به گفته مسئولان سازمان انتقال خون، هر سال در 2 دهه ابتدايي ماه رمضان اهداي خون كاهش مييابد
اما به هرحال، بيماران تحت شيمي درماني، جراحي و همچنين تالاسميها در همه ماههاي سال نيازمند خون هستند و در ماه رمضان با كاهش اهداي خون چارهاي جز استفاده از ذخاير خوني كشور كه براي حوادث غيرمترقبه ذخيره شده است، نميماند. از سوي ديگر در فصل تابستان نيز معمولا بهدليل گرماي هوا تعداد مراجعهكنندگان براي اهداي خون كاهش مييابد و امسال نيز تلاقي ماه مبارك رمضان با فصل گرما سبب شده كه ذخاير خوني مقداري كاهش يابد. البته به گفته متخصصان، درصورت خوردن سحري، اهداي خون تا ساعات قبل از ظهر مشكلي براي اهداكنندگان ايجاد نميكند.
مقاله زير به 9 نكته درباره اهداي خون اشاره ميكند؛ نكاتي كه دانستن آنها شايد ما را هم وادار كند همين امروز به يك پايگاه انتقال خون سري بزنيم!
حقيقت 1
انتقال خون باعث نجات زندگي ميشود، اما ميليونها بيمار نيازمند خون در هنگام نياز، به خون سالم و مطمئن دسترسي پيدا نميكنند. تمام كشورها بايد مطمئن شوند خون كافي تامين شده و ذخيره خون نيز به مقدار مورد نياز وجود دارد. همچنين خونهاي تهيه شده از نظر عوامل عفوني مانند عامل ايجاد بيماري ايدز، ويروسهاي هپاتيت B و C و ساير عفونتهاي مزمن كه ميتوانند از طريق انتقال خون ناسالم منتقل شوند آزمايش شده و پاك هستند.
حقيقت 2
در كشورهاي پيشرفته، انتقال خون بيشتر در درمانهاي حمايتي وسيع، اعمال جراحي مانند عمل قلب باز و پيوند عضو كاربرد دارد. در كشورهاي در حال توسعه، تزريق خون بيشتر در موارد مرتبط با عوارض حاملگي و كم خونيهاي حاد كودكان صورت ميگيرد. همانطوري كه نياز به خون بهطور مداوم افزايش مييابد، كمبود خون نيز بيشتر احساس ميشود.
حقيقت 3
در كشورهاي در حال توسعه و كشورهاي در حال گذار به صنعتي شدن كه از لحاظ مادي دچار مشكل هستند، بيشتر بيماران بهدليل عدم دسترسي به خون سالم، حتي در مراكز در ماني شهري جان خود را از دست ميدهند. در مناطق جنوبي آفريقا، بيش از 20 درصد مرگ مادران و 15 درصد مرگ كودكان به علت كم خوني حاد ناشي از ابتلا به بيماري مالارياست. درمان اين نيازمندان، اغلب به تزريق خون سالم و به موقع وابسته است.
حقيقت 4
بيش از 529 هزار مادر، هر ساله حين حاملگي يا در زمان زايمان جان خود را از دست ميدهند كه 99 درصد آنها در كشورهاي در حال توسعه زندگي ميكنند. مهمترين عامل مرگ مادران در سطح جهاني خون ريزي همراه با از دست دادن خون بوده و بيش از 44درصد مرگ مادران در منطقه صحراي آفريقا به اين علت است.
حقيقت 5
سالانه بيش از 5 ميليون نفر از ساكنان زمين به علت حوادث، خشونتها و تصادفات جان خود را از دست ميدهند. حوادث رانندگي و جادهاي دومين علت مرگ و عامل اصلي ايجاد جراحات حاد در افراد در سنين 5 تا 29 سال است. تزريق خون ايمن و سالم يكي از عوامل مهم درماني براي ياري رساني به صدمات اورژانس و فوري جهت كاهش ميزان مرگ و ايجاد معلوليت در افراد حادثه ديده است.
حقيقت 6
خون گرفته شده در سازمانهاي انتقال خون بايد در مورد عوامل عفوني ايجادكننده بيماري ايدز، هپاتيت B، هپاتيت C و سيفليس آزمايش شود، اما در 31 كشور (از 133 كشوري كه در سال 2006 اطلاعات خود را گزارش كرده اند) همه خونهاي اهدايي، در مورد اين عوامل عفوني آزمايش نشدهاند. انجام آزمايشهاي فوق در بيشتر كشورها بهدليل كمبود كاركنان آموزش ديده، كيفيت پائين كيتهاي مورد مصرف، عدم تامين مستمر و پيوسته اين كيتها و نيز پايين بودن سطح كيفي آزمايشگاهها قابل اعتماد نيست. در بيشتر كشورهاي در حال توسعه و يا در حال گذار به صنعتي شدن، اقدامات فوق الذكر بهدليل فقر مالي مقرون به صرفه نبوده و اين كشورها از عهده تامين هزينه انجام اين آزمايشها بر نميآيند.
حقيقت 7
داشتن ذخيره مناسب و مطمئن از خون سالم فقط ميتواند از راه اهدا ي خون مستمر توسط داوطلبان بدون چشمداشت مادي حاصل شود. ميزان شيوع عفونتها با منشا خوني در گروه داوطلبان اهداي خون مستمر در پائينترين حد است. اين ميزان در اهداكنندگان جايگزين فاميلي كه خون خود را در موقع نياز بستگان و دوستان خود ميدهند و به ويژه در ميان كساني كه خون خود را در مقابل پول يا كالا ميفروشند، بالاتر است.
حقيقت 8
هر روز كه ميگذر كشورهاي بيشتري به سمت اهداي خون داوطلبانه پيش ميروند. در سال 2006 سه كشور جديد به آمار100درصد اهداي خون داوطلبانه رسيدند. با اين وجود 38 كشور حدود 25 درصد خون مورد نياز خود را از طريق اهداي خون داوطلبانه و بدون چشمداشت مادي به دست ميآورند. متأسفانه دهندگان خون جايگزين فاميلي و فروشندگان خون، هنوز هم يك منبع مهم براي تامين خون در بسياري از كشورها هستند.
حقيقت 9
بيشتر موارد تزريق خون در مواقعي انجام ميگيرد كه درمانهاي جايگزين ساده و ارزانتري كه ممكن است به همان ميزان خون مؤثر باشند، وجود دارد. بايد توجه داشت كه تزريق خون ممكن است برخي بيماران را در معرض خطر عفونتها يا عوارض حاد تزريق خون كه به علت ناسازگاري گروههاي خوني است، قرار دهد. استفاده صحيح و به موقع از خون، پايه اصلي براي انتقال خون ايمن است تا به معناي واقعي، انتقال خون، نجات دهنده زندگي با كمترين خطر باشد.
who.int