p2o5) و 75 تا 120 كيلو اكسيد پتاسيم (K2o) از خاك مي گردد .

معمولاً ثلث تا نصب كود از ته را قبل از كاشت و بقيه را همراه با آخرين وجين مكانيزه به خاك اضافه و بلافاصله آبياري مي كنند .

تاریخ کاشت: حداقل حرارت لازم براي جوانه زدن بذر آفتابگردان حدود 8 تا 10 درجه سانتيگراد در خاك است . معمولاً اين حرارتها در خاك با رسيدن ميانگين شبانه روزي حرارت هوا به 10 تا 15 درجه سانتيگراد تأمين مي گردد .

کنترل علفهای هرز: كنترل علفهاي هرز با استفاده از علف كشها بسيار مطلوبست . از علف كشهايي كه بصورت قبل از كاشت جهت كنترل بذر علفهاي هرز مختلف در آفتابگردان قابل مصرف است مي توان اپتام (Eptam) و تريفلور الين Ttifluralin را مورد اشاره قرار داد . اين علف كشها را مي توان قبل از پشته بندي روي خاك پاشيد ، با ديسك تا عمق 10 سانتي متري با خاك مخلوط و سپس پشته بندي كرد . ميزان مصرف اپتام 4 تا 5 ليتر از مولسيون 75 درصد و ميزان مصرف تريفلورالين حدود 2/1 ليتر در خاكهاي سبك ، 8/1 ليتر در خاكهاي متوسط و 4/2 ليتر در خاكهاي سنگين از امولسين 48 درصد مي باشد .

آفات و امراض: مهمترين آفت اختصاصي آفتابگردان در ايران پروانه دانه خوار آفتابگردان با نام علمي Homoeosoma nebulella است . لارو اين پروانه به رنگ عمومي شكري و سر قهوه اي رنگ از برگ و گلها تغذيه و سپس به دانه حمله مي كند .

در هر حال مي توان از سموم تيودان و ديازينون در دو نوبت يكي همزمان با تشكيل گلها و ديگري حجدود 10 روز بعد استفاده نمود . انهدام بقاياي گياهي آلوده از طريق سوزانيدن يا شخم بقايا جهت از بين بردن لاروها و شفيره هاي زمستان گذران مفيد است . مؤثرترين روش مبارزه با اين آفت استفاده از ارقام مقاوم است .

حشرات ديگري كه در ايران به آفتابگردان حمله مي كند عبارتند از شب پره زمستاني ، سوسكهاي گرده خوار و پروانه كار ادربنا . اين آفت اهميت اقتصادي زيادي ندارد .

از بيماريهاي مهم آفتابگردان در ايران مي توان سفيدك داخلي وزنگ آفتابگردان را نام برد . عامل بيماري سفيدك داخلي قارچي است بنام Plasmopora helianthi كه بوسيله خاك و بذر آلوده انتقال ،‌از طريق ريشه به نبات سرايت و بحال سيستميك در مي آيد . مبارزه با اين بيماري انتخاب بذر غير آلوده ، ضد عفوني بذر با سموم قارچ كش مانند گرانوزان يا مركوران به ميزان 2 در هزار ، تناوب زراعي ، كندن و سوزاندن بقاياي گياهي آلوده و كشت ارقام مقاوم انجام پذير است .

عامل بيماري زنگ آفتابگردان قارچي است بنام Puccinia helianthi رشد و نمو اين قارچ سب پيدايش لكه هاي برچسته و پراكنده اي به رنگ قهوه اي تيره در پشت برگها مي گردد كه در نهايت منجر به رد شدن و ريزش برگها مي شود . مهمترين راه مقابله با اين بيماري استفاده از ارقام مقاوم است .

سمپاشي محصول با گل گوگرد يا تركيبات قارچ كش ديگر در صورت اقتصادي بودن مؤثر است .

برداشت:رسيدگي دانه ها بتدريج و از خارج طبق آغاز و بسمت داخل ادامه مي يابد . برداشت زود هنگام موجب افت عملكرد و تأخير در برداشت موجب ريزش و افزايش خسارت پرندگان ، بخصوص گنجشك مي گردد . بطور كلي ، برداشت هنگامي انجام مي شود كه پشت طبق به رنگ زرد مايل به قهوه اي درآمده و برگكهاي كناري طبق قهوه اي شده باشد .

موارد استفاده: دو مصرف اصلي دانه آفتابگردان بصورت روغن گيري و مصرف آجيلي است .انواع آجيلي دانه درشت تري نسبت به انواع روغني داشته و حدود 25 تا 20 در صد روغن دارد . ميزان پروتئين دانه در آفتابگردان حدود 17 درصد است .

ظاهراً هر چه دوران رسيدگي دانه با هواي خنك تري روبرو گردد بر درصد اكسيد چرب اشباع لينولائيك در روغن اضافه مي شود و بر ارزش غذايي آن افزوده مي گردد .

ساقه آفتابگردان فيبر زيادي داشته و در صنعت كاغذ سازي و تهيه سلولز مصرف دارد . ساقه از نظر ازت ، كلسيم و پتاسيم نيز غني است و اضافه كردن آن به خاك موجب افزايش ماده آلي و حاصلخيزي خاك مي گردد .

[Marichka]

خصوصیات گیاهی: بادام زميني با نام علمي Arachis Hypogaea گياهي است از تيره نخود (leguminosae) ، كوتاه و يكساله كه چنانچه ناحيه فاقد يخبندان باشد ظرفيت چند ساله شدن را دارد .

گلها كامل و خودگشن مي باشد . دگرگشني به فعاليت حشرات بستگي داشته و حداكثر به 2 درصد مي رسد .

ميوه بصورت نيامي ناشكوفا و تقريباً استوانه اي شكل رشد مي كند .

ديوارة نيام بصورت مشبك است و در فاصله دانه ها فرو رفته مي باشد .

سازگاری: بادام زميني گياهي اس گرما دوست كه به هواي گرم و آفتاب فراوان و يك فصل رشد بدون يخبندان 200 روزه محتاج است .

بادام زميني نياز فراوان به آب دارد و بخصوص از هنگام گرده افشاني تا دو هفته قبل از رسيدگي به كمبود رطوبت خاك حساس مي گردد .

بادام زميني از نظر حاصلخيزي خاك بسيار كم توقع است و در خاكهاي شني فقير با مادة آلي كم عملكردي كاملاً اقتصادي توليد مي كند .

تناوب زراعی: در انتخاب تناوب زراعي بادام زميني مي بايستي به نكات زير توجه داشت : 1) بادام زميني ممكن است در خاكهاي فقيري كاشته شود كه براي ساير محصولات مناسب نباشد . 2) بادام زميني مقدار زايدي از مواد غذايي خاك را مي گيرد . زيرا بقاياي گياهي نيز از زمين خارج مي گردد . بادام زميني در بعضي از بيماريهاي خاكزي مانند بوته ميري باكتريايي با گياهان تيرة گوجه فرنگي مشترك است .

مثالهايي از تناوب هاي بادام زميني عبارتند از :‌

بادام زميني ـ ذرت خوشه اي ـ پنبه ـ آيش

بادام زميني ـ ( كود سبز ) ، پنبه ـ ذرت خوشه اي

کود شیمیایی: بطور كلي هر يك تن بادام زميني ( نيام كامل ) با 5/1 تا 2 تن علوفه همراه آن حدود 60 تا 75 كيلوگرم ازت ، 10 تا 15 كيلوگرم اكسيد فسفر ، 400 تا 50 كيلوگرم اكسيد پتاسيم و 40 تا 50 كيلوگرم اكسيد كلسيم از خاك خارج مي كند . چنانچه كود شيميايي زيادي براي محصول قبل مصرف شده باشد به اضافه كردن كود به زمين بادام زميني نيازي نيست .

تاریخ کاشت: حداقل درجه حرارت خاك براي جوانه زدن بادام زميني حدود 10درجة سانتي گراد است .

آبیاری: حساسيت به كم آبي و نياز به آب در بادام زميني از زمان تشكيل جوانه گلها تا نزديك به دو هفته قبل از رسيدگي زياد است .

کنترل علفهای هرز: میتوان از علف کشهایی مانند امولسیون 43 درصد آلاکلر(لاسو)به میزان 4تا5 لیتر یا امولسیون 48 درصد یفلورالین به میزان 1/2 تا 1/8 لیتر در هکتار بصورت قبل از کاشت استفاده بعمل آورد . این علف کشها محصول را 2تا 3 ماه بعد از مصرف در برابر اکثر علفهای هرز محافظت میکند.

آفات و امراض: بعضي از آفات عمومي مثل زنجره باقلا ، كرم غوزه پنبه و پروانه كارادينا به بادام زميني نيز خسارت وارد مي سازد .

بيماري لكه برگي بادام زميني عامل بيماري قارچي است بنام Cercospora personata كه روي بقاياي گياهي آلوده زمستان گذراني نموده و اسپور آن توسط باد منتشر مي گردد . پوسيدگي پايه تخمدان ، ريزش برگها و نيامها و يا كوچك ماندن نيامها از نتايج اين بيماري مي باشد . كنترل بيماري با استفاده از ارقام مقاوم ، تناوب حداقل سه ساله ، تقويت محصول و بالاخره استفاده از سموم قارچ كش مانند زينب و مانب امكان پذير است .

برداشت: زمان برداشت با آثار زردي خفيف برگها و بررسي نيامها مشخص مي شود .در برداشت مكانيزه ابتدا قسمتهاي هوائي را با علف زن ( موور ) قطع كرده و سپس با دستگاهي مشابه دستگاه برداشت سيب زميني و در صورت عدم دسترسي به اين دستگاه با دستگاه معمولي برداشت سيب زميني بادامها را خارج كرده و بصورت رديفي روي زمين قرار مي دهند .

موارد استفاده: دانه از نظر فسفر و ويتامينهاي گروه B نيز غني است . مقدار انرژي ، قابليت هضم و كيفيت پروتئين دانه بسيار زياد مي باشد . يكي از مصارف مهم ارقام كم روغن بصورت آجيل است . كنجاله بادام زميني را كه 40 تا 50 درصد پروتئين پر كيفيت دارد بعنوان مكمل پروتئين در جيره دام بكار مي برند . علوفه بادام زميني حدود 7 درصد پروتئين دارد و براي تغذيه دام بسيار مطلوبست ولي كيفيت علوفه به روش خشك كردن و جمع آوري آن و بخصوص ميزان برگ بستگي دارد .

[Marichka]

خصوصیات گیاهی: گلرنگ گياهي است با نام علمي Carthamus tinctorius L . از تيرة مركبه ( compositae) و با اينكه ظاهراً شبيه خار زرد مي باشد اما بصورت علف هرز در نمي آيد .

گلرنگ گياهي است كه بصورت بوته اي استوار رشد مي كند .

ميوة گلرنگ همانند ميوة آفتابگردان به صورت فندقه است . دانه از نظر شكلي شبيه يك دانة كوچك آفتابگردان است و به رنگهاي سياه ، زرد ، سفيد يا كرمي با سطح خارجي صاف ديده مي شود . ذخيرة روغن در لپه ها انجام مي شود . وزن هر دانة گرنگ از 35 تا 50 گرم متغير مي باشد .

سازگاری: گلرنگ گياهي بلند روز است ، اما گلدهي آن در هواي گرم بميزان قابل توجهي جلو مي افتد .

گياهچه هاي جوان به سرما مقاومند . اما گياه با انتقال از مرحلة رويشي به مرحلة زايشي به سرما حساس مي گردد .

گلرنگ به گرما نيز مقاوم است و در صورت وجود رطوبت كافي در خاك مي تواند ماكزيمم حرارتهاي حدود 40 درجة سانتيگراد را تحمل كند .

به هواي مرطوب بخصوص در دوران گلدهي علاقمند نيست . زيادي رطوبت هوا در اين دوره گلدهي موجب توسعه بيماريها و افت عملكرد مي گردد .

گلرنگ با داشتن ريشة عميق و توسعه يافتگي به خشكي مقاوم است . اما مقاومت آن به خشكي از جو كمتر مي باشد .

گلرنگ به آب ايستادگي و كمبود تهويه نيز حساس است . گلرنگ خاكهاي عميق ، داراي بافت متوسط و اسيديتية حدود خنثي را ترجيح مي دهد .

تناوب زراعی: گلرنگ به بيماريهاي خاكزي حساس بوده و نبايستي بيش از يكبار طي چهار سال متوالي در يك قطعه زمين كاشته شودو يا با گياهان حساس به بيماري بوته ميري جاليز در تناوب قرار گيرد .

مثالهايي از تناوب گلرنگ در كشت بهاره آبي بصورت زير است :

شبدر ـ ذرت ـ گلرنگ ـ گندم

يونجه ـ سيب زميني ـ حبوبات ـ گلرنگ ـ جو ـ آيش

کود شیمیایی: توليد هر تن دانه گلرنگ موجب خروج 25 تا 30 كيلو ازت ، 7 تا 12 كيلو اكسيد فسفر (p2o5) و 10 تا 15 كيلو اكسيد پتاسيم (K2o) از خاك مي گردد . ميزان كود مصرفي در كشت آبي معمولاً 50 الي 90 كيلوگرم در هكتار ازت خالص و 40 تا 70 كيلوگرم در هكتار اكسيد فسفر مي باشد .

تاریخ کاشت: هنگامي كه حرارت خاك در عمق كاشت در حدود 5 درجه سانتيگراد باشد ، گلرنگ طي دو هفته يا كمي بيشتر سبز مي شود .

گلرنگ بصورت يك محصول پائيزه كشت مي شود ، تاريخ كاشت آن همزمان با كمي ديرتر از گندم و جو مي باشد .

کنترل علفهای هرز: كنترل علفهاي هرز قبل از كاشت و نيز تهية بستر عاري از علف هرز ضرورت دارد . از علف كشهايي ماننند ابتام و تريفلورالين بصورت قبل از كاشت و از طريق اختلاف آنها با خاك تا عمق 10 سانتي متر مي توان استفاده و

محصول را براي حدود 2 تا 3 ماه بعد از سبز شدن در مقابل بسياري علفهاي هرز محافظت نمود .

براي كولتيوا تورزدن مي بايستي روزهاي آفتابي را انتخاب كرد تا علفهاي هرزي كه ريشه كن شده است امكان استقرار مجدد پيدا ننمايد . پس از سبز شدن بوته ها بهتر است فقط بين رديفها را كولتيواتور زد ، هر چند كه در صورت تراكم زياد بوته مي توان تا قبل از رشد ساقه ها نيز روي رديف هاي كاشت را با وسايل سبك و بطور سطحي كولتيواتور زد .

آفات و امراض: مگس گلرنگ (Acanthiophilus helianthi) . در تمام نقاطي از ايران كه گلرنگ كاشته مي شود يافته شده و خسارت قابل توجهي به اين محصول وارد مي سازد . خسارت آفت مربوط به لارو آن است كه ابتدا از قسمتهاي نرم برگ مي خورد و بعد به دانه حمله كرده و محتويات دانه را از بين مي برد . در نتيجه خسارت لارو ، حفره هايي به طول 1 تا 5/1 سانتيمتر در طبق بوجود مي آيد .

و استفاده از سمومي مثل ديپتركس و دپازينون و سمپاشي در زمان ظهور مگسها مي باشد . حضرات ديگري نيز به گلرنگ خسارت وارد مي سازد كه عبارتند از سنگ تخم گلرنگ ، پروانه طبق خوار گلرنگ ، پروانه كارادرينا و كرم برگخوار پنبه . اين آفات اهميت اقتصادي كمتري نسبت به مگس گلرنگ در ايران دارد .

از بيماريهاي مهم گلرنگ در ايران مي توان زنگ گلرنگ و بوته ميري گلرنگ را نام برد .

عامل بيماري زنگ گلرنگ قارچي است به نام Puccinia carthami كه ازطريق خاك ، بقاياي گياهي و دانه انتقال مي يابد برگهاي گياه مبتلا به زنگ زرد شده و بالاخره گياه خشك شده و مي ميرد ، كنترل بيماري با استفاده از ارقام مقاوم ، كاشت بذر سالم و غير آلوده ، ضد عفوني بذر با سموم قارچ كش قبل از كاشت ، سوزانيدن بقاياي گياهي آلوده و تناوب زراعي انجام پذير مي باشد .

بيماري بوته ميري گلرنگ نيز در تمام مناطق گلرنگ كاري مشاهده مي شود و كم و بيش خسارت وارد مي سازد عامل بيماري قارچي است به نام Phytophthora drechsleri كه بوسيه خاك و بقاياي گياهي آلوده ، رعايت تناوب زراعي و عدم كاشت گياهان حساس در تناوب امكان پذير است . بيماري بوته ميري گلرنگ با بوته ميري جاليز مشترك است .

برداشت: برداشت گلرنگ را مي بايستي بلافاصله پس از خشك شدن و قهوه اي شدن برگها و نيز خشك شدن و سخت شدن دانه هاي وسط طبق انجام داد . با اينكه ريزش خودبخودي دانه كم است و خوابيدگي اتفاق نمي افتد ولي خشك شدن بيش از حد بوته ممكن است موجب ريزش دانه در موقع برداشت گردد .

موارد استفاده: دانه گلرنگ داراي 25 الي 45 درصد روغن 120 تا 24 درصد پروتئين و 35 الي 60 درصد پوسته مي باشد .

روغن گلرنگ در طباخي ، تهيه صابون ، رنگ ، ورنيس و مواد پوشاننده مشابه مصرف مي شود .

كنجاله گلرنگ حدود 23 درصد پروتئين و 35 درصد فيبردار و بعنوان نيمه مكمل پروتئين در تغذيه دام و طيور مورد استفاده قرار مي گيرد .

[Marichka]

خصوصیات گیاهی: لوبيا روغني يا سويا با نام علمي Glycine max L. گياهي است يكساله از تيره نخود (Leguminosae) كه بصورت بوته اي استوار و نسبتاً پر برگ رشد مي كند .

گرده افشاني در لوبيا روغني بصورت خودگشني است . ميزان دگرگشني به فعاليت حشرات بستگي دارد .

نيامهاي رسيده برنگهاي زرد ، خاكستري ، قهوه اي يا سياه ديده مي شود .

سازگاری: لوبيا روغني گياهي است كوتاه روز كه بيش از هر محصول زراعي ديگر نسبت به طول روز حساسيت نشان مي دهد .

لوبيا روغني در گروه گياهان گرمادوست قرار دارد و از اين لحاظ تا حد زيادي مشابه ذرت است . به گرما و نور فراوان نياز دارد و به سايه اندازي علفهاي هرز حساس است .

لوبيا روغني به خشكي حساس است . بذر در مرحله سبز شدن به زيادي رطوبت نيز حساسيت نشان مي دهد .

به شوري خاك حساس است . اسيديته حدود خنثي تا كمي اسيدي براي آن مناسب مي باشد .

ارقام لوبيا روغني را مي توان از لحاظ مورد مصرف در سه گروه علوفه اي روغني و حبوبات قرار داد .

تناوب زراعی: بطور كلي موقعيت لوبيا روغني در تناوب زراعي همانند حبوبات است و مي توان بعنوان فزاينده باروري خاك در تناوب قرار گيرد .

شبدر ـ ذرت ـ گلرنگ ـ گندم

يونجه ـ سيب زميني ـ حبوبات ـ گلرنگ ـ جو ـ آيش

کود شیمیایی: . چنانچه لوبيا روغني براي اولين بار در مزرعه اي كشت مي شود بهتر است بذر آنرا با باكتري تثبيت كننده ازت تيمار نمود .

توليد هر تن دانه لوبيا روغني موجب خروج 60 تا 70 كيلو ازت ، 15 الي 20 كيلو اكسيد فسفر و 20 تا 25 كيلو اكسيد پتاسيم از خاك مي گردد . لوبيا روغني توان زيادي در جذب مواد غذايي از خاكهاي فقير دارد و همانند بادام زميني مي تواند در اين خاكها رشد خوبي داشته باشد ، بهرحال براي حصول حداكثر عملكرد لازم است كه مواد غذايي كافي در خاك قرار داد . مقدار كود مورد نياز لوبيا روغني مي تواند صفر تا 120 كيلو در هكتار ازت و 45 تا 90 كيلو اكسيد فسفر باشد .

در اين شرايط ممكن است تا حدود 50 كيلو در هكتار اكسيد پتاسيم نياز باشد .

تاریخ کاشت: حداقل حرارت خاك براي جوانه زدن و سبز شدن لوبيا روغني حدود 15 درجه سانتيگراد و حرارت مطلوب آن حدود 30 درجه سانتيگراد است .

آبیاری: معمولاً اولين آبياري را بلافاصله پس از كاشت انجام و خاك را تا عمق حدود يك متر خيس مي كنند . دومين آبياري بفاصله كمي بعد از آبياري اولي و بسيار سبك انجام مي شود تا سبز شدن تسهيل گردد .

کنترل علفهای هرز: توان لوبيا روغني در مقابله با علفهاي هرز ، بخصوص در شرايط افزايش فاصله رديفهاي كاشت بسيار كم است .

لوبيا روغني به بسياري از علف كشها حساس است .

علف كشهاي قبل از كاشت مانند تريفلورالين ، اپتام و لاسو و علف كشهاي قبل از سبز شدن مانند داكتال را مي توان براي كنترل علفهاي هرز لوبيا روغني مورد استفاده قرار داد .

آفات و امراض: از آفات اختصاصي لوبيا روغني مي توان پروانه دانه خوار Etillo zinkenella را نام برد كه به ساير حبوبات نيز خسارت مي زند . كنترل اين آفت با شخم پائيزه ، يخ آب زمستانه و تناوب زراعي بصورت عدم كاشت كليه حبوبات براي 2 تا 3 سال در ناحيه امكان پذير است . كنترل شيميايي با مشاهده مداوم مزرعه از اوايل رشدو انجام سمپاشي با ظهور پروانه ها و مشاهده اولين آثار خسارت امكان دارد . استفاده از سموم گوزاتيون و ديپرتكس و تكرار سم پاشي پس از 7 الي 10 روز از نوبت اول توصيه شده است .

بيماريهاي سفيدك داخلي لوبيا روغني ، بيماري لكه ارغواني لوبيا روغني و موزائيك لوبيا روغني بطور پراكنده و با خصارت غير اقتصادي در مزارع لوبيا روغني ايران مشاهده شده اند .

ظاهراً عامل بيماري بوته ميري لوبيا روغني در ايران قارچي است بنام Rhizoctonia solani

كه ساپروفيت اختياري است . مبارزه با اين قارچ با انتخاب ارقام مقاوم ، زهكشي زمين و ضد عفوني بذر بوسيله قارچ كشهاي سيستميك مانند تيابندازول و بنوميل مي باشد .

برداشت: معمولاً برداشت لوبيا روغني هنگامي انجام مي شود كه نيامها زرد و خشك شده اند

موارد استفاده: دانه خشك لوبيا روغني 14 تا 20 درصد روغن و 30 الي 40 درصد پروتئين داد . ارقام روغني داراي پروتئين كمتر و روغن بيشتري هستند .

كنجاله لوبيا روغني را براي تغذيه دام مصرف مي نمايند . اما مصرف كنجاله لوبيا روغني در كشورهاي صنعتي براي تهيه گوشت گياهي با گوشت لوبيا روغني در كشورهاي صنعتي براي تهيه گوشت گياهي يا گوشت لوبيا روغني معمول است .

[Marichka]

خصوصیات گیاهی: پنبه گونه هاي وحشي زيايد دارد كه همگي به جنس Gossypium تعلق دارد . بنظر مي رسد كه منشأ تمام گونه ها از آفريقاي استوائي باشد .

قابليت شستشو ،‌دوام ، استحكام (‌هنگام خشك و تر بودن ) ،‌قابليت هدايت بخار آب ، دوام شيميايي ، نرمي ، قابليت انعطاف و سهولت آب رفتن يا تجمع اوليه از خصوصيات الياف پنبه مي باشد .

بيشتر ارقام زراعي از گونه G.hirsutum مي باشد .

پنبه گياهي است ذاتاً چند ساله كه بصورت گياهي يكساله مورد زراعت قرار مي گيرد .

پنبه داراي ريشه مستقيمي است كه به سرعت زيادي به اعماق خاك نفوذ مي كند .

ميوه بصورت كپسول يا غوزه است .

سازگاری: پنبه گياهي است گرما دوست كه به هواي گرم و يك فصل رشد بدون يخبندان حداقل 200 روزه محتاج است . پنبه به آفتاب فراوان نياز دارد . كمبود نور موجب افزايش رشد سبزينه اي و نقصان توليد غوزه مي شود .

ارقام: بيشتر ارقامي كه امروزه در جهان كاشته مي شود به گونه G.hirsutum تعلق دارد .

تناوب زراعی: پنبه به عنوان اولين محصول وجيني پس از گياهان علوفه اي چند ساله ،‌كود سبز و يا كود حيواني فراوان ( 30 الي 50 تن در هكتار ) قرار مي گيرد .

پنبه از محصولاتي است كه مي توان آن را طي چند سال مداوم در يك زمين كاشت بدون آنكه عملكرد آن نقصان يابد .

مثالهايي از تناوب پنبه عبارتند از :‌

يونجه ـ پنبه ـ ذرت ـ گندم ـ آيش

كود سبز ( خلر ، منداب ، شنبليله ، لوبيا روغني و يا شبدر ) ، پنبه ـ حبوبات ـ گندم

كود سبز ( خلر ، چاودار، ماشك ) ، پنبه

پنبه ـ آيش ـ گندم

پنبه ـ آيش

کود شیمیایی: توليد هر تن وش ( دانه همراه با الياف ) موجب خروج 32 تا 46 كيلو ازت ،‌12 تا 15 اكسيد فسفر ، 32 تا 43 كيلو اكسيد پتاسيم ، 30 الي 40 كيلو اكسيد كلسيم (cao) و 8 تا 10 كيلو منيزيوم (Mgo) از زمين مي گردد . بطور معمول 90 الي 150 كيلو ازت ، 90 تا 120 كيلو فسفر و در صورت كمبود پتاسيم 50 تا 60 كيلو اكسيد پتاسيم در هكتار بكار مي برند .

تاریخ کاشت: حداقل درجه حرارت براي جوانه زدن بذر پنبه حدود 15 درجه سانتي گراد مي باشد . بهترين درجه حرارت براي جوانه زدن و رشد گياهچه پنبه حدود 34 درجه سانتي گراد است .

ميانگين درجه حرارت شبانه روزي هوا به حداقل 15 درجه سانتي گراد رسيده .

روش کاشت: بذر سالم پنبه مي تواند تا 11 سال قوه ناميه خود را حفظ نمايد مشروط بر آنكه در شرايط مساعدي نگهداري شود .

چنانچه درصد جوانه زدن بذري از 80 درصد كمتر باشد بايستي از كشت آن خودداري شود .

مساله ديگر در كشت پنبه وجود كرك روي پنبه دانه است . كرك نه تنها بر كار دستگاه رديف كار ايجاد اختلال مي نمايد بلكه در جذب آب دخالت نموده و جوانه زدن را به تأخير مي اندازد .

براي كرك زدائي مي توان از وسايل مكانيكي سانيده استفاده نمود .

اما مواد شيميايي ماند اسيد سولفوريك ( فرو بردن بذر در محلول 1 نرمال اسيد براي 10 تا 15 دقيقه و سپس شستن كامل و خشك كردن بذر ) و يا قرار دادن پنبه دانه تحت تأثير بخار اسيد كلريدريك نتيجه بهتر و كامل تري مي دهد و كركها بهتر حذف مي كند .

کنترل علفهای هرز: پنبه به علف كشهاي هروني بسيار حساس است . علف كشي مانند تريفلورالين را مي توان قبل از كاشت با خاك مخلوط نمود . اين علف كش اثر بقائي داشته و بذر علفهاي هرز را در مرحله جوانه زدن تا 2 الي 3 ماه پس از سبز شدن محصول كنترل مي كند بدون اينكه بر پنبه اثر نامطلوبي گذارد .

آفات و امراض: كرم خاردار پنبه ، كرم غوزه پنبه ، كرم برگخوار پنبه ، كرم ساقه خوار پنبه ، عسلك پنبه ، تريپس زرد پنبه ، سن سبز پنبه ، سنگ تخم پنبه ، كنه تار عنكبوتي و كك پنبه را نام برد .

كرم خاردار پنبه با نام علمي Earias insulana از مهمترين آفات پنبه در ايران محسوب مي شود .

كرم خاردار به رنگهاي قهوه اي ، زرد يا سبز زيتوني و گاهي خاكي ديده مي شود . بر روي حلقه هاي پشتي بدن لارو برآمدگي هاي گوشتي خار مانند ديده مي شود . اين كرم از اوايل فصل به غنچه هاي جوان حمله و از طريق تغذيه آنها را سوراخ كرده و باعث ريزش گلها و غوزه هاي جوان مي گردد . غوزه هاي مسن مقاومت نشان داده و ريزش نمي يابد .

و نيز مبارزه شيميايي با سمومي مانند گوزاتيون يا سوين امكان پذير است .

كرم غوزه پنبه با نام علمي Heliothis obsoleta علاوه بر پنبه به بسياري محصولات ديگر نيز حمله مي كند . خسارت توسط لاروهائي بعمل مي آيد كه طول آنها به 40 ميليمتر مي رسد و رنگ بدن آنها از سبز تا سياه متفاوت و روي پشت آنها چهار رديف نوار تيره مشاهده مي شود . لاروهاي جوان ابتدا از پارانشيم برگ تغذيه و سپس به غنچه ، گل و غوزه حمله و غوزه ها را سوراخ مي كند .

كرم برگخوار پنبه با نام علمي Spodoptera littoralis عمومي است كه به پنبه خسارت وارد مي سازد .

طول لارو كامل به 40 ميليمتر مي رسد و رنگ آن از زرد مايل به سبز تا سياه مايل به خاكستري با نقطه هاي سياه تغيير مي كند . در روي سينه و شكم لارو خطوط طولي سبز مايل به زرد و در طرفين بدن نوار پهن موج دار به رنگ زرد تيره مشاهده مي شود .

مبارزه زراعي عليه كرم برگخوار پنبه با جمع آوري بقاياي محصول ، انهدام علفهاي هرز و شخم عميق پس از برداشت محصول مي باشد . مبارزه شيميايي با سمومي مانند ديپتركس ، سوين و گوزاتيون توصيه شده است .

كرم ساقه خوار پنبه بنام علمي Platuedra vilella كرمي كوچك به طول 7 تا 11 ميليمتر است كه در ابتداي جواني از جوانه هاي پنبه تغذيه و سپس از راس ساقه به داخل آن نفوذ و دالاني طولي به طول 5 تا 8 سانتي متر بوجود مي آورد . شدت خسارت اين آفت با گذشت فصل و چوبي شدن ساقه ها كاهش مي يابد .

عسلك پنبه با نام علمي Bemisia tabaci شته اي است كه به بسياري گياهان زراعي حمله مي كند . اين شته از طريق مكيدن شيره پرورده از آوند آبكشي سبب ضعف بوته ها گشته و با ترشحات خود سبب بهم چسبيدگي الياف و نيز توسعه قارچها مي گردد . خسارت اخير موجب افت كيفيت محصول مي شود . براي مبارزه شيميايي ممكن است از سموم تيودان ، ديميكرون و يا پرفكتيون استفاده نمود .

تريپس زرد پنبه با نام علمي Thrips flavus حشره زرد كوچكي است كه بسرعت از بوته اي به بوته ديگر انتقال و به جوانه ها ، برگها و غوزه هاي جوان حمله و در سطح زيرين برگ ايجاد لكه هاي نقره اي مي كند .

براي مبارزه با اين آفت ممكن است از سموم فسفره استفاده بعمل آورد .

سنك تخم پنبه با نام علمي Oxycarenus hylipennis حشره كوچكي به طول 4 تا 5 ميليمتر است كه از لپه دانه هاي رسيده تغذيه مي كند . برداشت زودهنگام محصول جهت پيش گيري از تخم ريزي حشره بر روي دانه ها موثر است . كنترل شيميايي عليه ساير آفات بر كنترل سنك تخم پنبه نيز موثر واقع مي شود .

عامل بيماري بوته ميري پنبه قارچي است بنام Fusarium oxusporum كه به بافت آوندي ريشه حمله و انتقال آب را مختلف مي نمايد .

ريزش برگهاي مسن در اثر حمله اين قارچ تسريع گشته و پژمردگي بوته در ارقام حساس مشاهده مي گردد .

ظاهراً ارقام استونويل ، كوكروامپاير به اين بيماري مقاوم و ارقام آكالا و دلتا پاين 15 به اين بيماري حساسند .

بيماري پژمردگي پنبه توسط قارچ Verticillium dahliae ايجاد مي شود .بارزترين نشانه بيماري زرد شدن حاشيه برگها و فواصل رگبرهاست .

انتقال آب در اثر توسعه بيماري دچار اختلال شده و گياه دچار پژمردگي مي گردد . مبارزه بااين بيماري از طريق عمليات معمول بهداشتي ،‌ضد عفوني بذر با قارچ كشها و استفاده از ارقام مقاوم بعمل مي آيد . ظاهراً رقم ساحل مقاومت نسبي به اين بيماري دارد .

بيماري ساق سياه پنبه توسط يك نوع باكتري بنام Manthomonas malvacearum ايجاد مي شود . حمله اين باكتري سبب پوسيدگي و سوختگي ساقه و طوقه پنبه مي شود . بدنبال توسعه بيماري ساقه ها خشك و يا ضعيف شده و در اثر باد و وزن بوته مي شكند . عمليات بهداشتي ، ضد عفوني بذر و استفاده از ارقام مقاوم براي كنترل اين بيماري توصيه شده است .

بيماري مرگ گياهچه پنبه توسط قارچ ساپروفيت Rihizoctonia Solani ايجاد شده و در اوايل دوره رشد به پنبه آسيب مي رساند . گاهي گياهچه قبل از سبز شدن دچار بيماري گشته و در زير خاك از بين مي رود . مبارزه با اين قارچ از طريق تأمين شرايط مناسب براي تسريع در سبز شدن بذر و نيز انتخاب ارقام مقاوم انجام پذير است .

موارد استفاده: كنجاله پنبه دانه 33 الي 43 درصد پروتئين دارد و بعنوان مكمل پروتئين در جيره دام مصرف مي شود .

[Marichka]

خصوصیات گیاهی: چغندر قند با نام علمي Beta vulgaris گياهي است دو ساله از تيره اسفناج كه بصورت گياهي يكساله زراعت مي شود . چغندر قند طي دوره رشد رويشي فاقد ساقه بوده و بصورت مجموعه اي از برگهاي بزرگ افقي تا عمودي مشاهده مي شود . طول دوره رشد براي توليد قند 6 تا 9 ماه مي باشد .

محصول زراعي چغندر ريشه اي است بزرگ و آبدار كه شامل سه قسمت است : 1) طوقه كه قسمت بالائي ضخيم شده و برگها از آن منشأ مي گيرد 2) منطقه كوتاه و صاف در زير طوقه كه گردن گفته مي شود . گردن قطورترين منطقه ريشه مي باشد ب3) قسمت گوشتي ريشه كه ذخيره قند در آن انجام مي گيرد . مقدار قند در منطقه گردن و طوقه پايين است مقدار قند در ارقام اصلاح شده به 16 تا 20 درصد مي رسد . امراض و كمبود مواد غذايي موجب افزايش ريزيش برگها گشته و عملكرد را پايين مي آورد زيرا در اين حالت برگهاي جديد بوجود مي ايد كه صرفاً بامصرف قند ذخيره شده ريشه رشد مي كند . معمولاً ساقه گل دهنده چغنمدر كه در سال دوم رشد بوجود مي آيد از مركز طوقه رشد مي كند گلها كوچك و در روي گل آذين خوشه اي مركب بطور منفرد با دستجات 2 تا 7 گلي مشاهده مي شود خود عقيمي و دگرگشتي بر گياه حاكم است باد عامل مهم در گرده افشاني بشمار مي رود .

تجمع قند در بعضي از دوره هاي رشد تحت تأثير دو عامل به حداكثر ميزان خود مي رسد 1) آهسته و كند شدن رشد برگها و ريشه 2) تعادل مطلوب بين فتوسنتز و تنفس بعلت روزهاي آفتابي و روشن كه موجب بالايي فتوسنتز مي گردد و شبهاي خنك كه تنفس را پايين نگه مي دارد . چغندر قند سازگاري وسيعي به شرايط محيط متنوع دارد به سرما و گرما نسبتاً مقاوم است تحمل خشكي را دارد به شوري خاك نيز مقاوم است . عوامل محيطي مانند حرارت ، نور ، طول روز و رطوبت خاك تا حد زيادي تعيين كننده نحوه رشد و ذخيره قند در ريشه مي باشد . خاكهاي بارور ،‌داراي زهكشي خوب ، بافت متوسط و اسيديته خنثي تا كمي قليايي براي چغندر قند ايده آل است . عملكرد در خاكهاي نيمه سنگين بشرط وجود زهكشي خوب نيز مطلوب مي باشد .

تناوب زراعی: چغندر قند به ساختمان عالي خاك نياز دارد . بنابراين بهتر است بعد از بقولات علوفه اي چند ساله ، كود سبز و يا كود آلي فراوان و به عنوان اولين محصول وجيني در تناوب قرار گيرد اگر چه چغندر قند به مواد غذايي زيادي نياز دارد و خاك را تا عمق 80 الي 125 سانتي متري از مواد غذايي تهي مي سازد اما زمني باقيمانده از آن فاقد علفهاي هرز بوده و ساختمان خاك را بهبود مي بخشد . چغندر قندر با ساير چغندرها ، گياهان جنس كلم و جنس اسفناج در بعضي بيماريها مشترك بوده و نمي بايست با آنها در تناوب قرار گيرد .

مثالهايي از تناوب چغندر قند :

يونجه ( 4 ـ 5 سال ) سيب زميني ـ چغندر قند ـ ذرت

شبدر ـ چغندر قند ـ گندم يا جو

گود سبز ـ چغندر قند ـ حبوبات يا سويا

کود شیمیایی: توليد هر تن چغندر به 5/3 الي 5/4 كيلو ازت ، 25/1 تا 5/1 كيلو اكسيد فسفر ، 2/4 تا 5/5 كيلو اكسيد پتاسيم و 8/1 تا 2/2 كيلو اكسيد كلسيم نياز دارد .

تاریخ کاشت: حرارت مناسب جوانه زدن بذر چغندر قند بين 15 تا 20 درجه سانتي گراد است . با رسيدن ميانگين حرارت شبانه روزي هوا به حدود 10 تا 12 درجه سانتي گراد به كشت چغندر بهاره نمود .

كشت زود هنگام پاييزه ممكن است با هجوم آفات در اوايل دوره رشد و نيز گلدهي روبرو گردد زيرا هر چه سن چغندر قند در زمان روبرو شدن با سرما بيشتر باشد بهتر نسبت به سرما عكس العلم نشان مي دهد .

کنترل علفهای هرز: چغندر قند ، بخصص در مراحل اوليه رشد نسبت به رقابت علفهاي هرز بسيار حساس است . از حدود يك هفته بعد از سبز شدن فقط مي توان بين رديفها را كولتيواتور زد . علف كشهايي مانند رونيت و اپتام را ميتوان قبل از كاشت چغندر پاشيد و با خاك مخلوط نمود . علف كش پتانال را مي توان بعد از سبز شدن چغندر هنگامي كه چغندر حداقل 2 برگ داشته باشد ولي علفهاي هرز جوان و كمتر از 4 برگ داشته باشد بكار برد . علف كش پيرامين از برگ وريته علفهاي هرز جذب شده و بصورت قبل از كاشت مصرف مي شود .

آفات و امراض: كرم برگخوار چغندر قند يا كارادرنيا Caradrinacxigua : از آفات عمومي محسوب مي شود رنگ لارو كارادرنيا بطور معمول سبز است ولي گاهي به رنگ قهوه اي و حتي سياه ديده مي شود لاروهاي جوان به پارانيم برگ و لاروهاي مسن تر به رگبرگها حمله مي كنند در صورتيكه تراكم آفت شديد باشد طوقه نيز مورد تغذيه قرار مي گيرد و بوته خشك مي شود مبارزه با اين آفت عمدتاً از طريق مصرف سموم فسفره مانند ديمكون ، گوزاتيون ، ديپرتكل و يا سوپر اسيد انجام مي پذيرد .

بيد چغندر قند يا ليتا پروانه كوچكي است با نام علمي wcellatella scrobipalpa از آفات خصوصي چغندر قند است لارو كامل اين حشره از جوانه هاي مركزي تغذيه مي نمايد مبارزه با اين حشره عمدتاً با استفاده از سموم شيميايي فسفره مانند گوزاتيون ، ديمكون انجام مي شود .

از جنس آگروتيس Agrotis چند حشره با اسامي شب پره زمستاني Agrotis seaetum كرم آگرويتس A.ypsilon ، آگرويتس A.nigrum و شب پره آگرويتس A.pronuba به چغندر حمله مي كنند اين آفات به برگها ، دمبرگها و طوقه چغندر حمله مي كند و موجب خشك شدن گياه جوان مي گردد مبارزه با حشرات جنس آگرويتس عمدتاً با استفاده از طعمه مسموم انجام مي شود .

كك چغندر با نام علمي chaetocnema tibialis يكي از آفات مهم چغندر در ايران محسوب مي شود . خسارت به چغندر توسط حشره كامل كه سوسك كوچكي به طول 2 ميليمتر است مي باشد كك به برگهاي جوان حمله و آنها را مشبك مي سازد . براي مبارزه مي توان از سمهاي فسفره استفاده نمود . مگس چغندر با نام علمي Pegomyia betae مگس كوچكي است بطول تقريباً 5 ميليمتر كه لارو آن به چغندر آسيب مي رسانند قسمتهاي آلوده ماننده تاول باد مي كند و زرد رنگ مي شود كه در نتيجه برگها خشك شده و از بين مي رود مبارزه با اين آفت از طريق سموم فسفره مانند ديازينون يا ديمتوات بصورت سمپاشي مي باشد .

شته سياه باقله با نام علمي Apbis fabae از افات عمومي محصولات زراعي است اين شته بين 5/2 تا 3 مليمتر طول داشته و به رنگ سياه براق و گاهي تا سبز زيتوني ديده مي شود اين شته از شيره پرورده گياه تغذيه و باعث پيچيدگي ، پژمردگي و زردي برها و حتي خشكيدن آنها مي گردد با اين آفت مي توان با سموم متاسيستوكس ، ديمتوات و سوپر اسيد مبارزه كرد .

بیماریهای مهم چغندرقند: بيماري سفيدك سطحي توسط قارچي بنام Erysiphe betae ايجاد و از مهمترين بيماريهاي چغندر قند در ايران محسوب مي شود علائم بيماري ابتدا بصورت ظهور پوشش گرد مانندي در سطح زيرين برگ است كه در اثر توسعه بيماري به سطح فوقاني برگها نيز گسترش مي يابد اين پوشش سفيد مدتي بعد تغيير رنگ داده و قهوه اي مي گردد و در نتيجه برگها شادابي خود را از دست داده و زرد مي شوند راه مبارزه استفاده از قارچ كشها مانند سموم گوگردي مي باشد .

بيماري لكه گرد برگ چغندر يكي از بيماريهاي مهم چغندر در نواحي گرم و مرطوب است كه توسط قارچي بنام Cercospora beticola ايجاد مي شود . علائم بيماري پيدايش لكه هاي گرد كوچكي به قطر 2 تا 5ميليمتر به رنگ خاكستري يا قهوه اي مايل به خاكستري با حاشيه قرمز متمايل به قهوه اي روي برگها مي باشد .

كنترل بيماري با ضد عفوني بذر با فرمالين و سمپاشي مزرعه با تركيبات مس مانند كوپر اويت انجام مي شود . بيماري پوسيدگي ريشه چغندر قندر ظاهراً توسط قارچهاي مختلفي توليد مي شود اين بيماري پس از تشكيل ريشه غده اي به چغندر حمله و موجب پوشيدگي ريشه در ناحيه طوقه مي گردد . راه مبارزه با آن با انتخاب ارقام مقاوم و استفاه از قارچ كشها مانند تترا كلرو سوپرايكس و ريزكتول كمبي امكان دارد .