Smartphoneها یا گوشی های هوشمند، گوشی های موبایل پیشرفته با قابلیت های خاص و کاربردهایی نظیر کامپیوترهای شخصی (PC) هستند. بیشتر گوشی های هوشمند دارای دوربین هستند


و قابلیت هایی مثل اتصال به اینترنت و ایمیل و تنظیمات مشخص را نیز دارند. یکی از خصوصیات مهم این گوشی ها امکان نصب برنامه های پیشرفته پردازشی و اتصال روی آنهاست، ولی در گوشی های معمولی نرم افزارها و برنامه های خاصی توسط سازندگان از قبل قرار دارد و فقط از طریق سازنده یا اپراتورها قابلیت ارتقا دارند. این گوشی های هوشمند دارای برخی اینترفیس های اضافه مثل QWERTY، صفحه نمایش لمسی و یا حتی دسترسی مطمئن به ایمیل (همان طور که در Black Berry هم وجود دارد) هستند.
بنابراین تفاوت های مهم گوشی های هوشمند و گوشی های معمولی می تواند در زمینه قیمت و قابلیت های سطح بالای این گوشی ها باشد. مثلاً گوشی های هوشمند 2007 همگی دارای پشتیبانی کامل و پیشرفته ایمیل هستند.


امروزه بیشتر موبایل ها برخی از برنامه های ساده PDA مثل دفترچه تلفن، تقویم و لیست وظایف را دارا هستند، البته گوشی هایی که دارای پلات فرم های BREW یا Java ME اجازه نصب کردن برخی برنامه های جانبی را می دهند، اما این گوشی ها در زمره گوشی های هوشمند قرار نمی گیرد.


در حال حاضر گوشی های زیادی از نوع BREW هستند که قابلیت و کارایی PDAها را دارند، همچنین توانایی اجرای برنامه هایی که توسط شرکت های نرم افزاری دیگر تولید شده اند یا اصطلاحاً برنامه های third - party داشته و دارای صفحه نمایش های بزرگ 320*240 پیکسل هستند، اما نمی توان آنها را smart phone نامید.


Smartphoneها را معمولاً می توان با یک دست کنترل کرد و همه کارها را با یک دست انجام داد، اما برای PDA باید از هر دو دست استفاده شود.


از جمله ویژگی های Smart phoneها را دارا بودن برنامه هایی نظیر دسترسی به اینترنت و email، برنامه های تنظیم کار و برنامه ریزی زمانی، دوربین، قابلیت مدیریت شماره تماس ها (contactها )، سرعت سنج و برخی برنامه های کاربردی نظیر قابلیت باز کردن فایل هایی با فرمت PDF یا Microsoft office است.


تاریخچه
اولین smart phone که Simon نام داشت، توسط IBM در سال 1992 ساخته شد. این گوشی که یک محصول مفهومی بود در آن سال در نمایشگاه محصولات کامپیوتری COMDEX در لاس وگاس به نمایش در آمد. این محصول در سال 1993 در فروشگاه های عمومی و در کنار موبایل های دیگر عرضه شد.


این گوشی دارای تقویم، دفترچه تلفن و آدرس، ساعت جهانی، ماشین حساب، برنامه Notepad، email و بازی بود. Simon هیچ دکمه فیزیکی نداشت و با استفاده از صفحه نمایش لمسی با انگشت یا قلم نوری، قابلیت شماره گیری را داشت و متن هم از طریق صفحه کلیدی که روی صفحه نمایش نمایان می شد، قابل تایپ بود. در مقایسه با گوشی های هوشمند امروزی، simon در سطح بسیار پایینی قرار داشت.


Nokia 9000 که در سال 1996 تولید شد به عنوان یک Communication ارائه گردید ولی در خط تولید گوشی های هوشمند می توان آن را یکی از اولین ها در نظر گرفت. Ericsson R380 هم به عنوان گوشی هوشمند فروخته شد، در حالیکه قابلیت اجرای برنامه های third - party داخلی (برنامه هایی که توسط شرکت های نرم افزاری دیگر تولید شده باشند) را نداشت. Nokia 9210 را می توان به درستی اولین گوشی هوشمند دارای سیستم عامل باز دانست. در سال 2001 نیز Nokia 7650 به عنوان smart phone ارائه شد. در سال 2002 نیز شرکت مایکروسافت سیستم عامل ویندوز را برای گوشی های هوشمند ارائه داد.
بیش از 1 میلیارد گوشی دوربین در سال 2008 وارد بازار خواهد شد که از این مقدار 10 درصد یعنی حدود 100 میلیون smart phone هستند.