◄◄ دانــش ژنـــتــیـــک، پیشرفتها، چالش ها، کاربردها ►►

[Marichka]

سلام

خواهش می کنم. الان دقیق تر متوجه شدم. براتون می نویسم پاسخ ها و به ترتیب:

با سپاس فراوان

ببخشید از اینکه سوالاتم را تکرار می کنم. این دفعه با مثال هایی

1- مثلا ایا این امکان وجود دارد که در علم ژنتیک ما به مرحله ای برسیم که مثلا چشم های فلان شخص را که آبی است، با یک تغییر ژنتیکی چشم های همان فرد را سبز کنیم؟

در این مورد تا جایی که اطلاع دارم پاسخ منفی هست. چون اصولا به چیزی "تغییر ژنتیکی" میگیم که ژنتیک فرد رو تحت تاثیر قرار بده یعنی ژنوم موجود در تک تک سلولهای بدن فرد اون یک توالی خاص ژنیتیکی ش تغییر پیدا کنه که این هم فقط از طریق وراثت و در نسل بعد امکان پذیر هست.

چیزی که شما مد نظرتونه دیگه تغییر ژنتیکی نمیشه بلکه تغییر بیوشیمیایی میشه. یعنی مثلا میزان رنگدانه ی موجود در ماهیچه های مردمک چشم رو به وسیله ی یک بیو کمیکال تغییر بدن. اون وقت این تغییر در همون نسل آشکار میشه ولی احتمالش هست که تاثیر این ماده ی شیمیایی به نوعی از طریق رساناهای شیمیایی به قسمتهای مختلف بدن برسن، اندامهای مولد سلول جنسی رو تحت تاثیر قرار بدن و اون وقته که صفت به نسل بعد منتقل میشه.

نمونه ی این آزمایشها (البته غیر قانونی) در آلمان در زمان فرمانروایی رایش سوم انجام میشد عمدتا در نیروگاه آشویتس که الان هم اگر ویکیپدیا رو سرچ کنید تاثیرات ژنتیکی اون آزمایشها بعضا مشادهده میشه در نقاطی از آلمان. مثلا دهکده ای وجود داره که فراوانی دوقلوزایی اون هم تک جنس و دارای چشمان آبی خیلی زیاد هست که اون رو نتیجه ی آزمایشهای زمان نازیها می دونند. البته تا جایی که من سرچ کردم جزییات دقیقی از چگونگی این آزمایشها جایی منتشر نشده.

2- یک سوال کلی تر اینکه تغییرات ژنتیکی فقط در مورد جسم است؟ یا اینکه خلق و خو را نیز شامل می شود؟ یعنی ما می توانیم - البته یک روزی- مثلا ژن دروغ را از یک فرد حذف کنیم یا اینکه اضافه کنیم.

خوب این سوالتون خیلی گسترده هست و نیاز به توضیحات تخصصی زیاد داره که می دونم از حوصله ی بحث شما خارجه. ولی به طور خلاصه خصوصیات خلقی انسان هم تا جایی که امروز کشف شده بر روی ژن های فرد تعریف میشن. مثل قاتلین بالفطره و ... بنابراین امکانش هست با دست ورزی ژنتیکی روزی خلق و خوی انسانها هم بتونه تحت کنترل در بیاد. ولی؛ همونطور که گفتم نیاز به توارث هست و تغییر ژنتیکی در نسل والدین نمودی پیدا نمی کنه.

این نکته رو هم طبق مشاهدات خودم اضافه می کنم: ببینید طبیعت نهاد بسیار تغییر پذیر و سازگار شونده ای هست. و این یعنی این که هیچ چیز در اون مطلق نیست. اگر طی تکامل صفت خلقی خاصی مثل دروغ گفتن به وجود اومده هیچ تضمینی وجود نداره که در صورت حذف شدن دوباره به وجود نیاد. چون ممکنه شرایطش فراهم بشه و در انتخاب طبیعی دوباره پیروز بشه.

البته بازم میگم بحث در مورد نمود ژنتیکی صفات خلقی خیلی گسترده هست. اگر علاقمند بودید در تاپیک جدید مطرح بفرمایید.

3- آیا تغییرات ژنتیکی شامل موراد اکتسابی نیز هست؟ مثلا می شود کاری کرد که فرد بدون اکتساب علم، با یک تغییر ژنتیکی مثلا زبان انگلیسی را خود به خود فرا بگیرد؟

4- یک مثال هم در مورد تغییرات ظاهری.مثلا می شود کاری کرد که خرگوش کله اش مثل شیر شود و ...

پرسش 3 و 4 رو با هم پاسخ میدم با استفاده از یک مثال ساده.
ببینید واحدهای زیستی که ما توی طبیعت می بینیم دقیقا مثل ساختمون ها و بناهایی هستن که توی یک شهر وجود دارن. مثلا شما وقتی بلندترین برج دنیا رو در دبی می بینید که داره ساخته میشه مطمئن هستید که پی بنا با اون چیزی که مثلا برای ساخت استادیوم آزادی استفاده شده تفاوت زیادی داره! یا مثلا پی سازی یک استخر با پی سازی یه پل هوایی. و سوال شما در اینجا مثل این می مونه که بگیم آیا میشه روی پل هوایی برج درست کرد.

البته مثالم چندان دقیق نیست ولی مقصودم اینه که اگر شما موجودی رو به شکل شیر یا خرگوش می بینید معنیش اینه که بی نهایت فرایند ژنتیکی - فیزیکی - زیستی - شیمیایی - تکاملی و ... دست به دست هم دادن تا این موجود به این صورت به وجود اومده. همونطور در مورد یادگیری مهارت ها مثل زبان انگلیسی.

بر این اساس به نظرتون میشه کل اون فرایندها، پیوندها و ساختارها رو چنان در یک موجود تغییر داد که مثلا سر شیر و بدن خرگوش داشته باشه؟ یا بدون پیش نیازها مهارتی فرابگیره؟

البته اینم بگم در علم هیچ چیز غیر ممکن نیست و اگر پیش نیاز این تغییرات فراهم بشه (یعنی موادی که بتونن سلول رو چنان در کنترل بگیرن که به جای سنتز مواد طبیعی بره به سمت تولید مواردی متفاوت که در نهایت عضوی متفاوت ایجاد می کنه) ممکنه چنین مواردی هم داشته باشیم. ولی منطق طبیعت آهسته کاری هست و هر اقدامی رو که مغایر با این آهسته کاری صورت بگیره (توسط انسان و علم و ...) پس میزنه و اونجاست که نتایج غیر از چیزی میشن که انتظار میره!


ببخشید می دانم که سوال هایم یک مقداری چاشنی تخیل هم دارد، که البته دلیل دارد.

موفق باشید

[Royce]

راستی هنوز علم اونقدر پیشرفت نکرده که بشه قبل از تولد نوزاد خصوصیات دلخواهمونو انتخواب کنیم و در شکل گیری نوزاد تاثیر داشته باشه؟
مثلا شکل ظاهری نوزاد؟

[hopee]

دوستان یه سوالی داشتم ،
اگه سریال پنجمین خورشیدو دیده باشید (صرف نظر از تخیلی بودنش) ، میدونید که یکی از بازیگرا(محسن) با وجود اینکه هر بار پدرش یکی دیگه بود با همون قیافه ظاهر شد ، میخواستم ببینم از لحاظ علم ژنتیک قابل توجیحه ؟

[Marichka]

سلام

سریال رو ندیدم! یه مقدار بیشتر توضیح میدین؟

ممنونم

[hopee]

سلام

سریال رو ندیدم! یه مقدار بیشتر توضیح میدین؟

ممنونم

ببینید داستان فیلم در دو دوره مختلف اول تو سال 1364 و بعدش تو سال 1388 اتفاق میفته ، تو این فیلم نقش اول فیلم (محسن) با یه کتیبه میتونه در زمان سفر کنه و بره به 24 سال بعد .
اولین بار که میره سال 88 میبینه خواهرش با یه مردی عروسی کرده و بد بخت شده و یه پسر به نام محسن(مهدی سلوکی) داره .
دوباره برمیگرده سال 64 و نمیذاره خواهرش با اون مرد عروسی کنه و خواهرش با یه مرد دیگه عروسی میکنه .
وقتی دوباره میاد سال 88 میبینه که خواهرش دیگه بدبخت نیست و همون محسن رو (مهدی سلوکی) با اینکه با یکی دیگه عروسی کرده داره که فقط یه مقدار تیپش عوض شده .
میخواستم ببینم امکان داره با اینکه پدرش تغییر کرده بازم همون خصوصیات رو داشته باشه ؟

[Marichka]

سلام

شرمنده اینجا از دیدم دور موند این همه وقت!

والا این داستانش که درصد تخیلش خیلی خیلی بیشتر از علمش هست.

ولی در کل امکان این که فردی با داشتن والد متفاوت خصوصیات مشابه (با موقعی که از والد خاص دیگه ای به وجود اومده) نشون بده بسته به این هست که در حالت A (حالت اولی که توضیح دادین) چند درصد از صفات غالب و آشکارش رو از مادر گرفته باشه. به بیان ساده یعنی اگر فرد وقتی از آمیزش A به وجود میاد اگر از لحاض ظاهری (فنوتیپی) به مادرش برده باشه این امکان که توی آمیزش B شبیه مادرش بشه وجود داره (که اونم باز بستگی داره که در آمیزش دوم صفات پدر نسبت به صفات مادر چه حالتی داشته باشن (غالب، مغلوب و ...)

البته همونطور که گفتم احتمال وقوع چنین حالتی بسیار بسیار کم هست و به خاطر همین گفتم بیشتر تخیلی به نظر میاد تا علمی!

موفق باشید

[saeeddz]

محققان ژاپني در بررسيهاي خود کشف کردند که حداقل در 8 درصد از ژنوم هر يک از انسانها مقداري از ژنوم ويروسها وارد شده است و بنابراين تمام انسانها مقداري ويروس دارند.

دانشمندان دانشگاه اوزاکا نشان دادند که تمام ژنهاي انسان متعلق به خود وي نيست بلکه بخش قابل توجهي از اين ژنوم (حدود 8 درصد) تکه اي از يک ويروس است. به خصوص اين ژنها متعلق به يک گروه قديمي از ويروسهايي هستند که ميليونها سال قبل به ژنوم انسان حمله کرده اند.
اين محققان براي دستيابي به اين نتايج، نمونه DNA انسان و ساير پستانداران شامل فيلها، جوندگان و ميمونها را بررسي کردند.
درون زايي سازي (endogenization) به همانند سازي توالي ژنتيکي خارجي در ژنوم ميزبان گفته مي شود و زماني اتفاق مي افتد که ژنهاي ويروسي در کروموزمهاي سلولهاي توليد مثل ادغام شوند. به اين ترتيب اين DNA بيگانه مي تواند از والدين به فرزندان منتقل شده و کاملا وارد ژنوم ميزان شود.
يکي از اين ويروسها "برناويروس" نام دارد که به نظر مي رسد نام خود را از شهر برن آلمان گرفته است. در حقيقت در سال 1885 اين ويروس به صورت يک اپيدمي وارد اين شهر شد.
اين ويروس به مغز بعضي از پرندگان و پستانداران و به خصوص اسب و گوسفند آسيب مي رساند و علاوه بر اين مي تواند انسان را هم آلوده کند. کد ژنتيکي اين ويروس به تازگي شناسايي شده است.
براساس گزارش نيچر، اين محققان 234 ژنوم را بررسي کردند و تواليهاي مشابهي از ژنوم برناويروس را در پستانداران مختلف پيدا کردند. اطلاعات به دست آمده نشان داد که "درون زايي سازي" ژنوم اين ويروس در گونه هاي مختلف پستانداران و بين 40 ميليون تا کمتر از 10 ميليون سال قبل ايجاد شده است.
اين دانشمندان شباهتهاي زيادي را ميان ژني که نوکلئوپروتئين ويروسي را رمزگذاري مي کند و دو ژن انسان به نامهاي EBLN-1 و EBLN-2 پيدا کردند.
نتايج اين کشف مي تواند اطلاعات جديدي را در تائيد اين فرضيه که بيماريهايي مثل اسکيزوفرني در اثر يک حمله ويروسي قديمي در انسان ايجاد شده است ارائه کند.

[AAKOJ]

محققان ژاپني در بررسيهاي خود کشف کردند که حداقل در 8 درصد از ژنوم هر يک از انسانها مقداري از ژنوم ويروسها وارد شده است و بنابراين تمام انسانها مقداري ويروس دارند.

دانشمندان دانشگاه اوزاکا نشان دادند که تمام ژنهاي انسان متعلق به خود وي نيست بلکه بخش قابل توجهي از اين ژنوم (حدود 8 درصد) تکه اي از يک ويروس است. به خصوص اين ژنها متعلق به يک گروه قديمي از ويروسهايي هستند که ميليونها سال قبل به ژنوم انسان حمله کرده اند.
اين محققان براي دستيابي به اين نتايج، نمونه DNA انسان و ساير پستانداران شامل فيلها، جوندگان و ميمونها را بررسي کردند.
درون زايي سازي (endogenization) به همانند سازي توالي ژنتيکي خارجي در ژنوم ميزبان گفته مي شود و زماني اتفاق مي افتد که ژنهاي ويروسي در کروموزمهاي سلولهاي توليد مثل ادغام شوند. به اين ترتيب اين DNA بيگانه مي تواند از والدين به فرزندان منتقل شده و کاملا وارد ژنوم ميزان شود.
يکي از اين ويروسها "برناويروس" نام دارد که به نظر مي رسد نام خود را از شهر برن آلمان گرفته است. در حقيقت در سال 1885 اين ويروس به صورت يک اپيدمي وارد اين شهر شد.
اين ويروس به مغز بعضي از پرندگان و پستانداران و به خصوص اسب و گوسفند آسيب مي رساند و علاوه بر اين مي تواند انسان را هم آلوده کند. کد ژنتيکي اين ويروس به تازگي شناسايي شده است.
براساس گزارش نيچر، اين محققان 234 ژنوم را بررسي کردند و تواليهاي مشابهي از ژنوم برناويروس را در پستانداران مختلف پيدا کردند. اطلاعات به دست آمده نشان داد که "درون زايي سازي" ژنوم اين ويروس در گونه هاي مختلف پستانداران و بين 40 ميليون تا کمتر از 10 ميليون سال قبل ايجاد شده است.
اين دانشمندان شباهتهاي زيادي را ميان ژني که نوکلئوپروتئين ويروسي را رمزگذاري مي کند و دو ژن انسان به نامهاي EBLN-1 و EBLN-2 پيدا کردند.
نتايج اين کشف مي تواند اطلاعات جديدي را در تائيد اين فرضيه که بيماريهايي مثل اسکيزوفرني در اثر يک حمله ويروسي قديمي در انسان ايجاد شده است ارائه کند.

فکر کنم این گفته ها ، مطالب ذکر شده در میکروب شناسی جاوتز را نقض می کند . چون تو بخش ژنتیکش گفته که تا به حال ویروس فلور طبیعی در بدن انسان یافت نشده . دوستان در این مورد اطلاعاتی خاص دارند یا نه ؟
در کل عاشق این مبحثم که چرا ویروس ها بر خلاف باکتری ها جز فلور طبیعی نیستند و یا هستند که ما نمیشناسیم ؟؟؟؟
با این خبر یاد گذتشه ها افتادم . تشکر دوست عزیز

[Marichka]

سلام

"فلور" طبیعی به مجموعه ارگانیسم مستقل ولی همزیست با یک موجود گفته میشه. یعنی باکتریهایی که بر روی پوست بدن، مخاط دستگاه گوارش و ... به طور طبیعی زندگی می کنن و از فرآورده های بدن استفاده و یه چیزهایی رو در مقابل برای بدن تامین می کنن.

این که ویروس جزئی از ژنوم انسان باشه منظور این نیست که مثلا ویروس داره توی سلولها به طور مستقل زندگی می کنه و رابطه ی همزیستی با سلول داره. بلکه منظور این هست طی پروسه ی تکامل مشابه همون مسیری که طی اون میتوکندریها در سلولهای عالی جایگیر شدن، احتمال میره که بخشی از ماده ی ژنتیکی انسانها هم در طول فرگشت از جایگیر شدن بخشی از ماده ی ژنتیکی ویروسها و جایگزین شدن اونها با توالی های اصلی ژنوم انسانی به وجود اومده باشه.

ممنونم

[Rahe Kavir]

آموزش- گروه سلامت - مريم غفاري:
ژن كم‌شنوايي، ژن بسيار شايعي است و ازدواج فاميلي يكي از عوامل مهم بروز كم‌شنوايي و ناشنوايي در كشور است
دكتر محمد اجل‌لوئيان، فلوشيپ جراحي گوش و رئيس مركز كاشت حلزوني بيمارستان بقيه‌الله به همشهري گفت: ژن كم‌شنوايي حتي در افراد سالم هم وجود دارد و ۹۰درصد ناشنوايان از پدر و مادر شنوا به دنيا مي‌آيند؛ يعني ژن كم‌شنوايي، ژن بسيار شايعي است اما ازدواج فاميلي يكي از عوامل مهم بروز كم‌شنوايي و ناشنوايي در كشور است.

وي افزود: متأسفانه در كشور ما ناشنوايان مانند ديگر معلولان جسمي، حركتي و حسي با مشكلات عديده‌اي روبه‌رو هستند. دكتر اجل لوئيان مهم‌ترين علل بروز ناشنوايي را 3 مرحله قبل از تولد، حين تولد و بعد از تولد ذكر كرد و گفت: قبل از تولد، ازدواج فاميلي و عوامل ژنتيك، ابتلاي مادر به سرخجه و ديگر بيماري‌هاي عفوني مي‌تواند به كم‌شنوايي يا ناشنوايي منجر شود.

وي افزود: نوزاد حين تولد مي‌تواند به‌علت كمبود اكسيژن و شرايط نامناسب وضع حمل مادر دچار اين مشكل شود و پس از تولد عوامل بسياري مي‌تواند تأثيرگذار باشد. ابتلاي كودك به بيماري‌هايي نظير اوريون، عفونت‌ها، مننژيت، يرقان (زردي)، عفونت‌هاي درمان‌نشده گوش، ضربه شديد به گوش، قرار گرفتن نوزاد در برابر صوت غيراستاندارد و مواردي از اين قبيل كه در ابتلاي فرد به كم‌شنوايي يا ناشنوايي تأثير دارد.

به گفته وي، يكي از چالش‌هاي بزرگ در درمان اختلالات شنوايي حسي عصبي اين است كه براي كم‌شنوايي‌هاي ناشي از تخريب سلول‌هاي مويي حلزون يا مراكز عصبي بالاتر، درمان قطعي وجود ندارد و تنها با استفاده از اقدامات توانبخشي مثل سمعك، جبران تقريبي اين اختلالات ميسر مي‌شود.

در عين حال در مواردي كه سلول‌هاي مويي كاملا از بين رفته و قابل بازسازي نيست راهي جز كاشت الكترود حلزوني وجود ندارد.وي افزود: بيش از 250‌ميليون فرد ناشنواي مادرزاد در كل دنيا وجود دارند كه اين ناشنوايي عموماً ناشي از انهدام گيرنده‌هاي حسي شنوايي (سلول‌هاي مويي) و اعصاب مربوط به آنهاست.

كار اصلي سلول‌هاي مويي كه در داخل حلزون گوش داخلي قرار دارند اين است كه ارتعاشات مكانيكي صوت را تبديل به پيام‌هاي الكتريكي مي‌كنند، سپس اين پيام‌ها از طريق عصب شنوايي به مغز مي‌رسند.

زماني كه سلول‌هاي مويي آسيب ببينند، فرد دچار كم‌شنوايي يا ناشنوايي مي‌شود؛ البته گاهي ممكن است پس از رفع علت، اين سلول‌ها مجدداً بازسازي شده و به فعاليت خود ادامه دهند اما در اكثر موارد چنين امكاني وجود ندارد و كم‌شنوايي، دائمي خواهد بود.
دكتر اجل لوئيان گفت: بررسي ژني نشان داد كه تمامي سلول‌هاي تكثير شده، خصوصيات تبديل‌شدن به سلول‌هاي گوش داخلي و بافت‌ها و ارگان‌هاي مربوط را دارند.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد، دانشمندان براي نخستين بار، از اندام شنوايي جنين انسان، سيستم سلول‌هاي بنيادي با قابليت تكثير و تبديل و بازسازي شدن را استخراج كرده‌اند، كه مي‌توان از اين سلول‌ها براي مطالعه روي تكامل عصب شنوايي و سلول‌هاي مويي و درمان ناشنوايي با استفاده از سلول بنيادي بهره برد.

علل افت شنوايي در بالغين

افت شنوايي در بالغين مي‌تواند علل مختلفي چون بيماري‌ها، عفونت، داروهاي اتوتوكسيك، در معرض نويز قرار گرفتن، تومورها، تروما و پير گوشي داشته باشد. اين افت شنوايي مي‌تواند با وزوز هم توأم باشد. اما وزوز به خودي خود و بدون كم‌شنوايي هم مي‌تواند بروز كند.

برخي علل كم‌شنوايي در بالغين به اين شرح است:

اتوسكلروزيس: بيماري‌اي كه كپسول گوش مياني و به‌ويژه تحرك استخوانچه ركابي (‌يكي از 3 استخوانچه گوش مياني‌) را متأثر مي‌سازد.

بيماري منير: اين بيماري بخش غشايي گوش داخلي را درگير ساخته و با علائمي چون كم‌شنوايي، سرگيجه و احساس صدا در گوش (‌وزوز) توأم است.

دارو‌ها: دارو‌هايي كه در كنترل و درمان بيماري‌هاي مختلف به كار مي‌روند، مي‌توانند براي گوش اثر سمي داشته باشند. از آن جمله آنتي بيوتيك‌هاي آمينوگليكوزيد (مثل استرپتومايسين، نئومايسين و كانامايسين) ساليسيلات‌هايي چون آسپيرين (‌درصورت استفاده با دوز بالا‌)، ديورتيك‌هاي حلقوي ( از جمله لازيكس و اتاكرينيك اسيد) و دارو‌هاي مورد استفاده در شيمي درماني ( ازجمله سيس پلاتين، كربوپلاتين و نيتروژن موستارد).

اكوستيك نوروما: نوعي تومور گوش است كه منجر به افت شنوايي مي‌شود. اكوستيك نوروما از عصب 8 مغزي ناشي شده و نخستين علامت آن احساس كم‌شنوايي در يك گوش توأم با احساس پري در همان گوش است.

علاوه براين،تروما هم مي‌تواند سبب افت شنوايي شود. از جمله تروماها مي‌توان به شكستگي استخوان تمپورال، سوراخ شدن پرده گوش توسط جسم خارجي و تغييرات ناگهاني فشار هوا اشاره كرد.

افت شنوايي ناشي از سن، پيرگوشي ناميده مي‌شود.اين بيماري توأم با دژنراسيون گوش داخلي (حلزون)است.پيرگوشي همچنين ممكن است ساير بخش‌هاي سيستم شنوايي را نيز درگير سازد. افت شنوايي ماهيتي پيش‌رونده داشته و نخست فركانس‌هاي بالا را درگير مي‌سازد. چنانچه روند بيماري بعد از 20‌سالگي آغاز شود حدود 55 تا 65‌سالگي فركانس‌هاي گفتاري درگير خواهد شد.

استفاده از هندزفري با صداي شديد باعث افت شنوايي مي‌شود

استفاده زياد از هندزفري و هدفون براي برخي از افراد به‌صورت عادت درمي‌آيد و اين امر باعث مي‌شود سيستم‌هاي حساس گوش داخلي كه تعداد زيادي از سلول‌هاي ظريف مويي شكل در آن قرار دارد صدمه ببيندكه اين امر به‌تدريج موجب كاهش حساسيت گوش به صداهاي بلند خواهد شد.

دكتر اجل لوئيان گفت: از بين رفتن سلول‌هاي مويي باعث تغيير آستانه شنوايي گوش مي‌شود و افراد به صداهاي بلند عادت مي‌كنند؛ وزوز گوش يا صداهاي آزاردهنده در گوش از ديگر عوارض استفاده از سيستم‌هاي گوشي (هندزفري و هدفون) است.

وي ادامه داد: استفاده از هندزفري و هدفون حين انجام ورزش هيچ خطري را ايجاد نمي‌كند و نكته‌اي كه بايد توجه شود اين است كه افراد نبايد هنگام ورزش كردن صداي لوازم صوتي مورد استفاده را زياد كنند.

اين متخصص گوش و حلق و بيني اظهار كرد: شدت صدا در هنگام استفاده از هندزفري و هدفون بستگي به ميزان شنوايي فرد دارد و افراد بايد سعي كنند از كمترين شدت صوتي هنگام استفاده از اين سيستم‌ها بهره گيرند.