كاشت و پرورش گياهان غير زينتي و زراعي

[Marichka]

پرورش قارچ صدفي : از آنجايي كه پرورش قارچها معمولا” در محيطي بسته انجام مي شود؛ لذا قارچهاي صدفي را مي توان در هر منطقه جغرافيايي و با هر نوع آب و هوايي كشت كرد.اين قارچــــها مي توانند اختـــلاف درجه حرارت 16 تا 30 درجه سانتيگراد را تحمل كنند. در يك انبار با مساحت 80 متر مربع : در یک انبار ۸۰ متری بيش از يك تن قــارچ مي توان توليد كرد. زمان لازم براي اين كار حدود 2 ماه بوده و اولين برداشت پس از يك ماه بدست مي آيد. اين جزوه براي توليد قــارچ صدفي درسطحي پايين تراز اين ميزان نوشته شده بديهي است جهت توليد در مقياس بالا دانش فني بيشتري مورد نياز مي باشد؛ كه در كلاسهاي تئوري عملي ارائه خواهد شد . فضاي مورد نياز : براي كشت قارچ صدفي مي توان از يك اتاق ؛ زيرزمين ؛ انبار متروكه ؛يا هرمكان خالي ديگر كه داراي سقف مناسب باشد استفاده نمود.اين مكان بايد توانايي نگهداري دماي اطاق راداشته باشد بطوريكه ؛ تاحد امكان از اختلاف شديد درجه حرارت جلوگيري كند . محيط كشت قارچ صدفي : محيط كشت قارچ صدفي از كاه گندم ؛ کاه جو ؛ کاه برنج ؛ تراشه چوب صنوبر.... تهيه مي شود. در اين كشت از خاك و كود استفاده نمي شود بنابراين هيچگونه آلودگي زيست محيطي ندارد . نحوه كشت قارچ صدفي : كاه وكلش خرد شده را يك شب در آب گذاشته تا كاملا”مرطوب ؛سپس مدت 2 تا 3 ساعت در آب جوش پاستوريزه مي شود .براي اين كارمي توان از يك بشكه خالي استفاده كرد .زمان پاستوريزه كردن از وقتي محاسبه ميشودكه آب به نقطه جوش رسيده باشد.جهت اطمينان خاطر بهتر است از دماسنج الكلي براي سنجش دماي آب جوش استفاده شود. سپس كــاه را آبكش كرده آنرا به حال خود رها مي كنند تا پس از چند ساعت خنك شود؛ بطوريكه بالمس كردن كاه با پشت دست ؛ هيچگونه گرمايي احساس نشود . بذر زني : پس از اينكه كاه كاملا خنك شد با 3 تا 5 درصد اسپان( اسپان= بذر قارچ ) مايه زني مي شود به اين منظوربراي هر 10كيلوگرم كاه پاستوريزه شده مقدار400 تا 500 گرم بذرقارچ اضافه و مخلوط ميشود. مخلوط حاصل درون كيسه هايي به قطر 45 تا50 سانتيمتربا ارتفاع 80 تا 150سانتيمتر ريخته سپس سطح آن كمي فشرده شده تا رطوبت كاه حفظ گردد. پس از بستن سر كيسه آنرا به محيطي كه از قبل بعنوان سالن كشت در نظرگرفته شده انتقال داده واز سقف آويزان ميكنند. مي توان كيسه هاي كشت شده را روي زمين هم قرار داد. كنترل دما و نور : از اولين روز كشت تا مدت 25 الي 30 روز دما روي 24 درجه سانتيگراد نگهداري شده ؛در صورت امكان محيط را تاريك مي كنند. نورخورشيد براي قارچ صدفي مناسب نيست.پس ازاينكه سطح كاه پوشيده ازتارهاي سفيد رنگ و ظريف قارچ صدفي شد. سوراخ هايی به فاصله 20 تا 25 سانتيمتر و به اندازه كف دست در اطراف كيسه كشت شده ايجاد و با آ بپاشي مداوم كف سالن رطوبت محيط را افزايش مي دهند . در اين زمان دما به 20 درجه سانتيگراد كاهش داده مي شود. وجود نور يك لامپ در اين زمان ضروري بوده و با عث افزايش محصول مي شود .قارچها پس از يك هفته ديگر آماده برداشت مي با شند . آبياري : زماني كه كيسه ها پاره مي شوند ؛ چنانچه رطوبت محيط پايين پاشد ؛ سطح كاه خشك شده و بايستي با مقادير خيلي كم آب ؛ بصورت اسپري آبياري شوند . آبياري ممكن است روزي دو بار يا بيشتر انجام شو د. بايد توجه داشت كه آبياري 48 ساعت قبل از برداشت قارچها متوقف شود. پس از برداشت محصول ميتوان آبياري را ادامه داد. ميزان توليد : ميزان توليد از هر كيسه طي 4 تا 5 چين يا بيشتر در حدود 2 تا 4 كيلوگرم قارچ تازه ميباشد .
منبع:آموزشگاه قارچ طلوع طلايی

[Marichka]

متاسفانه به علت عدم آشنايي برخي از فعالان بخش توليد قارچ صدفي به فنون بازاريابي صحيح و ارايه نامناسب قارچ، ويا ارايه قارچهايي با كيفيت پايين به بازار و همچنين وجود رقابت ناسالم در بين توليد كنندگان قارچ صدفي، درحال حاضرتوليد قارچ به صورت صنعتي عليرغم نياز بازار، سودآوري پاييني دارد. عدم اطلاع رساني صحيح وبعضا ارايه اطلاعات غلط و ناكافي و خودداري از تصوير وضعيت حال و آينده بازار قارچ صدفي در زمان ارايه مشاوره و ... از سوي برخي از واحدهاي ارايه خدمات مشاوره توليد قارچ نيز بر اين بازار آشفته ، دامن زده است . لذا خواهشمند است قبل از اقدام به توليد قارچ صدفي اطلاعات كاملي از وضعيت بازار و فروش آن در منطقه مورد نظرتان به دست آوريد روش توليد قارچ صدفي ابتدا مواد سابستريت ( مانند كاه گندم ، برنج و...) را در آب مي جوشانيم تا كاملا استريل شوند . سپس با بذر قارچ صدفي تلقيح نموده ودر داخل كيسه هاي پلاستيكي كه از قبل آماده كرده ايم ميريزيم و به اتاق رشد منتقل ميكنيم. قارچ صدفي معمولا پس از سه هفته نمايان مي شود . در صورتيكه اتاق مورد نظر شرايط مناسبي از نظررطوبت ، دما ، نور و ... داشته باشد واز بذر مرغوب استفاده شود ، كيسه ها ( كمپوستها ) تا مدت سه ماه به طور اقتصادي قارچ توليد خواهند كرد.هر كيسه در طول دوره سه ماهه بين سه تا شش كيلو قارچ توليد خواهد كرد و ... جهت كسب اطلاعات بيشتر به بخش پرورش قارچ مراجعه نماييد مكانهاي مناسب براي توليد قارچ صدفي شما ميتوانيد قارچ صدفي رادر هر نقطه از ايران كشت كنيد . براي اين منظور فقط نياز به يك فضاي مسقف داريد تا شرايط مورد نياز توليد را كنترل كنيد .كشت وپرورش قارچ صدفي بسيار ارزان وكم هزينه است وميتوان در گوشه ايي از پاركينگ ،انباري يا اتاقك بلا استفاده ايي آنرا توليدكرد . اصولا قارچ صدفي رطوبت بسيار بالايي براي رشد نياز دارند ودردماي معمولي( بين 20-30 درجه سانتي گراد) وكمي نور ، رشد قابل توجهي دارد . قارچ صدفي به راحتي ميتواند برروي كاه گندم وجو ، تفاله چاي ، ، پوست غوزه پنبه ، بقاياي زيتون ، بقاياي نيشكر ، درخت در حال پوسيدن و بسياري از مواد ليگنوسلولزدار رشد كند ولي كاه معمول ترين ، ارزانترين و دردسترس ترين ماده براي توليد قارچ صدفي است فيزيولوژي رشد قارچ صدفي قارچ صدفي بر روي بقاياي كشاورزي رشدكرده وآنها را كلونيزه كرده وبه بازيديو كارپ يا كلاهك تبديل ميكند. به گونه اي كه قادراست اين مواد راقبل از تخمير كاملا تجزيه نموده ومورد استفاده قرار دهد . آنچه در مورد قارچ صدفي مهم و قابل توجه است ، تبديل توده سابستريت بستر به اندامهاي باردهي قارچ وراندمان بيولوژيكي آن است كه اغلب در حدود 100 درصد عمل ميكند كه از نظر توليد قارچ در دنيا حداكثر ميزان توليد محسوب مي شود كيت قارچ چيست ؟ كيت قارچ به شما امكان پرورش قارچ خوراكي رادر منزلتان مي دهد شما مي توانيداز فضاهاي غيرقابل استفاده درمنزل مانند : پاسيو، گوشه اي از حمام ، بالاي كمدو كابينت ، پاركينگ انباري ، وهرمكان ديگري ( داراي كمي نور بوده وتهويه مناسبي هم داشته باشد) كه در همه منازل وجوددارند وتقريبا استفاده مفيدي ازآنها نمي توان كرد در جهت كمك به اقتصادوسلامت خانواده قارچ صدفي توليد نمائيد. شما مي توانيد به روشي ساده وآسان وباكمترين هزينه قارچ صدفي مورد نيازتان را در منزل پرورش دهيد.شما براي توليد كيت دقيقا مانند روش توليد قارچ صدفي كه در بالا ذكر شد عمل كنيد . سپس يك كيسه زباله يا كاور لباس كاملا تميز كه چند سوراخ نيز برروي آن ايجاد كرده ايد روي كيت بكشيد وروزانه چندين بار آب اسپري نماييد روش نگه داري از قارچ صدفي ابتدا مواد سابستريت ( مانند كاه گندم ، برنج و ...) را در آب مي جوشانيم تا كاملا استريل شوند . سپس با بذر قارچ صدفي تلقيح نموده ودر داخل كيسه هاي پلاستيكي كه از قبل آماده كرده ايم ميريزيم و به اتاق رشد يا اتاق انكوباسيون منتقل ميكنيم. در صورتيكه محيط مناسبي فراهم كرده باشيد و تنش حرارتي و رطوبتي نداشته باشيد قارچ صدفي معمولا پس از سه هفته نمايان مي شود . در صورتيكه اتاق مورد نظر شرايط مناسبي از نظر رطوبت ، دما ، نور و ... داشته باشد واز بذر مرغوب استفاده شود ، كيسه ها ( كمپوستها ) تا مدت سه ماه به طور اقتصادي قارچ توليد خواهند كرد.هر كيسه در طول دوره سه ماهه بين سه تا شش كيلو قارچ توليد خواهد كرد پرورش قارچ صدفي شامل دو مرحله است : 1- مراقبت تا ظهور كلاهكهاي قارچ 2- مراقبت از قارچها تا رشد كامل آنها در مرحله اول ، قارچ نياز به نور ندارد ومي بايد در محلي نسبتا تميز و در دماي معمولي(20-30درجه سانتي گراد) نگه داري شود. در اين مرحله درون كيسه ها دراثر رشد ميسليوم قارچ صدفي ، سفيد شده وتمام درون كيسه را پر مي كندواين پايان مرحله اول است پس از گدشت بيست الي بيست وپنج روز از تاريخ تلقيح ، قارچ صدفي شروع به رويش بيروني يا تشكيل كلاهك مي كند كه در واقع آغاز مرحله دوم مراقبت است .در اين مرحله قارچها نياز به نور،تهويه مناسب هوا و همچنين رطوبت دارند. دراين مرحله بر روي پلاستيك شيارهايي به صورت عمودي ايجاد نمائيد تا قارچها اندام زائي خارجي نموده و رشد نمايند. مشكلات احتمالي درپرورش ونگه داري قارچ صدفي: لازم به ذكر است قارچ صدفي بسيار مقاوم هستند وهيچ يك از موارد مذكور در زير نمي توانند اين قارچها را غير قابل مصرف كنند زيرا كليه مشكلات مذكور در زير واكنشهاي فيزيولوژيك قارچ صدفي در مقابل شرايط محيطي نا مناسب است كه به محض تامين شرايط مورد نياز مجددا قارچهاي سالمي توليد خواهد كرد 1 - قارچها به شكل توده مرجاني رشد مي كنند علت : تهويه نامناسب - كمبود نور رفع مشكل : كمپوستها رابه مكاني كه داراي نور كافي وغيرمستقيم باشدمنتقل نمائيد.قارچ صدفي نيازبه نور مستقيم وشديد ندارند نورفضاي داخلآپارتمان و اتاقها با نور يك لامپ معمولي (800تا 1000لوكس در 12 ساعت ) كاقي است ضمنا براي مشكل تهويه نيز مي توانيدهريك ساعت يكبار هواي سالن را تهويه كنيد . 2 - قارچها داراي ساقه بلند و كلاهك ريز و بعضا فاقد كلاهك علت : تهويه مناسب نيست و تجمع گاز كربنيك در محيط زياد است. رفع مشكل قارچ صدفي راي رشد نياز به اكسيژن دارد كه با تهويه مناسب ( هر يك تا دوساعت يكبار ) اين مشكل حل ميشود . بلند شدن ساقه ها بعضا به علت كمبود نور نيز عارض ميشود 3 - قارچها چند سانتي متر بيشتر رشد نمي كنند علت : - كلاهكهاي قارچ در اثر كمبود رطوبت خشك شده اند - دركنار قارچهاي قوي تر رشد كرده اند - برخي از قارچها از ابتدا ضعيف هستندرفع مشكل : با افزايش كار رطوبت سازها ميتوانيد كمبود رطوبت راجبران نمائيد ( رطوبت مطلوب بين90% -80 % است ) ضمنا كاهش دما به 18 درجه ( شوك حرارتي ) در اين مرحله مفيد است قارچهايي هم كه در كنار قارچهاي قوي تر رشد مي كنند،قدرت رقابت با آنها را ندارند وطبيعي است كه كوچك باقي بمانند. ضمنا قرار نيست تمام قارچها بسيار قوي و بزرگ باشند 4 - روي كلاهكها تيره و سياه مي شود علت : نور موجود در فضاي نگهداري قارچ صدفي بيش از حد نياز قارچ است. رفع مشكل : اگركمپوستها را به مكاني با نور كمتر وغير مستقيم منتقل نمائيدمطمئنا بازهم قارچهاي سفيدرنگ و زيبايي توليد خواهيد كرد. 5 - ديگر قارچ توليد نمي كند علت : - توده داخلي كمپوستها خشك شده است . - قارچهاي آن تمام شده وقدرت رويش ندارد . رفع مشكل : قارچها نيز مانند تمام موجودات زنده براي ادامه حيات خود نياز به آب دارند . وقتي آب توده داخلي كمپوست كاهش مي يابد رشد نمي كنند.براي حل اين مشكل توده داخلي كمپوست را از پلا ستيك خارج نموده به مدت 10-12 ساعت در داخل آب تميز قراردهيد. در اين حالت يك جسم سنگين - و تميز ـ برروي توده قراردهيد تاكاملابه زيرآب فرورود .پس از آن از آب خارج كرده اجازه دهيد آب مازادآنها خارج شود. سپس مجددا در داخل كيسه (بهتراست از كيسه ديگري استفاده بفرمائيد ) قرار دهيد .اكنون كمپوست آماده است تا مجددا قارچ توليد نمايد.اگر مجددا اين كار را انجام داديد و ديگر قارچ توليد نشد ، متاسفانه ميسليومها قدرت توليد ندارندمعمولا مدت زمان اقتصادي هر كمپوست را سه ماه درنظر ميگيرند. ولي جاي نگراني نيست ،چون اكنون شما يك خوراك دام با ارزش پروتئيني بالا وخاك گلدان بسيار خوب براي گلدانها و باغچه تان در دست داريد . 6 - برروي توده داخلي كمپوستها ، توده هاي سبز آبي و يا سياه رنگي مشاهده ميشود علت: كمپوستها مورد حمله قارچ هاي پارازيت قرار گرفته است.رفع مشكل : قارچ صدفي قدرت ساپروفيتي بالايي دارند وبه راحتي مي توانند با پارازيتهاي مزاحم مقابله كنند ولي شما مي توانيد توده را از داخل پلاستيك خارج نموده قسمت آلوده را همراه با توده زير آن ( به عمق و شعاع 10 سانتي متري ) از توده جدا نمائيدوقسمت آلوده را معدوم نماييد اگر آلودگي كيسه زياد باشد كل كيسه را معدوم كنيد.سپس كمپوست رابا آب تميز اسپري نموده و حتما درون يك كيسه جديد قرار دهيد زيرا كيسه قبلي آلوده است. 7 - قارچها زرد و پلاسيده مي شوند علت : بر روي كلاهكهاي قارچ آب ريخته وجذب بافت آن شده است رفع مشكل: قارچهاي صدفي براي رشد نياز به رطوبت بالاي 80 درصد دارند ولي اين به معناي اسپري نمودن آب بر روي كلاهكهاي قارچ به صورت مستقيم نيست

منبع سايت اطلاع رساني قارچ صدفي ايران

[Marichka]

پرورش قارچ در منزل
فصل کاشت:بهترين موقع براي پرورش قارچ در خانه بين ماههاي مهر تا آذر است ولي چنانچه امکانات تهويه هوا و متعادل نمودن درجه حرارت محيط محل پرورش وجود داشته باشد مي توان قارچ را در ماههاي ديگر سال تعميم داد.بطور کلي طرز پرورش قارچ مخصوص به خود آنست و مي توان آنرا در محيط تاريک پرورش داد و بجز نور مستقيم آفتاب، هر مقدار نور را تحمل مي کند. در هر صورت در محل پرورش قارچ علاوه بر آنکه، بايستي تهويه هوا به خوبي انجام گيرد، درجه هواي محيط پرورش نيز بايد بين 15 - 10 درجه نگهداري شود. علاوه بر اين محل پرورش بايستي کاملا تميز، قابل شستشو و فاقد درز يا محلي براي پرورش باکتريها، حشرات و قارچهاي مضر باشد.
اطاق پرورش قارچ:عرض اطاق پرورش بايستي بحدي باشد که بتوان از راهروهايي که براي آن تعبيه مي گردد، براحتي عبور نمود( حدود 70 سانتي متر) عرض طبقات پرورش قارچ را نيز حداکثر 180 سانتي متر در نظر مي گيرند تا بتوان از دو طرف به وسط بستر قارچ دسترسي پيدا نمود و چنانچه طبقات پرورش قارچ در کنار ديوار باشد عرض آنرا حداکثر 90 سانتي متر قرار مي دهند. همچنين مي توان قارچ را در جعبه هاي چوبي در اندازه 60 در 90 سانتي متر و عمق 20 تا 25 سانتي متر پرورش داد. به منظور صرفه جويي در هزينه اوليه مي توان، هر طبقه را با تخته هاي سه سانتي متري به عرض 90 تا 180 سانتي متر پوشانده و کود را مستقيما کف هر طبقه ريخته و قارچ را در آن کاشت و به اين طرتيب احتياجي به جعبه هاي چوبي نخواهد بود. طبقه بندي ها معمولا در طول اطاق پرورش انجام مي گردد. روي سطح زمين نبايستي طبقه اي مستقر نمود، حداقل فاصله بين طبقه اول تا کف زمين 15 سانتي متر و فاصله هر طبقه از هم 60 سانتي متر مي باشد.بطور معمول براي پرورش قارچ در خانه فقط سه طبقه در نظر مي گيرند و چنانچه اطاق به حد کافي وسيع باشد يک رديف در طول اطاق در مجاور ديوار و يک طبقه (دو طرفه) در وسط و يک طبقه در طرف ديگر اطاق قرار مي دهند بطوريکه دو راهرو به عرض 70 سانتي متر در دو طرف طبقه وسط، 180 سانتي متر باشد.در يک اطاق بزرگ به طول 9 و عرض 5/6 متر مي توان مساحتي در حدود يکصد متر مربع براي پرورش قارچ آماده نمود که از اين سالن در هر فصل برداشت مي توان استفاده نمود. و به 8 تا 850 کيلو قارچ دست يافت و چنانچه کاشت قارچ در جعبه هاي چوبي انجام گيرد توليد محصول از اين ميزان تا حدي بيشتر خواهد شد و در سالني به ابعاد 5/9 و عرض 5/6 متر تعداد 180 جعبه جايگزين مي گردد که محصول آن در يک فصل برداشت به حدود يک تن مي رسد.چنانچه محل پرورش قارچ محدود و کوچک باشد ميزان احتياج به کود و محليکه بايد آنرا تخمير نمود، متناسب مي باشد. لذا ترجيح داده مي شود يک محوطه بتوني به ابعاد 5/1 متر ساخته و در مجاور آن محلي براي خروج آب مازاد کود در نظر بگيرند که فاضل آب را بتوان داخل سطل يا يک مخزن بتوني کوچک به ابعاد 40 سانتي متر وارد نمود. کف مخزن اصلي را به ضخامت 15 سانتي متر کاه ريخته و روي سطح کاه يک جعبه اي به ابعاد يک متر از جنس تور سيمي ضخيم که شبکه سوراخهاي آن 5/0 سانتي متر باشد بطوري قرار مي دهند که از هر طرف با ديواره مخزن بتوني 25 سانتي متر فاصله داشته باشد و اطراف اين توري را از کاه پر نموده و داخل توري را از پهن اسبي مخلوط با کاه پر نموده و پهن را خوب متراکم نموده و سطح کود را نيز بطور کنبد مانند توده نموده تا آب باران به داخل توده کود نفوذ ننمايد.پس از 3 تا 4 روز به علت فعاليت باکتريهاي تخمير، درجه حرارت محيط توده به 70 درجه مي رسد و مقداري از حجم توده کم مي شود و در اين موقع تمام توده کودي را که در مخزن قرار دارد براي هوادهي به محوطه مجاور توده برمي گردانند و در موقع برگرداندن کود بايستي سعي کرد حتي الامکان به تمام ذرات کود، هوا برسد تا اکسيژن مورد نياز باکتريهاي مخمر تامين گردد و پس از چند ساعت اين توده را مجددا به داخل مخزن بذري ريخته و سطح آنرا با کاه بحد کافي انباشته تا سطح کود گنبدي شکل بشود. چنانچه در مخزن کوچک مجاور محل تخمير فاضل آب جمع شده بوسيله سطل آنرا روي سطح کود مي پاشند تا رطوبت توده تامين گردد مدت عمليات بين 15 - 10 روز به طول مي انجامد و در اين مدت 3 - 4 مرتبه بايستي کود برگردان بشود. و در خاتمه دوره سوم يا چهارم کود به رنگ قهوه اي تيره در آمده و ذرات آن ترد و شکننده شده و بوي مطبوعي از آن به مشام مي رسد و چنانچه اين شرايط در کود مشاهده نشود دليل بر آن است که عمليات تخمير به خوبي انجام نگرفته و در نحوه کار اشکالي وجود داشته است.
نحوه اسکلت بندي:اسکلت بندي طبقات از نبشي 10 -12 که با ضد زنگ رنگ شده باشد و يا از الوار چهار چوب 10 سانتي متري ساخته مي شود و بين ستونها چهار چوبي 5 سانتي متري پيش بيني مي گردد. فاصله ستونهاي عمودي از يکديگر 5/1 متر و اين فاصله در دو طرف بستر، بايستي حفظ گردد.تهيه بستر براي پرورش قارچ:بهترين ماده براي پرورش قارچ، پهن اسبي و کاه مي باشد. براي تهيه کود جهت پرورش قارچ مقداري پهن اسبي و کاه را مخلوط نموده و در ابعاد مناسبي در حدود 3 متري آنرا انبار نموده و آنها را روي هم بخوبي بکوبيد.(لگد کنيد) تا متراکم شود بطوريکه از نفوذ باران به داخل آن جلوگيري گردد. پس از مدتي کوتاه عمليات تخمير داخل توده کود شروع مي شود و درجه حرارت محيط کود بالا مي رود. همچنين مي توان قبل از توده کردن کود مقداري آهک در حدود يک پنجم حجم پهن به آن اضافه و کاملا مخلوط کنيد. سپس آنرا توده نمود اين عمل باعث مي گردد که عمل تخمير به تعويق بيافتد و در عين حال آمونياک توليد شده را جذب و علاوه بر آن مقداري از رطوبت اضافي کود را جذب نمايد. بعد از سه روز مجددا اين توده را برگ و هوا داده و آنرا مانند دفعه اول، انباشته و روي آنرا بکوبيد. سطح آنرا شيب دهيد تا آب باران به داخل آن نفوذ نکند و اين عمل به فاصله 4 - 2 روز، چهار تا شش مرتبه بايد تکرار گردد. لازم به يادآوريست که چنانچه در مرحله اول به کود، آهک داده شده فاصله برگردان کود چهار روزه و در صورتيکه آهک داده نشده باشد فاصله برگردان کود دو روز مي باشد.بايد توجه داشت که بايستي دقت و مراقبت در نگهداري ميزان رطوبت و حرارت داخل توده به عمل آيد. زيرا هر اندازه مقدار رطوبت پهن زياد باشد، محيط داخل کود، اسيدي شده و کود غير قابل استفاده مي گردد. بخصوص در موقع برگردان کردن کود، چنانچه مشاهده شود که کود بسيار خشک است، بايستي مقدار کمي غبار آب روي آن پاشيد، از علائم مشخصه ميزان رطوبت کود، آزمايش آنست، چنانچه مقداري کود را در دست بفشاريد، نبايستي قطرات آب، از لاي انگشتان(در هنگام فشار دادن) بچکد و فقط کافي است در اثر فشار به کود، کف دست، تر بشود. پس از آماده شدن بايستي اطاق پرورش را مجهز نمود.
طرز کاشت قارچ در اطاق پرورش:پس از آماده شدن کود آنرا به داخل سالن انتقال داده و روي سطح هر رديف به ضخامت 15 سانتي متر کود را گسترده و سطح آنرا کاملا مسطح مي نمايند و اين عمل را بايستي خيلي به سرعت و بدون آنکه کود حرارت خود را از دست بدهد انجام داد. پس از تکميل و انجام کار کليه درها و منافذ را بسته و مدت چهار روز کود را بحالت خود واگذار کنيد تا درجه حرارت کود و محيط اطاق بالا برود و حدود 54 تا 60 درجه برسد و اين حرارت به مدت 30 -48 ساعت ثابت باقي بماند، بعد از آن درجه حرارت کود پائين آمده و به 54 درجه مي رسد. اين عمل را عرق کردن محيط کشت مي نامند در حقيقت در اين حرارت قسمت اعظم از محيط در اثر حرارت زياد ضد عفوني شده و لارو حشرات و غيره از بين مي روند.از اين تاريخ به بعد تا مدت 5 روز درجه حرارت محيط بستر 10 - 12 درجه پائين مي آيد تا آنکه درجه حرارت به 23 الي 24 درجه مي رسد. اين درجه حرارت براي کاشت قارچ مناسب خواهد بود.
اسپر آماده کاشت:اسپر قارچ را نمي توان مستقيما کاشت زيرا امکان دارد همراه با اسپر قارچ تعداد زيادي قارچهاي سمي و غير مفيد وجود داشته باشد. بنابراين بايستي از اسپر آماده کاشت بنام اسپون که در محيط کاملا استريل، محفوظ و سلکته شده رشد کرده و به حالت خواب در آورده اند استفاده نمود.طرز عمل و تهيه آن بدين ترتيب است که اسپر قارچ خالص شده را در محيط کاملا استريل آزمايشگاه قبلا پرورش داده، بطوريکه ميسليوم قارچ رشد خود را شروع نمايد. سپس آنرا در حالت عقيم برده و مانع رشد بيشتر آن مي شوند و در محيط کاملا استريل و محفوظ بنام اسپون قارچ به فروش مي رسانند.
طرز کاشت اسپون:يک قطعه اسپون را که در محيط بسته و کاملا استريل محفوظ است باز کرده و به دوازده قطعه کوچک تقسيم نموده و قبلا سطح خاک بستر را به فاصله 25 سانتي متر، قطعه چوبهاي در خاک بستر فرو برده و علامت گذاري کنيد. در محل هر سوراخ قسمتي از خاک را تا عمق 5 سانتي متر با وسيله اي خارج کرده و با دست چپ يک قطعه اسپون بجاي آن گذاشته و روي آنرا بپوشانيد بطوريکه عمق کاشت 3-5 سانتي متر از سطح خاک باشد و به همين ترتيب پيش برويد تا کليه بستر کاشت شود. پوشاندن سطح بستر: ده تا چهارده روز بعد از تاريخ کاشت اسپون، بايستي سطح کشت را به وسيله يک لايه دو سانتي متري خاک استريل شده پوک و منفذدار پوشانده و کاملا آنرا مسطح و يکنواخت نمود. در اين موقع درجه حرارت بستر بايستي 5/15 درجه باشد. بايد توجه داشت که در موقع روکش کردن بستر، اسپون ها بايد رشد خود را شروع کرده باشند و ميسليوم قارچ در اطراف محلي که اسپون کاشته شده رشد نموده و گسترش پيدا نموده باشند. در اين موقع بوي مطبوع قارچ در محوطه و در محل بستر به مشام مي رسد و در اين موقع بايد کاملا دقت شود تا به هيچ وجه، بستر کشت تکان نخورد و جابجا نشود و مخصوصا اگر تخته کف و طبقات شکم داده و يا قدرت نگهداري بستر خاک را نداشته باشد ميسليوم قارچ ها پاره شده و تمام محصول از بين مي رود. پس از پوشش نمودن سطح بستر، ميسليوم رشد سريع خود را شروع کرد و براي تسريع در رشد ميسليوم، درجه حرارت محيط بايستي بين 5/16 - 14 درجه باشد. در صورتيکه درجه حرارت محيط کشت خيلي بالا باشد، بکار بردن آهک در مخلوط خاک پوشش بستر صلاح نمي باشد. شرايط براي پرورش و رشد قارچ: تهويه: تهويه در محيط اتاق کشت بايد بطور يکنواخت انجام شود و نبايستي روي سطح کشت را بيش از حد نياز هوا داد و تهويه در کليه نقاط اطاق بطور يکنواخت باشد. درجه حرارت: چنانچه درجه حرارت بستر کشت به کمتر از 14 درجه برسد و درجه حرارت محيط اطاق به حدود 5/7 درجه برسد بايستي اطراف بستر را با پارچه ضخيم پوشاند تا مانع تبادل حرارت به محيط شود. براي سرعت رشد قارچ مي توان درجه حرارت محيط را به 5/14 درجه رساند و ميزان تهويه را بالا برد ولي بايد دقت شود که جهت حرکت هوا به طرف سطح قارچ نباشد. رطوبت هوا و آبياري: در موقع تشکيل قارچ، محيط اطاق احتياج به رطوبت دارد. بطور متوسط بهترين درجه رطوبت براي کشت بين 70 - 80 درصد مي باشد. چنانچه درجه رطوبت هوا از اين مقدار کمتر شود سطح کلاهک ها ترک برداشته يا سطح کلاهک قارچ لک دار مي شود علاوه بر اين سطح بستر خشک شده و احتياج به آبياري بيشتري دارد. براي تقليل ميزان رطوبت هوا لازم است در نقاط مختلف اطاق، رطوبت سنج هاي کار گذاشته شود و بطور مرتب مورد بازديد قرار گيرد. در صورتي به علت خشک شدن خاک سطح بستر، احتياج به آبياري است. بايستي به وسيله غبار پاش روي سطح خاک آنهم بحدي که آب در سطح بستر جريان پيدا نکند و يا در يک جا جمع نشود آبپاشي کنيد. آبياري را با آب خالص و با درجه حرارت 32 درجه و بسيار با احتياط انجام دهيد. درجه حرارت محيط: چند هفته پس از روکش کردن سطح بستر، ميسيليوم هاي قارچ تمام سطح بستر را پر نموده و بطور متوسط 7-8 هفته پس از کاشت اسپون، قارچ هاي کوچک سر سنجاقي در تمام سطح کشت ظاهر مي شوند. در اين موقع درجه حرارت بستر بايستي بين 10 -14 درجه باشد ولي هر اندازه قارچها رشد بيشتري پيدا نمايند مي توان درجه حرارت را از 14 به 5/16 رساند و ميزان تهويه را نيز بالا برد ولي بايد دقت کرد که جهت حرکت هوا، به طرف سطح قارچ نباشد. تقويت خاک بستر:پس از آنکه قارچها بزرگ شده و نزديک به برداشت شوند مي توان روي سطح بستر کود مايع پاشيد ولي بايد دقت نمود که روي کلاهک قارچ پاشيده نشود اين عمل در بالا بردن ميزان محصول بسيار موثر است. برداشت محصول: به محض آنکه رشد قارچ بحد کافي رسيد و تاج آن شکل کامل خود را پيدا نمود بايستي قارچهاي رسيده را جمع آوري نمود و بطور مرتب در طول بستر کشت، بررسي کرد و قارچهاي رسيده را جمع آوري کرد. قارچهايي که ترک برداشته و چتر آن باز شده باشد ارزش بازاريابي ندارند. علاوه بر اين وزن آن کم مي شود و همچنين قارچهايي که زودتر از موقع چيده شوند وزن آنها سبک بوده و از قارچهاي درجه دو محسوب شده و ارزش غذايي کمتري دارد. در موقع جمع آوري نبايد از سبدهاي بزرگ براي اين منظور استفاده نمود. زيرا فشار قارچهاي روي سبد موجب مي گردد که قارچهاي زيرين خراش برداشته و سياه شوند براي جمع آوري قارچ، کافي است کلاهک را در دست گرفته و يک پيچ به آن داده تا پايه آن از زمين جدا شود و بلافاصله ساقه کثيف و آلوده را با چاقوي تيز قطع کرد. و قارچ تميز را داخل سبد گذاشته و حتي المقدور جمع آوري با دستکش انجام گيرد. بهره برداري هر 15 روز يکبار انجام مي گيرد و اين برنامه مدت دو تا سه ماه به طول مي انجامد. بسته بندي: قارچهاي چيده شده را به اطاق سرد و خنک انتقال داده و در اسرع وقت نسبت به درجه بندي آن اقدام نموده و قارچهاي لک دار و ناقص و کج و ناجور را جدا کرده و براي مصارف تهيه پودر در قارچ و کچ آپ فرستاده و قارچ هاي سالم را در بسته هاي درجه يک و درجه دو به بازار عرضه کنيد.
منبع: پرورش قارچ، مهندس حسن حسني زاده

[Marichka]

سه عامل مهم در کشت قارچ: اسپان، بستر، محيط در اين درس به شرايط محيطي و بستر مناسب خواهيم پرداخت و مختصري نيز در مورد اسپان و تهيه آن بحث خواهيم کرد و در درس بعد به طور کامل راجع به تهيه اسپان خواهيم پرداخت.اسپان:شکلهاي مختلف اسپان: دانه اي، مايع، قرص، پودر، آگارآگار، ماده اي ژلاتيني است که از گونه هاي مختلف Rodophyceae يا جلبکهاي قرمز استخراج مي شود. البته از ديگر گونه هاي جلبک قرمز نيز مي توان بهترين آگار را تهيه کرد. براي توليد آگار از جلبکها (سخت و نرم) آنها را به آرامي براي حدود 12 ساعت (مرحله اول) مي جوشانند و بعد محلول حاصل را با پارچه زبر و پارچه نرم ----- مي کنند. جلبکها را دوباره براي مدت 10 ساعت مي جوشانند و مايع ----- شده آن را پس از رنگبري در ظروف مستطيلي شکل تا بستن ژل نگه مي دارند. مرحله بعد از تهيه ژل انجماد و خشک کردن آن است که حدود يک هفته وقت نياز دارد....اسپان را مي توان در خانه توليد کرد. توليد اسپان يک فرايند تقسيم سلولي است. براي توليد اسپان به يک محيط کشت احتياج داريم. محيط هاي کشت مختلفي وجود دارد که در اينجا به چند مورد اشاره مي کنيم.آگار ماده اي است که براي توليد محيط واسطه با مواد غذايي ترکيب مي شود. خيلي ها خواهند گفت که من از آگار براي توليد اسپان قارچ استفاده مي کنم که اين جمله اشتباه است. براي مثال آگار مالت عصاره مالت است که با آگار مخلوط شده است و آگار سيب زميني پودر سيب زميني است که با آگار مخلوط شده است. فرمولهاي زيادي براي درست کردن آگار وجود دارد که در اينجا ما در مورد اساس صحبت خواهيم کرد و به شما اجازه خواهيم داد تا با آزمايش دستورالعمل مطلوب خود را براي توليد قارچ پيدا کنيد.انواع محيط کشت:آگار سيب زميني(PDA)، مالت آگار(MDA) و ...محيط کشت آگار سيب زميني:(PDA)مواد لازم: 250 گرم سيب زميني، گلوکز 20 گرم، آگار 15 گرم، آب مقطر 1 ليترروش تهيه اسپان با آگار سيب زميني:مرحله اول: 250 گرم سيب زميني را شسته، آنها را به صورت مکعب هاي 2/1 Cm ببريد. سپس آنها را در 1 ليتر آب مقطر به مدت 15 دقيقه بجوشانيد. 15 گرم آگار ببه اين عصاره اضافه کنيد و به مدت 10 تا 15 دقيقه بجوشانيد. 20 گرم گلوکز و 5 گرم عصاره مخمر به آم اضافه کرده، اجازه دهيد که در آن حل شده و محلول سرد شود. سپس 50 تا 60 ميلي ليتر از آن را در يک بطري مسطح ريخته و دهانه آن را با پنبه مسدود کنيد و با پارچه يا نوار محکم ببنديد. آنها را در يک زودپز در فشار 15 - 18 Kg/Cm2 به مدت 30 دقيقه استريل کنيد. بطري ها را کج کرده تا آگار جامد شود.مرحله دوم: يک قارچ تازه را به دو نيم تقسيم کرده، با استفاده از يک سوزن استريل قطعه اي کوچک از بافت قارچ را جدا کرده، بافت را وارد بطري نموده و در آن را با پنبه و پارچه مي بنديم. لقاح در دماي 20-24 درجه سانتي گراد در نور کم به مدت 2 تا 3 هفته انجام مي شود.مرحله سوم: براي توليد بذر بايد از يک نوع دانه استفاده کنيد(سورگوم يا تخمه آفتابگردان و ...). براي اين کار دانه ها را شسته سپس آنها را به مدت يک ساعت جوشانده و سپس سرد مي کنيم. 1% دولوميت براي چسبيدن دانه ها به هم اضافه مي کنيم. سپس بطري را به ميزان 4/3 پر کرده و درب آن را با پنبه و پارچه مي بنديم و به مدت 45 دقيقه استريل مي کنيم. اکنون اسپان را اضافه کرده و شيشه را در يک جاي مناسب در دماي 24 درجه سانتي گراد نگهداري مي کنيم.روشهاي ديگري نيز وجود دارد که در درس بعدي به طور کامل به آن مي پردازيم.بستر کشت:بستر کشت مانند خاک براي رشد گياهان ضروري است. ترکيب مواد موجود در بستر مي تواند شرايط رشد قارچ را فراهم کند.مواد غذايي براي کشت قارچ صدفي
مواد غذايي ماده که اين مواد را دارا مي باشد
آلي منبع کربن سلولوزهمي سلولوز چوب، کاه، برگ و ...
منبع نيتروژن پروتئينآمينو نيتروژن
مواد معدني K, P ,Si, Fe, Mg و ...

انواع بستر کشت:کاه غلات و چوب ذرت، خاک اره چوب کاکائو، پوست تخمه آفتابگردان، علف، پوست پنبه دانه، تفاله نيشکر، خاک اره، پوست بادام زمينيبستر کاه غلات و چوب ذرت: قارچ صدفي توانايي به کارگيري سلولز همي سلولز و مقادير کم يا زياد ليگنين را دارد. بستر قارچ صدفي به مقادير بسيار پلي ساکاريد (سلولز و همي سلولز) و ليگنين براي رشد احتياج دارد.مواد مغذي براي قارچ صدفي به دو دسته تقسيم مي شوند: 1-مواد اصلي يا خام که پايه مواد غذايي هستند مانند کاه گندم يا جو، خاک اره، يا چوب ذرت 2- مواد افزودني که منابع پروتئين و نيتروژن هستند.مواد غذايي موجود در بسترهاي مختلف:
مواد نيتروژن% همي سلولوز% سلولوز% ليگنين%
کل قابل جذب
کاه گندم 0.36 0.07 30.0 41.0 15.0
کاه جو 0.52 0.10 31.3 44.4 5.8
خاک اره 0.57 0.04 15.4 16.7 26.0
چوب ذرت 0.49 0.06 38.0 28.0 11.0
گرايش فيزيکي و شيميايي بستر در هر مرحله:

مواد
بعد از خيساندن با آب بعد از ضد عفوني کردن با گرما دوباره خيساندن
نيتروژن 0.80 0.72 0.79
همي سلولوز 24.3 20.1 14.6
سلولوز 33.1 33.5 22.8
ليگنين 5.8 7.0 6.5
فسفر 0.06 0.05 0.04
کلسيم 6.64 7.40 8.95
پتاسيم 0.46 0.49 0.27
PH 6.6 7.5 4.8
آب 73.8 72.4 71.3

PH بستر: (تنظيم با سنگ کچ)PH مطلوب براي رشد ميسليوم 5/6 - 5 مي باشد. اگر چه ميسليوم در PH بين 4 تا 5/7 مي تواند زنده بماند اما رشد آن کمتر شده و در PH=4 رشد آن متوقف مي شود و در PH بالاتر از ميزان مناسب رشد ميسلوم سريع شده اما ساختار آن غير عادي رشد مي کند.PH مناسب براي مراحل اوليه و مرحله ميوه دهي 5/5 - 5 مي باشد اگر چه درPH 5/5 - 7/8 نيز ممکن است.PH بستر را مي توانيد با افزودن سنگ کچ يا ليموترش تعديل نماييد.محيط کشت:عوامل محيطي شامل: دما، نسبت رطوبت، نور، دي اکسيد کربن و اسيديته بستر مي باشد.قارچ صدفي در هر مرحله از رشد به عوامل محيطي متفاوتي احتياج دارد. در دوره نهفتگي بايد ميزان رطوبت را 65 تا 70 درصد، آب بستر 65 درصد و دما 20 تا 25 درجه باشد.ميزان دما فاکتور بسيار مهمي در متابوليسم محصول مي باشد. در اين مرحله ميزان تنفس افزايش يافته و منجر به افزايش توليد دي اکسيد کربن مي گردد. غلظت دي اکسيد کربن در حين رشد بايد کمتر از 800 PPM باشد. با وجود اين ميزان آن به نسبت کشت متفاوت است.شکل گيري ميوه احتياج به ميزان رطوبت 80 تا 95 درصد همچنين نور مورد نياز آن 50 تا 500 Lux مي باشد.
شرايط محيطي مختلف براي انواع قارچ:

نوع قارچ
دما رطوبت CO2 ppm نور
قارچ طلايي صدفي P. citrinopileatus 21-29 90-95 < 1,000 500-1,000
قارچ صدفي دريايي P. cystidiosus 21-27 85-90 < 2,000 500-1,000
قارچ صدفي صورتي P. djamor 20-30 85-90 500-1,500 750-1,500
شاه قارچ صدفي P. eryngii 15-21 85-90 < 2,000 500-1,000
قارچ صدفي ترخون P. euosmus 21-27 90-95 < 1,000 750-1,500
قارچ صدفي درختي P. ostreatus 10-21 85-90 < 1,000 1,000-1,500 (2,000)
قارچ صدفي پونيکس يا هندي P. pulmonarius 18-24 85-90 400-800 1,000-1,500 (2,000)
قارچ دکمه اي P. tuberregium 30-35 85-90 < 2,000

شرايط رشد مطلوب براي انواع قارچ:

مراحل مختلف
P. ostreatus P. florida P. sajor-caju P. eryngii P. cornucopiae P. cystidiosus
رشد اسپان( ºC) 25 25 25 25 25-30 25-35
مرحله شکل گيري( ºC) 10-15 10-25 10-25 10-15 20-25 20-25
مرحله ميوه دهي( ºC) 10-17 15-25 18-25 13-18 20-30 25-30
غلظت Co2 بر حسب (ppm) < 1,000 < 800 400-800 < 2,000 < 1,000 < 1,000
فصل کشت پاييز بهار، تابستان بهار پاييز تابستان تابستان
روش پرورش عملي کشت روي چوب، کيسه اي، قفسه اي، جعبه اي، کشت در بطري قفسه اي و جعبه اي قفسه اي و جعبه اي کيسه اي و کشت در بطري قفسه اي و جعبه اي کيسه اي و کشت در بطري

دما: دما در طي روييدن اسپان تاثيرات گوناگوني دارد. در اين شکل بهترين دما براي رشد مناسب ميسليوم در قارچ نشان داده شده است. به اثر دما روي رنگ کلاهک قارچ ها توجه کنيد. دما بر حسب درجه سانتي گراد است.

[Marichka]

از آنجايي كه پرورش قارچها معمولاً در محيطي بسته انجام مي شود لذا قارچها ي صدفي رامي توان در هر منطقه جغرافيائي و با هر نوع آب و هوايي توليد كرد. قارچها ميتوانند اختلاف درجه حرارت 16 تا 30 درجه سانتيگراد را تحمل كنند .



ميزان توليد در مكاني به مساحت 80 متر مربع

در يك مكان سرپوشيده داراي سقف مناسب به مساحت 80 متر مربع بيش از يك تن قارچ توليد ميشود كه زمان لازم براي انجام اين كار در حدود 2 ماه بوده و اولين برداشت پس از يك ماه بدست مي آيد . اين جزوه براي توليد قارچ صدفي در سطح محدود ( زير 80 متر مربع ) نوشته شده بديهي است جهت توليد در سطح وسيعتر دانش فني بيشتري مورد نياز مي باشد كه در كلاسهاي تخصصي اين آموزشگاه بصورت تئوري و عملي ارائه خواهد شد .



فضاي مورد نياز

براي كشت قارچ صدفي ميتوان از يك اتاق ، زير زمين ، انباري و يا هر مكان خالي ديگر كه داراي سقف باشد استفاده نمود . اين مكان بايد توانائي نگهداري هواي معتدل را داشته باشد بطوريكه تا حد امكان از اختلاف شديد درجه حرارت محيط جلوگيري شود .



محيط كشت قارچ صدفي

محيط كشت قارچ صدفي از كاه گندم ، كاه جو ، كاه برنج ، تراشه چوب صنوبر و غيره تهيه ميشود . در اين كشت از خاك و كود( حيواني يا شيميايي) استفاده نميشود بنابراين هيچگونه آلودگي زيست محيطي ندارد .

نحوه كشت قارچ صدفي

كاه خرد شده يك شب در آب قرار داده شده تا مرطوب شود سپس مدت 2 تا 3 ساعت در آب جوش پاستوريزه ميشود. براي اين كار ميتوان از يك بشكه خالي استفاده كرد . زمان پاستوريزه كردن از وقتي محاسبه مي شود كه آب به نقطه جوش رسيده باشد . جهت اطمينان از شروع دماي پاستوريزه (حداقل70 درجه سانتيگراد) بهتر است از دماسنج الكلي استفاده شود . سپس كاه را آبكش كرده آنرا به حال خود رها ميكنند تا پس از چند ساعت خنك شود بطوريكه با لمس كردن كاه با پشت دست هيچگونه گرمايي احساس نشود.

بذر زني

پس از اينكه كاه كاملاً خنك شد با 3 تا 5 درصد بذر قارچ (اسپان) بذر زني ميشود به اين منظور براي هر 10 كيلو گرم كاه پاستوريزه شده مقدار 400 تا 500 گرم بذر قارچ اضافه و مخلوط ميشود . مخلوط حاصل درون كيسه هاي به قطر 45 تا 50 سانتيمتر با ارتفاع 80 تا 150 سانتيمتر ريخته مي شود و سطح آن كمي فشرده شده تا رطوبت كاه حفظ گردد . پس از بستن سر كيسه آنرا به محيطي كه از قبل بعنوان سالن كشت در نظر گرفته انتقال داده و از سقف آويزان ميشود . ميتوان كيسه هاي كشت شده را روي زمين هم قرارداد .

كنترل دما و نور

از اولين روز كشت تا مدت 25 الي 30 روز دما روي 24 درجه سانتيگراد نگهداري شده و محيط را تاريك ميكنند زيرا تابش نور مستقيم خورشيد براي قارچ صدفي مناسب نيست.

پس از اينكه سطح كاه پوشيده از تارهاي سفيد رنگ و ظريف قارچ صدفي شد سوراخهايي به فاصله 20 تا 25 سانتيمتر و به قطر يك سانتيمتر در اطراف كيسه كشت شده ايجاد و با آب پاشي مداوم كف سالن رطوبت محيط را افزايش مي دهند در اين زمان دما به 20 درجه سانتيگراد كاهش داده ميشود .نور يك لامپ معمولي در اين زمان ضروري بوده و باعث افزايش محصول ميشود . قارچها پس از يك هفته ديگر قابل برداشت مي باشند .

آبياري

زماني كه كيسه كشت پاره ميشود چنانچه رطوبت محيط پائين باشد سطح كاه خشك شده و بايستي با مقادير خيلي كم بصورت اسپري آب پاشي شوند . آبياري ممكن است روزي 2يا 3 بار انجام شود بايد توجه داشت كه آبياري تا 48 ساعت قبل از برداشت قارچها متوقف شود پس از برداشت محصول ميتوان آبياري را ادامه داد .

ميزان توليد

ميزان توليد از هر كيسه طي 4 يا 5 چين يا بيشتر در حدود 2 تا 4 كيلوگرم قارچ تازه مي باشد .

[Marichka]

سابقا محيط كشت قارچ دكمه اي فقط كود اسب بود اما از آنجايي كه تهيه اين كود در مقياس وسيع امكان پذيرنبود از مواد ديگري مانند كاه گندم – كود مرغ و سنگ گچ طي فرايندي به نام كمپوست سازي ( بستر سازي يا كود سازي) محيط كشت مصنوعي با خواص كود اسب تهيه شد كه به مراحل مختلف آن مي پردازيم.

۱ـ فاز اول کمپوست سازی
اين مرحله از بستر سازی شامل خيس کردن و انباشت مواد اوليه به مدت ۵ تا ۷ روز بوده که در سيستم ماشينی معمولاً ۳تا ۴روز است. چهار مرحله قالب زنی که به مدت ۳ تا ۵ روز و معمولا ۴ روز انجام ميشود. قالب زنی در سيستم ماشينی ۳ مرحله وهر۳ روز يک بار انجام می شود. بنا بر اين در سيستم ماشينی طول پروسه فاز اول حداقل۵ تا ۱۴ روز کاهش می يابد .

۲ـ فاز دوم کمپوست سازی
اين فاز شامل ۳ مرحله ۱ـ عمليات تخمير به مدت ۳ تا ۵ روز،۲ـ پاستوريزاسيون بمدت ۱۲ تا ۱۸ ساعت و۳ـ آمونياک زدايی ۳ تا ۵ روز بوده و تقريبا در هر دو سيستم شبيه هم انجام ميشود ( گاهی در سيستم دستی مرحله آمونياک زدايی ۱تا ۲ روز بيشتر به طول می انجامد).

۳ـ بذر زنی
اين مرحله رابطه مستقيم با سيستم توليد و تعداد کارگران و مهارت آنها داشته در سيستم استيلاژ( بستري ) حداکثر يك روز و در سيستم کيسه ای و ساير سيستم ها بسته به مقدار کيسه ها و فاصله آنها با سالن های توليد و ارتفاع قفسه ها مختلف است .معمولا اين مرحله بايستی حداکثر در مدت ۲ روز پايان يابد چرا که طولانی شدن اين مرحله زمينه آلودگي کمپوست آماده شده را فراهم آورده همچنين برداشت در يك زمان انجام نمی گيرد.

۳ـ پنجه دوانی
در اين مرحله ميسليوم يا ريسه های قارچ در مدت ۱۴ تا ۱۵ روز در کمپوست نفوذ کرده و پس از آن ۱۴ تا ۱۵ روز ديگر نيز زمان نياز است تا ميسليوم قارچ در خاک پوششی نفوذ کند.

۴ـ برداشت
معمولا ًطی ۳ مرحله برداشت انجام ميگيرد که هر مرحله ۷ تا ۱۰ روز طول مي کشد.

۵ ـ نظافت سالن
مرحله پايانی که معمولاً ۱ تا ۲ روز بطول می انجامد شامل مرحله تخليه و نظافت سالن ها ميباشد. بنا براين طول دوره در سيستم دستی ۷۵ تا ۱۰۳ روز و در سيستم ماشيني ۷۰ تا ۸۱ روز می باشد در صورتي كه يک کارخانه کليه مراحل را خودش انجام دهد ۴ و حداکثر ۵ دوره در سال ميتواند از سالنهای توليد استفاده نمايد. سيستم رايج ايران بصورت سنتي بوده و معمولا كليه كارها در يك كارخانه انجام مي گيرد. امروزه در كشور هاي پيشرفته از اين سيستم استفاده نمي شود.

[Marichka]

شرق : فناوري ژنتيكي در كشاورزي، در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا به آهن گداخته مي ماند، كه هيچكس تمايلي براي دست زدن به آن ندارد.
دولت ائتلافي احزاب سرخ و سبز در جمهوري فدرال آلمان نيز به ويژه از دوستداران اين شيوه بيوتكنولوژيك در كشاورزي نيست، كه اين نكته چندي پيش در آلمان به بروز اعتراضات شديد در بخش كشاورزي منجر گرديد. طرفداران اين شيوه عنوان مي كنند كه، طرح قانوني مربوط به استفاده از تكنيك ژنتيكي براي كساني كه قصد به كارگيري و استفاده از آن را دارند، قابل قبول نيست. در حالي كه در آلمان هنوز هم مشاجرات فراواني در مورد چگونگي برخورد صحيح با فناوري ژنتيكي ادامه دارد، كشور اسپانيا پا را از اين هم فراتر نهاده است. در هيچ جاي اروپا به اندازه اسپانيا ذرت تغيير يافته ژنتيكي كاشت و بهره برداري نمي شود. در آنجا صحبت از ۳۲ هزار هكتار مي باشد.
در اين ذرت نشانه عجيب و غريبي به چشم نمي خورد اما اين نوع ذرت، عادي نيست. اين گياه ذرت BT176 نام دارد و از طريق تكنيك ژنتيكي تغيير يافته است. به اين ترتيب اين گياه عليه آفات نباتي و پيش از همه عليه كرم هاي سفيد و پر اشتهاي پروانه ذرت مقاوم است. آفتي كه عرق ترس بر پيشاني كشاورزان منطقه كاتلونيه در اسپانيا مي نشاند زيرا اين كرم ها با سرعت تمام در مزارع ذرت پخش شده و تمامي محصول را خوراك خود مي سازند.زماني كه در پائيز در كاتلونيه تنها شمار كمي از گياهان معمولي ذرت از هجوم اين آفت جان به در برده اند، ذرت هاي BT176 استوار برجاي خود باقي مانده و محصول آنها با دانه هاي زرد رنگ خودنمايي مي كند كه اين نكته خوشايند بسياري و از جمله جيسس ريبرا (J. Ribera) از انجمن كشاورزان جوان اسپانيا است. او در اين باره مي گويد: «ما كشاورزان اسپانيايي با اين نوع ذرت، تجارب بسيار خوبي داشته ايم. ما قادريم با مقدار بسيار اندكي از سموم نباتي، آفات را تحت كنترل خود قرار دهيم. اين كار براي محيط زيست و براي كشاورزان بسيار خوب است، زيرا ديگر محصولي از دست نمي رود».
به همين دليل كشاورزان با كمال ميل اجازه مي دهند كه در مزارع آنها آزمايشاتي انجام گيرد كه براي توليد بذر تغيير يافته ژنتيكي ضروري است. در سطحي گسترده به اندازه ۶۰ زمين فوتبال، اين نوع ذرت مخصوص كاشته مي شود. وزارت كشاورزي اسپانيا در اين زمينه هيچگونه حكم و فرماني را صادر نمي كند. كشاورزان بايستي خود بروشورهاي اطلاعاتي مربوط به بذر مربوطه را مطالعه كنند. البته نكاتي وجود دارد كه بايستي مورد توجه و مراقبت قرار گيرند اما كشاورزان در اين زمينه آنچنان هم سختگير نيستند. هرچه باشد اين نوع ذرت تغيير يافته از طريق بيوتكنولوژي محصول بيشتري به دست مي دهد و شركت هاي توليدكننده مواد غذايي داوطلبانه براي اين محصول پول بيشتري مي پردازند. به همين دليل بسياري از كشاورزان مدتي طولاني تفكر نمي كنند.
اما لوئيس بايون (L. Bayon )از كميته كشاورزي اكولوژيك مادريد معتقد است كه آنها بايد در اين باره بيشتر بينديشند و توضيح مي دهد: «زماني كه يك نفر تصميم مي گيرد كه از بذر اين نوع ذرت براي كاشت استفاده كند، ما در اين مورد اطلاع داريم كه چه كسي و در كجا آن را به كار مي گيرد و مخالفتي با اين كار نداريم. اما وقتي كه يك نفر فكر مي كند كه به كشت ذرت معمولي مشغول است موضوع عوض مي شود.» زيرا هنوز هيچكس نمي داند زماني كه، با وزش باد گرده هاي ذرت تغيير يافته به شيوه ژنتيكي بر فراز مزارع ذرت معمولي به پرواز درآيند چه اتفاقي مي افتد. دانشگاه بارسلون اينك به خواست دولت اسپانيا به تحقيق در اين زمينه پرداخته و قصد دارد نتايج انتقال ژنتيكي از طريق گرده افشاني اين گياهان را مورد بررسي قرار دهد. اما تاكنون نتايجي به دست نيامده اند.
تنها اخباري در مورد برخي از اتفاقات وجود دارند، از جمله اينكه در سال۲۰۰۱ميلادي كشاورزان منطقه شمالي اسپانيا Navarra كه به كشت ذرت معمولي با شرايط سالم بيولوژيك اقدام مي كنند، نمي توانستند محصول خود را با برچسب اكولوژيك به فروش برسانند زيرا، گرده ذرت هاي پرورش يافته از طريق تغييرات ژنتيكي در اين مزارع پخش شده بودند. مسائل مربوط به مسئوليت و پرداخت غرامت تا امروز نيز مشخص نشده اند. اعتراض در برابر اين سياست تقريباً فقط از جهات مشخصي بروز مي كند. براي مثال زماني يك موضع گيري از سوي صلح سبز (Green peace) و گاهي هم از سوي مالك يك كشتزار نابود شده ذرت هاي حاوي ژن هاي تغيير يافته منتشر مي شود.
حتي اگر بسياري از شركت هاي اسپانيايي توليد مواد غذايي، از ايده «عدم استفاده از تكنيك ژنتيكي» پيروي مي كنند، نگراني هاي طرفداران محيط زيست و كشت كنندگان ذرت عادي مورد انتقاد قرار مي گيرند براي مثال ريبرا مي گويد: « اين كشاورزان مي خواهند از هرگونه تداخل انواع ذرت جلوگيري كنند تا محصولات آنها كاملاً خالص باقي بمانند. به همين دليل آنها با يك مشكل بزرگ مواجهند. كشاورزي همانند زندگي است. خالص و ناب بودن كامل دست يافتني نيست.»و اينكه ذرت BT176 يك نوع ذرت عادي نيست را هيچكس نمي تواند به چشم ببيند.

[Marichka]

گندم Triticum Sativum
در ابتدای هر کشتی بايد زمين را آماده نماييم . نکته مهم در آماده سازی بستر بذر با
توجه به اينکه گندم به نشست خاک در بعد از رويش فوق العاده حساس است شخم
را بايستی حدود يکماه قبل از کاشت انجاه دهيم . در مورد کاشت گندم بلافاصله بعد
از انجام شخم های عميق خودداری کنيم گندم به نوع شخم حساسيت ندارد و
بيشتر شخم سطحی را انجام می دهند . تسطيح خاک نيز يکی از مواردی است که
بايد مورد توجه قرار گيرد زدن لولر بايستی همزمان باشد با عمليات تهيه زمين و بستر
بذر زدن لولر باعث می شود که عمق بذر تنظيم شده باقی بماند و آبياری نيز تسهيل
می گردد .
تاريخ کاشت در مناطق سردسير بايد دو ماه قبل از يخبندان ممتد باشد که در مهرماه
می باشد . برای هر روز تاخير در کاشت ۱٪ به ميزان بذر اضافه می کنيم . زمانی بايد
کشت شود که در زمان سرما به ۴ برگی رسيده باشد .
در مورد نياز کودی گندم بايد بگويم که برای تعيين دقيق آن نياز به آزمايش خاک می
باشد .
ازت : بصورت نيترات جذب می شود و آمونيم و اوره فرمهای قابل جذب بعدی می
باشد و اهميت کمتری دارد .تلفات گازی ازت بدليل نيترات زدايی و غرقاب بودن زمين
می باشد و تلفات گازی آونياک بر اثر پخش در سطح خاک می باشد . برای کاهش
تلفات بهتر است کود سرک را با آب حل کنيم و زمانی ک.د را در مسير آب قرار دهيم
که نصف کرت يا فارو را آب رفته باشد . ۲۵۰ تا ۳۰۰ کيلو اوره در هنگام کاشت - پنجه
زنی - ساقه رفتن و تشکيل سنبله مصرف می شود . بهتر در هنگام کاشت ۵۰ کيلو
و در هنگام پنجه زنی و ساقه رفتن ۱۰۰ کيلو و در مرحله تشکيل سنبله ۵۰ کيلو در
هکتارمصرف کنيم .
فسفر : فسفر تمايل به جمع شدن در سطح خاک دارد . فرم محلول فسفر بيشتر
قابل جذب می باشد . ازت و فسفر در تعامل با هم می باشند . فسفر توسط نوک
ريشه جذب می شود . فسفر را بهتر است با شخم به عمق خاک بفرستيم . ۱۵۰ -
۱۰۰کيلو سوپر فسفات تریپل در هکتار نياز می باشد .
پتاسيم : کند جذب است . باعث بزرگ شدن دانه و افزايش کيفيت گندم و افزايش
مقاومت به تنش خشکی و مقاومت به آفات و امراض می باشد . ۱۵۰ -۱۰۰ کيلو
فسفات پتاسيم در هکتار نياز است .
علاوه بر عناصر پر مصرف گندم به عناصر کم مصرفی نيز احتياج دارد . سولفات روی ۴۰
کيلو و سولفات آهن ۴۰ کيلو در هکتار نياز می باشد .
ارقام الموت٬ بزوستايا ٬ زرين و شهريار ارقام زمستانه می باشند که بايد از ۲۰ - ۱
مهر کاشته شوند . ارقام بک کراس روشن و الوند نيمه زمستانه هستند که بايد از
۲۰ مهر تا ۲۰ آبان کاشته شوند .
۱۸۰ تا ۲۲۰ کيلو بذر در هکتار نياز می باشد . نکته مهم در آبياری اين است که بايد در
پاييز ۲ آب به گندم بدهيم .
داشت :
در مرحله داشت گندم يکی از مواردی که اهميت زيادی دارد مبارزه با علفهای هرز می
باشد . چون گندم يک گياه باريک برگ می باشد علفهای هرز پهن برگ را به راحتی
می توان کنترل نمود . برای کنترل آنها از سموم تو فور دی و گرانستار استفاده می
شود . در مصرف تو فور دی بايد دقت کنيم که زمان مصرف آنرا رعايت کنيم زيرا ممکن
است که محصول خودمان نيز از بين برود . تو فور دی را بايد بعد از ۴ -۲ برگی گندم تا
زمانی که بند دوم ساقه گندم تشکيل شده مصرف کنيم . و به ميزان ۲ - ۱.۵ ليتر در
هکتار بايد مصرف کنيم .
گرانستار : ميزان مصرف ۲۰ - ۱۰ گرم در هکتار است . از مرحله ۲ برگی گندم تا
تشکيل بند دوم ساقه بايد مصرف شود . آزمايشات نشان می دهد که اختلاط اين دو
سم با هم نتيجه بهتری می دهد به اين صورت که ۱۳- ۱۰ گرم گرانستار + ۱- ۷. ليتر
تو فور دی به هم مخلوط شود و مصرف گردد .
برای از بين بردن علفهای باريک برگ مثل يولاف از سمومی مانند آونج به ميزان ۴ ليتر
در هکتار در مرحله پنجه زنی گندم استفاده می شود و قابل اختلاط با تو فور دی می
باشد . تاپيک علفهای يولاف و لوليم را کنترل می کند . رای گندم مصرف می شود و با گرانستار قابل اختلاط است و به ميزان ۱ ليتر در هکتار مصرف می شود .
ايلوکسان : بهترين لوليم کش است و چچم را کنترل می کند . به ميزان ۲.۵ ليتر در
هکتار استفاده می شود .
پوماسوپر : يولاف را کنترل می کند و در گندم و جو استفاده می شود به ميزان ۱- ۶.
ليتر در هکتار و با گرانستار قابل اختلاط است .
نکته : علف کشهای باريک برگ را بايد قبل از پنجه زنی علف هرز مصرف کنيم .
آفات و بياريها :
سن گندم : سن کندم در دو مرحله خسارت می زند . اولين مرحله سن مادر است
که در بهار هنگامی که دما به حدود ۱۰ درجه می رسد از مخفی گاه زمستانه خود
بيرون می آيد و به مزارع حمله می کند. سن مادر از برگها و جوانه انتهايی تغذيه می
کند و باعث از بين رفتن گندم می شود . برای مبارزه بايد به جمعيت آن در مزرعه دقت
کرد در مزارعی که بيشتر از ۳ تن عملکرد دارند تعداد ۵- ۴ سن مادر در متر مربع را بايد
مبارزه نمود . بعد از تغذيه سن مادر در پشت برگها تخم گذاری می کند که سن پوره
خارج شده از تخمها با مکيدن شيره دانه ها باعث خسارت می شوند . که در مزارع
بابيش از ۳ تن عملکرد تعداد ۷ - ۶ پوره در متر مربع را بايد مبارزه نمود . برای مبارزه از
سم فنيتريتيون و فنتيون به ميزان ۱.۲ ليتر در هکتار مصرف می شود .
شته روسی : علايم حمله آن به گندم به اين صورت است که کندم بنفش می شود و
کوتوله باقی می ماند و به خوشه نمی رود . برگ در امتداد رگبرگها بنفش می
شود .برای مبارزه با آن در زمان مبارزه با سن گندم آن نيز کنترل می شود .
ديگر آفات گندم خسارت چندانی نمی زنند و در هنگام مبارزه با سن گندم کنترل می شوند .
از بيماريهای گندم می توان به سياهک آشکار اشاره نمود : بوته های بيمار قوی تر و
رشد سريعی دارند . عامل بيماريزا روی گل فعاليت دارد و سنبله را به يک توده سياه
تبديل می کند . توسط باد پراکنده می شود برای مبارزه با آن از سموم ويتاواکس و
کاربندازيم بصورت پودر وتابل قابل حل در آب و به ميزان ۲۰۰ گرم برای ۱۰۰ کيلو بذر
استفاده می شود .
سياهک پنهان : علايم آن شامل کوتاه ماندن ساقه و کاهش برگها و کوچک ماندن
برگها است و رنگ برگها در سطح گره فوقانی به آبی مايل به سبز تبديل می
شوند .سنبله ها کوتاهتر يا دراز تر هستند در هنگام خرمنکوبی دانه های آلوده
شکسته و قارچ روی دانه های سالم ميريزد و آنها را آلوده می کند و يا در خاک ميريزد
که تا ۱ سال قوه ناميه خود را حفظ می کند .که از زمان جوانه زنی فعاليت آن شروع
می شود . برای مبارزه با آن بايد بذور را با سموم ويتاواکس و کاربندازيم به ميزان ۲۰۰
گرم در ۱۰۰ کيلو بذر صدعفونی نمود .
سفيدک سطحی : اگر در اواخر فروردينتا اوايل خرداد بارندگی زياد باشد بروز می
کند . ابتدا در قسمتهای پايينی در سطح پهنک و نزديک رگبرگها لکه های پراکنده٬
کوچک و کشيده با پوشش تار عنکبوتی سفيد ظاهر می شود که با افزايش ضخامت
خاکستری و قهوه ای روشن می شود . برای مبارزه بايد از ارقام مقاوم استفاده نمود
و از ارکيبات گوگردی يا کاراتان ستفاده نمود .
گندم معمولا هر ۱۵ -۱۰ روز يکبار بايد آبياری شود . که معمولا گندم به ۵ آب نياز دارد
که شامل خاک آب که اولين آبياری را می گويند و دوم در هنگام پنجه زنی و سوم در
هنگام ساقه رفتن و چهارم هنگام گلدهی و آخر در هنگام دانه بستن می باشد .
برداشت :
هنگامی که دانه ها سخت شدند که ديگر با ناخن تقسيم نمی شدند و رطوبت دانه
۱۴٪ می باشد هنگام درو می باشد . برای برداشت بايد از کمباين های که معاينه
فنی شده اند استفاده شود که بهتر است نو باشند و ريزش بيشتر از ۵٪ نداشته
باشند .

[Marichka]

نخود در هوای کمتر از ۱۰ درجه سانتيگراد بايد کشت شود .درجه حرارت متوسط و
مناسب برای جوانه زدن بذور ۷ درجه می باشد و بعد از سبز شدن تا ۹ درجه زير صفر
را تحمل می کند . اما در گلدهی سرما به آن خسارت می زند .نخود در مناطقی که
دارای زمستان ملايم و نسبتا گرم است در پاييز و در نواحی سردسير که طول دوره
زمستان و يخبندان طولانی می باشد در بهار و بعد از سپری شدن فصل سرما کشت
می شود . نخود طالب خاکهای شنی و شنی لومی می باشد و خاکهای سنگين
برای آن مناسب نيست .در مزارعی که قبلا نخود کاشته نشده است بايد بذور را بتا ب
اکتريهای تثبيت کننده ازت آغشته کنيم .
کشت را زمانی انجام می دهيم که درجه حرارت خاک تا عمق ۵ سانتيمتری صفر يا
کمتر است و هر روز برودت هوا کاهش می يابد که حدود اول آبان تا اوايل دی می
باشد .
تهيه زمين :
پس از برداشت غلات يا محصول زمين را شخم زده و در صورت نياز ديسک و ماله می
زنيم .در اراضی ديم بهتر است عمليات تهيه زمين با پنجه غازی و چيزل يا هرس انجام
شود .
کاشت :
در کشت بصورت سنتی بذر و کود را بصورت دستپاش پاشيده و هرس و ماله يا ديسک
می زنيم .
در کشت نيمه مکانيزه با استفاده از تراکتور که به آن فاروئر بسته شده جوی و پشته
ها را ايجاد می کنيم . فاصله خطوط ۴۵ - ۲۳ می باشد بعد روی پشته ها را با دست
شياری به عمق ۱۰ سانتيمتر باز کرده و بذور را با فاطله ۵ تا ۱۰ سانتيمتر درون شيار
می کاريم .
در کشت مکانيزه ميزان ۱۸۰ -۱۲۰ کيلوگرم بذر را با رديفکار در خطئطی به فاصله ۳۵
- ۱۸ سانتيمار می کاريم .بذور بايد بوجاری و با سموم کاپتان يا بنوميل ضدعفونی
شوند . در زراعت آبی نخود آبياری اول بسيار مهم است بهترين زمان وقتی است که
کليه بوته ها به رنگ سبز تيره باشند زيرا رطوبت زياد باعث شيوع بيماريهای ريشه می
شود . نخود به ۳ - ۲ دفعه وجين احتياج دارد حتی الامکان بايد از مصرف سموم علف
کش خودداری شود .اولين وجين ۴۵ روز بعد از سبز شدن می باشد.
نياز کودی :
۲۰ - ۱۵ کيلوگرم در هکتار ازت در مراحل اوليه رشد و نمو ضروری است و يا در زمانی
که بوته به ارتفاع ۱۰ سانتيمتری رسيده کود سرک داده شود .زردی اوايل رشد به
علت کمبود ازت می باشد . قبل از کشت ۵۰ کيلو گرم در هکتار به فسفر خالص و ۵۰
کيلوگرم در هکتار پتاس خالص احتياج دارد . و عناصر کم مصرف نيز بر اساس آزمايش
خاک داده می شود .
برداشت :
برداشت يک هفته بعد از زرد شدن ۹۰٪ غلافها انجام می شود . بعد از برداشت بئته
ها را در مزرعه جمع آوری و مقابل آفتاب قرار می دهند . برداشت به موقع در عملکرد
اهميت بسزايی دارد زيرا تاخير در برداشت باعث ريزش می شود . برای خرمنکوبی
رطوبت بايد ۱۲ -۱۰ ٪ ياشد .
متوسط عملکرد نخود ۴۵۰ کيلوگرم در هکتار است که در کشت بهاره ۵۸۵ و در کشت
انتظاری ۹۰۵ کيلوگرم در هکتار است . نخود درارای ۲۸ -۱۸ ٪ پروتئين می باشد .

[Marichka]

3-۲ ماه قبل از شروع عمليات کاشت بايد نسبت به تهيه خاک مناسب اقدام نمود .اگر
کود حيوانی را برای مخلوط کردن با خاک در نظر گرفته ايد بايد از کود حيوانی پوسيده
ای استفاده کرد که علفهای هرز آن از بين رفته باشد .خاک و ديگر مواد افزودنی همه
بايد از الکهايی با منافذ يک سانتيمتر مربعی عبور کند و پس از آن بخوبی با هم
مخلوط شوند .سپس چندين بار آنرا آبياری ميکنيم . دو روش برای تهيه خاک نشاء
وجود دارد :
۳قسمت کود حيوانی +۵/۱ قسمت خاک باغچه+ ۵/ قسمت ماسه
رودخانه ای
۲ قسمت کود حيوانی +۲قسمت خاک جنگل+۱ قسمت ماسه رودخانه ای
کاشت بذر :
کاشت بذرها هم در جعبه ای پلاستيکی و هم در کيسه های پلاستيکی امکان پذير
است .جعبه های پلاستيکی به ابعاد ۱۰x۱۲ يا ۱۵x۱۲ يا ۱۵x۱۵ سانتيمتر می
باشد .پس از پخش خاک بذر را به شکلی که با خاک اطراف خود در تماس باشد قرار
داده و به ميزان يک سانتيمتر خاک روی آن ميريزيم و با يک تخته صاف به آرامی روی
خاک فشار می آوريم . بخوبی آنرا آبياری ميکنيم و تا زمانی که بذرها سبز شوند روی
آنرا با کاغذ يا پلاستيک يا شيشه می پوشانيم .
نشاءهای گوجه ٬ فلفل و بادمجان نيازی به جابجايی دارند بهتر است در جعبه های
پلاستيکی کاشته شوند و خيار ٬ کدو ٬ خربزه ٬ لوبيا که به جابجايی نياز ندارند در
پاکت پلاستيکی يا نايلونی کاشته شوند .

جابجايی و نگهداری :
اين کار را برای مقاوم کردن و عادت دادن نشاءها بايد انجام داد . با انجام اين کار ۱۵ -
۱۰ روز سريعتر از روش کاشت مستقيم بذر در خاک می توان مخصول بدست آورد . در
شرايط متعارف جابجايی نشاء‌ گوجه ۱۲ -۱۰ و در فلفل و بادمجان ۲۰ -۱۵ روز پس از
جوانه زدن انجام می شود .در گوجه فرنگی بهترين زمان وقتی است که برگ اوليه
کاملا باز شده است .
نکات مهم :
برگهای نشاء کاملا يبز و بدون علايم بيماری باشد .
اندازه طول ريشه گياه با ساقه گياه تقريبا مساوی باشد .
قبل از کندن نشاء ها شب گذشته خاک بستر آبياری شود .
قبل از دست زدن به گياه دستها شسته شود .
در زمان کندن نشاء ها قسمت پايين ساقه را گرفته و به آهستگی به
طوری که به ريشه صدمه نرسد از خاک خارج نماييد .
در سوراخ کف گلدان يک سنگ قرار دهيد تا آب به آهستگی خارج شود .
پس از جابجايی نشاء ها را با آبپاش آبياری نماييد .
پس از آبپاشی سمپاشی شود .
به منظور جلوگيری از تماس برگ با خاک قبلا سطح خاک را با نايلون
بپوشانيد و سوراخی برای کاشت نشاء‌در آن ايجاد نماييد .
چند روز قبل از جابجايی بايد گرمای محيط را ۶ -۴ درجه کمتر کرد تا گياه
نسبت به شرايط جديد بهتر عادت نمايد .
ظرفهای مورد نظر برای جابجايی بايد ۲۳ روز قبل همراه با خاک آن آبياری
شوند تا ذرات خاک بهتر به يگديگر بچسند .
شرايط جوانه زدن بذر به گرمای محيط و گرمای خاک بستگی دارد .
در جدول زبر شزايط مختلف و زمان رويش سبزيهای گوناگون نشان داده شده است .

۲۵ درجه ۲۰ درجه ۱۵ درجه ۱۰ درجه نام محصول
۶ روز ۸ روز ۱۴ روز ۴۳ روز گوجه فرنگی
۴ روز ۶ روز ۱۳ روز جوانه می زند خيار
۸ روز ۱۳ روز جوانه می زند جوانه نمی زند بادمجان
۸ روز ۱۳ روز ۲۵ روز جوانه نمی زند فلفل
۴ روز ۸ روز جوانه می زند جوانه می زند خربزه



در جدول زير نيز حرارت مورد نياز گياهان در اوقات شب و روز نشان داده شده است .
زمان ( هفته ) گرمای شب گرمای روز نام محصول
۷ - ۵ ۱۸ - ۱۵ ۲۴ - ۱۸ گوجه فرنگی
۴ - ۳ ۱۸ - ۱۵ ۲۵ - ۲۱ خيار
۸ - ۶ ۲۱ - ۱۸ ۲۶ - ۲۱ بادمجان
۴ - ۳ ۱۸ - ۱۵ ۲۴ - ۲۱ خربزه