سلطان سلیمان قانونی و دوران طلایی حکومت عثمانی
سلیمان قانونی یکی از مشهورترین سلاطین عثمانی است، که در سال 900هـ در شهر طرابوزان بدنیا آمد. پدر وی در آن هنگام والی آنجا بود. سلیمان همراه با محبت علم و ادب و علما و فقها رشد یافت و از همان دوران جوانی به جدیت و وقار معروف بود.وی در سن 26 سالگی عهده دار سلطنت شد. سلیمان اول در همه‌ی امور بسیار تأنی می‌کرد، و در اجرای آن هیچ عجله‌ای به خرج نمی‌داد، بلکه به عمق موضوع فکر می‌کرد و سپس تصمیم می‌گرفت و اگر پس از آن دستوری از سوی وی صادر می‌شد، دیگر از آن باز نمی‌گشت.وی در ادارات دولت عثمانی تعدیلاتی انجام داد؛ وضعیت افراد جامعه را از ادیان و نژادهای مختلف مشخص نمود، و با علمای ربانی عصر خویش برای وضع قوانین اداری که می‌بایست برگرفته شده از شریعت سلامی می‌بود به مشورت نشست.یکی از مهمترین کارهای وی وضع قانون دولت عثمانی به نام «قانون سلیمان نامه» است، که «ابوالسعود أفندی» صاحب تفسیر، در این امر با سلطان مشارکت بسیاری داشت. پس از وضع قوانین، سلطان آن را به بهترین نحو تطبیق نمود، و از آنجا بود که به سلیمان قانونی معروف گشت.گفته شده وی نامه‌های خویش را با آیه‌ی {إِنَّهُ مِن سُلَيْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ} (نمل/ 30) شروع می‌کرد، تا تیمنی به نبی الله سلیمان علیه السلام باشد. حتی مورخان نیز به خاطر لشکر عظیم و هیبت وی او را سلیمان زمان وصف نموده‌اند. یکی از شعرا در هنگام متولی شدن خلافت این شعر را در وصف او سرود:قل للشياطين البغاة اخسأوا قد أوتى المُلك سليمانُ(شیاطین سرکش را بگو که خفه شوند، که ملک به سلیمان رسید!)سلیمان اول با مردمِ خویش بسیار مهربان و رئوف بود، و 600 نفر را از زندان مصر آزاد ساخت. امنیت و عدالت در دوران حکومت وی انتشار یافت، و در رفع ظلم و ستم و بدعت تلاش نمود.وی در میان سلاطین مسلمان بیشترین جهاد و غزوات را در ناحیه‌ی اروپا داشته است و لشکر وی توانست تا قلب اروپا پیش برود.خطر وی برای اروپا تا حدی بود که مورخ آلمانی، «هالمر» می‌گوید: "این سلطان (سلیمان قانونی) از صلاح الدین ایوبی برای ما خطرناک‌تر است" و مورخ انگلیسی، «هارولد» می‌گوید: "روز مرگ سلیمان، از روزهای عید نصاری بود".مدت حکومت وی در بین سلاطین عثمانی از همه بیشتر است. او توانست در طول دوران حکومت خویش مساحت امپراتوری عثمانی را به چندین برابر افزایش دهد، به گونه‌ای که شمال افریقا را فتح نمود، و در اروپا بر مجارستان غالب شد و وین و بلگراد را نیز فتح کرد.
جهاد سلطان سلیمان قانونی
سلطان سلیمان قانونی موفق شد، وسعت حکومت عثمانی را تا سه قاره بکشاند؛ وی در فتوحات خویش بیش از 360 قلعه‌ی جنگی را فتح کرده است، که تا به حال این رقم برای کسی دیگر ذکر نشده است؛ پس با ما باشید تا جهاد و فتوحات وی را به شکل خلاصه بیان کنیم.
الف- خاموش کردن شورش‌ها
استقلال برخی از اقالیم مانند مصر و شام از جمله مشاکلی بود که سلیمان قانونی در آغاز حکومتش با آن مواجه بود. وی نخست در فکر پایان دادن به این فتنه بود. وی توانست در طی چهار سال نخست حکومت خویش به این شورش‌ها پایان دهد، و فکر استقلال را از سر آن‌ها به در کرد. از جمله‌ی این افراد می‌توان جان بردی الغزالی در شام، و احمد شاه در مصر را نام برد و همچنین قلندر چلپی در مناطق قونیه و مرعش که نزدیک به سی هزار شیعه از پیروان این شورش بودند.پس از خاموش شدن این فتنه‌ها، سلطان سلیمان استراتژی جنگی خویش را برای گسترش فتوحات در اروپا متمرکز نمود
.ب- فتح بلگراد (25 رمضان 926هـ)
هنگامی که سلیمان قانونی بر کرسی خلافت نشست، نخست به پادشاهان اروپا نامه نوشته، و آن‌ها را به پرداخت جزیه‌ی مقرر شده در پیمان‌نامه‌ی پدرش (سلطان سلیم اول) امر نمود، ولی هنگامی که فرستاده‌ی سلطان به مجارستان رسید، پادشاه مجارستان وی را به قتل رساند.سلطان سلیمان از شنیدن این خبر بسیار خشمگین شده و گفت: آیا سفیر دولت اسلامی را می‌کشد؟! آیا پادشاه مجارستان مرا تهدید می‌کند؟!سلطان آن شب را به صبح نکرد تا اینکه لشکر خویش را به همراه کشتی‌های جنگی برای فتح بلگراد آماده ساخت. بلگراد در آن دوران به عنوان دروازه‌ی اروپا و قلعه‌ی مسیحیان شناخته می‌شد. پس از سقوط قسطنطنیه، این شهر جایگانه بزرگی نزد نصاری داشت.جالب است که بدانیم سلطان محمد فاتح در دوره‌ی خویش برای فتح بلگراد اقدام نمود ولی موفق به این فتح نشد، و این جمله را بر زبان آورد که: امیدوارم خداوند به دست یکی از نوه‌هایم این فتح را عملی سازد.سلطان سلیمان قانونی همراه با لشکر دلاورش پس از دو ماه و نیم محاصره، سرانجام در دوم رمضان سال 927 هجری قلعه‌ی بلگراد را فتح نمود، سپس در 26 رمضان همان سال وارد شهر شد، وی دستور داد تا از بالای قلعه اذان داده شود. خبر سقوط این شهر رعب و ترس نصاری را بیشتر کرد و راهبان مسیحی از این واقعه بسیار وحشت‌زده بودند.سلطان سلیمان تا روز عید فطر در این شهر باقی ماند و نماز عید را در یکی از بزرگترین کلیساهای شهر که به مسجد تبدیل گشته بود، بر پا داشت. اما متأسفانه این شهر نیز بعدها مانند اندلس از دست مسلمانان خارج شد.
ج- فتح جزیره‌ی رودس (13 صفر 929هـ)
رودس یکی از جزایر یونان است که در آن زمان تبدیل به مقر و پایگاه گروهی از صلیبیان جنگجو به نام «سواران قدیس یوحنا» یا همان «سواران مالت» (Sovereign Military Order of Malta) شده بود، این گروه زیر نظر پاپ در رومانی بودند. این دسته از مسیحیان تعصب شدیدی علیه مسلمانان داشتند. قلعه‌ای که در شکل زیر مشاهده می‌کنید، مربوط به جزیره‌ی رودس است، که به دست سلطان سلیمان قانونی فتح شد.
دستاوردهای فرهنگی و تمدنی در دوران سلطان سلیمان قانونی
دوران سلطان سلیمان قانونی دوره‌ی طلایی امپراتوری عثمانی به شمار می‌آید. در این دوران نه تنها جهاد و فتوحات پیشرفت کرده بود، بلکه جنبش علمی و فرهنگی و تمدنی نیز از جنبه‌های گوناگون رشد شایانی نمود.هنر معماری در این دوره رشد بسیاری کرد. یکی از مهندسان معماری به نام «معمار سنان» مساجد و قصرها و بیمارستان‌ها و حمام‌ها و مدارس بزرگی را به شیوه‌ی معماری جدید در این دوره برای سلطان سلیمان بنا نهاد.«نجم الدین الغزی» در کتاب «الکواکب السائرة» ذکر کرده است که روزی سلطان سلیمان رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ را به خواب می بیند، که وی را به ساخت مسجد جامع امر می‌نماید، و به مکان آن نیز اشاره می‌کند. هنگامی که سلطان از خواب بیدار شد به معمار سنان دستور داد تا در آن محل مسجد بزرگی بنا کنند. این مسجد، به «مسجد سلیمانیه» معروف است و در زیبایی بی‌نظیر است، و در کنار آن مدارس بزرگی بنا شد که در آن به تدریس علوم حدیث پرداخته می‌شد.
وفات سلطان سلیمان قانونی
سلطان سلیمان قانونی در اواخر عمر خویش با وجود آنکه پا به سن پیری گذاشته بود، در میدان‌های نبرد شرکت می‌کرد. وی در اواخر عمرش به مرض نقرس (التهاب مفصل) مبتلا شد، و نمی‌توانست بر اسب سوار شود، ولی با این وجود باز در مقابل دشمن اظهار قدرت می‌کرد.سلطان سلیمان قانونی سرانجام در تاریخ 20 صفر 974هـ (5 سبتامبر 1566م) در سن هفتاد و چهار سالگی دارفانی را وداع گفت؛ وی در آن هنگام در یکی از جبهه‌های نبرد مشغول جهاد بود؛ وقتی خبر فتح را به سلطان رساندند، وی که در حال جان دادن بود خداوند را ستایش نمود و گفت: اکنون مرگ خوش است!
منبع : عصر اسلام
جواب بصورت نقل قول
