نکات مهم در بهداشت و تغذيه بيماران و سالمندان

[mojrem2]

رژيم غذايي درنقرس GOUT

نقرس بيماري است كه خود را با علايم افزايش اسيداوريك خون، التهاب مفصلي دردناك و رسوب كريستال‌هاي اورات سديم و سنگ‌هاي كليوي اسيداوريكي نشان مي‌دهد.
طبق آمار موجود از هر هزار مرد حدود 7 نفر و از هر هزاران زن حدود يك نفر به اين بيماري مبتلا مي‌شوند. ميزان بروز اين بيماري در مردان با ميزان اسيداوريك خون ارتباط دارد، بطوري كه در اسيد اوريك كم‌تر از 7 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر، اين ميزان 1/0 و در اسيد اوريك بالاي 9 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر، ميزان بروز اين بيماري به 5 درصد مي‌رسد. (عدد طبيعي اسيداوريك در خانم‌ها بين 6 ـ 2.6 و در آقايان 7.2 ـ 3.5 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر است)

نقرس در اثر توليد بيش از حد يا دفع كم‌ترازحد اسيد اوريك (يا هر دو) بوجود مي‌آيد. از ميزان600 تا 700 ميلي‌گرم اسيد اوريكي كه روزانه دفع مي‌شود، يك سوم از رژيم غذايي (پورين موجود در مواد غذايي مصرفي) و دو سوم از منابع داخلي بدن حاصل مي‌شود. ده درصد موارد نقرس بر اثر توليد بيش از حد اسيداوريك و 90 درصد آن بر اثر كاهش دفع اسيداوريك است. برخي از داروها و اختلالات و بيماري‌ها هم مي‌توانند عامل افزايش غلظت سرمي ‌اسيد اوريك باشند. داروهايي كه مي‌توانند در اين زمينه نقش داشته باشند عبارتند از: مصرف طولاني مدت و زياد داروهاي مدر، لوودوپا، اسيد نيكوتينيك،‌ پيرازيناميد و … . مصرف الكل و مشروبات الكلي نيز از عوامل افزايش اسيد اوريك خون مي‌باشد.

از اختلالاتي كه مي‌تواند منجر به افزايش اسيداوريك خون شود مي‌توان به لوسمي‌ها (سرطان خون)، لنفوم، نارسايي كليه، گرسنگي‌هاي طولاني و مفرط، چاقي، مسموميت با سرب و … اشاره كرد. شايع‌ترين علامت بيماري نقرس در كنار افزايش سطح اسيداوريك خون، التهاب مفصلي دردناك است. همان طور كه گفته شده معمولا به صورت درد در مفصل اندام تحتاني و در درجه اول انگشت شست پا است كه البته ساير محل‌هاي گرفتاري به ترتيب شيوع بعد از مفصل انگشت شست پا، مي‌تواند مچ پا،‌ پاشنه‌ها، زانوها، مچ انگشتان دست‌ها و آرنج باشد.

درمان تغذيه‌اي در بيماري نقرس و افزايش اسيد اوريك خون
همانطور كه گفته شد، نقرس يك ناهنجاري متابوليسم پورين است كه علامت مشخصه آن سطوح غيرطبيعي و بالاي اسيد اوريك در خون و رسوبات اورات سديم در بافت‌هاي نرم و استخواني نظير مفاصل و غضروف‌ها و تاندون‌ها است. بنابراين يكي از مهم‌ترين مسايل در رژيم غذايي اين بيماري اعمال برخي محدوديت‌ها در پورين رژيم دريافتي،
خصوصا در مرحله حاد بيماري مي‌تواند باشد. رژيم محدود از پورين به مثابه يك كمك فرعي براي درمان دارويي جهت كاهش ترشح اسيد اوريك تا ميزان 200 تا 400 ميلي گرم در روز مي‌تواند كمك كننده باشد (همان طور كه گفته شد حدود 700 ـ 600 ميلي‌گرم اسيد اوريك از يك فرد عادي روزانه دفع مي‌شود) و ميزان سطح اوريك را تا يك ميلي‌گرم در دسي‌ليتر پايين بياورد.
در رژيم محدود از پورين، دريافت پورين به حدود 150 ـ 120 ميلي‌گرم در مقايسه با دريافت روزانه معمولي آن كه عددي بين 600 تا 1000 ميلي‌گرم در روز است، محدود مي‌گردد. اين رژيم به عنوان يك عامل كمكي در بيماري نقرس و ساير ناهنجاري‌هاي موثر بر متابوليسم پورين تجويز مي‌شود و براي پايين آوردن سطح اوريك در بدن طراحي شده است. در اين رژيم منابع غذايي سرشار از پورين نظير جگر، اندام‌هاي غده‌اي، ماهي و غذاهاي دريايي، گوشت، لوبيا، نخود، زردچوبه، قارچ خوراكي، گل كلم و اسفناج با توجه به شرايط بيمار محدود مي‌شود. مصرف اين غذاها در طي حمله حاد نقرس مجاز نمي‌باشد و هنگامي‌كه مرحله حاد فروكش مي‌كند فرد مجاز به مصرف يك سهم غذايي 60 گرمي ‌از اين غذاها خواهد بود.

بيماران مي‌توانند غذاهايي را كه اساسا عاري از پورين است به دلخواه مصرف نمايند. اين غذاها عبارتند از نان و غلات، شير و فرآورده‌هاي لبني، تخم‌مرغ، ميوه‌جات،‌ سبزيجات و نوشيدني‌هاي غير الكلي. مصرف روزانه پروتئين به حدود 8/0 گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن محدود مي‌شود (ميزان مصرف پروتئين يك فرد عادي حدود 1 گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن است. مثلا يك فرد 70 كيلوگرمي‌به 70 گرم پروتئين نيازمند مي‌باشد). مصرف روزانه گوشت نبايد از 120 ـ‌90 گرم بيش‌تر باشد.

براي افزايش دفع اسيد اوريك لازم است بيماران رژيم غذايي سرشار از كربوهيدرات (مثل نان، برنج، ماكاروني، غلات و …) و كم‌چربي داشته باشند و خصوصا در وعده‌هاي شام از خوردن غذاهاي سنگين و زياد پرهيز كنند. كنترل و حفظ وزن مطلوب براي اين بيماران از اهميت خاصي
برخوردار است. بنابراين بايد سعي كنند با رعايت رژيم غذايي متعادل و انجام حركات ورزشي و خصوصا پياده‌روي وزن خود را در حد ايده‌آل حفظ كنند.

براي رقيق كردن ادرار و تسريع دفع اسيد اوريك و پيشگيري از رسوب اورات در كليه‌ها و تشكيل سنگ‌هاي كليوي نوشيدن آب و مايعات به مقدار فراوان براي اين بيماران توصيه مي‌شود، بطوري كه روزانه نوشيدن حدود 3 ليتر مايعات براي اين بيماران ضروري و لازم دانسته شده است. بيماران بايد از نوشيدن نوشيدني‌هاي حاوي الكل اجتناب كنند. زيرا الكل ترشح دفع اورات توسط كليه‌ها را مهار مي‌كند. در انتها قابل ذكر است كه داشتن وزن ايده‌آل و رژيم غذايي مطلوب و مناسب مي‌تواند تا حدود زيادي بيماران را از مصرف دارو و عوارض حاصل از بيماري محفوظ نگه دارد.

[mojrem2]

رژيم غذايي درسرما خوردگي و آنفلوآنزا

سلامتي مجاري تنفسي وابسته به دريافت هواي فاقد ميكروب و آلودگي است. بيش از 200 نوع ويروس شناخته شده است كه به دستگاه تنفسي فوقاني اثر گذاشته و باعث سرماخوردگي مي‌شوند. در اغلب موارد سرماخوردگي‌ها خفيف بوده و به طور معمول براي حدود يك هفته باقي مي‌مانند. آنفلوانزا نامي‌است كه به عفونت ويروسي بسيار شديد نسبت داده مي‌شود و اين عفونت نيز بر دستگاه تنفسي فوقاني تاثير مي‌گذارند. نام
آنفلوانزا از اين باور قديمي ‌منشاء مي‌گيرد كه اين بيماري را ناشي از تاثيرات ماوراالطبيعه مي‌دانسته‌اند. علايم سرماخوردگي به طور معمول دو تا سه روز پس از ورود ويروس به بدن ظاهر مي‌شود. شايع‌ترين علايم شامل: ‌گلودرد، گرفتگي و يا ريزش آب بيني، سرفه، عطسه و درد قسمت‌هاي دست و پاست. خستگي، ريزش آب از چشم‌ها و مشكلات خوابيدن نيز ممكن است رخ دهند. در صورتي كه علائم، بيش از يك هفته باقي بمانند و به همراه سردرد شديد، ضعف، از دست دادن اشتها و تهوع نيز باشند احتمال اين كه بيماري به علت ويروس آنفلوانزا باشد بيشتر است. بروز تب نيز به طور معمول شايع است. بايد توجه كرد كه در موارد عفونت‌هاي ويروسي دستگاه تنفسي فوقاني، علت بيماري را نمي‌توان برطرف كرد و فقط درمان علائم امكان پذير است.

به هنگام سرماخوردگي ‌استراحت زياد، مصرف فراوان مايعات و قرقره كردن آب نمك ولرم به بهبود علائم كمك مي‌كند. مصرف قرص‌هاي مسكن به رفع سردرد و كاهش تب كمك مي‌كنند. تنها در مواردي كه به دنبال عفونت ويروسي،‌ عفونت باكتريايي نيز بروز مي‌كند،‌ آنتي‌بيوتيك‌ها مفيد واقع مي‌شوند. كودكان، سالمندان، زنان باردار و افرا د دچار مشكلاتي از قبيل ديابت و بيماري‌هاي كليوي به توصيه‌هاي پزشكي بيشتري نياز دارند. گاهي اوقات، براي گروه سالمندان (در خطر) به منظور پيشگيري از ابتلا به عفونت، استفاده از واكسن توصيه مي‌شود.

چه غذاهايي براي سرماخوردگي مفيد هستند؟

براي اين كه سيستم ايمني بدن به بهترين نحو به وظيفه‌اش كه مبارزه عليه ويروس‌هاي سرماخوردگي و آنفلوانزا است، عمل كند بايد مواد مغذي حياتي را دريافت كند.

از جمله منابع اصلي طبيعي تامين‌كننده ويتامين ث كه در درمان سرماخوردگي موثرند عبارت اند از:
1_ پرتقال، گريپ فروت، انواع توت، فلفل دلمه‌اي، توت فرنگي، سيب زميني و سبزيجات برگ سبز از قبيل انواع كلم. دريافت زياد و منظم ويتامين ث به كاهش بروز، شدت و طول مدت سرماخوردگي كمك مي‌كند.

2_ غلات سبوس‌دار و حبوبات، منابع غذايي خوب يكي از ويتامين‌هاي گروه ب به نام پانتوتنيك اسيد هستند. كمبود پانتوتنيك اسيد، سبب بروز عفونت‌هاي مكرر دستگاه تنفسي فوقاني مي‌شود.

3_ سير داراي آهن، روي و آليسين است كه سبب تقويت سيستم ايمني و كمك به كاهش خطر عفونت‌هاي ويروسي مي‌شود.

4_ ماهي قباد، قزل‌آلا، ساردين و ماهي‌هاي روغني غني از اسيدهاي چرب امگا 3 هستند. همچنين تخم كتان،‌ دانه كدو حلوايي و روغن شاه‌دانه نيز از ديگر منابع خوب امگا 3 هستند.

5_ دانه كنجد، تخمه كدو حلوايي و آفتاب‌گردان منابع غني اسيدهاي چرب امگا 6 هستند. اين اسيد‌هاي چرب در مبارزه عليه عفونت‌هاي سرماخوردگي به سلول‌هاي دستگاه تنفسي كمك مي‌كنند.

6_ جگر، انواع ماهي از جمله قزل‌آلا،‌ قباد و شاه ماهي، كره و تخم‌مرغ منابع ويتامين آ هستند. هويج، انبه، سيب‌زميني،‌ زردآلو، كدو حلوايي و سبزيجات سبز تيره نيز تامين‌كننده بتاكاروتن هستند كه در بدن به ويتامين آ تبديل مي‌شوند. عفونت‌هاي مكرر تنفسي در كودكان با كاهش ذخاير ويتامين آ مرتبط است. يك رژيم غذايي متنوع و مخلوط حاوي اين غذاها، مواد كافي براي يك كودك در حال رشد را تامين مي‌كند.

7_ ماهي، مرغ، گوشت قرمز بدون چربي، لبنيات و مخلوطي از حبوبات مغزها، دانه‌ها و غلات سبوس‌دار، تامين كننده پروتئين هستند. كمبود دريافت پروتئين خطر ابتلا به عفونت را افزايش مي‌دهد.

8_ گوشت، شير، غلات و حبوبات تامين كننده ويتامين‌هاي ب‌ـ6 و پانتوتنيك اسيد هستند كه براي تامين سلامتي سيستم ايمني از اهميت بسياري برخوردارند.

9_ غلات صبحانه (برشتوك)، نان و عصاره مخمر،‌ تامين كننده اسيدفوليك هستند كه براي سلامتي و تقويت سيستم ايمني ضروري است. به علاوه چغندر، لوبيا چشم بلبلي و انواع كلم منابع خوب فولات (فرم طبيعي اسيد فوليك) هستند.

10_ انواع صدف، گوشت‌هاي قرمز بدون چربي و غلات سبوس‌دار حاوي روي هستند. روي يك ماده معدني مورد نياز براي سيستم ايمني است.

از چه غذاهايي پرهيز كنيم؟
غذاهاي آماده بسته بندي شده و كنسروها از لحاظ ويتامين‌ها و مواد معدني فقير هستند. بنابراين به جاي مصرف اين نوع غذاها از انواع ميوه و سبزيجات تازه، گوشت، ماهي، غلات، مغز‌ها و دانه‌ها استفاده كنيد.

نكته: استفاده از بخور براي رفع گرفتگي بيني كمك مي‌كند. براي اين كار، به مدت 10 دقيقه سر را بر روي بخارات يك ظرف آب در حال جوشيدن بگيريد. بهتر است دستمال يا حوله‌اي را روي سر بگذاريد و اين عمل را سه بار در روز تكرار كنيد. مي‌توان مقداري روغن منتول يا اوكاليپتوس به آب در حال تبخير اضافه كنيد تا عمل تنفس را تسهيل
كند. مقدار زيادي مايعات مصرف كنيد. در طول حملات شديد آنفلوانزا، بهتر است از مايعات مقوي و مغذي مثل انواع سوپ‌ها و آش‌ها به عنوان جايگزين وعده اصلي استفاده كنيد. البته به شرطي كه تعادل صحيحي از انواع مواد مغذي را دارا باشد.

تا جايي كه مي‌توانيد استراحت كنيد. سيستم ايمني براي تجديد قوا به استراحت نياز دارد. عدم توجه به علائم يك عفونت ويروسي و سعي در ادامه كار و فعاليت در حين بيماري، مدت ابتلا را طولاني مي‌سازد.

[mojrem2]

مشکلات عمومي غذايي

کاهش اشتها و کم شدن وزن بدن يک مشکل عمومي و مشترک در بين مبتلايان به بيماريهاي سخت و مزمن مي باشد عده اي نوع درمان مانند مصرف آنتي بيوتيک ها، اشعه درماني و شيمي درماني را علت اين مشکلات مي دانند ، اما اين مشکلات در بعضي از افراد که تحت اينگونه درمان ها نيستند نيز مشاهده مي شود، علت دقيق اين عارضه روشن نيست . شايد بيماري، درد، خستگي، هيجان يا افسردگي و شايد ترکيبي

از همه اين مسائل دليل آن باشد. برخي از بيماران به طور متناوب به بي اشتهايي دچار مي شوند. عده اي مي گويند که واقعا احساس گرسنگي نمي کنند. عده اي علت کم غذا خوردن را عدم احساس گرسنگي يا خوش طعم نبودن غذا ذکز مي کنند و يا در دهان و يا روي زبان خود طعم فلزات را احساس مي کنند و يا خيلي زود احساس سيري مي نمايند.

براي رفع مشکلات غذايي خود به توصيه هاي زير توجه فرماييد

اگر بي اشتها هستيد سعي کنيد در هر وعده غذاي مختصري ميل نماييد، در عوض تعداد دفعات غذايي خود را زياد کنيد. ما معمولا در سه وعده صبحانه، ناهار و شام غذا مي خوريم، اگر در هر وعده نمي توانيد غذاي کافي ميل نماييد مي توانيد علاوه بر وعده هاي سه گانه فوق در ساعات 10 صبح، 4 الي 5 بعد از ظهر و قبل از خواب غذاهاي مختصري ميل مي نماييد. به خصوص اگر شام را زود ميل مي کنيد، حتما قبل از خواب يک خوراکي مختصر ميل نماييد.

اگر از منزل بيرون مي رويد سعي کنيد يک خوراکي مختصر همراه خود داشته باشيد. تجربه نشان داده است که وقتي غذايي در دسترس باشد اشتهاي بيشتري براي خوردن پيدا مي کنيد. وقتي شما بي اشتها و سير هستيد براي خوردن بعضي از غذاها تمايل داريد. از اين احساس خود استفاده نموده غذاي مورد علاقه خود را تهيه و ميل نماييد. بدن شما به پروتئين بيشتري احتياج دارد، شما مي توانيد مقدار پروتئين غذاي خود را زيادتر کنيد در حالي که غذاي شما کم حجم تر يا مختصرتر باشد. براي اطلاع بيشتر در اين مورد به بخش هاي بعدي کتاب مراجعه نماييد.

جهت ايجاد اشتها براي غذا خوردن مي توانيد به کمک ادويه هايي که طعم و عطر آنها را دوست داريد غذاهاي خود را خوش طعم و معطر و اشتها انگيز نماييد. زيبايي و شکل ظاهري غذا در ايجاد اشتها اثر زيادي دارد، شما براي زيبا نمودن غذاي خود از حلقه هاي گوجه فرنگي، پرتغال، ليموترش، تربچه، جعفري و ساير سبزي ها و ميوه ها استفاده نماييد. در ضمن اين مواد که براي زيبا نمودن غذاهاي خود به کار مي بريد مي توانند به تامين ويتامين ها و مواد معدني ضروري براي بدن شما کمک نمايد.
سعي کنيد در محيطي که دوست داريد و با افرادي که از مصاحبت آنها لذت مي بريد غذا ميل نماييد. بعضي از مردم دوست دارند هنگام غذا خوردن به موزيکي آرام و شاد گوش دهند. شما هم مي توانيد اين عمل را آزمايش کنيد. مصرف اغذيه تکراري موجب بي اشتهايي در شما مي شود، پس سعي کنيد با تنوع در غذا اشتهاي خود را افزايش دهيد. مفهوم تنوع در مصرف، غذاهايي نيست که تهيه آنها زحمت و وقت زيادي مي برد يا احتياج به هزينه زيادي دارد. بلکه با کمي ذوق و سليقه مي توان به کمک مواد غذايي ساده در ندع غذاها تنوع ايجاد نمود. در ايجاد تنوع غذايي مي توان از جداول جانشيني غذا در اين کتاب استفاده کرد. اين جداول غذاها و مواد خوراکي ارزان ولي پرمحتوا را به شما معرفي مي کند.

گاهي تغيير ظروف غذاخوري يا تغيير در لوازم و محلي که در آنجا غذا مي خوريد موجب اشتهاي بيشتري براي غذا خوردن مي شود. گاهي غذا خوردن در رستوران به ايجاد روحيه و اشتها براي غذا خوردن کمک مي نمايد.

آيا بعضي از غذاها براي شما تغيير کرده است؟

بعضي از افراد در دهان خود احساس طعم تلخ يا فلزي مي کنند. عده اي نيز به گونه اي احساس بي حسي مي نمايند. برخي از طعم گوشتهاي قرمز خوششان نمي آيد. و يا مي گويند که تحمل طعم شيرين برايشان مشکل است و يا طعم تلخ غذاها برايشان شديدتر است در صورتي که شما نيز با اينگونه تغييرات در ذائقه خود مواجه هستيد، به توصيه هاي زير عمل نماييد:


اگر طعم گوشتهاتي قرمز براي شما جالب نيست مي توانيد به جاي گوشت قرمز از گوشت مرغ و ماهي استفاده نماييد و اگر از طعم اين نوع گوشتها نيز خوشتان نمي آيد، مي توانيد پروتئين مورد نياز بدن خود را به وسيله استفاده از تخم مرغ، شير، پنير تامين نماييد. براي خوش طعم کردن غذاهاي خود از ادويه ها، پياز، سبزي هاي معطر، عرق نعنا و غيره استفاده نماييد. اگر اشکالي در دهان و يا گلوي خود نداريد از غذاهاي تند و ترش استفاده نماييد. آب پرتغال و آب ليمو براي شما مي تواند موثر باشد. طعم بعضي از غذاها اگر سرد باشد بهتر خواهد شد. شما هم طعم غذاهاي سرد
را امتحان کنيد. براي برطرف کردن طعم نامطبوع دهان خود مي توانيد از مايعات بيشتر مانند آب، چاي، ميوه و آب نبات استفاده نماييد. گاهي طعم بد دهان مربوط به اشکال در دندانها مي باشد، اگر از سلامت دندانهاي خود مطمئن نيستيد به دندانپزشک مراجعه نماييد ضمنا در مورد روش صحيح مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان به شما کمک خواهد نمود.

آيا بعد از صرف يک غذاي مختصر احساس سنگيني مي کنيد؟

بسياري از مردم اظهار مي دارند که بعد از صرف يک غذاي مختصر احساس سنگيني و پري شديد مي کنند. در صورتي که شما نيز چنين مشکلي داريد به توصيه هاي زير عمل نماييد. کمتر از حد معمول غذا بخوريد و از غذاهاي مختصر ولي مغذي استفاده کنيد. به آرامي غذا بخوريد و آن را خوب بجويد، در اين حالت از پر شدن سريع معده شما جلوگيري مي شود.

از غذاهاي خيلي چرب، کره و سس هاي چرب کمتر مصرف نماييد. از مايعات غني از مواد غذايي مانند شير، دوغ و آب ميوه استفاده نماييد. حجم آب و نوشابه هايي که همراه غذا مي آشاميد بايد محدود باشد مايعات و آب را يک تا دو ساعت بعداز غذا بياشاميد.

آيا شما حالت تهوع و استفراغ داريد؟

گاهي در بيماران حالت تهوع و استفراغ پيدا مي شود. علل مختلفي مي توانند موجب بروز اين حالت بشوند. گاهي اين حالت بستگي به ضعف عمومي يا روش هاي درماني دارد. گزارشات حاکي از آن است که بعد از شيمي درماني و يا اشعه درماني برخي از بيماران دچار حالت تهوع و استفراغ مي شوند. اما بيشتر بيماراني که ما با آنها صحبت کرديم هرگز چنين مشکلي نداشتند و فقط تعداد معدودي از آنها به طور اتفاقي در طول مدت درمان دچار اين مشکل شده بودند. به نظر مي رسد که فقط تعداد معدودي از بيماران دچار مشکل مي گردند.

در صورتي که مبتلا به حالت تهوع و استفراغ هستيد به توصيه هاي زير عمل نماييد :

مشکل خود را با پزشک معالج خود در ميان بگذاريد. وي در صورتي که لازم باشد داروي ضد تهوع و استفراغ براي شما تجويز خواهد نمود. اين داروها معمولا نيم تا يک ساعت قبل از خوردن غذا بايد مصرف شوند.

از غذاهاي پروتئيني که چربي آنها کمتر است استفاده کنيد. گوشتهايي را که دوست داريد به صورت آب پز يا کباب استفاده نماييد، زيرا غذاهاي کم چرب زودتر هضم مي شوند و سريع تر از معده عبور مي کنند. اگر از غذاهاي پروتئيني کم چرب استفاده مي نماييد، مطمئن باشيد که احتياجات بدن شما به کالري و پروتئين در حدي که به آنها نياز داريد تامين مي شود. اگر پزشک شما را از مصرف نمک منع نکرده است، از
غذاهاي نمکدار استفاده نماييد. پنير غذاي پروتئيني مناسبي است که مقدار قابل توجهي نمک دارد. اگر خوراکي هاي شيرين در شما حالت تهوع ايجاد مي نمايد از مصرف آنها پرهيز نماييد. در هنگام صبح از غذاهاي خشک( غير آبکي) مانند نان برشته، نان سوخاري، بيسکويت و يا نان روغني استفاده نماييد و در نوشيدن چاي، شير و مايعات رعايت اعتدال را بنماييد.

در صورتي که طعم و مزه بعضي از غذاها موجب حالت تهوع در شما مي شود، از مصزف اين غذاها خودداري نماييد. اگر در ساعت مشخصي در روز حالت تهعو و استفراغ داريد، برنامه غذايي خود را طوري تنظيم نماييد که در حوالي آن ساعت غذايي مصرف ننماييد. از نوشيدن مايعات همراه با غذا خودداري نماييد. سعي کنيد مايعات را نيم تا يک ساعت قبل از غذا صرف نماييد آب و نوشيدني ها را سرد و به کمک ني و به آرامي صرف نماييد. بعد از خوردن غذا بلافاصله دراز نکشيد. البته استراحت بعد از غذا مفيد است. زيرا فعاليت باعث کند شده هضم غذا و افزايش ناراحتي مي شود. اگر احساس کرديد بعد از غذا خوردن احتياج به استراحت داريد، بنشينيد و اگر احتياج به دراز کشيدن داريد، بالشي انتخاب کنيد که سر شما به اندازه ده سانتيمتر بالاتر از پاي شما قرار گيرد.

بعضي اوقات لباس گشاد و هواي تازه در بهبود حال شما موثر است. اگر قبل از تهوع و استفراغ دچار درد در ناحيه شکم مي شويد و ممکن است اين مشکلات در رابطه با تهوع و استفراغ شما باشند، با پزشک خود تماس بگيريد و مشکل خود را با او در ميان بگذاريد.

[mojrem2]

رژيم غذايي درکم خوني و فقرآهن

كم‌خوني وضعيتي است كه در آن تعداد يا اندازه گلبول‌هاي قرمز و يا مقدار هموگلوبين موجود در خون كاهش يافته و تبادل اكسيژن و دي‌اكسيدكربن بين خون و سلول‌هادچار اختلال مي‌شود. از علل

ايجادكننده كم‌خوني مي‌توان كمبودهاي تغذيه‌اي، خونريزي، ناهنجاري‌هاي ژنتيكي، بيماري‌هاي مزمن و يا مسموميت‌هاي دارويي را نام برد. منظور از كم‌خوني‌هاي تغذيه اي كم‌خوني‌هايي است كه در اثر دريافت ناكافي مواد مغذي ايجاد مي‌شوند. از مهم‌ترين مواد مغذي جهت خون‌سازي كه كمبود آن‌ها موجب بروز كم‌خوني مي‌شود مي‌توان به آهن،‌ ويتامين ب 12 و اسيدفوليك اشاره كرد. از بين آن‌ها كم‌خوني ناشي از فقر آهن يكي از شايع‌ترين كم‌خوني‌هاي تغذيه‌اي است.

كم‌خوني ناشي از فقر آهن

فقر آهن يكي از شايع‌ترين اختلالات تغذيه‌اي در كشورهاي در حال توسعه و مهم‌ترين علت كم‌خوني تغذيهاي در كودكان و زنان در سنين باروري است كه با ايجاد گلبول‌هاي قرمز كوچك و كاهش ميزان هموگلوبين مشخص مي‌شود كه اين بيماري سبب اتلاف منابع و مراقبت‌هاي بهداشتي، كاهش بهره‌وري در اثر افزايش ميزان مرگ و مير ابتلا به بيماري در مادران و كودكان و بالاخره كاهش ظرفيت جسمي‌ و رواني در بخش بزرگي از جامعه مي‌شود.

ميزان نياز به آهن

ميزان نياز به آهن براساس سن، جنس و وضعيت فيزيولوژيكي افراد متفاوت است. مثلا زنان باردار به علت افزايش حجم خون، رشد جنين و جفت و ساير بافت‌ها به آهن بيشتري نياز دارند. به همين دليل بيش از سايرين در معرض خطر كم‌خوني قرار دارند. در شيرخواران در صورت سلامت مادران، ميزان آهن موجود در شير مادر براي 6ـ4 ماه اول زندگي كافي است. ولي در مورد نوزاداني كه با وزن كم متولد مي‌شوند، ذخاير آهن كم بوده و بايد از 3 ماهگي آهن اضافي به صورت قطره خوراكي خورانده شود. همچنين بستن پيش از موقع بند ناف نيز به اين دليل كه نوزاد را از يك سوم كل خونش محروم مي‌كند، خطر فقر آهن را افزايش مي‌دهد.

دلايل فقر آهن

دلايل گوناگوني براي كمبود آهن وجود دارد كه از آن جمله مي‌توان به علل زير اشاره كرد:

1 ـ دريافت ناكافي آهن به دليل رژيم غذايي مورد استفاده كه در آن آهن كمي ‌وجود دارد، مانند بعضي از رژيم‌هاي گياه خواري.

2 ـ جذب ناكافي آهن در اثر اسهال، كاهش ترشح اسيد معده، مشكلات گوارشي يا تداخلات دارويي و داروهايي مثل كلستيرامين، سايمتيدين، پانكراتين، رانيتيدين و تتراسايكلين).

3 ـ افزايش نياز به آهن براي افزايش حجم خون در دوران نوزادي، نوجواني، بارداري و شيردهي.

4 ـ خون‌ريزي زياد در دوران عادت ماهانه و يا در اثر جراحات يا ناشي از هموروييد (بواسير) يا بيماري‌هاي بدخيم و انگل‌ها. كمبود آهن در مردان بزرگسال معمولا در اثر از دست دادن خون است.

علايم كم‌خوني ناشي از فقر آهن

بعضي از علايم كم‌خوني فقر آهن عبارتند از: رنگ پريدگي پوست، زبان و مخاط داخل لب و پلك چشم‌ها، خستگي زودرس، سرگيجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها، حالت تهوع و در كم‌خوني شديد گود شدن روي ناخن(ناخن قاشقي).

درمان كم‌خوني ناشي از فقر آهن

براي درمان كم‌خوني از چند روش استفاده مي‌شود كه بهترين و كم‌خطرترين آن‌ها استفاده از مكمل‌هاي خوراكي است. درمان با نمك‌هاي ساده آهن مثل سولفات فروي خوراكي كاملا موثر بوده و به شكل قرص، كپسول يا مايع است و بايد مصرف آن‌ها تا چندين ماه ادامه يابد.

چنانكه اين قرص‌ها با معده خالي مصرف شوند جذب آن‌ها بهتر و بيشتر صورت مي‌گيرد، ولي در اين حالت سبب تحريك معده و بروز مشكلات گوارشي مي‌شوند. عوارض گوارشي ناشي از مصرف آهن نظير تهوع، دل پيچه، سوزش قلب، اسهال يا يبوست را مي‌توان به حداقل رساند، به شرطي كه آهن را با ميزان بسيار كم مصرف كرده و به تدريج به ميزان آن افزوده تا به حد مورد نياز بدن برسد. بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشي از آن كاهش يابند.
ويتامينCجذب آهن را افزايش مي‌دهد. به همين دليل معمولا مصرف ويتامين C به همراه آهن پيشنهاد مي‌شود. علاوه بر درمان دارويي بايد به ميزان آهن قابل جذب در غذا نيز توجه كرد. جذب آهن غذا اغلب تحت تاثير شكل آهن موجود در آن مي‌باشد. آهن موجود در پروتئين‌هاي حيواني مانند گوشت گاو، ماهي، پرندگان (آهن هم) بيشتر جذب مي‌شود، در حالي كه جذب آهن پروتئين‌هاي گياهي مانند سبزي‌ها و ميوه‌ها (آهن غيرهم) كمتر مي‌باشد. بايد توجه داشت كه ويتامينC جذب آهن سبزي‌ها و ميوه‌ها (آهن غيرهم) را بيشتر مي‌كند. مصرف چاي همراه يا بلافاصله بعد از غذا مي‌تواند جذب آهن را تاحدصفر تا پنج درصد كاهش دهد.

قهوه، تخم‌مرغ، شير و لبنيات، نان گندم، حبوبات (حاوي اسيد فيتيك) و فيبرهاي غذايي جذب آهن را به علت تشكيل كمپلكس‌هاي نامحلول كاهش مي‌دهند. بنابراين فرآورده‌هاي حاوي آهن، طي يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد از مصرف هر يك از اين مواد نبايد مصرف شود.

منابع غذايي آهن دار

منابع غذايي آهن‌دار عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهي، زرده تخم‌مرغ، سبزي‌هاي داراي برگ سبز تيره مانند جعفري، اسفناج و حبوبات، مثل عدس و لوبيا همچنين ميوه‌هاي خشك (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌هاي روغني.

عوامل افزايش دهنده جذب آهن و منابع غذايي آن‌ها:

1_ اسيد سيتريك و اسيد اسكوربيك يا ويتامين ث كه در آلو، خربزه، ريواس، انبه، گلابي، طالبي، گل كلم، سبزي‌ها، آب پرتقال، ليمو شيرين، ليمو ترش، سيب و آناناس وجود دارند مي‌توانند عوامل افزايش دهنده جذب آهن در بدن باشند.

2ـ اسيد ماليك و اسيد تارتاريك كه در هويج، سيب زميني، چغندر، كدوتنبل، گوجه فرنگي، كلم پيچ و شلغم موجود است نيز سبب افزايش جذب آهن مي‌شوند.

3ـ محصولات تخميري مثل سس سويا نيز در اين دسته از عوامل گنجانده مي‌شود.

توصيه‌هاي كلي زير را به كار ببنديد:

1ـ استفاده از غذاهايي كه غني از آهن مي‌باشند.

2ـ استفاده از منابع غذايي حاوي ويتامين ث هر وعده غذايي جهت جذب بهتر آهن (مثل پرتقال، گريب‌فروت، گوجه فرنگي، كلم، توت فرنگي، فلفل سبز، ليمو ترش)

3ـ گنجاندن گوشت قرمز، ماهي يا مرغ در برنامه غذايي.

4ـ پرهيز از مصرف چاي يا قهوه همراه يا بلافاصله بعد از غذا.

5ـ برطرف كردن مشكلات گوارشي و يبوست.

6ـ تصحيح عادات غذايي غلط (مثل مصرف مواد غير خوراكي مانند خاك، يخ) كه خود از علايم كم خوني فقر آهن مي باشند.

7ـ مشاوره با پزشك و متخصص تغذيه جهت پيشگيري به موقع و يا بهبود كم‌خوني.

8ـ استفاده از نانهايي كه از خمير ورآمده تهيه شده‌اند.

9ـ استفاده از خشكبار مثل توت خشك، برگه آلو، انجير خشك و كشمش كه منابع خوبي از آهن هستند.

10ـ استفاده از غلات و حبوبات جوانه زده.

11ـ شست و شو و ضد عفوني كردن سبزي‌هايي كه استفاده مي‌كنيد.

12ـ شستن كامل دستها با آب و صابون قبل از تهيه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج

13ـ مصرف روزانه يك قرص آهن از پايان ماه چهارم بارداري تا سه ماه پس از زايمان در زنان باردار.

14ـ مصرف قطره آهن همزمان با شروع تغذيه تكميلي تا پايان 2 سالگي در كودكان.

[mojrem2]

احساس خستگي

برخي از افراد از داشتن احساس خستگي شکايت مي کنند، البته اين احساس در برخي از بيماران به خصوص به دنبال يک عمل جراحي طبيعي است زيرا بدن آنها در حالت بازسازي قرار دارد افرادي که مورد شيمي درماني يا اشعه درماني قرار دارند نيز گاهي اخساس خستگي مي
نمايند. اين حالت به خاطر آن است که عضلات آنها به حالت اوليه برگردد و اين افراد احتياج به استراحت بيشتر و تغذيه مناسب دارند، اگر شما دچار اين نوع خستگي هستيد ممکن است ميل و اشتهاي کافي براي غذا خوردن نداشته باشيد. در چنين حالاتي پيشنهاد مي شود که ابتدا از يک نوشيدني مختصر استفاده نماييد و سپس غذاي خود را بخوريد در صورتي که در حرکت و فعاليت بدني مشکلي نداريد و از آن منع نشده ايد سعي کنيد بين وعده هاي غذايي فعاليت بدني مناسبي داشته باشيد و حداقل يک پياده روي مختصري انجام دهيد. زيرا ثابت شده که فعاليت بدني در بالا رفتن مقاومت بدن و سرعت بهبود و رفع خستگي ناشي از بيماري بسيارموثر است.

زماني که احساس خستگي زيادي داريد براي تغذيه خود چه مي کنيد؟

مسلم است براي فردي که شديدا احساس خستگي مي کند تهيه و آماده کردن غذا مشکل تر از خوردن آن مي باشد. در صورتي که شما مجبور هستيد شخصا غذاي خود را تهيه نماييد سعي کنيد بيشتر از غذاهايي که حاضر کردن آنها راحت تر است استفاده نماييد.

سوپ هاي آماده وقتي با گوشت تازه مرغ يا ماهي مخلوط شوند و در کنار آن ميوه ها و يا آب ميوه تازه يا کنسرو شده و لبنيات مانند شير و ماست و پنير باشد يک وعده غذاي خوب و کامل را شامل مي گردد. اگراحساس ضعف و خستگي شما مربوط به دوران بعد از عمل جراحي يا درمان است به تدريج نيرو و سلامت خود را به دست مي آوريد.
در چنين مواردي سعي کنيد در ابتدا با غذاهايي که پروتئين کمي دارند و مايع و رقيق هستند و راحت تر هضم مي شوند تغذيه خود را شروع کنيد و سپس تدريجا به صورت عادي و معمولي در آوريد. براي اطلاع بيشتر در مورد رژيم غذايي بعد از عمل جراحي به بخش هاي بعدي مراجعه نماييد. اگر شما متوجه شده ايد که در چه ساعاتي بيشتر احساس خستگي مي کنيد، مثلا بعد از شيمي درماني، اشعه درماني و غيره، سعي کنيد زمان غذا خوردن را کمي به عقب بيندازيد.
پيشنهاد کمک از طرف دوستان و اطرافيان خود را بپذيريد و احتياجات خود را به آنها بگوييد و مانع کمک آنها نشويد و توصيه هاي آنها را قبول کنيد، زيرا آنها علاقه مند هستند که براي شما کاري انجام دهند، به خصوص اگر تنها زندگي مي کنيد در مورد خريد و تهيه غذا و شستن ظروف از ديگران کمک بگيريد. يا از ظروف يک بار مصرف استفاده نماييد.

غذاهايي را انتخاب نماييد که ساير افراد خانواده هم مي توانند استفاده نمايند، در صورتي که غذاي شما از نظر ميزان نمک يا چاشني ها با سايرين تفاوت دارد، اين مواد را در انتهاي پخت و جدا نمودن غذا ي خود اضافه نماييد. غذاهايي راکه به عنوان تعارف براي شما مي آورند اگر با نوع رژيم غذايي شما مغايرتي ندارند بپذيرند، يا ليستي از غذاهاي مناسب را براي خود تهيه نماييد.

اگر صبح بعد از بيدار شدن و يا به علت خوب نخوابيدن در شب احساس خستگي مي کنيد مشکل خود را با پزشک در ميان بگذاريد و به توصيه هاي او عمل نمايد و هرگز خود سرانه از قرص هاي خواب آور استفاده ننماييد.

[mojrem2]

الکل احتمال بروز سرطان دهان را افزايش مي‌دهد

کارشناسان هشدار دادند با افزايش مصرف الکل موارد ابتلا به سرطان دهان نيز بيشتر شده است. ميزان تلفات ناشي از سرطان دهان از مجموع تلفات ناشي از سرطان رحم و بيضه در انگليس بيشتر است. سال گذشته 1600تن در اثر ابتلا به اين بيماري جان خود را از دست دادند. با اين حال ترک سيگار و الکل مي‌تواند در ‪75درصد موارد از بروز اين نوع سرطان پيشگيري کند.
ميزان ابتلا به سرطان دهان در انگليس در ‪10سال گذشته افزايش قابل توجهي يافته است. درحاليکه ميزان استعمال دخانيات به علت افزايش آگاهي مردم از خطرهاي سيگار براي سلامتي کاهش يافته است مصرف الکل بيشتر شده است.

مردم نمي‌دانند الکل مهمترين عامل بروز سرطان دهان است. الکل بعد از سيگار دومين عامل خطر است که چندان شناخته نشده نيست. در صورتي که هر يک از علايم زير به مدت بيش از سه هفته بهبود نيابد به پزشک يا دندان پزشک مراجعه شود.

ايجاد زخم يا اولسر در دهان

مشاهده قسمتهاي سفيد يا قرمز در دهان

درد بدون دليل در دهان يا گوش

برجستگي بي‌دليل در ناحيه گردن

درد يا زخم در ناحيه حلق

دشواري در بلع يا ناهنجاري در صدا

هر چه ميزان مصرف الکل بيشتر باشد شانس ابتلا به اين بيماري نيز افزايش مي‌يابد. با اين حال شواهد نشان مي‌دهد تشخيص زودهنگام اين بيماري شانس درمان موفقيت آميز را افزايش مي‌دهد.
سرطان دهان فقط يکي از بيماريهاي ناشي از مصرف الکل است. ساليانه‪5هزار مورد مرگ ناشي از سرطان را مي‌توان با افراط در مصرف الکل مرتبط دانست.

[mojrem2]

گرما زدگي و روشهاي مقابله با آن

بيماريهاي مـربوط به گرما هنگامي روي مي دهند كه دماي بـدن فرد از حد طبيعي خود افزايش مي يابـد. بدن انسان بطور عمده توسط منبسط ساختن عروق سطحي پوست و تعريق دماي افزايش يافته بدن را كاسته و سبب تنظيم و كنترل گرماي بدن مي گــردد. اما در آب و هواي مرطوب عملكرد تعريق مختل و كند شده و بدن ديگر قادر به خنك ساختن خود نميباشد. دو عـامل فعاليت بدني شديد و طولاني مدت و آب و هواي گرم

مسبب بيماريهاي مربوط به گرما هستند. همچنين زماني كه فرد دچار كم آبي در بدن خود ميگردد در معرض عوارض گرماي زياد قرار خواهد داشت زيرا در اين حالت غلظت خون بدن افزايش يافته و جريان خون كند ميگردد كه سبب اختلال در عملكرد ارگانهاي بدن مي شود. عوارض ناشي از گرما به قرار زير است:

1_ گرمازدگي خفيف
در اين حالت بدن بشدت عرق كرده و حجم خون كاهش مي يابد.

علايم: تعريق شديد-ضعف-سرگيجه-سردرد-حالت تهوع-استفراغ-افزايش ضربان قلب-كاهش فشار خون-پوست مرطوب،سرد و رنگ پريده-افزايش درجه حرات مركزي بدن تا 39-38 درجه سلسيوس.

درمان: انتقال بيمار به يك مكان خنك و سايه-دادن مايعات به بيمار براي جبران كم آبي بدن. براي جبران نمك بدن نيز بايد اندكي نمك (به نسبت يك قاشق چاي خوري نمك در يك ليتر آب) به آب اضافه كرد- لباسهاي فرد گرمازده را در آورده و يك ملحفه مرطوب دور بدن وي بپيچيد و يا توسط باد بزن مصدوم را باد بزنيد.

2_ گرمازدگي شديد

اين حالت بسيار خطرناك بوده و خطر مرگ را نيز ميتواند در پي داشته باشد. در اين حالت حرارت مركزي بدن از 40.5 درجه سلسيوس فراتر ميرود. در اين وضعيت اغلب ارگانهاي بدن در معرض آسيب بافتي قرار ميگيرند. گرمازدگي شديد يك وضعيت اورژانس بوده و دماي بدن فرد گرمازده بايد سريعا كاهش يابد. عدم درمان گرمازدگي شديد به تشنج، كما و مرگ منجر خواهد شد. گرمازدگي شديد علاوه بر اثرات سوء آن بروي سيستم عصبي همچنين كبد، كليه ها، قلب و عضلات را نيز در معرض آسيب قرار ميدهد.

علايم: پوست قرمز رنگ، داغ، رنگ پريده و خشك-ضربان تند و قوي-سردرد ضرباني-پريشاني و سرگيجه-تنفس كم عمق-مردمك چشم ممكن است متسع شده و به نور واكنش نشان ندهد.

عوامل ايجاد كننده: قرار گرفتن در زير آفتاب به مدت طولاني-فعاليت شديد بدن-كم آب شدن بدن.

درمان: تلاش براي كاهش حرارت بدن بايد بسرعت انجام گيرد: بيمار را به مكان خنك و سايه انتقال داده و لباسهايش را از تن جدا كنيد. روي دستها و پاها آب خنك ريخته و يا يك ملحفه خيس را دور بدن مصدوم بپيچيد- بيمار را در معرض باد قرار داده و يا توسط پنكه و يا باد بزن اقدام به خنك كردن وي كنيد. هنگامي كه روي دستها و پاها آب ميريزيد حتما دستها و پاها را شديدا ماساژ دهيد تا خون خنك شده به سمت نواحي مركزي بدن رانده گردد.

3_ گرفتگي عضلات

همان گرفتگي عضلات ميباشد كه عامل آن گرما ميباشد. اين حالت پس از فعاليت شديد بدني ايجاد ميگردد. درمان آن خوراندن مايعات كافي همراه با اندكي نمك (به نسبت 4/1 قاشق چايخوري نمك در يك ليوان آب) به مصدوم و انجام حركات كششي پس از آن ميباشد.
4_سنكوب گرما
اين حالت نوعي غش خفيف ميباشد كه به علت فعاليت شديد در آب و هواي گرم ايجاد ميگردد. بدن در تلاش براي افزايش دفع گرما از بدن اقدام به منبسط ساختن عروق سطحي پوست ميكند اما هنگامي كه اين
مكانيسم بسرعت انجام ميگيرد سبب كاهش جريان خون به مغز گشته و حالت غش را ايجاد ميكند.
علايم: سرگيجه- سردرد- افزايش ضربان قلب- حالت تهوع- استفراغ- غش و بي هوشي.
درمان آن مانند درمان گرمازدگي خفيف ميباشد.

5_ عرق سوز
در اين حالت نواحي خاصي در بدن (معمولا نواحي پوشيده شده توسط لباس) دچار خارش و سوزش شديد ميگردد. اين حالت بيشتر در آب و هواي گرم و مرطوب و در افراد خردسال، داراي فعاليت شديد، بيماران بستري و تب دار مشاهده ميگردد. اين عارضه معمولا پس از چند روز بخودي خود بر طرف ميگردد. هنگامي كه تعريق بدن افزايش مي يابد عرق به سلولهاي سطح پوست آسيب وارد ساخته و يك سد در مقابل خروج عرق ايجاد ميكند. بنابراين عرق در زير پوست به دام افتاده و تجمع مي يابد. در اين حالت برآمدگيهاي ريزي روي پوست ايجاد ميگردد. هنگامي كه اين برآمدگيهاي جوش مانند ريز ميتركند محتويات عرق تخليه گشته و فرد احساس سوزش ميكند.

درمان: هيچگاه از مواد كاهش دهنده تعريق و يا پودر بچه استفاده نكنيد اين عمل تنها علايم را تشديد ميكند. تنها از لوسيون كالامين (CALAMIN) و يا كرم هيدروكورتيزون (HYDROCORTISON 1%) استفاده كنيد.

اقدامات پيشگيرانه:
1_ در تابستان و هواي گرم لباسهاي سبك، گشاد و با رنگ روشن به تن كنيد.
2_ در طول روز آب كافي بنوشيد. 8 ليوان آب.
3_ در حين هر نوع فعاليت بدني در فواصل زماني معين به استراحت بپردازيد.
4_ خود را در برابر گرماي آفتاب با به سر گذاشتن كلاه و يا استفاده از چتر محافظت كنيد.
5_ فعاليتهاي شديد خارج از منزل را در ساعاتي كه هوا خنك تر ميباشد يعني پيش از 10 صبح و يا پس از 6 بعد از ظهر برنامه ريزي كنيد.

[mojrem2]

آب پرتقال موجب افزايش سطح HDL خون ميشود

نوشيدن سه ليوان آب پرتقال در روز موجب افزايش 21 درصدي سطح HDL خون ميشود. كلسترول خوب يا HDL ميتواند در جلوگيري از بروز حملات قلبي موثر باشد. نارنگي موجب كاهش سطح كلسترول خون مي شود.
البته اين بدين معني نيست كه هر كسي ميتواند روزانه سه ليوان آب پرتقال بخورد چون آب پرتقال هاي موجود در بازار حاوي مقادير زياد شكر هستند كه ميتواند براي سلامتي افرادي كه مستعد ابتلا به ديابت هستند مضر باشد.

مصرف پرتقال و نارنگي علاوه بر اينكه همان ميزان آب ميوه را در اختيار ما قرار ميدهد موجب ميشود كه بدن ما مقادير زيادي فيبر نيز دريافت دارد .آب مركبات حاوي فلاوونوئيد هايي به نام Hesperetin و Naringenin ميباشد كه اين مواد از ساخته شدن كلسترول در كبد جلوگيري به عمل مي آورند. البته مقدار اين مواد در پوست مركبات بيش از باقي جاهاست .

[mojrem2]

آيا بوي غذاها در شما ايجاد حالت تهوع مي کند؟

بعضي از افراد اظهار مي دارند که حتي بوي غذا ها در هنگام طبخ در آنها ايجاد حالت تهوع مي کند. براي رفع اين مشکل رههاي متعددي وجود دارد.

بگذاريد شخص ديگري غذا را طبخ نمايد و موقع طبخ غذا سعي کنيد در اتاق ديگري باشيد و حتي الا مکان دور از محل طبخ قرار گيريد. از غذاها و نوشيدني هايي که در شما حالت تهوع و استفراغ ايجاد مي کند، مانند قهوه سرخ شده و غذاهاي چرب و سرخ کرده که بيشتر از ساير غذاها در ايجاد تهوع موثر است، به خصوص در هنگام خواب اجتناب نماييد. از غذاهايي که آماده هستند و يا با مختصر حرارتي گرم و آماده مي شوند و يا از غذاهايي که احتياج به پختن ندارند استفاده نماييد.

مشکلات دهان و گلو

سطخ دهان و گلو در مقايسه با ساير قسمتهاي بدن از حسايت بيشتري برخوردار است عده اي از بيماران به خصوص آنهايي که مورد شيمي درماني و يا اشعه درماني قرار مي گيرند اغلب با مشکل درد در اين ناحيه مواجه هستند. به نظر مي رسد که اين مشکلات مستقيما در رابطه با درمان آنها باشد. جراحي در ناحيه سر و گردن باعث ايجاد مشکلاتي در جويدن و بلع غذا مي گردد. به خاطر داشته باشيد که قسمتي از اين مشکلات بستگي به نوع و نحوه خوردن و نوشيدن مايعات دارد. اگر با چنين مشکلاتي مواجه هستيد به توصيه هاي زير توجه فرماييد :اگر سطح دهان و گلوي شما درد ناک مي باشد، يا در جويدن و بلع غذا با مشکل مواجه هستيد، مشکل خود را با پزشک در ميان بگذاريد.
اگر احساس خشکي در دهان مي کنيد، از پزشک خود سوال نماييد که آيا اين حالت عارضه دارويي که مصرف مي کنيد مي باشد يا علت ديگري دارد؟

اگر زبان، دهان و يا گلوي شما خشک است و يا در اين نواحي زخم وجود دارد و يا احساس درد مي کنيد، فقط به دستورات پزشک معالج و پرستار خود عمل نماييد.

اگر جويدن و بلع غذا به علت وجود زخم و يا خشکي دهان براي شما مشکل است به توصيه هاي زير توجه نماييد :براي رفع خشکي دهان و ترشح بزاق بهختر است با پزشک مشورت کنيد. غذاهاي نرم را امتحان نماييد. غذاهي مورد علاقه خود را انتخاب کنيد و آنها را به شکل نرم درآورده ميل نماييد. براي نرم کردن غذاها از چرخ گوشت يا مخلوط کن و يا رنده استفاده نماييد.

اگر سوپ سبزيجات را دوست داريد، ابتدا سوپ را بپزيد، سپس آن را به شکل نرم درآوريد. توجه داشته باشيد که مزه غذاهايي که ابتدا پخته شوند و بعد نرم شوند بهتر است. ضمنا، له کردن غذاهاي پخته شده آسانتر است. گوشت را قبل از پختن به تکه هاي کوچک تقسيم کنيد و سپس به آنها ادويه اضافه کنيد و به شکل دلخواه خود بپزيد. اين عمل به له کردن غذا کمک مي کند.

براي نرم شدن غذاها مي توانيد از کره و يا سس هاي خانگي استفاده نماييد. موادي را که به آساني مي توان به شکل نرم در آورد انتخاب کنيد. مانند سيب زمسنس و تخم مرغ آب پز، پنير، ماکاروني، آرد غلات، ژلاتين، ماست، شير و خامه براي نرم کردن غذاها بسيار مفيد هستند. مي توانيد به کمک گوشت و ساير مواد تاس کباب و انواع خوراک و خورشت را تهيه نماييد. بعد از پختن آنها را له کنيد، براي نرم تر شدن اين غذاها از مقدار بيشتري آب استفاده نماييد. از غذاهاي خيلي شور و غذاهاي بسيار ترش استفاده ننمايند.

از ادويه هاي تند مانند پودر فلفل، جوز هندي و از سير و پياز و همچنين مواد سفت و خشن مانند سبزيجات خام و مواد سبوس دار خودداري نماييد. غذاها را به صورت ولرم و يا سرد ميل نماييد و ازصرف غذاهاي خيلي گرم خودداري نماييد. از مصرف غذاهاي خشک و سخت مانند نان تست خودداري کنيد. مگر آنکه آنها را به صورت مناسب و قابل تحمل درآوريد. زيرا اين قبيل غذاهاي سخت موجب خراشيدن بافت هاي حساس در دهان و گلو مي شوند.
عدهخ اي با خوردن غذاهاي سرد احساس تسکين مي کنند. اگر اين حالت در مورد شما نيز صادق است، بستني يا شير و دوغ خنک مصزف نماييد و يا مي توانيد به وسيله شير و آب ميوه هاي شيرين بستني يخي درست کنيد و ميل نماييد. براي نرم شدن بعضي از مواد خوراکي مي توانيد آنها را در چاي، قهوه، شيرکاکائو و يا آشاميدني هاي ديگر بخيسانيد.

عده اي از آب مرکبات و يا گوجه فرنگي استفاده مي کنند، مي توانيد از ميوه هايي مانند موز و گلابي کاملا رسيده و يا کمپوت هاي ميوه هاي شيرين مانند آلو، زرد آلو، هلو که راحت تر جويده مي شوند و يا به سهولت مي توان آنها را له نمود استفاده کنيد. گاهي اگر سر را به طرف عقب يا جلو حرکت دهيم، عمل جويدن آسانتر انجام مي شود شما اين کار را امتحان کنيد و در وضعيتي که احساس مي کنيد جويدن راحت تر است سر خودرا قرار دهيد.

براي آشاميدن و خوردن مايعات و غذاهاي نرم شده، از ني و ليوان استفاده کنيد و از قاشق استفاده نکنيد. دود سيگارر و مشروبات الکلي نيز موجب تحريک مخاط دهان و گلو مي شوند. اگر به ا ين مواد اعتياد داريد، براي ترک آنها به توصيه هاي پزشک خود توجه نماييد.

اگر هواي داخل منزل شما خشک است، از قرار دادن کتري يا وسيله مناسبي براي مرطوب نمودن هوا استفاده نماييد. البته استفاده از دستگاه بخور برقي ترجيح دارد زيرا موجب آلوده شدن هواي اطاق با گازهاي سمي نمي شود. براي مرطوب کردن سطح هاي دهان و گلوي خود و همچنين شستن باقي مانده غذا و برطرف کردن عوامل تحريک کننده، دهان خودرا با آب بشوييد. توصيه هاي تغذيه اي مي تواند در جهت افزايش کالري و مواد مغذي بخ شما کمک کند، براي بهره گيري از اين توصيه ها به بخش بعد مراجعه نماييد.

[mojrem2]

ميگرن سردردي آزاردهنده

بيش از 90 درصد افراد در طول عمر خود، سردرد را تجربه كرده اند.اكثر سردردها مدت زمان كوتاهي طول مي كشد. براي مثال ، سردردي كه به علت يك بيماري عفوني ايجاد مي شود، بعد از بهبود اين بيماري از بين خواهد رفت. اين نوع سردردها معمولا باعث نگراني نمي شوند؛ چون علت ايجاد آنها مشخص است ؛ اما سردردهايي كه چنين علت هاي مشخصي
ندارند، مي توانند منجر به نگراني و اضطراب شوند. خوشبختانه در اكثر موارد، علت ايجاد سردردها، موارد بدي چون وجود تومور مغزي يا سكته مغزي نيستند، بلكه آنها را مي توان با عنوان سردردهاي خوش خيم عود كننده طبقه بندي كرد اين سردردها مسوول ايجاد حداقل سه چهارم سردردها هستند بنابراين شايع ترين نوع سردردي هستند كه پزشكان هر روزه با آن مواجه مي شوند، اما اگر شرح حال درستي به پزشك ندهيد، او از كجا خواهد فهميد كه سردرد شما از نوع ميگرني است يا از نوع تنشي و يا بر اثر درد عضلات موضعي سر و گردن ايجاد شده است.

بنابراين بهتر است آگاهي كافي از بيماري ميگرن داشته باشيد. ميگرن را مي توان به صورت سردردهاي دوره اي كه از 4 ساعت تا 72 ساعت طول كشيده و همراه با تهوع يا استفراغ است ، تعريف كرد.بعضي حملات ميگرن با يك اورا aver يا پيش درآمد شروع مي شود، كه معمولا علايم بينايي هستند. اين نوع ميگرن را ميگرن كلاسيك مي نامند. در بين فواصل حملات ميگرن ، بيمار هيچ گونه سردرد يا ناراحتي ديگري ندارد.سردردهايي كه هر روز ايجاد مي شوند، ميگرن نيستند. نام ميگرن از كلمه همي كرانيا Hemicrania گرفته شده كه به معني يك طرف سر است ، گرچه بعضي سردردهاي ميگرني مي توانند همه جاي سر را هم درگير كنند.

ميگرن بيشتر از فقط يك سردرد است و سردرد و ميگرن لزوما اصلي ترين مشكل نيست. اكثر افراد هنگام حملات ميگرني ، كاملا بيمار مي شوند و نمي توانند به كارهاي روزمره شان ادامه بدهند.بعضي مبتلايان اين بيماري مجبورند در يك اتاق ساكت و تاريك ، بي حركت دراز بكشند، تا حمله ميگرني پايان يابد. بعضي از اين بيماران نمي توانند حتي فكر غذا خوردن را هم داشته باشند، چون حالشان به هم مي خورد، اما بعضي مبتلايان به ميگرن با غذا خوردن به تهوعشان پايان مي دهند.خواب آلودگي و رخوت ، علامت شايع اين بيماري است. فعاليت و عملكرد طبيعي معده مختل و باعث مي شود داروهايي كه براي تسكين ميگرن خورده مي شود، بخوبي جذب نشوند.گاهي اوقات يك حمله ميگرني با استفراغ به پايان مي رسد، اما در اكثر موارد، سردرد بعد از يك خواب خوب يا بتدريج تسكين مي يابد. يك حمله ميگرني مي تواند خيلي وحشتناك باشد.بيماراني كه تجربه اختلالات بينايي را به عنوان پيش درآمد حملات ميگرني دارند، از ايجاد دايمي اين اختلالات بينايي هراس دارند. اين افراد همچنين از ايجاد يك تومور مغزي يا سكته مغزي مي ترسند. خوشبختانه وجود چنين موارد خطرناكي نادر است و ساير علايم ممكن است قبل از بروز سردرد اتفاق بيفتد.

گرچه علايم ميگرن باعث بروز مشكلاتي مي شوند، اما علايمي نيستند كه تهديد كننده حيات باشند و بعد از پايان حملات ميگرني ، بدن دوباره به وضعيت طبيعي خود برمي گردد، تا حمله بعدي دوباره شروع شود.طول مدت حملات ميگرني : يك سردرد ميگرني معمولا بعد از 24 ساعت بهبود مي يابد. با اين حال مي تواند مدت آن از 4 ساعت تا 72 ساعت هم طول بكشد.اغلب بعد از بهبود سردرد، يك روز هم طول مي كشد تا بدن به حالت طبيعي برگردد و خستگي اي كه در اثر بيماري ايجاد شده از بين برود، با اين حال بعضي افراد، بعد از پايان يافتن يك حمله ميگرني احساس مي كنند حالشان حتي از قبل از بروز سردرد بهتر شده است.كودكان اغلب داراي حملات ميگرني شديد اما كوتاه مدتي هستند كه فقط چند ساعت طول مي كشد و بسرعت بهبود مي يابد. با افزايش سن ، از شدت حملات كاسته مي شود، اما به طول مدت آن افزوده مي شود و پيش درآمد حملات ميگرني نيز بيشتر مي شود.

تعداد حملات ميگرني: تعداد حملات ميگرني در افراد مختلف و حتي در يك فرد در زمانهاي مختلف ، تفاوت مي كند. حملات ميگرني مي توانند ماهي يك تا 2 بار اتفاق بيفتند، اما در بعضي افراد ممكن است حملات پشت سر هم ميگرن به صورت هفته اي يك يا 2 بار هم اتفاق بيفتد.اين حملات مي توانند به دنبال چند ماه يا چند سال بهبود كامل هم رخ دهد.
به طور كلي بعد از سن 55 سالگي از شدت و تعداد حملات ميگرني كاسته مي شود، با اين حال هميشه هم اين مطلب صدق نمي كند.

عوامل شروع كننده و برانگيزاننده

با وجود اين كه هنوز پزشكان نمي دانند بعضي افراد به ميگرن مبتلا مي شوند، اما مشخص شده است كه عواملي در شروع حملات ميگرني دخيل هستند.بسياري از افراد در روزنامه ها يا مجلات خوانده اند يا به آنها گفته شده است كه از خوردن موادي مثل پنير، شكلات يا فلفل خودداري كنند.متاسفانه براي اكثر مبتلايان ميگرن ، تنها نخوردن چند ماده غذايي براي جلوگيري از بروز حملات ميگرني كافي نيست.اين امر بدين دليل است كه عوامل شروع كننده در طي دوره اي از زنان ايجاد مي شوند و در تركيب با ساير موارد، باعث بروز حملات مي شوند. بنابراين مثلا وقتي شما از كار روزانه خسته هستيد، اگر اين نوع موادغذايي را مصرف كنيد، دچار حملات ميگرني خواهيد شد. عوامل شروع كننده ممكن است طي چند سال تغيير كنند.وقتي شما جوان تر هستيد، ممكن است استرس و بيخوابي از مهمترين علل شروع كننده حملات ميگرني باشند، اما وقتي سن شما بيشتر مي شود، مشكلاتي همچون گردن درد و پشت درد مي توانند نقش مهمي را در بروز حملات ميگرني ايفا كنند.غذاهاي خاص: حدود 20 درصد افراد مبتلا به ميگرن ، اظهار مي كنند كه خوردن بعضي غذاها باعث شروع حملات ميگرني آنها مي شود.

بيشترين غذاهايي كه باعث اين كار مي شوند، عبارتند از: شكلات ، پنير، ميوه هاي ترش و فلفل.

البته اين عدم تحمل بعضي غذاها را نبايد با آلرژي يا حساسيت غذايي اشتباه گرفت.بسياري از افراد بدون اين كه بدانند با خوردن اين غذاها دچار حملات ميگرني مي شوند يا خير، از خوردن اين غذاها پرهيز مي كنند.هر كسي كه فكر مي كند، ممكن است با خوردن يك غذاي خاص دچار اين نوع حملات شود، بايد به مدت 2 ماه از خوردن آن غذا پرهيز كند و با يادداشت كردن سردردهايش در اين مدت ببيند كه آيا با نخوردن آن غذاي خاص تغييري در سردردهايش ايجاد شده است يا خير.اگر تغييري در تعداد حملات ايجاد نشد، او مي تواند از آن غذا استفاده كند و غذاي ديگري را به مدت 2 ماه مصرف نكند و اين عمل را براي آن غذاي خاص نيز تكرار كند.

خوردن غذاي ناكافي: نخوردن يك وعده غذا، كم غذا خوردن يا خوردن غذاي شيرين مي تواند منجر به بروز حملات ميگرني شود. خوردن صحيح صبحانه اهميت زيادي دارد. بعضي مبتلايان ميگرن با خوردن غذاهاي مختصري بين وعده هاي غذايي از بروز حملات جلوگيري مي كنند. زيرا آنها مي دانند كه گرسنگي مي تواند موجب شروع حملات ميگرني شود.

تغيير در الگوي خواب:بيخوابي هاي شبانه ، كاركردن بيش از حد و ديرخوابيدن در شب مي تواند باعث خستگي بيش از حد و موجب بروز حملات ميگرني شود. برعكس ، گاهي خوابيدن بيشتر از حد هم مي تواند باعث بروز حملات شود.تغييرات هورموني در خانمها: بسياري از خانمها بروز حملات ميگرني خود را به دوره هاي ماهانه قاعدگي شان نسبت مي دهند.خوردن قرصهاي ضدبارداري مي تواند باعث تشديد ميگرن شود. با اين حال ، بعضي خانمها با خوردن اين قرصها از حملات ميگرني شان كاسته مي شود.يائسگي مشكل ترين دوره براي خانمهاي دچار ميگرن است ، اما تحقيقات كمي درباره اثر هورمون درماني در اين خانمها و ارتباط آن با ميگرن انجام شده است.

درد سر و گردن:كشيدگي و خستگي عضلات گردن و شانه ها، يك مشكل شايع است. بخصوص اگر شما كاري داريد كه بايد پشت ميز بنشينيد يا اين كه مجبوريد مسافت زيادي را رانندگي كنيد.درد موضعي در سر و گردن مي تواند باعث سردرد شود و به عنوان يك عامل شروع كننده در حملات ميگرني مطرح شود. همان طور كه بدن شما پيرتر مي شود، در استخوان ها تغييراتي ايجاد مي شود و مفاصل دچار آرتريت مي شوند.در بعضي موارد، مشكلات دندان ها (به خصوص دندان هاي عقل) و مفاصل فك مي تواند باعث تشديد ميگرن شود.

تمرينات ورزشي:تمرينات سخت ورزشي ، بخصوص اگر بدن شما به اندازه كافي ورزيده نباشد، مي تواند منجر به شروع حملات ميگرني شود، تمرينات منظم و بدون فشار بيش از حد مي تواند به پيشگيري از حملات ميگرني كمك كند.
سفر و مسافرت:در مسافرت هاي طولاني بخصوص اگر در الگوي خواب يا غذاخوردن شما تغييراتي ايجاد مي شود، مراقب باشيد.در اين موارد، هيچ گاه عجله نكنيد و وقت كافي در نظر داشته باشيد و هميشه چيزي براي خوردن همراه داشته باشيد، تا در صورت تاخير در خوردن وعده هاي غذايي ، آنها را مصرف كنيد.

استرس و فشار عصبي: نگران و هيجان ، نقش مهمي را در بروز حملات ميگرني ايفا مي كنند، اما ساير عوامل شروع كننده ميگرن همچون نخوردن يك وعده غذايي يا نخوابيدن به مقدار كافي نيز اغلب همراه با استرس هستند.

ساير عوامل شروع كننده: صداهاي بلند، نورهاي شديد و درخشان ، بوهاي شديد، تغييرات آب و هوا، محيط آلوده و دود آلود و اتاقهاي شلوغ و دم كرده مثل سالن سينما، همگي مي توانند در افراد حساس باعث شروع حملات ميگرني شوند. چرا بعضي افراد دچار ميگرن مي شوند و بقيه به اين بيماري مبتلا نمي شوند؟ درد يك راه طبيعي است كه به شما مي گويد چيزي اشتباه است و كمك مي كند از وارد آوردن آسيبهاي بيشتر به بدن خودداري كنيم.بنابراين يك حمله ميگرني شايد به عنوان يك نقش حفاظتي عمل مي كند و باعث مي شود ما از محيطهاي آلوده خارج شويم.به طور كلي اين عقيده وجود دارد كه در بعضي خانواده ها ميگرن بيشتر ديده مي شود. معمولا مادراني كه دچار ميگرن هستند، دخترانشان هم به اين بيماري گرفتار مي شوند، اما هنوز ژن خاصي كه مسوول بروز ميگرن باشد، كشف نشده است.

تشخيص ميگرن

از آنجا كه هيچ آزمايش خاصي براي ميگرن وجود ندارد و تشخيص براساس شرح حال بيمار و معاينه صورت مي پذيرد، تشخيص ميگرن مشكل است.سوالاتي از قبيل محل سردرد، تعداد دفعات آن ، نوع سردرد و عواملي كه باعث شروع سردرد مي شوند، مي تواند به تشخيص صحيح ميگرن كمك كند.ميگرن ، سردرد تنشي و درد عضلات موضعي ، مجموعا 90 درصد سردردهايي را كه به پزشكان مراجعه مي كنند، تشكيل مي دهند.وقتي اين سردردها به طور جداگانه رخ مي دهند، تشخيص آنها راحت است ، اما وقتي دو يا بيشتر اين سردردها باهم رخ مي دهند كه معمولا نيز اين چنين است تشخيص آنها مشكل مي شود. براي اين كه ساير علل سردرد كنار گذاشته شوند، از بيمار تقاضاي انجام سي تي اسكن يا ام.آر.آي MRI مي شود، تا مشخص گردد هيچ علت وخيمي باعث ايجاد سردرد نشده است.

راههاي پيشگيري از بروز حمله ميگرن

با دانستن اين كه چه چيزهايي مي توانند باعث بروز حملات ميگرني شما شوند، مي توانيد با انجام ندادن آنها، از شدت يا تعداد حملات خود، كم كنيد.يك دفتر يادداشت تهيه كنيد و به دقت زمان و تمام مسائلي كه قبل يا هنگام حمله رخ مي دهند را يادداشت كنيد. شما بايد نوشتن عوامل شروع كننده در اين دفتر يادداشت را تا هنگامي كه حداقل 5 حمله ميگرني رخ دهد، ادامه دهيد.سپس با مطالعه اين دفترچه ببينيد كه چه چيزهاي مشتركي در هر بار حمله ميگرني اتفاق مي افتد. اكنون مي توانيد با پرهيز از كارهايي كه به نظر شما باعث بروز حملات مي شوند، ببينيد كه آيا واقعا آنها مسوول بروز بوده اند يا خير.اگر حملات ميگرن شما به طور منظم در ساعات نزديك ظهر يا عصرها رخ مي دهند، احتمالا به علت گرسنگي هستند، بنابراين سعي كنيد كه با خوردن وعده هاي كوچك غذايي در بين وعده هاي اصلي ، از گرسنه شدنتان جلوگيري كنيد.

اگر شبها شام زود مي خوريد و وقتي صبحها از خواب بلند مي شويد، دچار حملات ميگرن مي شويد، احتمالا به علت گرسنگي است.بنابراين سعي كنيد شبها قبل از اين كه به رختخواب برويد، غذاي مختصر بخوريد تا صبح با گرسنگي از خواب بلند نشويد.خوردن بعضي غذاها مثل شكلات ، ميوه هاي ترش ، لبنيات و فلفل مي توانند به عنوان عوامل شروع كننده ميگرن مطرح باشند.

درمان : احساس خستگي ، خميازه كشيدن ، انجام كارها با بي دقتي و تحريك پذيري يا زودرنجي از علايم شايع پيش درآمد هستند.ساير علايم عبارتند از: احساس تشنگي ، گرفتگي عضلات گردن و حساسيت بيش از حد نسبت به نور و صدا. بعضي علايم پيش درآمد ممكن است به اشتباه به عنوان يك عامل شروع كننده ميگرن فرض شوند. شناسايي اين نشانه هاي پيش درآمد مي تواند بسيار مفيد باشد و با پرهيز از عوامل شروع
كننده ميگرن در اين زمان ، مي توان از بروز حمله جلوگيري كرد. هميشه چند قرص استامينوفن يا آسپرين همراه داشته باشيد تا در صورتي كه فكر مي كنيد حملات شروع خواهند شد، آنها را هر چه سريع تر مصرف كنيد.اهميت زيادي دارد كه قرصها هر چه زودتر خورده شوند، تا اثر بيشتري داشته باشند. بعد از بروز حمله ميگرني ، از فعاليت معده كاسته مي شود.بنابراين در جذب قرصهايي كه آن هنگام خورده مي شود، اختلال ايجاد شده و اين داروها بخوبي جذب نمي شوند.