خونريزي و هماتوم زيرسختشامه
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
خونريزي و هماتوم زير سختشامه عبارت است از خونريزي كه باعث تجمع خون و لخته (هماتوم) در زير خارجيترين غشا از سه غشاي پوشاننده مغز ميگردد. دو نوع هماتوم زيرسختشامه وجود دارد. هماتوم حاد زيرسختشامه در فاصله كمي پس از آسيب شديد به سر ايجاد ميگردد. هماتوم مزمن زيرسخت شامه، عارضه است كه ممكن است هفتهها تا ماهها پس از آسيب به سر ايجاد شود. آسيب ممكن است چنان ضعيف بوده باشد كه بيمار آن را به خاطر نياورد.
علايم شايع
سردردهاي راجعه كه هر روز بدتر ميشوند.
خوابآلودگي، گيجي، تغييرات ذهني يا منگي متغير
ضعف يا كرختي يك طرف بدن
اختلالات بينايي
استفراغ بدون تهوع
مردمكهايي به اندازه متفاوت (گاهي اوقات)
علل
آسيب به سر
عوامل افزايشدهنده خطر
پس از موارد زير آسيب بيشتر رخ ميدهد:
استفاده از داروهاي ضد انعقاد از جمله آسپيرين
سوء مصرف الكل
استفاده از داروهاي روانگردان
پيشگيري
به طرق زير از آسيب به سر اجتناب كنيد:
در اتومبيل از كمربند ايمني استفاده كنيد.
در ورزشهاي تماسي يا هنگام راندن دوچرخه يا موتور، از كلاه ايمني محافظ سر استفاده كنيد.
پس از استفاده از داروهاي روانگردان و خوابآور، رانندگي نكنيد.
عواقب مورد انتظار
ميزان بهبود به سلامت عمومي، سن، شدت آسيب، سرعت درمان و وسعت خونريزي يا لخته بستگي دارد. پس از برداشتن لخته، بافت مغز كه تحت فشار قرار گرفته است، معمولاً به آهستگي گسترش مييابد تا به فضاي اوليه خود برگردد. در بهترين شرايط، دورنماي خوبي دارد.
عوارض احتمالي
مرگ يا آسيب مغزي پايدار شامل فلج نسبي يا كامل، تغييرات رفتاري و شخصيتي و مشكلات گفتاري.
درمان
اصول كلي
آزمونهاي تشخيصي ميتوانند شامل بررسيهاي آزمايشگاهي خون و مايع مغزي ـ نخاعي، راديوگرافي، اسكن راديوسكوپيك و سيتياسكن باشند.
بستري شدن در بيمارستان براي درمان اورژانس
جست و جوي جراحي و برداشتن لخته
داروها
داروهاي كاهنده تورم داخل جمجمه.
فعاليت
استراحت در بستر هنگام بستري در بيمارستان
پس از درمان، بيماران بايد در حد توان خود، فعاليت كنند. فوراً كار و ورزش را آغاز كنيد. در هنگام خستگي استراحت كنيد. در صورتي كه تكلم. كنترل عضلات دچار آسيب شده باشد، بيماران ممكن است به فيزيوتراپي يا گفتار درماني نياز پيدا كنند.
رژيم غذايي
بيشتر بيماران غالباً در طور مرحله حاد به تغذيه داخل وريدي يا به تغذيه با لوله معدهاي نياز خواهند داشت و سپس ميتوانند در حد تحمل از غذاي معمولي استفاده كنند.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان دچار آسيب سر شده باشيد (هرچند خفيف به نظر برسد) و هر يك از علايم خونريزي زير سخت شامه ايجاد شود. اين، يك اورژانس است!
اگر در طول يا پس از درمان هر يك از موارد زير رخ دهند: ـ تب ـ زخم جراحي، قرمز، متورم يا حساس به لمس گردد. ـ سردرد بدتر شود.
حمله قلبي (انفاركتوس عضله قلب)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
حمله قلبي عبارت است از مرگ سلولهاي عضلاني قلب در اثر كاهش يا توقف جريان خون سرخرگهاي قلب. غالباً در افراد بالاي 40 سال رخ ميدهد. اين بيماري در مردان شايعتر است، اما ميزان بروز آن در خانمها نيز رو به افزايش گذاشته است.
علايم شايع
درد قفسه سينه يا احساس «سنگيني، فشردگي يا لهشدگي» در قفسه سينه
دردي كه از ميان قفسه سينه به جناغ و گاهي به آرواره، گردن، بازوها، بين دو كتف يا بالاي شكم نيز تير ميكشد.
احساس نزديكي مرگ
تنگي نفس
تهوع و استفراغ
تعريق
منگي
ضعف
احساس خفگي
علل
بسته شدن نسبي يا كامل سرخرگهاي قلب توسط لخته خون، گرفتگي يا انقباض عروقي؛ يا اختلال شديد در ضرباهنگ قلب
عوامل افزايش دهنده خطر
سيگار كشيدن
چاقي
استرس
بالا بودن سطح كلسترول بد خون، يا پايين بودن سطح كلسترول خوب خون
بالا بودن فشارخون / ديابت
رژيم غذايي پر از چربيهاي اشباع شده
سابقه خانوادگي بيماري سرخرگهاي قلب
اكثراً انجام كارهاي نشستني و نداشتن فعاليت بدني كافي
ورزش در گرماي زياد يا سرما و باد
پيشگيري
حتيالمقدور اجتناب از يا كنترل عوامل خطر
عواقب مورد انتظار
با درمان اورژانس و بستري كردن بيمار در بخش مراقبتهاي ويژه قلبي (سيسييو)، اكثر بيماراني كه دچار اولين حمله قلبي خود شدهاند بهبود مييابند. تأخير در درمان غالباً مرگبار خواهد بود. پس از رفع خطر بايد 8-4 هفته فرصت داد تا بهبودي حاصل شود. تكرار حمله قلبي امري شايع است.
عوارض احتمالي
نامنظم بودن ضرباهنگ قلب شوك؛ التهاب پردههاي دور قلب
نارسايي احتقاني قلب
جمع شدن مايع در فضاي دور ريهها
لخته شدن خون در سياهرگهاي عمقي
آمبولي ريوي
پاره شدن ديواره بين بطني يا ديواره خارجي قلب
آنوريسم (بيرونزدگي) ديواره بطن
خطر حمله قلبي در آينده
درمان
اصول كلي
اگر هرگونه علامتي از حمله قلبي را داريد، فوراً كمك پزشكي بخواهيد. توجه داشته باشيد كه داروهاي حلكننده لخته تنها در ساعات اوليه حمله مؤثر خواهند بود.
اگر فردي كه دچار حمله قلبي شده است بيهوش است و نفس نميكشد: ـ با فرياد كمك بخواهيد و وي را ترك نكنيد. ـ از يك نفر بخواهيد اورژانس را خبر كند. ـ فوراً تنفس دهان به دهان را شروع كنيد. ـ اگر ضربان قلب وجود ندارد، ماساژ قلبي بدهيد. ـ تا زماني كه كمك نرسيده باشد عمليات احيا را ادامه دهيد. به هنگام بستري شدن در بيمارستان:
بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل نوار قلب، اسكن راديواكتيو با تكنسيم 99، آنژيوگرافي (عكسبرداري از رگها با اشعه ايكس به كمك تزريق ماده حاجب درون آنها)، و اندازهگيري آنزيمهايي كه از عضله قلب آسيب ديده به درون خون آزاد ميشود.
اكسيژن و داروهاي مختلف
امكان دارد براي به كار انداختن قلب نياز به تحريك الكتريكي وجود داشته باشد.
شايد جراحي (كار گذاشتن دستگاه ضربانساز، آنژيوپلاستي با بادكنك كوچك، يا جراحي بايپاس سرخرگهاي قلب)
داروها
داروهايي كه به سرعت لختههاي خون را حل ميكنند (بايد در عرض 3-1 ساعت از زمان بروز حمله داده شوند).
داروهاي ضد درد
داروهاي ضد بينظمي قلب و داروهاي ضد آنژين صدري، مثل مسدودكنندههاي بتا آدرنرژيك يا مسدودكنندههاي كانال كلسيمي، براي پايدار كردن نامنظمي ضربان قلب
داروهاي ضد انعقاد براي جلوگيري از تشكيل لخته خون
نيتروگليسيرين براي گشاد كردن سرخرگها و افزايش خونرساني قلب
داروي ديژيتال براي تقويت انقباضات عضله قلب و پايدار كردن ضربان قلب
فعاليت
به هنگام بهبودي، كارهاي روزمره خود را تدريجاً از سر گيرد. قبل از آغاز مجدد فعاليت جنسي يا رانندگي با پزشك خود مشورت نماييد.
در صورت در دسترس بودن، در يك برنامه بازتواني قلبي شركت كنيد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي كمچرب (چربي بايد كمتر از 20% كل كالري دريافتي را تأمين كند) و پر فيبر
وزن خود را در حد مطلوب نگاه داريد. اگر اضافه وزن داريد، يك رژيم لاغري مناسب و تأييد شده توسط پزشك بگيريد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم حمله قلبي را داريد. اين يك مورد اورژانس و تهديدكننده زندگي است!
اگر به هنگام بهبودي يكي از موارد زير رخ دهد: ـ دردي كه با داروهاي تجويز شده خوب نشود. ـ تنگي نفس يا سرفه به هنگام استراحت ـ تهوع، استفراغ، اسهال، تب ـ خونريزي از لثهها يا ساير جاها ـ تپش قلب يا جا افتادن يك ضربان قلب
حمله ايسكميك گذرا (tia)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
حمله ايسكميك گذرا عبارت است از كاهش موقتي خونرساني به بخشي از مغز. بخش آسيبديده مغز موقتاً كاركرد طبيعي خود را از دست ميدهد. بيشتر، افراد بالاي 40 سال مبتلا ميگردند. بهبودي تقريباً هميشه كامل است.
علايم شايع
علايم زير مختصر هستند و از چند دقيقه تا چند ساعت طول ميكشند:
از دست رفتن كاركرد عضلات در يك طرف بدن
سردرد
گيجي
گزگز در اندامهاي فوقاني و تحتاني
كرختي
اختلال بينايي يا كوري گذرا در يك چشم
منگي
غش بدون كاهش هوشياري
تكلم مختل يا عدم توانايي تكلم
علل
حملات ايسكميك گذرا ناشي از انسداد نسبي يك شريان كوچك مغز يا يك شريان بزرگتر (معمولاً شريان كاروتيد در گردن) هستند كه خون را به شريانهاي مغز ميرساند. انسداد غالباً حاصل يك لخته كوچك از قلب يا رگ خوني است كه رها ميشود و به مغز ميرسد. اين امر باعث كاهش موقتي جريان خون به بخشي از مغز و ايجاد علايم شبيه سكته مغزي ميگردد.
عوامل افزايشدهنده خطر
سيگار كشيدن
سابقه طبي شخصي يا خانوادگي فشار خون بالا و تصلب شرايين
ديابت شيرين
حمله قلبي
بيماري قلبي
پليسيتمي (پرخوني)
پيشگيري
حداقل 3 بار در هفته ورزش كنيد تا از وضعيت قلبي ـ عروقي خوبي برخوردار شويد.
او توصيههاي قسمت رژيم غذايي پيروي كنيد.
سيگار نكشيد.
مرتب فشار خون خود را كنترل كنيد. اگر بالا باشد، براي درمان جهت كاهش آن، از توصيه پزشك بهره گيريد.
آسپيرين روزانه ممكن است كمك كند. از پزشك خود در اين مورد سؤال كنيد.
عواقب مورد انتظار
حملات ايسكميك گذرا معمولاً نشانههايي از يك سكته مغزي قريبالوقوع هستند. اين حملات بايد درمان شوند تا خطر سكته مغزي در آينده كه ممكن است باعث آسيب مغزي خطرناك و پايدار گردد، كاهش يابد.
احتمال وقوع حملات ايسكميك گذرا وجود دارد. شخص ممكن است دچار چندين حمله در روز يا تنها 3-2 حمله در چند سال گردد. علايم هر حمله ممكن است مشابه يا كاملاً متفاوت از ساير حملات باشند. در برخي بيماران، علايم بدون باقي گذاشتن آسيب پايدار مكرراً ظاهر ميشوند.
عوارض احتمالي
سكته مغزي. بدون درمان حدود 50% از بيماران دچار حمله ايسكميك گذرا در عرض 5 ساله دچار سكته مغزي ميشوند.
درمان
اصول كلي
آزمونهاي تشخيصي ميتوانند شامل آزمونهاي آزمايشگاهي خون، نوار قلب (روش تشخيصي بيماريهاي قلب با اندازهگيري فعاليت الكتريكي قلب)، راديوگرافي قلب، ريهها و جريان خون (آنژيوگرافي) و سونوگرافي باشند.
درمان ممكن است شامل داروها، كنترل عوامل خطرزا (ديابت شيرين، پرفشاري خون، بيماري قلبي و غيره) و تغيير شيوه زندگي باشد.
سيگار را ترك كنيد. براي كمك به ترك، از مشاوره استفاده كنيد؛ به گروههاي حمايتي ملحق شويد يا ساير روشها را بيابيد.
جراحي (اندآرتركتومي) براي برداشتن پلاكها (رسوبات چربي) از شريانهاي كاروتيد در گردن
داروها
ضد انعقادها مثل وارفارين براي كاهش تشكيل لختههاي خوني
آسپيرين روزانه. آسپيرين ميتواند تشكيل لخته را چنان كاهش دهد كه احتمال ايجاد سكته مغزي به دنبال حملات ايسكميك گذرا را كاهش دهد. آسپيرين در مردان مؤثرتر از زنان به نظر ميرسد.
تيكلوپدين براي افرادي كه نميتوانند آسپيرين بخورند.
فعاليت
اگر مكرراً دچار حمله ايسكميك گذرا ميشويد، رانندگي نكنيد؛ در اماكن مرتفع كار نكنيد و با ماشينآلات كار نكنيد.
رژيم غذايي
از يك رژيم غذايي طبيعي و كاملاً متعادل استفاده كنيد كه نمك و چربي و بهويژه چربي اشباع شده كمي داشته باشد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر خود يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم حمله ايسكميك گذرا را داشته باشيد.
اگر پس از تشخيص علايم حمله ايسكميك گذرا عود كنند و بيش از 2 ساعت پايدار بمانند.
جدا شدن جفت قبل از زايمان
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
جدا شدن جفت قبل از زايمان عبارت است از جدا شدگي جفت از ديوارة رحم به طور ناقص در سه ماهة آخر بارداري. لازم به يادآوري است كه تمامي مواد مغذي و نيز اكسيژن از راه جفت به جنين ميرسند. اگر جفت زودتر از موعد به طور ناقص از ديوارة رحم، زندگي جنين، در خطر ميافتد. درمان به شدت جداشدگي، وضعيت جنين و مدت زماني كه از بارداري گذشته است، بستگي دارد.
علايم شايع
جدا شدگي جفت از ديوارة رحم به مقدار كم:
خونريزي
درد مختصر يا تنها احساس ناراحتي
جنين سالم ميماند جداشدگي جفت از ديوارة رحم به مقدار زياد:
خونريزي شديد
درد شديد در پايين شكم يا پايين كمر
سفت شدن شكم و احساس درد در شكم به هنگام لمس شكم
شوك (در اين حالت قلب تندتر ميزند، تنفس تندتر ميشود و به بيمار حالت منگي يا گيج زدن دست ميدهد).
زجر جنين؛ به طوري كه ضربان قلب جنين قابل شنيدن نباشد.
انعقاد خون در داخل رگهاي بدن ـ به هنگام جدا شدن جفت، برخي مواد از آن به خون مادر وارد ميشوند و باعث انعقاد گستردة خون در داخل رگهاي مادر ميشوند.
به علت مصرف شدن بيش از حد مواد انعقادي در داخل رگهاي بدن مادر و ناكافي بودن آنها براي بند آوردن خونريزي، امكان دارد خونريزيهايي در نقاط مختلف بدن ديده شوند، مثلاً خونريزي از بيني، خونريزي در ادرار، خونريزي از نواحي زخم شده، خونريزي به داخل پوست، پديد آمدن نقاط گرد و قرمز رنگ در پوست
علل
هنوز علت مشخصي پيدا نشده است.
عوامل افزايش دهندة خطر
زياد بودن فشار خون
سيگار كشيدن
سن بالاتر از 35 سال
زياد بودن تعداد بارداريهاي قبلي
در يكي از بارداريهاي قبلي همين وضعيت رخ داده باشد.
وارد آمدن ضربه مستقيم به رحم
وجود يك بيماري مزمن مثل ديابت (مرض قند)
مصرف الكل يا مواد مخدر (به خصوص كوكايين)
استفاده از دماسنجهاي مقعدي يا وسيلة مخصوص تنقيه
پيشگيري
اگر باردار هستيد، فعاليتهايي را انجام دهيد كه پيش از بارداري انجام ميداديد و به آن عادت داشتيد. فعاليت شما نبايد شديدتر از آن حد باشد.
تا حد امكان از عوامل خطر اجتناب ورزيد.
البته با توجه به اينكه علت دقيق اين وضعيت هنوز معلوم نشده است، هيچ راه تضمين شدهاي براي پيشگيري از آن وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار
اگر جداشدگي جفت زياد شديد نباشد، و با انجام اقدامات فوري، پيش آگهي مادر و جنين خوب است.
عوارض احتمالي
شوك يا خونريزي به حدي كه زندگي مادر را به مخاطره اندازد.
مرگ جنين و مادر
آسيب به مغز جنين 17% ـ 10% از مادراني كه دچار جداشدگي جفت قبل از زايمان ميشوند، در يكي از بارداريهاي آينده دچار اين وضعيت خواهند شد.
درمان
اصول كلي
جدا شدگي جفت قبل از زايمان يك اورژانس است، اما معمولاً زمان براي اخذ توصيههاي لازم با تلفن و ترتيب دادن انتقال بدون خطر به بيمارستان به حد كافي وجود دارد. اگر جداشدگي جفت خفيف باشد، امكان دارد كه بتوانيد پس از معاينه به خانه باز گرديد و در تخت استراحت نموده و تحت مراقبت دقيق قرار بگيريد.
به غير از موارد خفيف، بستري در بيمارستان ضروري است.
جراحي براي تولد نوزاد به روش سزارين يا گاهي اوقات زايمان طبيعي
داروها
اگر زايمان فوري ضروري باشد، براي شروع شدن و تسريع زايمان از اكسيتوسين استفاده ميشود.
تزريق وريدي مايعات (سرم درماني) ممكن است ضروري باشد.
امكان دارد كه براي جايگزين كردن خون از دست رفته نيازي به تزريق خون باشد.
فعاليت
اگر معلوم شد كه جداشدگي خفيف بوده و شما ميتوانيد در خانه تحت مراقبت باشيد، تا زمان قطع خونريزي و رفع ساير علايم، در تخت استراحت نماييد. فعاليتهاي عادي خود را تا زماني كه دستورالعمل اختصاصي جهت آن داده نشده است از سر نگيريد.
رژيم غذايي
اگر در خانه در حال استراحت هستيد، رژيم غذايي عادي خود را ادامه دهيد.
اگر در بيمارستان بستري هستيد، امكان دارد كه تا زمان تصميمگيري دربارة عمل جراحي، يك رژيم منحصراً مايعات براي شما تجويز شود. در صورتي كه مشخص شد كه جراحي احتمالاً انجام نخواهد شد، جامدات اضافه خواهند شد. علت اتخاذ اين روش آن است كه در صورت ضرورت انجام جراحي اورژانس، رژيم حاوي جامدات ممكن است باعث بروز عوارضي شود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما دچار خونريزي به همگام بارداري (هر مقدار كه بيش از لكهبيني مختصر باشد). اين مسأله واقعاً يك اورژانس است .
بيماري ناشي از تابش اشعه
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
بيماري ناشي از تابش اشعه عوارض جانبي همراه اشعهدرماني جهت سرطانها يا آثار متعاقب قرار گرفتن اتفاقي در معرض تابش اشعه.
علايم شايع
علايم زير بسته به مقدار اشعه تابيده شده و محل اثر اشعه بسيار متغير و اغلب موقتي است:
تهوع، استفراغ و اسهال.
سردرد
خستگي وكوتاهي نفس
تندي ضربان قلب
عفونت قارچي دهان خشكي دهان و از دست رفتن حس چشايي
دشواري بلع
تشديد بيماريهاي دندان يا لثه
ريزش مو؛ سرفه خشك
التهاب قلب همراه درد قفسه سينه
سوختگي، التهاب يا ايجاد جوشگاه بر روي پوست
تيرگي دايمي پوست
نقاط خونريزي زير پوستي در هر جاي بدن
كمخوني؛ ناتواني جنسي
علل
آسيب دستگاه ايمني و بافتهاي سالم ناشي از اشعه.
عوامل افزايش دهنده خطر
در مورد اشعهدرماني:
تغذيه نامطلوب
بيماريهاي تضعيف كننده مقاومت بدن
پيشگيري
قبل از اشعهدرماني ناحيه سر و گردن ارزيابي كلي دهان و دندان جهت شناسايي بيماريهاي احتمالي دندان و لثه ضروري است.
استفاده از رژيم غذايي مناسب قبل از اشعهدرماني تا در هنگام اشعهدرماني وضعيت تغذيهاي در حد مطلوب باشد.
اگر كار شما در نزديك محل اشعهتابي است، نكات ايمني را فرا گرفته و رعايت كنيد.
عواقب مورد انتظار
در موارد اشعهدرماني، بيشتر آثار جانبي يا عوارض همراه آن، پس از قطع اشعهدرماني به تدريج برطرف ميگردند.
در موارد قرارگيري اتفاقي در معرض اشعهتابي اگر اشعهتابي آن قدر شديد نباشد كه منجر به مرگ فوري گردد، عوارض آن ممكن است سالها باقي بماند.
عوارض احتمالي
استعداد ابتلا به عفونتها در اثر كاهش مقاومت بدن
عقيمي يا نقايص توليد مثلي ممكن است رخ دهد.
افزايش استعداد ابتلا به سرطانها به خصوص سرطانهاي مغز استخوان يا لوسمي
در موارد اشعهدرماني، ساير عوارض بستگي به ناحيه تحت اشعهتابي دارد. با پيدايش تجهيزات اشعهتابي مدرن احتمال عوارض وخيم بسيار كم شده است.
درمان
اصول كلي
- بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش هموگلوبين، شمارش پلاكتها و گلبولهاي سفيد خون، راديوگرافي ناحيه تحت اشعهدرماني و شناسايي و اندازهگيري ميزان تماس با اشعهها باشد.
- اهداف درماني عبارتند از كنترل علايم و پيشگيري از عفونتها
- در طي اشعهدرماني، كاركنان پزشكي را دائماً از حال عمومي خود مطلع سازيد. گاهي ممكن است درمان جهت بهتر شدن حال عمومي شما تعديل شده يا به طور موقت قطع گردد.
- چنانچه دچار ريزش مو شديد، تا رويش مجدد موها از كلاهگيس استفاده كنيد.
- پس از اشعهدرماني تا زماني كه اجازه بچهدار شدن از سوي پزشك صادر نشده است از روشهاي ضدبارداري مؤثر جهت جلوگيري از بارداري استفاده كنيد.
- رواندرماني يا مشاوره با متخصص مربوطه جهت كاهش استرس اشعهدرماني ممكن است سودمند باشد.
- پيوند مغز استخوان در موارد مواجهه شديد با اشعهها ممكن است توصيه گردد.
داروها
داروهاي ضد تهوع
مسكنها
تزريق خون جهت كمخوني
آنتيبيوتيكها جهت مقابله با عفونتها
داروهاي ضد اسهال
داروهاي خوابآور در صورت بروز مشكلات خواب
فعاليت
تا حدي كه توان جسمي شما اجازه ميدهد به فعاليتهاي طبيعي خود ادامه دهيد. در ين فعاليتها به طور مكرر استراحت كنيد.
رژيم غذايي
از يك رژيم غذايي متعادل استفاده كنيد. اگر مشكل بلع داشته باشيد ممكن است به طور موقت لازم باشد تا از رژيم مايعات يا غذاهاي نرم شده توسط مخلوطكن استفاده نماييد. تغذيه وريدي يا استفاده از يك لوله معده كوچك جهت تغذيه، نيز روشهاي ديگري هستند كه ميتوان از آنها تا برقراري مجدد تغذيه طبيعي سود جست.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان به طور اتفاقي در معرض تابش اشعه قرار گرفته باشيد.
- اگر احساس ناخوشي در طي اشعهدرماني به خصوص اگرعلايم غير منتظره وجود داشته باشد.
- بروز علايم عفونت، نظير تب و لرز، درد عضلاني، سردرد و منگي در طي اشعهدرماني يا پس از آن يا پس از قرارگيري اتفاقي در معرض اشعهتابي.
- اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي تجويزي ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند
بيماري فيبروكيستيك پستان
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
بيماري فيبروكيستيك پستان عبارت است از يك بيماري شايع پستان در خانمها كه مشخصات آن معمولاً عبارتند از: تودههاي غيرسرطاني و نيز درد. اين بيماري ميتواند از سنين بلوغ تا حوالي 50 سالگي رخ دهد (حدود 20% خانمهايي كه در سنين قبل از يائسگي قرار دارند دچار اين بيماري هستند). اين بيماري غالباً پس از يائسگي برطرف ميشود (مگر اين كه هورمون درماني با استروژن انجام گيرد). اين بيماري از آنجايي كه شايع است، ديگر به عنوان بيماري در نظر گرفته نميشود و معمولاً نگراني از بابت آن وجود ندارد.
علايم شايع
تودهها معمولاً در هر دو پستان وجود دارند. ممكن است تنها يك توده وجود داشته باشد، اما معمولاً چندين توده وجود دارد.
- وقتي كه روي اين تودهها با نوك انگشتان فشار آورده ميشود، بافت آن مقاومت نشان ميدهد و فشرده نميشود. اين تودهها ممكن است به هنگام لمس دردناك باشند.
- درد در كل پستان، خصوصاً درست قبل از شروع عادت ماهانه
- اين تودهها غالباً قبل از عادت ماهانه بزرگ ميشوند و بعد از آن كوچك ميشوند.
- اندازه تودهها متغير است. اگر تودهها نسبتاً بزرگ و در سطح پستان باشند، ميتوان آنها را به راحتي حركت داد.
- تودههاي عمقي را شايد بتوان از سرطان پستان افتراق داد.
- ترشح از نوك پستان
علل
ناشناخته هستند، اما بروز آن احتمالاً به استروژن و ديگر هورمونهاي توليد شده توسط تخمدانها مربوط است. ميزان دريافت چربي نيز شايد نقش داشته باشد.
عوامل افزايش دهنده خطر
در بعضي از تحقيقات نشان داده شده است كه نوشيدن قهوه و سيگار كشيدن موجب افزايش بروز اين بيماري و گستردگي زيادتر آن ميشود. اما در بعضي ديگر از تحقيقات، اين عوامل خطر به اثبات نرسيدند.
پيشگيري
در هر حال تا زماني كه تكليف اين مسأله دقيقاً روشن نشده است، بهتر است سيگار نكشيد و از نوشيدنيهاي كافئيندار پرهيز كنيد.
پس از تشخيص، پستانها بايد هر ماهه توسط خود فرد از نظر به وجود آمدن تودههاي جديدتر يا تغيير درتودههاي قبلي بررسي شوند. در صورت بروز هرگونه تغييري به پزشك بايد اطلاع داده شود.
ماموگرافي به طور منظم
عواقب مورد انتظار
تودههاي پستاني مرتباً ظاهر و پس از مدتي برطرف ميشوند. البته بعضي از تودهها از بين نميروند و به طور دايمي باقي خواهند ماند. اين تودهها سلامتي را به خطر نمياندازند.
گاهي ميتوان بعضي از كيستها را با سوزن تخليه كرد، كه نهايتاً باعث ميشود توده از بين برود. اگر توده پس از تخليه كردن، به طور كامل از بين نرود، احتمال دارد سرطاني باشد و بايد از آن نمونه گرفته شود و تحت بررسي ميكروسكوپي قرار گيرد.
عوارض احتمالي
ندرتاً اتفاق ميافتد كه بعضي از تودهها ظاهراً خوشخيم به نظر ميرسند اما در واقع سرطاني هستند. بنابراين براي رد سرطان غالباً لازم ميشود بررسيهاي تشخيصي انجام گيرند.
درمان
اصول كلي
- بررسيهاي تشخيصي عبارتند از ماموگرافي، سونوگرافي (براي افتراق ضايعات كيستيك از ضايعات توپر مفيد است)، و نيز اقدامات تشخيصي مثل نمونهبرداري يا تخليه كيست
- پستانها بايد درست قبل يا به هنگام شروع عادت ماهانه هر ماهه توسط خود فرد معاينه شوند. در صورت بروز هرگونه تغييري در تودههايي كه قبلاً تشخيص داده شدهاند، به پزشك خود مراجعه كنيد.
- سالانه حداقل يك بار براي معاينه پستان يا ساير بررسيها به پزشك خود مراجعه نماييد. اگر سابقه سرطان در خانواده شما وجود دارد، امكان دارد نياز به انجام معاينات به فواصل كمتر باشد.
- امكان دارد گذاشتن كمپرس سرد روي تودهها براي تخفيف درد كمككننده باشد.
- هم در روز و هم در شب بايد از يك سينهبند مناسب استفاده شود.
- گاهي توصيه ميشود تومورهاي خوشخيم يا ضايعات محتوي چربي نكروز شده در آورده شوند.
داروها
ممكن است براي درد، مصرف اسپيرونولاكتون و ويتامين ب6 يا يد توصيه شود.
ممكن است مصرف يك داروي ادرارآور (ديورتيك) به مدت 10-7 روز قبل از عادت ماهانه براي بعضي از بيماران كمككننده باشد.
ممكن است براي بعضي از علايم شديد، دانازول يا بروموكريپتين تجويز شود.
شواهدي وجود دارد مبني بر اين كه ويتامين ـ اي ممكن است مفيد باشد.
فعاليت
محدوديتي براي آن وجود ندارد. اما بايد از فعاليتهايي كه ممكن است باعث وارد آمدن آسيب به پستانها شوند خودداري گردد.
رژيم غذايي
از نوشيدنيهايي كه حاوي كافئين هستند (قهوه، چاي، و برخي نوشيدنيهاي ديگر) پرهيز كنيد.
از خوردن غذاهاي چرب و سرخكردني خودداري كنيد. نمك رژيم غذايي نيز بايد كم شود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر هر كدام از موارد زير رخ دهند:
- در پستان تودههاي تشخيصي داده نشده وجود داشته باشد.
- متوجه تغييراتي در توده شدهايد، يا تودههاي جديد ظاهر شد
- ترشح از نوك پستان وجود داشته باشد.
- دو سال است كه معاينه پستان توسط پزشك انحام نشده است.
- شما دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
زگيلهاي مقاربتي (زگيلهاي تناسلي، زگيلهاي مرطوب)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
زگيلهاي مقاربتي عبارت است از زگيلهاي ناحيه تناسلي (شامل مجراي ادرار، آلت تناسلي و مقعد). اين زگيلها از ساير زگيلها مسريتر هستند. برخي از انواع ويروسها كه باعث ايجاد زگيلهاي مقاربتي ميشوند، با بدخيميهاي تناسلي نيز همراه هستند. آنها نوجوانان و بزرگسالان فعال از نظر جنسي را از هر دو جنس مبتلا ميكنند.
علايم شايع
زگيلهاي مقاربتي داراي مشخصات زير هستند:
آنها در سطوح مرطوب به ويژه آلت تناسلي، دهانه مهبل و دهانه مقعد ظاهر ميشوند.
آنها برآمدگي نازك، قابل انعطاف و توپر پوست هستند كه به صورت ساقهاي يا خوشهاي رشد ميكنند.
هرزگيل 2-1 ميليمتر قطر دارد ولي خوشهها ممكن است كاملاً بزرگ باشند.
زگيلها باعث آزار يا خارش نميشوند.
علل
زگيلهاي مقاربتي توسط زيرگروهي از همان ويروسي ايجاد ميشود كه ساير زگيلها را ايجاد ميكند (پاپيلوما ويروس انساني) ولي مسريتر هستند. به راحتي روي پوست فرد دچار عفونت گسترش مييابد و به آساني به ساير افراد منتقل ميشود. معمولاً از طريق جنسي انتقال مييابند كه غالباً نتيجه بهداشت مناسب است. دوره كمون آنها 6-1 ماه است.
عوامل افزايشدهنده خطر
تغذيه نامناسب
ساير بيماريهاي مقاربتي
بيبندوباري جنسي
شرايط زندگي شلوغ يا غير بهداشتي
بهداشت نامناسب
عدم استفاده از كاندوم
در كودكان ممكن است نشانه سوءاستفاده جنسي باشند.
پيشگيري
براي جلوگيري از گسترش زگيل به ساير بخشهاي بدن يا به افراد ديگر.
زگيلها را نخراشيد.
تا بهبودي كامل زگيلها از فعاليت جنسي بپرهيزيد.
در حين مقاربت جنسي از كاندومهاي لاستيكي استفاده كنيد.
عواقب مورد انتظار
اين زگيلهاي كوچك معمولاً علامتي ايجاد نميكنند. در صورت عدم درمان احتمالاً سرانجام از بين خواهند رفت. البته از آنجا كه ممكن است ويروس با بدخيمي تناسلي همراه باشد، در پي درمان طبي باشيد. عود شايع است.
عوارض احتمالي
اختلالات گردن رحم زنان از جمله سرطان
انسداد ادراري در مردان
درمان
اصول كلي
آزمونها تشخيصي ميتوانند شامل بيوپسي بافت، كولپوسكوپي، آندوسكوپي، آنوسكوپي و پاپاسمير باشند.
درمان با توجه به اندازه و محل زگيلها مشخص خواهد شد.
زگيلهاي كوچك را ميتوان با داروهاي موضعي درمان كرد.
براي زگيلهاي بزرگتر، نيتروژن مايع به كار ميرود (سرمادرماني).
برخي زگيلهاي بزرگتر نيازمند درمان با ليزر، الكتروكوآگولاسيون يا برداشت جراحي هستند.
داروها
ممكن است پودوفيلين كه يك داروي موضعي است، تجويز گردد. براي جلوگيري از آسيب بافت سالم اطراف، آن را با دقت به كار ببريد. ابتدا از روغن گريس در بافت استفاده كنيد. در يك زمان آن را در نواحي بزرگي به كار نبريد. بعد از 4 ساعت كاملاً آن را بشوييد. اين امر ممكن است باعث تحريك يا جذب دارو گردد. پودوفيلين را در نواحي اطراف چشم بهكار نبريد.
فعاليت
محدوديتي وجود ندارد و تنها تا محوشدن كامل زگيلها بايد از روابط جنسي پرهيز كرد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي خاصي ندارد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر خود يا عضوي از خانوادهتان علايم زگيلهاي مقاربتي راداشته باشيد.
اگر پس از درمان موارد زير رخ دهند: ـ ناحيه درمان شده، دچار عفونت (قرمز، متورم، دردناك يا حساس به لمس) گردد. ـ احساس ناخوشي كلي
ناراحتي يا درد به هنگام بلع
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
ناراحتي يا درد به هنگام بلع اين مشكل خيلي شايع است و دلايل متعددي اعم از خوشمخيم يا بدخيم دارد. توجه داشته باشيد كه احتمال وجود بيماري جدي كم است، اما گر واقعاً يك بيماري جدي علت بروز اين مشكل باشد، تشخيص زودهنگام اين بيماري ضرورت دارد.
علايم شايع
درد به هنگام بلع
احساس اينكه غذا به هنگام پايين رفتن گير ميكند.
مشكل بلع ممكن است در عرض چند هفته پيشرفت كند.
احساس خفگي
احساس فشار در قسمت مياني قفسه سينه
علل
گير كردن يك جسم خارجي در عقب گلو
خراش در پوشش گلو به علت عبور يك جسم خارجي
ناكافي بودن توليد بزاق
اسپاسم مري (فقدان حركات طبيعي عضله مري كه غذا را به پايين ميرانند).
تومورها (خوشم خيم يا سرطاني)
تنگي مري
التهاب مري
عفونت
در كودكان ممكن است به علل مختلف مثل اشكالات ساختاري مري، سوءتغذيه تأخيري، فلج مغزي، يا ديستروفي عضلاني به وجود ميآيد.
فتق قسمتي از مري از ميان يك ناحيه ضعيف در عضله مري
اختلال دستگاه عصبي (مثل سكته مغزي يا مياستي ( خستگي عضلاني ) وخيم.
وارد آمدن فشار از بيرون از مري مثلاً ناشي از گواتر يا آنوريسم (گشاد شدن قسمتي از ديواره) آئورت
عوامل افزايشدهنده خطر
سن بالا
سيگار
پيشگيري
اقدام خاصي براي پيشگيري وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار
نتيجه برحسب علت متفاوت است.
عوارض احتمالي
عوارض نيز به بيماري زمينهساز بستگي دارند.
درمان
اصول كلي
اقدامات تشخيصي براي تعيين علت ناراحتي به هنگام بلع. اين اقدامات ممكن است شامل موارد زير باشد: آندوسكوپي، اندازهگيري فشار دورن مري، عكسبرداري با اشعه ايكس پس از خوردن باريم و سيتياسكن قفسه سينه
درمان بر حسب علت انجام ميشود.
در موارد شديد شايد بستري كردن بيمار الزامي باشد.
در مورد بعضي از بيماريهاي خوشخيم يا بدخيم نيز ممكن است نياز به عمل جراحي وجود داشته باشد.
داروها
نوع دارو بر حسب علت تعيين ميشود.
فعاليت
معمولاً محدوديتي براي آن وجود ندارد، اما باز بستگي به تشخيص و درمان دارد.
رژيم غذايي
ميتواند از رژيم عادي تا تغذيه كامل از راه سياهرگ متغير باشد، كه اين مورد به درجه انسداد بستگي دارد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده به هنگام بلع دچار ناراحتي يا مشكل ميشويد، هرچه زودتر اين مسأله را به پزشك خود اطلاع دهيد، زيرا ممكن است علامت مهمي از يك تومور سرطاني باشد كه در اين صورت تشخيص زودهنگام اهميت دارد.
اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند
بياختياري ادرار فوريتي
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
بياختياري ادرار فوريتي عبارت است از ناتواني در كنترل ادرار در هنگامي كه احساس ادرار رخ دهد. امكان دارد به تنهايي يا گاهي همراه با بياختياري ادرار استرس (نداشتن كنترل ادرار به هنگام سرفه، زور زدن، عطسه، و غيره) اتفاق بيافتد. شيوع بياختياري ادرار با بالارفتن سن افزايش مييابد و زنان را بيشتر از مردان گرفتار ميكند.
علايم شايع
جاري شدن بدون كنترل ادرار تقريباً بلافاصله پس از احساس ادرار، مقدار جاري شدن ادرار ممكن است از چند قطره تا خالي شدن كامل مثانه متغير باشد.
علل
فعاليت بيش از حد طبيعي عضلات مثانه كه باعث تخليه نا به هنگام مثانه ميشود.
وجود سنگ، سرطان يا انسداد در مجاري ادراري
عوامل افزايشدهنده خطر
اختلالات دستگاه عصبي مركزي (سكته مغزي، بيماري پاركينسون)
چاقي
جراحي كه ممكن است باعث آسيب رسيدن به پيشابراه شود.
آسيب به پيشابراه به هر علت
پيشگيري
يك رژيم غذايي طبيعي و متعادل داشته باشيد و به طور منظم ورزش كنيد تا قدرت عضلات حفظ و تقويت شود.
زنان ميتوانند پيش از آغاز علايم بياختياري استرس، تمرينات كگل را فرا گيرند و به كار بندند: ـ هدف از اين تمرينات، شناسايي، كنترل و تقويت عضلات كف لگن است. اين عضلات توانايي قطع ادرار
تنگي مري يا ازوفاژيت خورنده
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
تنگي مري يا ازوفاژيت خورنده عبارت است از تنگ شدن مري بهعلت التهاب. تنگي مري باعث مشكل در بلع ميشود.
ازوفاژيت خورنده عبارت است از تنگ شدن مري بهعلت آسيب شيميايي
علايم شايع
كاهش ناگهاني يا تدريجي در توانايي بلع. در صورت تدريجي بودن اين حالت، مشكل بلع ابتدا در مورد غذاهاي جامد رخ ميدهد و سپس مايعات
درد در دهان و قفسه سينه پس از خوردن
افزايش بزاق دهان
تند شدن تنفس
استفراغ، كه گاهي مخاط يا خون در آن وجود دارد. البته سرطان معده هم غالباً علايم مشابهي ايجاد ميكند.
علل
تشكيل بافت جوشگاهي در مري بهدنبال التهاب يا آسيب ناشي از:
ترش كردن مزمن يا فتق معده
استفاده طولانيمدت از لولههاي مخصوص تغذيه
بلع اتفاقي آب قليا يا ساير مواد شيميايي خورنده توسط كودك. اين يك اورژانس است.
بلع عمدي آب قليا يا ساير مواد شيميايي خورنده جهت خودكشي
پرخوري رواني (معمولاً فرد پس از پرخوري خود را وادار به استفراغ ميكند) اشعهدرماني به گلو، گردن يا قفسه سينه
عوامل افزايشدهنده خطر
نگهداري نامناسب و بدون احتياط از مواد شيميايي خورنده مثل آب قليا، نفت چراغ، مواد پاككننده يا سفيدكننده قوي
پيشگيري
تمام مواد شيميايي را خارج از دسترس كودكان نگهداري كنيد.
از استفاده طولانيمدت از لولههاي تغذيه خودداري كنيد.
عواقب موردانتظار
معمولاً با درمان خوب ميشود. با درمان منظم براي گشاد كردن تنگي، بلع را ميتوان در حالت طبيعي نگاه داشت.
عوارض احتمالي
سوءتغذيه بهعلت ناتواني در خوردن
سوراخشدن مري. اين حالت ممكن است زندگي را به مخاطره افكند.
درمان
اصول كلي
اقدامات تشخيصي مثل آندوسكوپي (ديدن مري با يك لوله كه سر آن منبع نور قرار دارد). براي اطمينان از اينكه تنگي خوشخيم است و در اثر سرطان نيست، مقدار كمي بافت از محل تنگي برداشته ميشود تا مورد بررسي پاتولوژي قرار گيرد. همچنين امكان دارد عكسبرداري از مري بههنگام بلع باريم توصيه شود.
تنگي مري بايد مرتباً (حدوداً هر ماه يك بار) با وسايل گشادكننده بزرگ و سنگين گشاد شود. اگر اين كار ادامه داده نشود، تنگي دوباره باز ميگردد و مشكل ايجاد ميكند.
جراحي براي رفع تنگي، در صورتي كه ساير اقدامات با شكست مواجه شوند. اين حالت ندرتاً رخ ميدهد.
داروها
داروهاي كورتيزوني براي كاهش التهاب و كم كردن احتمال تشكيل بافت جوشگاهي
آنتيبيوتيك براي پيشگيري از عفونت
فعاليت
فعاليت عادي خود را تدريجاً از سرگيريد.
رژيم غذايي
پس از درمان، غذاهاي نرم يا مايعات بخوريد تا زماني كه بلع طبيعي امكانپذير شود. از خوردن غذاهاي پرادويه كه مري را آزرده ميكنند خودداري كنيد.
الكل ننوشيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم تنگي مري يا ازوفاژيت خورنده را داريد.
اگر يكي از موارد زير هنگام درمان رخ دهد:
ـ درد قفسه سينه
ـ تب
ـ ناتواني در صحبت كردن
ـ احساس وجود حبابهاي هوا زير پوست ناحيه قفسه سينه
تغيير بافت پوششي گردن رحم
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
تغيير بافت پوششي گردن رحم عبارت است از تغيير بافت پوششي گردن رحم به نحوي كه بافت پوششي رحم گسترش يافته و سر گردن رحم را ميپوشاند. اين بافت پوششي كه به طور غيرطبيعي در اين ناحيه قرار گرفته به احتمال بيشتري دچار التهاب يا عفونت ميشود. اين يك تغيير سرطاني نيست.
علايم شايع
معمولاً بدون علامت
گاهي افزايش ترشح مخاطي از راه مهبل
گاهي خونريزي بدون توجيه از راه مهبل
علل
معمولاً ناشناخته است، اما ممكن است همراه با حاملگي، زايمان، يا مصرف قرصهاي ضدحاملگي رخ دهد.
بعضي از خانمها اصلاً از اول تولد اين حالت را داشتهاند بدون اين كه علامتي داشته باشند.
عوامل افزايش دهنده خطر
استرس
عفونت مكرر در مهبل
چاقي
پيشگيري
در حال حاضر نميتوان از آن پيشگيري به عمل آورد.
عواقب مورد انتظار
اين اختلال معمولاً با درمان قابل معالجه است. بايد 3 ماه صبر كرد تا گردن رحم كاملاً به حالت طبيعي باز گردد. اين اختلال غالباً عود ميكند.
عوارض احتمالي
انتظار بروز عارضه خاصي نميرود.
درمان
اصول كلي
انجام يك عمل جراحي كوچك براي سوزاندن يا يخزدن گردن رحم (اگر پاپ اسمير طبيعي باشد). جراجي غالباً در مطب پزشك يا مركز جراحي سرپايي بدون نياز به بستري و بدون نياز به بيحسي انجام ميگيرد.
اگر پاپ اسمير طبيعي نباشد، قسمتي از بافت گردن رحم به شكل مخروطي برداشته ميشود يا اصولاً كل رحم برداشته ميشود.
از دوش مهبل استفاده نكنيد مگر با تجويز پزشك
درمان لازم براي هرگونه عفونت مهبل را به موقع دريافت كنيد.
در زمان خونريزي قاعدگي، به جاي تامپون از بالشتك مخصوص استفاده كنيد.
داروها
امكان دارد آنتيبيوتيكهاي خوراكي يا موضعي (براي استفاده در گردن رحم) تجويز شوند.
فعاليت
پس از درمان ميتوان فعاليت طبيعي و روابط جنسي را بلافاصله از سر گرفت (مگر اين كه هيستركتومي ] برداشتن رحم [ انجام شده باشد).
رژيم غذايي
رژيم خاصي توصيه نميشود
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما علايم تغيير بافت پوششي گردن رحم را داريد.
اگر هر كدام از موارد زير پس از درمان رخ دهد:
ـ زياد شدن ترشح
ـ درد به هنگام نزديكي
ـ خونريزي از راه مهبل در بين دورههاي خونريزي قاعدگي
- اگر دچار علايم جديد و غيرقابل كنترل شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
تنگي هيپرتروفيك زير آئورت با علت ناشناخته
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
تنگي هيپرتروفيك زير آئورت با علت ناشناخته عبارت است از يك بيماري مزمن قلب كه در آن عضله قلب بزرگ شده و مانع پمپاژ مناسب خون توسط قلب ميشود. برونده قلب بسته به اين كه تنگي باعث انسداد مجراي خروجي شود يا خير ممكن است كم، طبيعي يا زياد باشد. اگر برونده قلب طبيعي باشد، اين بيماري ممكن است تا سالها پنهان باقي بماند.
علايم شايع
درد قفسه سينه (آنژين صدري)
نامنظم بودن ضرباهنگ قلب
غش كردن
تنگي نفس
ورم پا و مچ پا
گشادشدن سياهرگهاي گردن
نارسايي قلبي
صداي غيرطبيعي در قلب
علل
ضخيمشدگي بطن چپ قلب با علت ناشناخته. اين امر موجب انسداد جريان خون ميشود، و قلب ممكن است ناتوان از پمپاژ خون به حد كافي به هنگام فعاليت بدني باشد. در بعضي از موارد، اين بيماري به صورت توارث غالب به ارث ميرسد.
عوامل افزايشدهنده خطر
سابقه خانوادگي اين بيماري
پيشگيري
اگر سابقه خانوادگي اين بيماري را داريد، پيش از تشكيل خانواده براي مشاوره ژنتيكي مراجعه كنيد.
عواقب مورد انتظار
علايم را ميتوان با دارو يا جراحي تحتكنترل در آورد، اما ممكن است نياز به تغيير در شيوه زندگي وجود داشته باشد.
عوارض احتمالي
نامنظمي ضربان قلب
عفونت باكتريايي دريچه قلب
مرگ ناگهاني
درمان
اصول كلي
بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: كاتتريزاسيون قلب براي اندازهگيري جريان خون و فشار محفظههاي مختلف قلب؛ عكسبرداري از قلب با اشعه ايكس؛ نوار قلب؛ و اكوكارديوگرافي (بررسي قلب با امواج فراصوت به كمك وسيلهاي كه روي سينه گذشته ميشود).
اهداف درمان عبارتند از شل كردن بطن و تخفيف انسداد مسير خروجي پمپاژ قلب. درمان معمولاً اول بار با دارو صورت ميپذيرد.
بايد تحت نظارت دقيق پزشكي قرار گرفت.
مشاوره رواني براي كمك به سازگاري با اثرات عاطفي بيماري مزمن
جراحي براي كمكردن انسداد، در صورتي كه دارو نتواند مؤثر واقع شود.
استفاده از دستگاه شوك قلبي براي درمان نامنظميهاي ضربان قلب كه جان بيمار را در معرض خطر قرار دادهاند و بهبود برونده قلب
هميشه يك دستبند يا گردنآويز كه نشاندهنده بيماري شما باشد به همراه داشته باشيد.
افراد خانواده، دوستان نزديك و آشنايان محل كار بايد احياي قلبي ـ ريوي را فرا گيرند تا در صورت بروز ايست قلبي بتوانند به شما كمك نمايند.
داروها
داروهاي مسدودكننده بتا آدرنرژيك (معمولاً پروپرانولول) يا داروهاي مسدودكننده كانال كلسيمي براي پيشگيري از نامنظميهاي ضربان قلب تجويز خواهند شد.
براي درد آنژيني از نيتروگليسيرين استفاده نكنيد. اين دارو باعث گشادشدن سرخرگها ميشود كه زيانبار است.
فعاليت
پزشك راهنمايي لازم در مورد مقدار مجاز و ايدهآل فعاليت بدني را به شما ارايه خواهد داد. توانايي شما در افزايش فعاليت به پاسخ شما به درمان بستگي خواهد داشت. هيچگاه به ديد يك فرد معلول به خود نگاه نكنيد.
بايد از فعاليتهاي بدني و ورزش شديد خودداري شود، زيرا خطر مرگ ناگهاني زياد است.
رژيم غذايي
معمولاً رژيم خاصي توصيه نميشود. اگر مايع درون بدن شما تجمع يافته باشد (يك علامت احتمالي از نارسايي احتقاني قلب)، ممكن است توصيه به مصرف رژيم كم نمك شود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما دچار علايم تنگي هيپرتروفيك زير آئورت با علت ناشناخته هستيد، يا علايم به هنگام درمان بدتر شدهاند.
اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شدهايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
بیماری قند و مشکلات بینایی
بیماری قند (دیابت) یکی از بیماریهای نسبتا شایع و جدي است که بعلت بالا بودن میزان قند خون در طولانی مدت سبب تغییراتی در عروق خونی تمام اعضای بدن می شود که این تغییرات باعث عوارض کوچک و بزرگ در ارگانهای حیاتی مانند مغز، قلب، کلیه، چشم و دیگر اعضای بدن می گردد که نهايتا ممکن است به مشکلاتي همچون سکته مغزي، سکته و نارسايي قلبي، نارسايي کليوي، و نابينايي منجر گردد.
گرفتاری چشمی بیماری قند یکی از علل عمده نابینایی و یا کم بینایی، هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای غیر پیشرفته می باشد. متاسفانه شيوع عوارض چشمی بيماران ديابتی روز به روز بيشتر مي شود، چرا که با پيشرفتهاي جديد و كنترل بهتر بيماري قند بر طول عمر بيماران افزوده شده و در نتيجه عوارض چشمي بيماري ديابت نيز بيشتر ديده ميشود. سالها قبل و پیش از ابداع روشهاي جديد درماني مانند ليزر، بسياري از بيماران ديابتي متاسفانه به علت عوارض چشمي اين بيماري نابينا شده و در سنين ميانسالگی خانه نشين مي شدند. اما امروزه مي توان با تشخیص به موقع و درمان مناسب، بخوبی از اين عارضه جلوگیری نمود.
عوارض چشمي بيماري قند
عوارض چشمي بيماري قند مي تواند شامل موارد زير باشد:
آسيب به عروق خوني شبکيه که اصطلاحا رتينوپاتي ديابتي خوانده مي شود و سبب ورم مرکز بينايي چشم (ماکولا)خونريزي هاي متعدد در شبکيه و زجاجيه چشم مي گرددکه اگر به موقع درمان نگردد، منجر به کم بينايي يا نابينايي دائمي مي گردد.
آب مرواريد (کاتارکت) زودرس که خوشبختانه اين عارضه بخوبي با عمل جراحي اب مرواريد قابل درمان است.
آب سياه (گلوکوم) که بعلت افزايش فشار داخل چشم ايجاد مي شود و اگر به موقع درمان نگردد سبب آسيب دائمي به عصب چشم و کم بينايي و يا نابينايي مي گردد.
شروع رتینوپاتی دیابتی معمولا بدون علامت است، اما بتدریج پیشرفت کرده و سبب افت بینایی می گردد. اگر این عارضه به موقع تشخیص داده شود و به موقع درمان گردد بیش از 90 درصد از بیماران می توانند از خطر نابینایی نجات یابند. اما یادمان باشد علی رغم پیشرفتهایی که در تشخیص و درمان این عارضه صورت گرفته است، اما غالبا بعلت بی توجهی بیماران و عدم مراجعه به موقع، رتینوپاتی دیابتی هنوز یکی از دلایل نابینایی در بزرگسالان می باشد. بنابراین لازم است کلیه بیماران دیابتی حداقل سالی یک بار تحت معاینه کامل چشم که با استفاده از قطره های گشاد کننده مردمک صورت می گیرد، قرار گیرند.
گرفتاری شبکیه ای بیماری قند به دو مرحله تقسیم بندی می شود:
مرحله نخست که بنام رتینوپاتی دیابتی زمینه ای نامیده می شود که در این حالت بیماری محدود به شبکیه است و خونریزی های کوچک و تورم و رسوب چربی در شبکیه دیده می شود. در این مرحله اگر ناحیه مرکز بینایی (ماکولا) گرفتار نباشد، این وضعیت بدون علامت است و بیمار ممکن است هیچگونه علائم بینایی نداشته باشد و غالبا نیاز به درمان هم ندارد. اما نکته مهم در این مرحله این است که بیمار باید با فواصل نزدیکتر (هر چهار ماه) مورد معاینه چشم قرار گیرد و یا با دیدن اولین علائم بیماری بلافاصله به پزشک مراجعه نماید.
مرحله دوم که بنام رتینوپاتی دیابتی پیشرونده نامیده می شود که در این حالت عروق خونی جدید و غیر طبیعی در شبکیه، سر عصب، و همچنین در زجاجیه ایجاد می شود که بعلت شکننده بودن این عروق، شانس خونریزی داخل شبکیه و زجاجیه بسیار بالاست و اگر در این حالت درمان صورت نگیرد در عرض مدت کوتاهی منجر به عوارض ثانویه دیگر یعنی خونریزی داخل چشم، پارگی شبکیه، و آب سیاه می گردد که نهایتا سبب از بین رفتن کامل بینایی خواهد شد. بنابراین مهم است که بیمار در شروع این مرحله تحت درمان با لیزر قرار گیرد تا این عروق جدید قبل از اینکه سبب عوارض بعدی گردند، از بین بروند. باید توجه داشت که در مرحله رتینوپاتی پیشرونده، تعداد دفعاتی که بیمار ممکن است به لیزر احتیاج داشته باشد، معمولا بیش از یک بار است و عمده این بیماران برای کنترل بیماری حدود چهار جلسه لیزرتراپی نیاز دارند. گاهی لیزر به تنهایی ممکن است کافی نباشد و یا بعلت خونریزی زجاجیه، امکان انجام لیزر درمانی وجود نداشته باشد که در اینصورت بیمار به عمل جراحی ویترکتومی نیاز پیدا می کند. این عمل بعلت طولانی بودن زمان عمل، معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد. البته انجام آن با بی حسی موضعی نیز امکان پذیر می باشد.
لیزر درمانی
لیزرهای مختلفی برای مقاصد متفاوت در چشم پزشکی استفاده می شوند. بعنوان مثال لیزری که در درمان عوارض چشمی بیماری قند استفاده می شود متفاوت از نوعی است که برای درمان نزدیک بینی کاربرد دارد.
لیزر درمانی یکی از اصلی ترین درمانهای عوارض چشمی بیماری قند می باشد. از لیزر درمانی هم در مرحله نخست بیماری یعنی در رتینوپاتی زمینه ای در صورتی که تورم مرکز بینایی وجود داشته باشد استفاده می شود، و هم در مرحله دوم که رتینوپاتی پیشرونده است، بصورت فراگیر استفاده می شود. نکته ای که باید توجه داشت این است که لیزر درمانی در درمان عوارض چشمی بیماری قند باعث کنترل بیماری می گردد، اما معمولا بینایی از دست رفته را نمی تواند برگرداند. حتی لیزر درمانی در بیماری قند تا حدودی موجب کاهش دید محیطی، کاهش قدرت تطابق، کاهش دید شب، و کاهش تمایز رنگها می شود.
عوامل موثر در بروز عوارض چشمی بیماری قند
علاوه بر بیماری قند که خود علت اصلی گرفتاری می باشد، عوامل دیگری نيز وجود دارند كه ايجاد عوارض چشمی و غیر چشمی بیماری قند را تسريع ميكنند وچه بسا در بعضي موارد نقش این عوامل كمتر از خود بیماری قند نيست. بنابراین توجه به اين عوامل و كنترل آنها علاوه بر کنترل بیماری قند می تواند نقش بسيار مهمي در كاهش بروز عوارض چشمي ديابت و یا كند نمودن سير پيشرفت بیماری داشته باشد. این عوامل عبارتند از:
· سابقه فاميلي ديابت و گرفتاري چشمي و شدت گرفتاري بیماری چشمی در فامیل
· سن بروز و تشخيص بيماري
· نوع ديابت و طول مدت ابتلا به آن
· نحوه كنترل ديابت و ميزان كنترل بودن آن
· كنترل بودن يا نبودن مشكلات همراه با ديابت از جمله فشار خون و چربی های خون
· مصرف و یا عدم استعمال دخانیات
عوامل ارثي و فاميلي
شدت بيماري ديابت و عوارض چشمي آن در افراد مختلف بسيار متفاوت است و به نظر مي رسد توسط عوامل ژنتيكي خاصي كنترل مي شود. در بعضي خانواده ها عليرغم چند سال ابتلا به ديابت، عوارض چشمي و از دست دادن بينايي كمتر ديده مي شود و در گروهي اين عوارض بيشتر مشاهده شده و به سرعت پيشرفت مي كند. اينگونه تصور مي شود كه ايجاد اين عوارض توسط ژن هاي خاصي كنترل و هدايت مي شود. بنابراين چنانچه در يك خانواده و فاميل سابقه اي از كاهش بينايي شديد و (احياناً نابينايي) در اثر ابتلا به بيماري قند بروز كرده است اين احتمال مطرح است كه در مبتلايان جديد اين خانواده نيز عوارض چشمي ديابت با همان سرعت پيشرفت كند. مراجعه هر چه زودتر اين گونه بيماران به چشم پزشك عليرغم نداشتن مشكل چشمي مي تواند تا حد بسيار زيادي منجر به تشخيص زودرس عوارض چشمي شده و متعاقب آن با تشخيص به موقع و درمان زودرس از ايجاد عوارض ناخواسته و غيرقابل جبران جلوگيري شود.
سن بروز بيماري ديابت
چشم و شبكيه افراد جوان به نسبت افراد مسن تر فعاليت متابوليكي بيشتري دارد به همين دليل و دلايل متعدد ديگر عوارض چشمي ديابت در مبتلايان جوان زودتر ايجاد شده و پيشرفت آن نيز شديدتر است. بنابراين مبتلايان جوان بايد زودتر نسبت به معاينه چشم خود اقدام نمايند چون در صورت بروز عوارض چشمي در مراحل اوليه با روش هاي درماني خاصي امكان حفظ ديد بيمار بسيار زياد است. از دست دادن زمان و تاخير در مراجعه به چشم پزشك ممكن است منجر به تاخير در تشخيص عوارض بيماري در چشم شده و لاجرم درمان در مراحلي انجام خواهد شد كه نتيجه كمتري خواهد داشت.
بلوغ
رسيدن به سن بلوغ در كودكان مبتلا به ديابت با پيدايش ناگهاني و پيشرفت سريع عوارض چشمي همراه است چون در اين مرحله از رشد تغييرات هورموني خاصي در بدن به وجود مي آيد. توجه به اين مسئله هم در پيشگيري از عوارض ناخواسته ديابت در چشم از اهميت بسزايي برخوردار است. بنابراين لازم است كودكان مبتلا به ديابت هنگامي كه به سن بلوغ مي رسند در اولين فرصت تحت معاينات كامل چشم پزشكي قرار گيرند.
نوع ديابت
ارتباط بروز شدت عوارض چشمي با ميزان قند خون كاملاً واضح و مشخص است به نحوي كه هر چه ميزان قند خون بالاتر باشد بروز عوارض چشمي، زودتر و سرعت پيشرفت آن نيز شديدتر است. از آنجا كه ميانگين قند خون بيماران مبتلا به ديابت جوانان ( دیابت نوع اول (معمولا از ميانگين قند خون مبتلايان به ديابت بالغين (دیابت نوع دوم (بالاتر است، عوارض چشمي در مبتلايان به ديابت جوانان زودتر ايجاد شده و سرعت پيشرفت آن نيز بيشتر است. بنابراين مبتلايان به ديابت نوع اول كه معمولاً از انسولين نيز استفاده مي كنند بايد خيلي زودتر از گروه ديگر جهت معاينات چشمي خود اقدام نمايند.
حاملگي
تاثير حاملگي در پيدايش و تشديد عوارض چشمي ديابت تقريبا به اثبات رسيده است. بنابراين خانم هاي مبتلا به ديابت چنانچه با در نظر گرفتن جوانب امر و رعايت توصيه هاي لازم تصميم به باردار شدن بگيرند بايد قبل از هرگونه اقدامي از وضعيت چشم خود اطمينان پيدا کنند. گرچه بعضي از عوارض چشمي ديابت متعاقب پايان حاملگي بهبود مي يابند ولی چنانچه در شروع حاملگي عوارض ديابت در چشم موجود باشد، در جريان حاملگي اين عوارض به سرعت پيشرفت مي كنند و نياز به درمان در بسياري از موارد احساس مي شود. بنابراين توجه به اين مساله و معاينات چشم پزشكي مكرر و زودرس در جريان حاملگي مي تواند به نحو بارزي در پيش گيري از عوارض ناخواسته و غيرقابل جبران ديابت در چشم موثر باشد.
نحوه كنترل قند خون
بدون شك مهمترين و اساسي ترين عامل در پيدايش و پيشرفت عوارض چشمي ديابت نحوه تنظيم ميزان قند خون در طول دوران ابتلا به ديابت است. هر چه ميزان قند خون در طول دوران ابتلا به ديابت به محدوده طبيعي نزديك تر باشد و هر اندازه از نوسانات ميزان قند خون با روش هاي درماني مختلف كاسته شود بروز عوارض چشمي ديابت بيشتر به تاخير مي افتد و از شدت و سرعت پيشرفت عوارض چشمي در مبتلايان به اينگونه عوارض كاسته ميشود. ثابت شده است كه در هر دو نوع ديابت (بالغين و جوانان) چنانچه با روش هاي شناخته شده از جمله رژيم غذائي، داروهاي خوراكي و يا تزريق انسولين (بسته به نياز بيمار و تشخيص پزشك) ميزان قند خون در ساعات روز و ايام هفته و ماه نزديك به طبيعي حفظ شود ايجاد عوارض چشمي ديابت و از جمله درگيري شبكيه در بيماراني كه در بدو امر هيچگونه علامتي در معاينات چشمي ندارند به تاخير خواهد افتاد و در افرادي كه درجاتي از درگيري شبكيه دارند موجب كاهش سرعت پيشرفت اين عوارض خواهد شد.
يكي از آزمايشهايي كه جهت بيماران ديابتي درخواست مي شود اندازهگيري هموگلوبین HbA1C است. اين آزمايش نشان دهنده ميزان كنترل قند خون ظرف سه ماه گذشته است و چنانچه از حدي بالاتر باشد مويد كنترل نبودن قندخون بيمار در طول اين مدت است حتي اگر قند خون ناشتاي بيمار در هنگام معاينه طبيعي باشد. ذكر اين نكته اهميت دارد كه كنترل ديابت علاوه بر پيشگيري از عوارض چشمي در جلوگيري از عوارض كليوي و عصبي ناشي از آن نيز نقش بسيار مهمي ايفا مي كند.
كنترل فشار خون
يكي از مشكلات همراه با ديابت در بعضي از بيماران بالا بودن فشار خون است كه مي تواند در كنار ديابت به عنوان بيماري جداگانه و يا يكي از عوارض همراه با ديابت باشد. نقش كنترل فشار خون در جلوگيري از پيدايش عوارض چشمي ديابت و كاهش سرعت پيشرفت اينگونه عوارض نيز در مطالعات متعددي به اثبات رسيده است. فشار خون به تنهايي و در غياب بيماري قند نيز موجب عوارض متعددي در چشم ميشود و چنانچه با ديابت همراه شود اثر تخريبي آن در شبكيه مضاعف خواهد شد پس بسيار بجاست كه به موازات كنترل دقيق قند خون، در صورت ابتلا به فشار خون با اقدامات درماني موجود كه به سهولت در دسترس است در كنترل دقيق فشار خون بيمار نيز اقدام عاجل صورت گيرد تا به نحو چشمگيري از بروز عوارض چشمي جلوگيري شود.
كنترل چربي هاي خون
اهميت كنترل نمودن كلسترول و تريگليسريد در پيشگيري از عوارض چشمي ديابت نيز در بررسي هاي علمي متعددي مشخص شده است و جاي هيچگونه ترديدي نيست كه در صورت بالا بودن هر كدام از اين چربي ها در بيماران ديابتي و به موازات كنترل ساير عوامل ، لازم است با روش هاي درماني موجود و رعايت توصيه هاي پزشك معالج نسبت به كنترل كردن آنها نيز اقدام شود. با كنترل و طبيعي شدن ميزان كلسترول و تريگليسريد گام مهمي در حفظ ديد مركزي برداشته ميشود وگرنه به علت نفوذپذيرشدن مويرگهاي شبكيه، در اثر بيماري ديابت، اين مواد در شبكيه و از جمله در ماکولا رسوب نموده و موجب تورم اين ناحيه و كاهش ديد بيمار خواهد شد. بنابراين توجه به اين مساله نيز مي تواند يك گام پيشگيرانه ديگر در حفظ ديد در بيماران ديابتي باشد.
مدت زمان ابتلا به ديابت
بيماري ديابت در بدو امر به طور معمول عوارض چشمي ايجاد نمي كند هر چند ميزان قند خون خيلي بالا باشد. براي ايجاد عوارض چشمي ديابت، عامل زمان نقش تعيينكنندهاي دارد. مسلما پس از گذشت حدود 15 تا 20 سال از ابتلا به ديابت تمامي بيماران ديابتي مبتلا به درجاتي از گرفتاري شبكيه هستند كه در بعضي از آنها ممكن است غيرقابل درمان باشد. بنابراين به مجرد تشخيص ديابت لازم است جهت اطمينان از سلامت چشم ها اقدام شود و پس از آن طبق يك برنامه تنظيمي و براساس علايمي كه احياناً ممكن است در چشم ها ديده شود نسبت به معاينات دوره اي و زمانبندي شده اقدام نمود. اين عمل باعث مي شود بدون فوت وقت و به مجرد بروز علايم در چشم و در اولين زمان ممكن ، درمان مناسب در نظر گرفته شود و از نابينايي و كمبينايي جلوگيري شود.
ميزان و شدت درگيري چشمي
عوارض چشمي ديابت و بخصوص رتينوپاتي ديابتي (درگيري شبكيه چشم به اشكال مختلف) در بدو امر و در شروع پيدايش به كندي پيشرفت مي كند ليكن هر چه به مراحل پيشرفته تر نزديك مي شود سرعت بيشتري ميگيرد و اقدام درماني سريع تري را طلب مي كند. عوارض چشمی بیماری قند با گذشت زمان چنانچه به آن بي توجهي شود بر سرعت پيشرفت آن اضافه مي شود و ممكن است به مرحله اي برسد كه قدرت تخريبي بالايي حاصل شود. در اين مرحله است كه اقدامات درماني كمتر نتيجه مي دهد. متاسفانه بيماران زيادي در همين مراحل مراجعه مي كنند و معمولاً نتيجه خوبي از درمانهاي انجامشده نمي گيرند و تصور مي كنند كه اقدامات درماني انجام شده و از جمله ليزر درماني و يا عمل جراحي موجب وخامت اوضاع شده است. بيان اين موضوع از طرف بعضي بيماران باعث نگراني بعضي ديگر مي شود و آنان را از اقدام درماني به موقع باز داشته و يا موجب تاخير در شروع درمان آنها مي شود. بنابراين بايد توجه داشت كه در جريان رتينوپاتي ديابتي هر چه درمان زودتر انجام شود نتيجه نيز بهتر خواهد بود.
مصرف دخانیات
دیده شده بیماران دیابتی که سیگاری هستند، بیشتر و سریعتر گرفتار عوارض چشمی و غیر چشمی بیماری قند می شوند و بنابراین به این افراد توصیه می گردد که کشیدن سیگار را کنار گذاشته و یا میزان استعمال آن را کاهش دهند.
كنترل هر چه بهتر عواملي كه ذكر شد ميتواند نويد بخش اين مساله باشد كه بيماري ديابت ديگر بيماري كوركننده نيست و بيمار ديابتي در صورت مراجعه به موقع و پيگيري مناسب مي تواند تا سالهاي سال بدون نياز به كمك ديگران زندگي كند.
مجله چشم پزشکي نگاه و پایگاه دکتر دستجردی
نشانگان مفصل گيجگاهي ـ فكتحتاني
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
نشانگان مفصل گيجگاهي ـ فك تحتاني عبارت است از درد و التهاب در مفصل گيجگاهي ـ فك تحتاني (مفصل طرفين فك كه دهان را باز و بسته ميكند) و عضلات پيوسته به آن. بزرگسالان هر دو جنس را مبتلا ميكند ولي در زنان شايعتر است.
علايم شايع
درد مبهم برروي يك طرف فك (پايين يا جلوي گوش) كه به شقيقهها، پشت سر و در امتداد فك تير ميكشد.
حساسيت به لمس عضلات جونده
صداي «تق كردن» يا «تپ كردن» هنگام بازكردن
عدم توانايي باز كردن كامل دهان
سردرد و دندان درد
مرده درد پشت، شانهها يا گردن
درد در اثر خميازه كشيدن
علل
قرار گرفتن نامناسب فك فوقاني و تحتاني (اختلال صفحهاي).
در رفتن مفصل در اثر آسيبهاي فك، سر يا گردن
التهاب مفصل گيجگاهي ـ فكي
اختلال كاركرد و درد عضلات صورت
بيش تحركي يا كم تحركي مفصل گيجگاهي ـ فكي
عوامل افزايشدهنده خطر
ساييده شدن يا پرچ شدن دندانها
كشش عضلات جونده
استرس
بد در آمدن دندانها
جفت و جور نشدن مناسب دندانها
استئوآرتريت با روماتوئيدآرتريت
پيشگيري
دندانهاي خود را نساييد. روشهايي مثل بازخورد زيستي و ورزش را براي شل كردن عضلات فرا بگيريد.
عواقب مورد انتظار
علايم را ميتوان با درمان كنترل كرد و رفتاري را كه ايجادكننده علايم است، ميتوان اصلاح كرد. قرار گرفتن نامناسب فك را نيز ميتوان تصحيح كرد.
عوارض احتمالي
استخوان واقع در مفصل گيجگاهي ـ فك تحتاني، بدون درمان ممكن است خورده و تخريب گردد.
بيماري مفصلي دژنراتيو ثانويه
افسردگي و نشانگان درد مزمن
درمان
اصول كلي
آزمونهاي تشخيصي ميتوانند شامل بررسي دامنه حركت فك، راديوگرافي دندان، آرتروسكوپي و امآرآي باشند.
برنامه درماني ميتواند شامل تصحيح اختلالات انسدادي، طبيعي كردن كاركرد عضلات، كنترل درد، درمان استرس و اصلاح رفتار باشد.
روان درماني يا مشاوره شامل آموزش بازخورد زيستي براي يادگيري راههاي جديد كنار آمدن با استرس
يخ و يا گرما ميتواند فايده اندكي در تسكين ناراحتي داشته باشد ولي علاجكننده نخواهد بود.
آن دو را يكي يكي امتحان كنيد تا ببينيد كدام بيشتر به درد شما ميخورد.
محل مفصل گيجگاهي ـ فك تحتاني را ماساژ دهيد.
براي خوابيدن از بالش استفاده نكنيد. يك پارچه را لوله كنيد و زير گردن خود قرار دهيد. به پشت خود بخوابيد.
سعي كنيد حركات فك را محدود كنيد و ياد بگيريد فك را شل كنيد. با گذاشتن مشت خود در زير چانه، مانع خميازه كشيدن شويد.
ممكن است تصحيح دندانهاي بد درآمده با ارتودنسي لازم باشد.
دندانپزشك ممكن است براي پيشگيري از ساييدگي دندانها در زمان خواب، يك پروتز محافظ شبانه ساخته و در داخل دهان قرار دهد. يك پروتز محافظ شبانه حاوي اسپلينتهاي قابل برداشتي است كه در نوك دندانها قرار ميگيرد تا فشار گازگرفتن نامناسب را بردارد.
موارد شديدي كه به اقدامات سادهتر پاسخ نميدهند، ممكن است براي بازسازي مفصل به جراحي نياز داشته باشند (نادر).
داروها
ممكن است آرامبخشها و شلكنندههاي عضلاني به مدتكوتاهي تجويز شوند.
داروهاي ضد التهاب غيراستروييدي ممكن است توصيه شوند.
براي درد خفيف ميتوانيد از داروهاي بدون نياز به نسخه مثل آسپيرين يا استامينوفن استفاده كنيد.
فعاليت
محدوديتي وجود ندارد.
رژيم غذايي
تا فروكش كردن علايم، غذاهاي نرم ميل كنيد. از مصرف غذاهاي سفت و جويدني خودداري كنيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم نشانگان مفصل گيجگاهي ـ فك تحتاني را داشته باشيد.
اگر بعد از درماني كه خود انجام ميدهيد، علايم بهبود نيابند يا بدتر شوند.
اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شدهايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي ايجاد كنند.
نشانگان ورود سريع غذا به رودهكوچك
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
نشانگان ورود سريع غذا به رودهكوچك عبارت است از گروهي از علايم كه در مجموع، عارضه در آوردن تمام يا قسمتي از معده به شمار ميروند. اغلب بيماران اين مشكل را در حد خفيف به مدت 6-1 ماه پس از عمل جراحي خواهند داشت. اما در 2%-1% بيماران مشكل شكل جدي به خود ميگيرد. علايم دو دسته هستند: علايم زودهنگام و علايم ديرهنگام نشانگان ورود سريع غذا به روده كوچك. علايم زودهنگام بعد از چند دقيقه تا 45 دقيقه پس از صرف غذا آماده ميشوند. اما علايم ديرهنگام 3-2 ساعت پس از مصرف غذا آغاز ميشوند. توجه داشته باشيد كه اغلب بيماران علايم ديرهنگام را دارند و هيچ بيماري هر دو نوع علايم زودهنگام و ديرهنگام را نخواهد داشت.
علايم شايع
علايم زودهنگام:
ضعف و غش
تعريق
تند يا نامنظم شدن ضربان قلب
پايين افتادن فشار خون
برافروختگي پوست
منگي
تنگي نفس
استفراغ
دلپيچه و اسهال ناگهاني و شديد علايم ديرهنگام:
تعريق، اضطراب و لرزش
احساس خستگي مفرط و غش
پايين افتادن فشار خون
سردرد
علل
علايم زودهنگام: ورود سريع غذا و مايعات مستقيماً به روده كوچك، كه باعث پايين افتادن فشار خون و زياد شدن جريان خون رودهها ميشود.
علايم دير هنگام: پايين افتادن قند خون به علت توليد بيش از اندازه انسولين در پاسخ به ورود سريع غذا و مايعات به روده كوچك.
عوامل افزايشدهنده خطر
هر چقدر قسمت برداشته شده معده بزرگتر باشد، اين نشانگان شديدتر است.
پيشگيري
قابل پيشگيري نيست اما مي توان با تغير رژيم غذايي از عود آن كاست و شدت آن را كاهش داد.
عواقب مورد انتظار
اغلب بيماران خود به خود بهبود مييابند. علايم زودهنگام معمولاً 4-3 ماه ادامه دارند. علايم ديرهنگام معمولاً يك سال طول ميكشند، اما شايد تا چندين سال نيز ادامه داشته باشند.
عوارض احتمالي
سوء تغذيه و كاهش وزن
اضطراب
درمان
اصول كلي
علايم زود هنگام: به مدت 45 دقيقه دراز بكشد تا علايم برطرف شوند.
علايم دير هنگام: مقدار كمي شيريني يا آب پرتقال شيرين شده ميل كنيد.
داروها
دارهاي آنتيكولينرژيك براي مهار بازتاب (رفلكس) ايجاد علايم نشانگان و ورود سريع غذا به روده كوچك
پكتين براي كم كردن شدت اسهال
مكملهاي ويتاميني و معدني براي جبران جذب ناكافي اين مواد
فعاليت
وقتي علايم وجود ندارند ـ محدوديتي نيز براي فعاليت وجود ندارد. وقتي علايم وجود دارند ـ تا زمان رفع آنها استراحت كنيد.
رژيم غذايي
علايم زودهنگام: كنترل رژيم غذايي مهمترين اقدام درماني به حساب ميآيد. شكر، قند و ساير قندهاي ساده بايد كمتر مصرف شوند و در عوض مصرف چربي و پروتئين بايد زيادتر شود. روزانه 6 وعده كم حجم و با فواصل زماني مناسب ميل كنيد. وعده غذايي بايد حاوي غذاهاي خشك باشد و آب يا ساير نوشيدنيها نبايد همراه با غذا خورده شوند. آب يا نوشيدني را تنها بايد در بين وعدههاي غذايي نوشيد.
علايم دير هنگام: از خوردن شكر خودداري كنيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم نشانگان ورود سريع غذا به روده كوچك را داريد و اين علايم با اقدامات فوق بهبود نمييابند.
اگر استفراغ خوني، اجابت مزاج سياه و قيري، يا ساير علايم خونريزي گوارشي وجود داشته باشد.
اگر دچارعلايم جديد وغيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
وارد آمدن صدمه به مثانه يا پيشابراه
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
وارد آمدن صدمه به مثانه يا پيشابراه عبارت است از وارد آمدن آسيب به مثانه يا پيشابراه (لولهاي كه ادرار را از مثانه به بيرون هدايت ميكند). به دليل اينكه مثانه در جايگاه نسبتاً امني قرار دارد، آسيب مثانه در اثر ضربه نادر است.
علايم شايع
درد شديد شكمي
شوك (تعريق؛ غش؛ تهوع؛ نفس نفس زدن؛ تند بودن نبض؛ پوست رنگ پريده، سرد، و مرطوب)
ادرار دردناك يا ناتواني در ادرار كردن
خروج ترشح خون آلوده از پيشابراه
علل
معمولاً يك شكستگي استخوان لگن كه مثانه يا پيشابراه را سوراخ كرده است.
عوامل افزايش دهنده خطر
مصرف الكل
خطر كردن و احتمال حادثه و تصادف
مشاغل خطرناك
رانندگي خطرناك و در شرايط نامناسب
كودكاني كه مورد سوء استفاده جنسي قرار ميگيرند.
پيشگيري
حتيالامكان از خود در برابر صدمات محافظت به عمل آوريد.
هميشه به هنگام رانندگي كمربند خود را ببنديد، تا خداي ناكرده به هنگام وقوع سانحه رانندگي، اعضاي داخلي شما آسيب نبيند.
هيچگاه الكل ننوشيد خصوصاً پيش از رانندگي.
عواقب مورد انتظار
سوراخ شدن مثانه يا پيشابراه نيازمند درمان اورژانس در بيمارستان است. اغلب موارد با استراحت در رختخواب، گذشت زمان، و درمان حمايتي يا جراحي بهبود مييابند.
عوارض احتمالي
خونريزي داخلي
نشست ادرار به داخل شكم، كه باعث التهاب يا عفونت شكمي ميشود.
عفونت مكرر به علت تشكيل بافت جوشگاهي در پيشابراه كه مسير عبور ادرار را تنگ كرده باشد.
درمان
اصول كلي
بستري شدن در بيمارستان؛ مراقبت اورژانس
عكسبرداري از مجاري ادراري
جراحي براي ترميم سوراخ شدگي مثانه (معمولاً). آسيب به پيشابراه ممكن است بدون جراحي ترميم يابد.
داروها
آنتيبيوتيك براي پيشگيري از عفونت
داروي ضد درد در صورت نياز
داروهاي آنتيكولينرژيك براي اسپاسم
فعاليت
تا حدي كه توانايي بدني شما اجازه ميدهد، فعاليت خود را حفظ كنيد. دوره بهبود را حدود يك ماه درنظر بگيريد. تا زماني كه بهبودي كامل حاصل نشده باشد به كار باز نگرديد و از نزديكي خودداري كنيد.
رژيم غذايي
هيچ رژيم غذايي خاصي توصيه نميشود.
روزانه 8-6 ليوان آب بنوشيد.
الكل ننوشيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما علايم آسيب به مثانه يا پيشابراه را داريد.
اگر به هنگام درمان يا پس از درمان، دچار تب و لرز شدهايد.
اگر دچار علايم جديد و غيرقابل كنترل شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند.
واكنش در اثر تزريق خون
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
واكنش در اثر تزريق خون عبارت است از علايمي كه در اثر تزريق خون آغاز ميشوند. خون، رگهاي خوني، كليهها، قلب، پوست، دستگاه عصبي مركزي، و ريهها ممكن است در افزايش واكنش متأثر شوند.
علايم شايع
كماهميتتر:
لرز و تب
كمر درد يا ساير دردها
كهير و خارش پراهميت:
تخريب گلبولهاي قرمز (هموليز) كه باعث تنگي نفس، سردرد شديد، درد قفسه سينه يا كمردرد، و وجود خون در ادرار
علل
تزريق خون با گروه خوني متفاوت از گروه خوني بيمار. امكان دارد اين امر ناشي از اشتباه در تطابق دادن گروههاي خوني قبل از تزريق، يا استفاده از خون كاملاً تطابق داده نشده در شرايط اورژانس باشد.
عوامل افزايش دهنده خطر
تزريق خون در شرايط اورژانس، كه در آن هنگام فرصت تعيين گروه خوني و تطابق آن با خون بيمار وجود ندارد.
تزريق خوني كه اهداكننده آن عفونت داشته است.
تزريق خون به دفعات
در مادر بارداري كه خون وي Rh منفي باشد.
پيشگيري
بانك خون و كاركنان بيمارستان بايد هميشه طبق دستورالعملهاي دقيق رعايت ايمني در انتقال خون، عمل نمايند، مگر در شرايطي كه خارج از كنترل باشد (قسمت علل را ببينيد).
امكان دارد استفاده از ديفنهيدرامين (يك نوع آنتيهيستامين) و استامينوفن پيش از تزريق خون، از بروز واكنشهاي خفيف پيشگيري كند.
اگر سابقه قبلي چنين واكنشي را داشتهايد، حتماً به پزشك يا كاركنان درماني بيمارستان اطلاع دهيد.
اگر قرار است جراحي حداقل يك ماه ديگر انجام شود، ميتوان خون خودتان را برداشت كرد و در صورت لزوم در حين جراحي از آن استفاده نمود. تزريق خون خودتان كمترين احتمال بروز واكنش را به همراه دارد.
عواقب مورد انتظار
اغلب واكنشها پس از متوقف كردن تزريق خون، تدريجاً فرو مينشينند. اما تعدادي از آنها مرگبار هستند.
عوارض احتمالي
نارسايي حاد كليه
آنافيلاكسي (شوك آلرژيك)
نارسايي احتقاني قلب در اثر تزريق سريع خون
درمان
اصول كلي
بيمار بايد بستري شود. خوشبختانه به بيماران معمولاً در بيمارستان يا يك مركز جراحي سرپايي خون تزريق ميشود، بنابراين وقتي واكنش رخ ميدهد بلافاصله ميتوان اقدام نمود.
به هنگام تزريق خون سعي كنيد حتيالمقدور بيدار و هوشيار باشيد، تا در صورت بروز علايم بتوانيد فوراً كاركنان درماني بيمارستان را آگاه نماييد.
تزريق خون بايد با بروز اولين علامت واكنش متوقف شود.
به هنگام تزريق خون، همه علايم حياتي مرتباً مورد بررسي قرار ميگيرند و دستورالعملهاي پيشگيري رعايت ميشوند تا احتمال بروز عارضه به حداقل برسد.
اكسيژن در صورت نياز
داروها
آنتيهيستامينها براي كاهش كهير و خارش
داروهاي كورتيروني براي كاهش احتمال بروز نارسايي حاد كليه
داروهاي ضد فشار خون، در صورتي كه فشار خون خيلي بالا رود، يا داروهاي افزايشدهنده فشار خون، در صورتي كه فشار خون خيلي پايين بيافتد.
فعاليت
در ابتدا استراحت در رختخواب. با رو به بهبود گذاشتن علايم پس از تزريق خون، فعاليتهاي عادي خود را از سر گيريد.
رژيم غذايي
هيچ رژيم خاصي توصيه نميشود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم واكنش در اثر تزريق خون را به هنگام تزريق يا پس از آن داريد. در اين صورت، سريعاً مراجعه كنيد. اين يك اورژانس است!
وقفه تنفسي هنگام خواب
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
وقفه تنفسي هنگام خواب دورههاي توقف تنفس در طي خواب كه 10 ثانيه يا بيشتر طول ميكشد. اين اختلال در همه سنين ديده ميشود ولي در بزرگسالان بالاي 60 سال شايعتر است.
علايم شايع
دورههاي طولاني قطع تنفس در طي خواب. وقفه تنفسي هنگام خواب توسط اطرافيان فرد قابل مشاهده است. مستندترين راه اثبات اين عارضه بررسي آن در يك آزمايشگاه خواب است.
انسداد راه تنفسي هنگام خواب در اثر انسداد پشت حلق بهوسيله زبان كوچك و ساير بافتهاي نرم مجاور. اين حالت باعث ايجاد چرخه تكرارشونده خواب، حالت خفگي، از خواب پريدن، خوابآلودگي و خواب دوباره ميشود. اين چرخه اغلب در سراسر روز ادامه مييابد زيرا خواب نامناسب شبانه باعث خوابآلودگي مزمن ميگردد.
خستگي شديد مزمن
علل
ناشناخته (اغلب)
انسداد راه هوايي بهخصوص در افراد چاق
بيماريهاي مزمن دستگاه تنفس
اختلالات دستگاه عصبي مركزي، نظير تومور مغزي، عفونتهاي ويروسي مغز يا سكته مغزي
عوامل افزايشدهنده خطر
استرس، از قبيل اضطراب يا افسردگي
وجود فشار خون بالا، بيماريهاي قلبي ـ عروقي يا بيماريهاي شرياني
سن بالا
چاقي
استعمال دخانيات
سوء مصرف الكل
مصرف داروهاي روانگردان
كمكاري تيروييد
پيشگيري
در صورت وجود بيماريهاي زمينهاي فهرست شده در قسمت «علل»، بهمنظور كاهش احتمال شعلهور شدن اين اختلال تا حد امكان از عوامل افزايشدهنده خطر اجتناب كنيد.
عواقب موردانتظار
اقدامات درماني موجود در اين زمينه، غير از جراحي و كاهش وزن در افراد چاق، با هدف كنترل وقفه تنفسي هنگام خواب و نه علاج آن انجام ميگيرند. معمولاً پايبندي مادامالعمر به درمان لازم است.
عوارض احتمالي
خوابآلودگي بيش از حد روزانه ناشي از بيخوابي شبانه ممكن است منجر به تصادفات، فقدان تمركز و توجه و كاهش بازده كاري گردد.
آسيب دايمي مغزي ناشي از دورههاي مكرر كاهش اكسيژن مغزي
نامنظمي ضربان قلب و نارسايي احتقاني قلب
درمان
اصول كلي
- مشاهده علايم توسط اطرافيان بيمار معمولاً اولين نشانه است. بررسيهاي تشخيصي طبي ممكن است شامل آزمايشهايي براي اندازهگيري ميزان اكسيژن خون، حركات قفسه سينه و جريان هوا از راه بيني؛ نوار مغزي (الكتروانسفالوگرافي ـ بررسي مغز بهوسيله اندازهگيري فعاليت الكتريكي آن [ امواج مغزي ] )؛ و بررسي در يك آزمايشگاه خواب باشد.
- انتخاب نوع درمان بهشدت اختلال، هرگونه اختلال طبي ديگر، و سطح عملكرد روزانه فرد بستگي دارد.
- اگر وقفه تنفسي تنها هنگام خوابيدن به پشت ايجاد ميشود، يك توپ پينگپونگ يا توپ تنيس را به قسمت پشت لباس خواب بدوزيد. اين كار شما را مجبور ميكند كه در طي خواب در حالت به پهلو بمانيد.
- در جهت درمان مشكلات طبي زمينهاي، نظير اختلالات قلبي يا تنفسي بايد اقدام شود.
- از مصرف داروهايي نظير آرامبخشها، خوابآورها، باربيتوراتها، داروهاي مخدر و الكل بايد اجتناب شود. در مورد قطع مصرف داروهايي كه ممكن است باعث وقفه تنفسي هنگام خواب گردد با پزشك مشورت نماييد.
- برنامه كاهش وزن براي افراد داراي اضافه وزن توصيه ميشود.
- يك وسيله دنداني مخصوص ممكن است تجويز شود.
- برقراري فشار مثبت مداوم راه هوايي (cpap) ـ بيمار در طي خواب يك دستگاه را بر روي بيني و دهان ميگذارد و از اين طريق، پمپ دستگاه هوا را با فشار به داخل مجاري بيني ميفرستد تا راه هوايي را باز نگه دارد. اين روش درمان مؤثري در بسياري از بيماران است.
- درمان جراحي بهندرت ممكن است توصيه گردد (برداشت لوزهها؛ ترميم ناحيه زبان كوچك، كام و حلق يا برقراري راه تنفسي بر روي ناي [ تراكئوستومي ] ).
داروها
براي اين اختلال معمولاً دارويي نياز نيست، با اين حال، پروتريپتيلين ممكن است در تعداد اندكي از بيماران براي كمك به كنترل خوابآلودگي روزانه سودمند باشد. مدروكسي پروژسترون ممكن است در مورد نشانگان كمبود تهويه ناشي از چاقي استفاده شود.
فعاليت
محدوديتي وجود ندارد. شركت در تمرينهاي ورزشي منظم براي ايجاد تناسب فيزيكي سودمند است ولي ورزش سنگين قبل از خواب توصيه نميگردد.
رژيم غذايي
رژيم لاغري در صورت چاق بودن.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما احتمال ميدهيد كه دچار وقفه تنفسي هنگام خواب باشيد.
اگر شما علايم وقفه تنفسي را در يكي از اعضاي خانواده تان مشاهده ميكنيد.
تداوم يا تشديد وقفه تنفسي هنگام خواب پس از شروع درمان