منظور از سازمان فايل اين است كه اطلاعات در فايل چگونه ذخيره شده و سپس به
چه روش هايي مورد بازيابي قرار مي گيرند . يا بعبارت ديگر قانون حاكم بر نحوه
ذخيره و بازيابي داده ها و فايل را سازمان فايل گويند . حال به دو سازمان فايل
پرداخته مي شود : 1
سازمان فايل ترتيبي (sequential) . 2
سازمان فايل تصادفي (random) .
در سازمان فايل ترتيبي ، ركوردها به همان ترتيبي كه از ورودي خوانده ميشوند
در فايل قرار مي گيرند و در هنگام بازيابي ، به همان ترتيبي كه در فايل ذخيره
شده اند مورد دسترسي قرار مي گيرند . بعنوان مثال اگر صدمين ركورد فايل بخواهد
مورد دسترسي قرار گيرد، بايد 99 ركورد قبل از آن از فايل خوانده شوند. فايلهاي
ترتيبي معمولا" داراي يك فيلد كليد هستند . ( فيلد كليد ، فيلدي است كه بعنوان
شاخص ركورد مورد استفاده قرار ميگيرد ) و بر اساس آن ، مرتب ميباشند ( شكل 1 ).
بعنوان مثال در مورد دانشجويان ، شماره دانشجويي و در مورد كارمندان شماره
كارمندي ، فيلد خوبي براي شاخص فرد مي باشند .
شماره شناسايي نام موضوع درس نمره 12
Ahmad پاسكال 20 23
Ali پاسكال 15 34
Reza پاسكال 18 20 C Jafar 56
شكل (1) . نمونه اي از يك فايل ترتيبي
در سازمان فايل تصادفي ، به هر ركورد يك شماره اختصاص مي يابد . لذا اگر
فايل داراي n ركورد باشد ، ركوردها از 1تا nا شماره گذاري خواهند شد . وقتي كه
ركوردي در يك فايل با سازمان تصادفي قرار گرفت ، محل آن توسط يك الگوريتم پيدا
كننده آدرس ، كه با فيلد كليد ارتباط دارد مشخص مي شود . در اين صورت دو ركورد
با فيلد كليد مساوي ، نمي توانند در فايل تصادفي وجود داشته باشند . در سازمان
فايل تصادفي مستقيما" مي توان به هر ركورد دلخواه دسترسي پيدا كرد ( بدون اين
كه ركوردهاي قبل از آن خوانده شوند ) . شكل (2) نمونه اي از يك فايل تصادفي را
نمايش مي دهد .
شماره ركورد شماره شناسايي نام موضوع درس نمره 13
12 Ahmad پاسكال 20 20 C Jafar 56 20
24
23 Ali پاسكال 15 31
34 Reza پاسكال 18
ؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤ ؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤؤ ؤؤؤؤؤؤ اي از فايل تصادفي