آموزش رانندگی حرفه ای - تعویض دنده
شايد در نظر شما، موضوع تعويض دنده آنقدرها اهميت نداشته باشد كه فكر خودتان را با اين موضوع مشغول كنيد. اما در ورزشي مانند اتومبيلراني كه گاهي صدم ثانيهها تكليف قهرمان را مشخص مي كند، بايد تمام نكات را مد نظر داشت. در اين قسمت به چگونگي تعويض دنده در گيربكسهاي معمولي خودروهاي شخصي خواهيم پرداخت.
در رانندگي شهري اكثر رانندگان، دو مشكل عمده مشاهده ميشود. مشكل اول، طرز فكر هاليوودي مردم از خونسردي در رانندگي است! يعني فكر ميكنند راننده خونسرد و حرفهاي، فردي است كه دست راست خود را بر روي شيفتر نگه دارد و با دست چپ فرمان را كنترل كند. اما همانطور كه در بخش قبل ( فرمان گيري) توضيح داده شد، تا حد ممكن بايد دست خود را بر روي فرمان نگه داريد. اين را هم اضافه كنيم كه براي جلوگيري از خستگي دست، طرز نشستن پشت فرمان را تصحيح كنيد و اين كار را با نگه داشتن دست روي شيفتر و يا كناره پنجره انجام ندهيد. زماني كه احتياج به تعويض دنده بود، سريع دنده را عوض كنيد و دست خود را دوباره بر روي فرمان قرار دهيد. به ياد داشته باشيد نيمي از كنترل فرمان با دست راست انجام ميگيرد. اگر در پنجههاي دست احساس خستگي كرديد( اين مشكل از محكم نگه داشتن فرمان به وجود مي آيد. اگر در زماني كوتاه دچار اين مشكل ميشويد فشار زيادي به فرمان وارد كردهايد.( به قسمت فرمان گيري مراجعه شود)) به جاي قرار دادن دست روي شيفتر، فشار روي فرمان را كم كرده و پنجهها را تكان دهيد.
به ياد داشته باشيد هميشه امكان برهم خوردن تعادل خودرو وجود دارد ( مشكل فني و يا ضربه زدن خودروهاي ديگر در زمان مسابقه و يا تصادفات ناگهاني شهري) پس هميشه آماده عكس العمل باشيد. در نظر داشته باشيد در اين متون به آموزش رانندگي در پيست مي پردازيم و طريقه تعويض دنده در رالي مقولهاي نسبتا متفاوت است.
دومين عادت نادرست، گرفتن محكم شيفتر و تعويض بيش از حد سريع و ضربهاي است. اين كار علاوه بر آسيب زدن به قطعات خودرو، از سرعت تعويض دنده هم مي كاهد!! براي تعويض دنده كف دست بايد تقريبا صاف باشد و بر روي شيفتر قرار بگيرد و دنده سريع اما بدون ضربه و فشار عوض شود. توجه كنيد طرح و شكل شيفتر بسيار مهم است. تكرار مي كنيم، كف دست باز باشد و بر "روي" شيفتر قرار بگيرد.( نه به طوري كه مانند گرفتن فنجان در دست و يا نگه داشتن اهرم كنترل كننده هليكوپتر به نظر برسد!)
محل جا رفتن دنده ها را ميتوان به صورت حرف H در نظر گرفت. براي تعويض دنده از بالاي H به پايين آن، با كف دست و پنجهها اصطلاحا يك ليوان درست كنيد! كف دست بر روي شيفتر قرار بگيرد و با استفاده از كف دست و پايين انگشتان دنده را عوض كنيد. حركت آرام و در خط مستقيم باشد. از آنجايي كه مقدار جابجايي شيفتر زياد نيست، از مچ دست استفاده كنيد نه تمام دست. اگر براي تويض دنده احتياج به حركت بازو و كل دست داريد، فشاري كه به شيفتر وارد مي كنيد زياد است. ضربه نزنيد و خونسرد باشيد. سعي نكنيد دنده را سريعتر از حد ممكن عوض كنيد. (ممكن است دنده را آرام اما سريع تعويض كنيد و بعد از مدتي مشكلاتي در گيربكس مانند خرابي دنده برنجي ببينيد. در اينجا مشكل از تعويض بيش از حد سريع دنده است. در واقع سرعت پا براي گرفتن كلاج بالا اما سرعت دست پايين است. اين مشكل با نصب كوئيك شيفتر تا حد زيادي حل ميشود)
براي تغيير مكان شيفتر از پايين H به بالاي آن، دوباره دست خود را اصطلاحا به صورت ليوان درآوريد. اينبار زماني كه دست خود را بر روي شيفتر قرار داريد، بيشترين ارتباط بايد توسط پاشنه دست برقرار شود. در اين روش مچ دست كمي به طرف بالا خم مي شود و نيرو توسط بازو اعمال مي شود.
براي تعويض دنده از 2 به 3 يا 4 به 5 ، مسير حركت شيفتر بايد تا حدودي مورب باشد اما زياده روي نكنيد. حركت مارپيچ دست! و يا فشار زياد باعث كاهش سرعت تعويض مي شود.
ممكن است حرفهايي در مورد Speed Shifting و يا تعويض بدون كلاچ دنده و ... شنيده باشيد. رانندگان و مدارس اتومبيلراني حرفهاي بارها و بارها نشان داده اند كه تنها ارمغان اين روشها، بالارفتن احتمال ايجاد مشكل در گيربكس است.
منبع(carx1)
.