اگر لحظه اي ديوارهاي يک خانه قديمي را به خاطر بياوريد، به طور قطع تصاويري از تاقچه هايي با فرم ها و شكل هاي مختلف در ذهن شما نقش مي بندند. اين سطوح افقي در ابعاد بزرگ جايگاه مناسبي براي قاب عكس پدربزرگ، چراغ هاي لاله جهيزيه مادربزرگ و بسياري لوازم تزييني و اشيا قديمي و قيمتي ديگر بودند ولي با گذشت زمان و ايجاد تغيير و تحولات در ساخت و ساز و معماري ساختمان ها، ديگر اثري از اين عناصر دكوراسيوني ـ كاربردي وجود ندارد و در اغلب ساختمان هاي جديد، ديوارها خالي از هرگونه برآمدگي و فرورفتگي ها با هدف دكوراسيوني ـ كاربردي هستند. در واقع شما با چنين سطوح افقي و با كاربردي شبيه به آنچه اشاره شد، تنها در قسمت بالاي شومينه اغلب ساختمان ها مواجه مي شويد كه آنها نيز در حقيقت نوع تغيير يافته همان به اصطلاح سربخاري هاي قديم هستند. حال آن كه با توجه به كارايي بسيار تاقچه ها و سطوحي مانند آنها و همچنين نمايي كه از نظر دكوراسيوني در فضا ايجاد مي كنند، امروزه مهندسان ساختمان مي توانند برگشتي به گذشته داشته باشند و با الگو گرفتن از همان تاقچه هاي قديمي، تركيب هاي جديد و زيبايي (چه برآمده و چه فرورفته) متناسب با سيستم معماري امروزي بر روي ديوارها ايجاد كنند.
به طور كلي اين قبيل سطوح برآمده روي ديوارها در دو فرم اصلي وجود دارند:
1 ـ تاقچه ها
2 ـ طبقه هاي مستقل
كه در اين جا هدف پرداختن به مورد اول است.
تاقچه ها خود به دو دسته اصلي تقسيم مي شوند:
الف) تاقچه هاي ثابت: سطوحي هستند كه به هنگام ساخت و ساز و به اصطلاح در مراحل نازك كاري معماري ساختمان و با استفاده از مصالح مربوطه ساخته مي شوند و در نهايت با موادي مانند گچ، سنگ و چوب پوشش مي يابند.
ب) تاقچه هاي متحرك: سطوحي هستند كه معمولاً فرمي دكوراتيو دارند و علاوه بر كاربردشان به زيبايي ديوار نيز كمك مي كنند. اين قبيل تاقچه ها از جنس هاي مختلف مانند گچ ، پُلي استر، چوب، فلز و يا تركيبي از چوب و فلز، چوب و شيشه، فلز و شيشه و مانند آنها و در شكل ها، ابعاد و فرم هاي گوناگون به طور جداگانه ساخته و به ديوار نصب مي شوند. تفاوت اين تاقچه ها با نوع اول در تنوع جنس، مدل و همچنين امكان انتخاب مكان و جا به جايي محل قرارگيري شان است.
كاربرد تاقچه
همان طور كه اشاره شد، تاقچه ها عناصر دكوراسيوني ـ كاربردي هستند كه هم در زيبايي ديوار نقش دارند و هم به گونه اي مي توان آنها را با هدف استفاده بهينه از فضاي ديوار به كار برد؛ ولي كاربرد اغلب تاقچه هاي رايج ، معمولاً به قراردادن اشياي زينتي مانند مجسمه، شمعدان ، شمع هاي تزييني ، گل و گلدان هاي كوچك، قاب عكس هاي كوچك خانوادگي و لوازمي مانند اينها محدود مي شود. البته در اصل آنچه كاربرد تاقچه را مشخص مي كند به عواملي شامل جنس، ابعاد، وزن تاقچه و همچنين مشخصات لوازم و اشيايي كه قرار است بر روي آن قرار گيرند بستگي دارد كه با توجه به اين موارد شما مي توانيد با انتخاب يكي از روش هاي نصب تاقچه، از آنها با هدف هاي مختلف استفاده كنيد. ما نيز در اين راستا با ارائه پيشنهادهايي پيرامون نصب تاقچه هاي متحرك شما را ياري مي دهيم:
1 ـ نصب تاقچه در طرفين قاب:
شما مي توانيد دو تاقچه كوچك يا متوسط را با هر جنس و شكل مورد نظر انتخاب كنيد و در طرفين آيينه ورودي خانه تان يا تابلويي كه به ديوار نصب كرده ايد، متصل كنيد.
البته بايد توجه داشته باشيد بين اندازه، فرم، جنس و رنگ تاقچه هاي انتخابي و تابلو يا قاب آيينه موردنظر، بايد تناسبي وجود داشته باشد. به طور كلي نصب تاقچه ها به اين ترتيب، در دو سطح ديوار انجام مي گيرد:
يكي آن كه طول قاب را اندازه گيري كنيد و در مركز آن بر روي دو طرف ديوار كناريش خطوط كوچكي بكشيد؛ سپس تاقچه ها را با در نظرگرفتن ابعاد ديوار و با حفظ فاصله ي دلخواه و يكسان از قاب در همان ناحيه مركزي علامت گذاري شده به ديوار متصل كنيد. دوم آن كه مي توانيد آنها را در محدوده نيمه بالايي خط مياني و در ارتفاع مورد نظر در طرفين قاب به ديوار نصب كنيد كه البته هر يك از روش ها به جلوه و كاربردي جداگانه منتج خواهد شد.
مثلاً اگر علاوه بر فرم تاقچه بخواهيد شي تزييني كه بر روي آن قرار مي دهيد نيز جلوه و نمايي خاص را داشته باشد، بايد سطح نصب تاقچه ها در ارتفاعي صورت گيرد كه کمي از سطح ديد بالاتر باشد.
از اين روش نصب تاقچه مي توانيد براي افزايش ظاهري عرض تابلوي عمودي و كم عرضي كه روي ديواري بزرگ نصب شده ، نيز استفاده كنيد. به اين ترتيب از حاصل جمع عرض قاب، فاصله ميان تاقچه ها با قاب وعرض تاقچه ها، خطي افقي پديد مي آيد كه تأثيرات خطوط افقي در دكوراسيون را نيز به همراه خواهد داشت، ولي توجه داشته باشيد كه نصب تاقچه با اين الگو، در هر شرايطي به نتيجه مناسب منجر نمي شود. مثلاً در صورتي كه ابعاد ديوار كوچك است و تابلوي شما با آن ابعاد هماهنگي لازم را دارد، ممكن است نصب تاقچه ها نمايي شلوغ و غيرقابل تحمل از ديوار به دست دهد.
لازم به ذكر است فاصله انتخابي بين تاقچه ها و قاب بايد يكسان ، و اندازه آن چنان باشد كه يكپارچگي اين تركيب از دست نرود.
در ضمن جهت ايجاد تركيبي حاصل از تاقچه و تابلو با آيينه در كنار هم، اجراي روش فوق الزامي نيست بلكه شما مي توانيد با توجه به ابعاد ديوار، تنها يك تاقچه را در كنار قاب مورد نظر نصب كنيد.
2 ـ نصب تاقچه در زير قاب:
گاهي دو تاقچه كوچك يا يك تاقچه بزرگ را به حالت كنسول در زير يك يا دو قاب آيينه يا تابلو به ديوار نصب مي كنند. با اين روش علاوه بر زيبايي، طول ظاهري قاب افزايش مي يابد. از اين راهكار براي افزايش ظاهري ارتفاع ديوارهاي كوتاه نيز مي توان استفاده کرد.
3 ـ نصب تاقچه ها به صورت مستقل يا مجموعه اي:
ستون ها و ديوارهاي نه چندان عريض بستر مناسبي براي نصب يك و يا مجموعه اي از چند تاقچه هستند. شما مي توانيد با حفظ فاصله، طراحي و كمپوزيسيوني مناسب براي ديوار مورد نظر انجام دهيد و چند تاقچه كوچك را به آن متصل كنيد. براي اين منظور ابتدا هر يك از تاقچه ها را روي يك تكه كاغذ يا روزنامه قرار دهيد و دور آن را خط بكشيد. سپس روي خطوط ايجاد شده را ببريد. اين كار را با توجه به تعداد تاقچه ها انجام دهيد. حال تعدادي الگوي تاقچه در دست داريد، الگوها را با توجه به فرمي كه براي نصب تاقچه ها در نظر داريد، با استفاده از چسب كاغذي به ديوار بچسبانيد و آنقدر مكان نصب شده آنها را تغيير دهيد تا بهترين حالت براي تركيب قرارگيري آنها حاصل شود؛ سپس هر يك از تاقچه ها را در جاي الگوي خود به ديوار نصب كنيد.
نكته:
براي ايجاد تركيبي از تاقچه ها حتماً لازم نيست همه آنها يك شكل باشند بلكه وجود هماهنگي بين آنها از نقطه نظرهايي مانند ابعاد، رنگ و فرم كافي است.
ـ گاهي تاقچه ها آنقدر عريض و طويل هستند كه كاربردي مانند طبقه مستقل و كنسول پيدا مي کنند و مي توان از آنها براي قراردادن لوازم بزرگتر و حتي كتاب استفاده كرد.
ـ تاقچه هاي سه گوش مخصوص نصب در محل اتصال بين دو ديوار هستند.