كم خوني وخيم ( كم خوني ناشي از كمبود ويتامين ب 12)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
كم خوني وخيم ( كم خوني ناشي از كمبود ويتامين ب 12) عبارت است از كمخوني ناشي از جذب ناكافي ويتامين ب12 (كوبالامين). ويتامين ب12 تنها در غذاهاي با منشاي حيواني يافت ميشود، مثل گوشت، ماهي، و لبنيات. اين نوع كمخوني اغلب در افراد 60-50 ساله روي ميدهد. علايم كمخوني وخيم به آهستگي و به طور نامحسوس ظاهر ميشوند و ممكن است بلافاصله تشخيص داده نشوند.
علايم شايع
ضعف، به خصوص در بازوها و پاها
زبان دردناك
تهوع، بياشتهايي، و كاهش وزن
خونريزي از لثهها
كرختي و احساس سوزن سوزن شدن در دستها و پاها
مشكل در تعادل
لبها، زبان و لثههاي رنگ پريده
زردي چشمها و پوست
افسردگي
گيجي و منگي، و زوال عقل
سردرد
مشكل در حافظه
وزوز گوش
علل
فقدان مادهاي به نام «فاكتور داخلي» كه جذب ويتامين ب12 را ممكن ميسازد. اين ماده از مخاط معده ترشح ميشود. علت فقدان «فاكتور داخلي» معلوم نيست، اما امكان دارد يك نقص ارثي يا اختلال خودايمني باشد.
كاهش ترشح اسيد معده، به خصوص بعد از جراحي معده، يا همراه با فقدان «فاكتور داخلي». اسيد معده نيز براي جذب ويتامين ب12 ضروري است.
عوامل افزايشدهنده خطر
غذاي نامناسب، به خصوص رژيم گياهخواري كه ويتامين ب12 را فراهم نميآورد و عدم استفاده از مكمل ويتامين ب12 در اين حالت
بيماري تيروييد
جراحي معده، سرطان معده، يا التهاب معده
پرخوري يا بياشتهايي عصبي
ديابت شيرين (مرض قند)
ميكسِدِم (يك نوع بيماري تيروييد)
سابقه خانوادگي اين نوع كمخوني
سن بالا
عوامل ژنتيكي. اين بيماري در مردمان اهل شمال اروپا شايعتر است. در عوض در سياهپوستان و آسياييها نادر است.
پيشگيري
اگر جراحي معده شدهايد يا التهاب معده داريد، بايد مرتباً ويتامينب12 تزريق كنيد.
عواقب مورد انتظار
در حال حاضر اين بيماري غيرقابل درمان است. اما با تزريق منظم ويتامين ب12 علايم را تا هر زمان ميتوان كنترل نمود و عوارض را بهبود بخشيد. بعضي از علايم در عرض چند روز پس از شروع درمان ناپديد ميشوند، در حالي كه اين زمان براي بعضي علايم ديگر ممكن است چند ماه باشد.
عوارض احتمالي
نارسايي احتقاني قلب
دو بيني
افزايش استعداد ابتلا به عفونت
ناتواني جنسي در مردان
درمان
اصول كلي
براي تأييد بيماري از آزمايشات تشخيصي مختلفي ميشود: آزمايش خون، آزمايش شيلينگ (جهت بررسي جذب ويتامين ب12)، و گاهي نمونهبرداري از مغز استخوان
دستورات درماني توصيه شده كه شامل درمان ويتامين ب12 نيز هست را به كار بنديد.
داروها
معمولاً ويتامين ب12 تزريقي تجويز ميشود. مقدار آن بستگي به شدت بيماري دارد. دوز معمول عبارت است از يك تزريق در روز تا 7 روز، سپس يك تزريق در هفته براي يك ماه، و سپس يك تزريق در ماه براي باقي عمر
طريقه تزريق ويتامين ب12 به خود را ياد بگيريد، زيرا مكملهاي خوراكي ناكافي هستند. درمان براي باقي عمر ضروري است. البته توجه داشته باشيد كه با درمان نيز توانايي جذب ويتامين ب12 در شما طبيعي نخواهد بود
فعاليت
ممكن است لازم باشد كه فعاليت بدني تا رفع خستگي و مشكلات تعادلي محدود شود.
رژيم غذايي
رژيم خاصي توصيه نميشود. هماكنون، گوشت و جگر خام كه قبلاً توصيه ميشدند ديگر توصيه نميشوند.
امكان دارد دريافت مكمل آهن ضروري باشد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم اين نوع كمخوني را داريد
اگر علايم در عرض 2 هفته پس از آغاز درمان شروع به بهبود نكنند.
به هم خوردن تعادل كلسيم خون
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
به هم خوردن تعادل كلسيم خون كلسيم يكي از اجزاي معدني خون است كه به تنظيم ضربان قلب، انتقال پيامهاي عصبي، انقباض عضلات و تشكيل استخوان و دندانها كمك ميكند. افزايش يا كاهش غلظت كلسيم خون ميتواند مشكلات جدي و گاهي تهديدكننده زندگي به بار آورد، به نحوي كه غشاهاي تمام سلولهاي بدن، عضلات، استخوانها، غدد پاراتيروييد و هورمونهاي پاراتيروييدي (كه تنظيمكننده جذب و استفاده از كلسيم هستند) همگي تحت تأثير قرار ميگيرند.
علايم شايع
كاهش غلظت كلسيم خون:
اسپاسم، پرش، يا كرامپ عضلاني
بيحسي و سوزن سوزن در دستها و پاها
تشنج
نامنظمي ضربان قلب
افزايش فشار خون
افزايش غلظت كلسيم خون:
افسردگي، دليريوم، گيجي
تشنج و اغماء (تنها در بدترين موارد)
بيحالي و خوابآلودگي
بياشتهايي
استفراغ و اسهال
كمآبي بدن و تشنگي
نامنظمي ضربان قلب
كاهش فشار خون
علل
كاهش غلظت كلسيم خون:
كاهش فعاليت غدد پاراتيروييد به علت بيماري يا آسيب به هنگام جراحي در گردن
دريافت ناكافي كلسيم و ويتامين ـ د در رژيم غذايي
سوءجذب از دستگاه گوارشي (معمولاً بدون علت مشخص)
پانكراتيت (التهاب لوزالمعده)
نارسايي كليه
سوختگي يا عفونت شديد
كاهش غلظت منيزيم خون
افزايش غلظت كلسيم خون:
وجود شكستگيهاي متعدد و استراحت طولانيمدت در تخت
تومورهاي خوشخيم يا بدخيمي كه استخوان را تخريب ميكنند.
پركاري غدد پاراتيروييد
ميلوم متعدد
عوامل افزايشدهنده خطر
كاهش غلظت كلسيم خون:
مصرف بعضي از داروها، از جمله ديورتيكهاي تيازيدي و مسدودكنندههاي كانال كلسيمي
آسيب، سرطان، يا جراحي غده تيروييد يا غدد پاراتيروييد
افراط در مصرف الكل كه باعث نامناسب بودن تغذيه ميشود.
افزايش غلظت كلسيم خون:
تغذيه نامناسب، بهخصوص مصرف بيش از اندازه محصولات لبني يا آنتياسيدهاي حاوي كلسيم زياد
عدم فعاليت يا استراحت طولانيمدت در رختخواب به هر علت
تزريق مكرر خون حاوي سيترات
بيماري مزمن كليه
پيشگيري
از آنتياسيدهاي حاوي كلسيم، بهصورت مرتب استفاده نكنيد.
داشتن يك رژيم طبيعي و متعادل
هيچگاه الكل ننوشيد.
عواقب مورد انتظار
اغلب موارد با درمان در عرض يك هفته معالجه ميشوند، مگر اينكه علت به هم خوردن تعادل كلسيم خون، سرطان باشد.
عوارض احتمالي
ايست قلبي
شكستگي استخوانهاي ضعيف
سنگ كليه (در موارد افزايش غلظت كلسيم خون)
زخم معده و اثنيعشر (در موارد افزايش غلظت كلسيم خون)
درمان
اصول كلي
آزمايشات تشخيصي ممكن است شامل آزمايش خون از نظر سطح كلسيم، نوار قلب، و عكسبرداري از استخوانها باشد.
پيش از اينكه برنامه درماني براي پيشگيري از عود مشكل طرحريزي شود، بايد علت زمينهساز معلوم شود.
داروها
در حالت كاهش غلظت كلسيم خون، گلوكونات يا كربنات كلسيم وريدي
در حالت افزايش غلظت كلسيم خون، محلول سالين داخل وريدي و ديورتيكهاي قوس هنله (مثل فورسمايد ] لازيكس [ و اسيد اتاكرينيك)
فعاليت
پس از شروع درمان، با رو به بهبود گذاشتن علايم، فعاليتهاي عادي خود را از سر گيريد.
رژيم غذايي
در موارد كاهش خفيف غلظت كلسيم خون، از مكمل كلسيمي و ويتامين ـ د استفاده نماييد. شير و محصولات لبني نيز بيشتر مصرف كنيد.
در موارد افزايش خفيف غلظت كلسيم خون، مصرف محصولات لبني و آنتياسيدهاي حاوي كلسيم را محدود كنيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم به هم خوردن تعادل كلسيم خون را داريد.
اگر پس از آغاز درمان، علايم بدتر شوند يا رو به بهبود نگذارند.
بيماري قلب ناشي از مشكل ريه
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
(بيماري قلب ناشي از مشكل ريه (پرفشاري خون ريوي عبارت است از نارسايي احتقاني قلب در اثر افزايش فشار خون در ريهها. اين وضعيت عارضهاي از بيماريهايي است كه جريان خون را در ريهها آهسته يا متوقف ميكنند.
علايم شايع
مراحل اوليه:
معمولاً علامتي وجود ندارد.
مراحل بعدي:
خستگي و ضعف
تنگي نفس به هنگام فعاليت
غش كردن مكرر
تورم پا و ساق پا در اثر تجمع مايع
بر جسته شدن رگهاي گردن
آبي شدن رنگ پوست
درد قفسه سينه
بزرگ شدن كبد و تورم شكم
علل
وجود بيماري انسدادي مزمن ريوي شديد مثل آمفيزم؛ ذاتالريه مكرر؛ برونشكتازي؛ سيليكوز؛ سرطان ريه؛ سل؛ يا بيماريهاي كلاژن.
لختههاي خوني كوچك كه از ساير نقاط بدن (معمولاً از وريدهاي عمقي پا) به ريه ميروند و رگهاي خوني ريه را مسدود ميكنند.
بيمايهاي قلبي، از جمله بيماري روماتيسمي قلب و بيماريهاي مادرزادي قلب
عوامل افزايشدهنده خطر
استراحت طولانيمدت در رختخواب به دليل هرگونه بيماري. اين مسأله باعث افزايش احتمال تشكيل لخته در خون ميشود.
سيگار كشيدن
زندگي در ارتفاعات بالا
مواجهه شغلي با مواد آسيبزا براي ريهها
مصرف برخي از داروها مثل فنفلورامين و دكسفنفلورامين
پيشگيري
سيگار نكشيد
براي هرگونه بيماري زمينهاي كه با جراحي يا درمان طبي خوب ميشود به دنبال درمان مربوط باشيد و دستورات درماني را به دقت رعايت كنيد.
عواقب مورد انتظار
اين بيماري در حال حاضر غيرقابل علاج است. بسياري از بيماران 15-10 سال پس از تشخيص زندگي ميكنند، اما به تدريج ناتواني زيادتر ميشود. البته علايم را ميتوان برطرف كرد يا تحتكنترل در آورد. به كمك پيوند ريه شايد بتوان بيمار را معالجه كرد.
تحقيقات علمي درباره علل و درمان اين بيماري ادامه دارد، بنابراين اميد ميرود كه روشهاي درماني مؤثرتري ابداع شوند و نهايتاً بتوان اين بيماري را معالجه نمود.
عوارض احتمالي
نارسايي قلبي برگشتناپذير و مرگ
درمان
اصول كلي
امكان دارد آزمايشات تشخيصي شامل موارد زير باشد: آزمايش خون، بررسي كار ريهها، و عكسبرداري از ريهها با اشعه ايكس
ممكن است به اكسيژن نياز باشد. پزشك ميتواند نوعي اكسيژني كه به شما اجازه خواهد داد تا فعاليتهاي خود را حفظ نماييد را تعيين كند.
وزن خود را روزانه ثبت كنيد. هرگونه افزايش ناگهاني وزن ميتواند نشاندهنده تجمع مايع باشد.
گاهي انجام جراحي براي تصحيح مشكلات ناشي از بيماريهاي مادرزادي يا اكتسابي؛ مثلاً تعويض دريچه قلب آسيب ديده
داروها
داروهاي ادرارآور (ديورتيك) براي پيشگيري از تجمع مايع
ديژيتال براي تقويت قدرت انقباضات عضله قلب
آنتيبيوتيكها براي درمان عفونتهاي مكرر
داروهاي گشادكننده رگ براي كاهش مقاومت رگهاي خوني، تا به اين ترتيب خون بهتر جريان پيدا كند.
فعاليت
تا حدي كه وضعيت جسميتان اجازه ميدهد فعاليت داشته باشيد، اما بيش از حد به خود فشار نياوريد. بين فعاليتها استراحت داشته باشيد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي بايد كم نمك باشد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم بيماري قلبي ناشي از مشكل ريه را داريد.
اگر يكي از موارد زير هنگام درمان رخ دهد:
ـ تب بالاتر از 3/38 درجه سانتيگراد
ـ افزايش وزن به ميزان 2-5/1 كيلوگرم در عرض 2-1 روز
ـ بدتر شدن تنگي نفس
ـ بدتر شدن تورم ساق پا
ـ بروز سرفهاي كه خلط تغيير رنگ يافته يا آغشته به خون دارد.
بيماري آديسون (نارسايي غده فوق كليوي)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
بيماري آديسون (نارسايي غده فوق كليوي) عبارت است از تخريب تدريجي و پيشروندة غدد فوقكليوي كه در بالاي كليهها قرار دارند. غدد فوقكليوي چندين هورمون ترشح ميكنند كه براي بعضي از كارهاي بدن ضروري هستند. اين هورمونها كمك ميكنند تا تعادل مايعات بدن حفظ شود. آنها همچنين در كارهاي زير نقش دارند: سوخت و ساز قند و پروتئين، حفظ فشار خون، و پاسخ به استرس جسماني. بيماري آديسون نادر است، اما ميتوان آن را در هر سني ديد. شيوع آن در مردان و زنان تقريباً برابر است. بايد توجه داشت كه علايم بيماري ممكن است به آهستگي و در طي چند ماه تا چند سال بروز كنند.
علايم شايع
ضعف و خستگي
اختلالات گوارشي (تهوع، استفراغ، دردشكم، اسهال، كاهش اشتها و وزن)
كاهش فشار خون كه باعث غش و منگي ميشود.
پوست قهوهاي رنگ (شبيه حالت برنزه شدن) همراه با وجود لكههاي سفيد روي آن
تيره شدن كك و مك، جوشگاه زخم، و نوك پستان
ريزش مو
احساس سرما در همه اوقات
رفتار نابهنجار، يا تغيير خلق، مثل حالت تهاجمي يا افسردگي
علل
علايم به علت كاهش سطح هورمونهاي شبيه كورتيزون ـ توليد شده توسط غدد فوق كليوي ـ ايجاد ميشوند. البته علت نارسايي غدد فوق كليوي معمولاً نامعلوم است، ولي پزشكان معتقدند كه اين بيماري از نوع بيماريهاي خود ايمني است.
البته نارسايي غدد فوق كليوي ممكن است به دنبال بيماريهاي زير نيز ايجاد شود: بيماري سل، سرطان، بيماريهاي غدة هيپوفيز و ايدز
استفاده از داروهاي كورتيزوني خوراكي براي ساير بيماريها. در اين حالت نارسايي وقتي نمود مييابد كه مصرف اين داروها قطع شود، زيرا گاهي فعاليت غدد فوق كليوي پس از قطع دارو به حالت اوليه بر نميگردد
عوامل افزايشدهندة خطر
استرس
ديابت شيرين (مرض قند)
جراحي
درمان ضد انعقادي
پيشگيري
هيچگاه داروهاي كورتيزوني را سر خود قطع نكرده يا دوز آنها را تغيير ندهيد.
عواقب مورد انتظار
اگر اين بيماري در مراحل اوليه تشخيص داده شود، علايم را ميتوان با هورموندرماني كنترل و يك زندگي طبيعي و بدون دردسر داشت.
در مراحل پيشرفته، اين بيماري، چنانچه درماني براي آن انجام نشود، به مرگ منتهي خواهد شد.
عوارض احتمالي
ايجاد يك حالت وخيم به دنبال آسيب جسماني يا بروز يك بيماري. اين حالت «بحران غدد فوقكليوي» نيز ناميده ميشود. علايم در اين حالت برجسته و شامل مواردي چون درد، ضعف، كاهش فشارخون، بالا يا پايين بودن حرارت بدن و غش ميشود.
اشتباه گرفتن اين بيماري با يك بيماري رواني
استعداد ابتلا به عفونتها
درمان
اصول كلي
آزمايشهاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش مِتي راپون براي سنجش عملكرد غدد فوقكليوي باشند.
اين بيماري براي تمام عمر گريبانگير بيمار خواهد بود. اگر مبتلا به اين بيماري هستيد، سعي كنيد تا اصول مراقبت از خود را فرا بگيريد. توجه دقيق به زمانبندي مصرف داروها بسيار حياتي است.
در مورد «بحران غدد فوقكليوي» و ارتباط آن با استرس جسماني (عفونت، جراحي، يا صدمات جسماني) اطلاعات خود را افزايش دهيد.
به هر پزشك يا دندانپزشكي كه مراجعه ميكنيد، وي را از بيماري خود آگاه سازيد.
اگر در جايي زندگي ميكنيد يا به جايي قصد مسافرت داريد كه خدمات پزشكي چندان در دسترس نيست، بايد دستورالعمل مربوط به تزريق كورتيزون را در شرايط اورژانس فرار بگيريد.
يك دستبند يا گردنآويز مخصوص همراه داشته باشيد كه روي آن مشخص شده باشد كه شما آديسون داريد و ضمناً دارو و دوز مصرفي نيز روي آن قيد شده باشد.
مراقب باشيد واكسيناسيون شما به روز باشد، از جمله واكسيناسيون آنفلوآنزا و ذاتالريه
بستري شدن به هنگام «بحران غدد فوقكليوي»
داروها
براي شما يكي از چندين نوع مختلف از داروهاي كورتيزوني تجويز خواهد شد. همچنين در اغلب موارد، نياز به يك مينرالوكورتيكوييد براي كنترل تعادل نمك و مواد معدني وجود دارد. زمانبندي مصرف داروها را دقيقاً رعايت نمايد. هرگز داروي خود را بدون نظر پزشك تغيير ندهيد يا حذف نكنيد.
فعاليت
هيچ محدوديتي براي آن وجود ندارد.
رژيم غذايي
ممكن است نياز به يك رژيم غذايي خاص وجود داشته باشد (مثلاً، رژيمي كه جهت حفظ تعادل سديم و پتاسيم يا افزايش كربوهيدرات يا پروتئين دريافتي تجويز ميشود).
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم بيماري آديسون را داريد، به خصوص علايم «بحران غدد فوقكليوي». در اين صورت فوراً مراجعه نماييد. «بحران غدد فوقكليوي» يك اورژانس است.
در صورتي كه بعد از مراجعه و تشخيص، يكي از حالات زير پيش آيد: ـ علامت عفونت مثل تب، لرز، درد عضلاني، سردرد و منگي. ـ آسيب جدي مثل شكستگي استخوان، در رفتگي مفصل، يا آسيب داخلي اعضا
اگر قرار است تحت يك عمل جراحي غيراورژانس و برنامهريزي شده قرار بگيرد يا به هر علت نياز به بيهوشي داريد.
اگر دچار علايم جديد و نامنتظره بروز كردهاند. داروهاي مورد استفاده براي درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند. از آن جمله عبارتند از: برآمده شدن شكم، نازك شدن اندامها، پف كردن صورت و چشمها، آكنه، و رشد مو روي صورت
سرطان پوست، سرطان سلول پايهاي
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
سرطان پوست، سرطان سلول پايهاي نوعي سرطان پوست درگيركننده غشاي پايه پوست. سرطان سلول پايهاي پوست به بافتهاي زيرين دستاندازي ميكند ولي بهندرت به نواحي دوردست گسترش مييابد. اين سرطان معمولاً پوست صورت، گوشها، پشت دستها، شانهها و بازوها را درگير ساخته و بيشتر در بزرگسالان بالاي 40 سال بروز ميكند.
علايم شايع
يك ضايعه پوستي كوچك كه در عرض 3 هفته بهبود نيافته و داراي خصوصيات زير است:
اين ضايعه مسطح و مرواريدمانند است. كنارههاي آن نيمهشفاف و مدور يا پيچيده است. در كنارههاي ضايعه ممكن است عروق خوني جديد كوچك منحني شكل وجود داشته باشد. مركز زخم مذكور فرو رفته است. اندازه ضايعه بين 6-4 ميليمتر متغير است، ولي در صورت عدم درمان ممكن است بزرگتر شود.
ضايعه مذكور در پوست نواحي در معرض آفتاب كه داراي شواهدي از آسيب ناشي از آفتاب هستند، رخ ميدهد.
رشد اين ضايعه آهسته است. سوزش يا خارش ندارد. ممكن است ضايعه بهطور متناوب دلمه بسته و التيام يابد.
علل
آسيب پوستي ناشي از آفتاب كه سالها قبل از بروز اين سرطان رخ داده است.
عوامل افزايشدهنده خطر
سن بالاي شصت سال
تماس زياد با آفتاب
پوست رنگ روشن
پيشگيري
محدود كردن تماس با آفتاب. محافظت پوست در برابر آفتاب با استفاده از كلاه، لباسهاي محافظ و تركيبات ضدآفتاب با قدرت (SPF) 15 يا بالاتر
معاينه ماهيانه پوست توسط خود فرد
پيشگيري
در صورت امكان از تماس اجتناب نمائيد.
عواقب موردانتظار
با درمان مناسب قابل علاج است. بيش از 13 بيماران در عرض 5 سال دچار يك ضايعه جديد ميگردند.
عوارض احتمالي
بدون درمان، سرطان ممكن است بزرگتر شده، زخمي گردد و بافتهاي اطراف را تخريب نمايد. در كمتر از 1% موارد گسترش سرطان به ساير نواحي بدن رخ ميدهد، ولي اين ضايعات بههرحال براي جلوگيري از تخريب موضعي بايد برداشته شوند.
درمان
اصول كلي
- بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل بررسي آسيبشناسي بافت پس از برداشت ضايعه براي تأييد تشخيص باشد.
- انتخاب درمان بسته به ظاهر ضايعه، وسعت و محل آن متفاوت است.
- برداشت ضايعه سرطاني با يكي از روشهاي زير انجام ميگيرد. روش درماني با توافق پزشك و بيمار انتخاب ميشود:
1- كورتاژ و خشكاندن محل ضايعه با الكتريسيته. پس از بيحسي موضعي، ضايعه بريده يا تراشيده شده و سپس با حرارت حاصل از جريان برق با فركانس بالا بافت محل ضايعه تخريب ميگردد.
2- برداشت ضايعه با جراحي. پس از بيحسي موضعي، ضايعه با استفاده از چاقي جراحي برداشته ميشود.
3- روش جراحي موه (Moh's sugery). نوع تخصصي برداشت ضايعه با جراحي كه براي برداشت سرطانهاي پرخطر بهكار ميرود.
4- جراحي با سرما ـ استفاده از نيتروژن مايع جهت منجمد كردن و از بين بردن سلولها. گاهي از بيحسي موضعي استفاده ميشود.
5- ليزردرماني. در برخي مراكز درماني براي تخريب ضايعه از ليزر استفاده ميشود.
6- اشعهدرماني. در مواردي كه موقعيت تومور ايجاد ميكند استفاده ميشود مثلاً در مورد تومورهاي نزديك لب و پلك.
پس از جراحي:
- روزي دوبار محل جراحي را با آب اكسيژنه رقيق يا محلول سالين استريل شستشو دهيد.
- در طي روز بر روي زخم جراحي از پانسمان چسبي استفاده كنيد. هنگام شب روي زخم را باز بگذاريد.
- شستشوي پوست را طبق روال عادي انجام دهيد. پس از حمام كردن يا شنا پوست را بهآرامي و بهطور كامل خشك نماييد.
داروها
براي درد خفيف، استفاده از داروهاي بدون نسخه نظير استامينوفن يا آسپيرين ممكن است كافي باشد.
پماد آنتيبيوتيك براي جلوگيري از عفونت زخم ممكن است تجويز گردد.
فعاليت
محدوديتي وجود ندارد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي نياز نيست.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم سرطان سلول پايهاي پوست باشيد.
خونريزي زخم پس از جراحي كه با اعمال فشار موضعي بهمدت 10 دقيقه متوقف نميشود.
بروز علايم عفونت در زخم نظير درد، قرمزي، تورم يا افزايش دردناكي هنگام لمس سرطان پوست، سرطان سلول سنگفرشي
آب سياه چشم، نوع زاويه بسته اوليه
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
آب سياه چشم، نوع زاويه بسته اوليه عبارت است از يك نوع بيماري چشم كه در آن مايعي كه به طور طبيعي به چشم وارد و از آن خارج ميشود به طور ناگهاني گير ميافتد. اين گير افتادن ناگهاني باعث درد شديد و از دست رفتن بينايي ميشود.
علايم شايع
درد چشم و سردرد شديد و ضرباندار قرمزي چشم
تاري ديد يا ديدن هاله در اطراف نورها
كره چشم سفت و حساس ميشود.
گشادشدن مردمك و عدم پاسخ آن به نور (مردمك در حالت عادي در اثر تابش نور تنگ ميشود).
گاهي به علت درد شديد در چشم ممكن است تهوع، استفراغ و ضعف رخ دهد.
علل
علت دقيق آن ناشناخته است.
عوامل افزايش دهنده خطر
سن بالاي 60 سال
سابقه خانوادگي آب سياه يا دوربيني
استفاده از بعضي از داروها كه باعث مهار سيستم كولينرژيك (پاراسمپاتيك) ميشوند.
پيشگيري
مرتباً تحت معاينه چشم قرار گيريد تا قبل از شروع علايم بتوان آب سياه را كشف كرد. اگر بيش از 40 سال داريد، بايد فشار داخل چشمتان سالانه حداقل يك بار اندازهگيري شود. اندازهگيري فشار چشم ساده و بدون درد است.
عواقب مورد انتظار
اگر درمان زود آغاز شود ميتوان علايم را كنترل نمود.
عوارض احتمالي
اگر درمان به تأخير افتد يا موفقيتآميز نباشد، امكان دارد آن چشم بينايي خود را به طور كامل از دست بدهد.
درمان
اصول كلي
بستري شدن به هنگام حمله حاد آب سياه. براي پايين آوردن فشار بسيار بالاي چشم از داروهاي مختلف (قطره، قرص، سرم) ممكن است استفاده شود.
جراحي (سوراخ كردن عنبيه با ليزر) براي پيشگيري از بروز حملات آب سياه در صورتي كه ديگر درمانها موفقيتآميز نباشند. با ايجاد اين سوراخ كوچك در قسمت محيطي عنبيه به مايع درون چشم اجازه تخليه داده ميشود. با اين كار ممكن است بتوان حملات آب سياه را تحت كنترل در آورد، اما براي كنترل فشار چشم ممكن است تجويز دارو همچنان ضروري باشد.
داروها
به هنگام بستري، براي كنترل فشار داروهايي داخل رگ تزريق ميشوند.
پس از جراحي، ممكن است نياز به قطرههاي چشمي براي كم كردن فشار داخل چشم وجود داشته باشد. حتي در صورت رفع علايم يا بروز ناراحتي گاهگاهي در اثر قطرههاي چشمي، دستور دارويي را به دقت پيگيري و رعايت كنيد.
داروهاي ادرارآور براي كم كردن فشار چشم
فعاليت
پس از درمان، فعاليتهاي عادي خود را تدريجاً از سر گيريد و سعي كنيد خسته نشويد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي توصيه نميشود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم آب سياه حاد چشم را داريد. اين يك اورژانس است!
اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
آب سياه چشم، نوع مزمن زاويه باز
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
آب سياه چشم، نوع مزمن زاويه باز عبارت است از يك نوع بيماري مزمن چشم كه در آن مايعي كه به طور طبيعي به چشم وارد و از آن خارج ميشود تدريجاً گير ميافتد. اين تجمع مايع در چشم موجب آسيب رسيدن به عصب بينايي و درجاتي از نابينايي ميشود. آب سياه مزمن، برعكس آب سياه حاد، معمولاً درد ايجاد نميكند. بيماري آب سياه مزمن چشم در تمام سنين ميتواند به وجود آيد، اما در افراد بالاي 40 سال شايعتر است.
علايم شايع
مراحل اوليه:
از دست رفتن ديد محيطي در نواحي كوچك از ميدان ديد
تاري ديدي در يك طرف در سمت بيني ميدان ديد
مراحل پيشرفته:
بزرگتر شدن نواحي از دست رفتن ديد، معمولاً در هر دو چشم
سفت شدن كره چشم
ديدن هاله در اطراف نورها
وجود نقاط كور در ميدان ديد
نامناسب بودن ديد در شب
علل
علايم در اثر تجمع مايع و افزايش درون چشم و در نتيجه آسيب رسيدن به رشتههاي عصب چشمي به وجود ميآيند. وقتي علايم زير در فرد وجود داشته باشند امكان دارد شك به وجود بيماري آب سياه مزمن چشم برانگيخته شود: عوض كردن مداوم عدسي عينك، سردرد خفيف يا اختلالات مبهم بينايي، ديدن هاله در اطراف لامپها، يا عدم توانايي در تطبيق بينايي از روشنايي به تاريكي.
عوامل افزايش دهنده خطر
سن بالاي 60 سال
سابقه خانوادگي آب سياه حاد يا مزمن چشم
ديابت
بيماران بايد توجه داشته باشند كه بسياري از داروها فشار داخل چشم را بالا ميبرند و موجب بدتر شدن بيماري ميشوند. اين داروها عبارتند از قرصهاي سرماخوردگي و آلرژي، آنتيهيستامينها، آرامبخشها، داروهاي كورتيزوني، و داروهاي مختلف براي مشكلات معده و روده.
پيشگيري
از چشم پزشك خود بخواهيد در هر بار معاينه چشم، فشار چشم شما را نيز اندازه بگيرد. توجه داشته باشيد كه پس از 40 سالگي بايد حداقل سالي يك بار معاينه چشم انجام شود.
در صورت بروز هرگونه تغيير در بينايي به پزشك مراجعه كنيد.
عواقب مورد انتظار
علايم معمولاً با درمان برطرف ميشوند. درمان آب سياه چشم تا آخر عمر بايد ادامه يابد. اگر آب سياه به موقع تحت درمان قرار گيرد، اشكال دايمي در بينايي به وجود نميآيد.
عوارض احتمالي
از دست دادن بينايي قبل از اين كه ساير علايم آغاز شوند.
درمان
اصول كلي
معاينات چشم از جمله تونومتري يا فشارسنجي (اندازهگيري فشار درون كره چشم).
اين بيماري را نميتوان معالجه قطعي كرد، اما علايم آن را ميتوان كنترل نمود. در اكثر اوقات ميتوان فشار چشم را با دارو تا حدي پايين آورد كه از آسيب به عصب چشمي و از دست دادن احتمالي بينايي در آينده جلوگيري شود.
در صورتي كه با قطرههاي چشمي نتوان بيماري را كنترل نمود، ميتواند از جراحي با ليزر كمك گرفت.
داروها
قطرههاي چشمي براي كاهش فشار داخل چشم تجويز خواهند شد. دستورات و برنامه درماني را به دقت پيگيري كنيد، حتي اگر علايم تخفيف يابند.
داروهاي ادرارآور (ديورتيك) براي كاهش توليد و در نتيجه كاهش تجمع مايع در چشم.
فعاليت
محدوديتي براي آن وجود ندارد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي توصيه نميشود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم آب سياه مزمن چشم را داريد.
اگر قطرههاي چشمي غيرقابل تحمل شوند
اگر هرگونه علامت عفونت چشم مثل تب ظاهر شود.
اگر شما دچار درد چشم شده ايد.
اگر قرمزي چشم داريد.
اگر تغييرات ناگهاني بينايي در خود احساس مي كنيد.
مشمشه،بیماری مشترک انسان و دام
مشمشه يكي از بيماريهاي باكتريائي مسري خطرناك است كه اغلب سبب ابتلاء تك سميها ميگردد؛ بيماري بشدت كشنده بوده و از اهميت بالائي در جمعيتهاي اسب برخوردار است .اين بيماري از جمله بيماريهاي مهم مشترك بين انسان و دام ميباشد.
عامل بيماري : عا مل بيماري باكتري گرم منفي غير متحرك فاقد كپسول و غير هاگزا بنام پزودومناس مالئي ( Pseudomonas mallei ) است كه بعضاً در مراجع جديد به نام بورخولدريا مالئي ( Burkholderia mallei ) نيز ناميده شده است .
اپيدميولوژي : پزودومناس مالئي يك انگل اجباري بوده كه بسهولت توسط نور ؛ حرارت و ضد عفوني كننده هاي معمولي از بين ميرود و بنظر نميرسد در يك محيط آلوده بيش از شش هفته باقي بماند . اسبها ؛ قاطرها و الاغها از گونه هاي معمول در گير ميباشند . بيماري در اسب بيشتر بسمت شكل مزمن پيشرفت مينمايد در صورتيكه قاطرها و الاغها بيشتر بشكل حاد بيماري مبتلا ميشوند . حيواناتي كه از تغذيه بدي برخوردارند ويا در محيط نامطلوب نگهداري مي شوند از حساسيت بيشتري برخوردارند . انسان نيز در زمره جانداران حساس به اين عامل عفوني است كه معمولاً بيماري منجر به مرگ مي شود . حيوانات آلوده و يا حامليني كه در ظاهر سالم بوده واز بيماري جان سالم بدر برده اند عمده ترين منابع عفونت بشمار مي آيند . نحوه انتشار آلودگي بدان صورت است كه آسيبها وضايعات ريوي (آبسه مانند ) پاره شده و عامل بيماري بدرون برونشيولها راه يافته وباعث عفوني شدن مجاري تنفسي فوقاني ميگردد كه در نتيجه سبب دفع ارگانيسم از بيني ودهان خواهد شد . انتشار بيماري اغلب از طريق بلع مواد غذائي آلوده با منشا ذكر شده اتفاق مي افتد كه در اين زمينه آبشخورهاي مشترك ( آلوده ) نقش بسزائي خواهند داشت . تماس مستقيم پوست با پوست آلوده و وسايل تيمار ( مانند غشو ) اگر چه مي تواند خطر آفرين باشد ليكن بندرت ايجاد بيماري پيشرونده مينمايد . همچنين انتشار بيماري از طريق استنشاقي نيز ميتواند اتفاق بيافتد اما اين شكل آلودگي احتمالاً تحت شرايط طبيعي نادر مي باشد .
مشمشه هم اكنون از كشورهائي همانند آمريكاي شمالي ريشه كن شده است اما مناطقي از جهان منجمله آسياي صغير ؛ آسيا و آفريقا همچنان آلوده مي باشند . از آنجا كه اخيراً پرورش و نگهداري اسب بويژه بصورت متراكم در حال رشد مي باشد و جابجائي دامها در اين شرايط بيش از گذشته و به مقاصد مختلف صورت مي پذيرد ؛ بروز و شيوع بيماري مشمشه در اين جمعيتها دور از انتظار نمي باشد . در تحت چنين شرايطي ميزان مرگ ومير بسيار بالا خواهد رفت و در تعداد كمي از حيوانات كه بظاهر بهبود مي يابند ( حاملين ) بيماري ابقاء مي يابد . بندرت ممكن است حيوانات بطور كامل بهبود يابند . گوشتخواراني همانند شير ممكن است با خوردن گوشت آلوده به بيماري مبتلا شوند . همچنين آلودگي در گوسفند و بز نيز ديده شده است .
با وجوديكه انسانها به بيماري خيلي حساس نيستند اما از طريق جراحات پوستي ممكن است به بيماري ؛ بشكل گرانولوماتوز و پيمي مبتلا شوند . مرگ ومير موردي از ميزان بالائي برخوردار است .
بطور كلي اسبدارها كه در ارتباط مستقيم و تنگاتنگ با اسبها مي باشند و بويژه دامپزشكاني كه بدون دقت عمل لازمه اقدام به كالبد گشائي حيوانات آلوده مينمايند در معرض خطر قرار دارند .
پاتوژنز : هجوم و حمله جرم اغلب از طريق ديواره روده اتفاق افتاده و در نتيجه آن يا بصورت سپتي سمي ( شكل حاد بيماري ) و يا بصورت باكتريمي ( شكل مزمن بيماري ) اتفاق مي افتد . عامل بيماري همواره در ريه موضعي شده اما پوست ومخاط بيني نيز در زمره مواضع معمول قرار دارند . ساير احشاء نيز ممكن است محل تشكيل ندولهاي تيپيك گردند . علائمي كه در مرحله پاياني بيماري ديده ميشود ؛ عمدتاً مربوط به برونكو پنومونيا بوده ومرگ در موارد تيپيك بيماري بسبب آنوكسي آنوكسيا پيش مي آيد .
يافته هاي با ليني : در شكل حاد بيماري : تب بالا ؛ سرفه ؛ ريزش بيني همراه با انتشار سريع زخمهائي روي مخاط بيني و همچنين ندولهائي بر روي پوست قسمت تحتاني دستها و يا شكم بروز مي نمايد . مرگ در اثر سپتي سمي ظرف چند روز اتفاق مي افتد . در شكل مزمن بيماري : در اين حالت از بيماري علائم بستگي به محلهائي قابل پيش بيني كه ضايعات در آنها شكل گرفته اند خواهد داشت . هنگاميكه موضعي شدن اصلي در ريه اتفاق بيافتد سرفه مزمن ؛ تنفس دردناك و خونريزيهاي مكرر از بيني اتفاق خواهد افتاد . اشكال مزمن پوستي و بيني معمولاً با هم اتفاق مي افتند . ضايعات مربوط به بيني بر روي قسمتهاي تحتاني ديواره مياني و قسمت غضروفي مياني ؛ شكل ميگيرند . ضايعات ذكر شده در ابتدا بصورت ندولهائي باقطر 1 سانتيمتر بوده كه بتدريج زخمي شده و ممكن است بيكديگر متصل شوند . در مراحل اوليه ترشحات بيني بصورت سروزي بوده كه ممكن است يك طرفي باشد وبعداً بصورت چركي و نهايتاً بصورت خون آلود تظاهر يابد كه بطور معمول اين وضعيت بيني ؛ توام با بزرگ شدن غدد لنفاوي زير فكي خواهد بود . شكل پوستي بيماري ( سراجه يا FARCY ) با ظهور ندولهاي زير جلدي ( بقطر 2-1 سانتيمتر) كه سريعاً زخمي شده و واجد ترشحات چركي برنگ عسل تيره ( قهوه اي ) خواهد شد تشخيص داده ميشود . در بعضي موارد ضايعات ؛ عمقي تر بوده و ترشح از طريق فيستولهاي ايجاد شده خارج مي شود . عروق لنفي بصورت فيبروزي ؛ قطور و شعاعي ؛ از ضايعات خارج شده و با همديگر ارتباط مي يابند . عقده هاي لنفاوي زه كشي كننده ناحيه ؛ در گير شده و ممكن است ترشحات خارجي داشته باشند . محلي كه ميتوان براي ضايعات پوستي پيش بيني كرد قسمت مياني مفصل خرگوشي است اما اين گونه ضايعات در هر قسمت از بدن ميتواند ايجاد شود .
حيوانات در گير با فرم مزمن بيماري معمولاً تا چندين ماه بيمار بوده و مكرراً بهبودي رانشان ميدهند اما عاقبت يااز پادر آمده ويا با يك بهبود ظاهري بعنوان موارد مخفي باقي مي مانند .
يافته هاي كالبد گشائي : اگرچه هر گونه كالبد گشائي لاشه دام مبتلا به مشمشه بواسطه خطرات احتمالي ممنوع ميباشد ليكن علا ئم بيماري در كالبد گشائي بقرارزير ميباشد : در شكل حاد بيماري خونريزيهاي پتشي متعددي در تمام اندام مشاهده مي گردد كه توام با برونكو پنموني نزله اي شديد و بزرگي عقده هاي لنفاوي برونشيال مي باشد . در شكل مزمن بطور معمول ضايعات در ريه ها بشكل ندولهاي ارزني همانند آنچه در سل ارزني ديده ميشود در تمامي بافت ريه پخش و پراكنده مي باشند . ضايعات و زخمها روي مجاري تنفسي فوقاني خصوصاً مخاط بيني وجود داشته و باوسعت كمتري در مخاط لارنكس ؛ ناي و برونشيها ديده مي شود . ممكن است ندولها و زخمها در پوست ودر زير پوست ( بصورت نسبتاً وسيعي ) وجود داشته باشد . عقده هاي لنفاوي كه مسئول زه كشي محل در گير هستند معمولاً حاوي كانونهاي چركي و عروق لنفي داراي ضايعات مشابه هستند . كانونهاي نكروتيك هم چنين ممكن است در ديگر اعضاء داخلي نيز وجود داشته باشند . پزودو مناس مالئي و گاهي اوقات اكتينو مايسس پيوژنز ؛ از بافتهاي آلوده جدا شده اند .
تشخيص : قطعي ترين راه تشخيص هر بيماري جدا سازي عامل بيماري ميباشد . در شكل حاد بيماري مشمشه جداسازي پزودو مناس مالئي از بافتهاي آلوده چندان مشكل نمي باشد . اين باكتري از رشد نسبتاً آهسته و خوبي بر روي اكثر محيطهاي كشت آزمايشگاهي بر خور دار است كه ميتوان سرعت رشد آن را با افزودن گليسرول و خون دفيبرينه اسب به محيط افزايش داد . در صورت استفاده از محيط كشت بلاد آگار بعد از دو روز كلني هائي بشكل مدور ؛ كوچك و برنگ قهوه اي خاكستري ايجاد خواهد شد . پزودومناس مالئي ؛ باكتري گرم منفي ؛ فاقد حركت و از نظر فعاليتهاي بيو شيميائي بسيار ضعيف ميباشد كه همين ويژگيها آن را از پزودومناس پزودومالئي عامل مليوئيدوز تفريق مينمايد . جداسازي جرم از مواردي كه درگير شكلهاي مزمن و مخفي مشمشه ميباشند بسادگي ميسر نبوده و در چنين حالاتي ميبايست از تستهائي همانند تستهاي آلرژيك بمنظور تشخيص بهره جست .
مهمترين و اصلي ترين روش تشخيص بيماري ؛ تست آلرژيك ؛ با تزريق بين جلدي در پلك پائين با مايه مالئين ميباشد . تست ذكر شده از حساسيت و ويژگي نسبتاً بالائي برخوردار است . مايه مالئين مورد استفاده ؛ از پادگني كه از كشت باكتري مشمشه در محيط بويون گليسرينه بدست مي آيد اخذ مي گردد كه تزريق درحيوان سالم بي ضرر بوده ولي در حيوانات آلوده ( راكتور ) سبب تورم و ترشح چرك از گوشه چشم ميگردد .
مقدار مصرف آن 1/0 ميلي ليتر بوده كه از محلول رقيق شده آن با آب فنيكه پنج در هزار كه در اين حالت بنام مالئين فنيكه گفته ميشود استفاده ميگردد . بمنظور انجام تست بعد از مقيد كردن تك سمي بطريق لواشه زدن لب بالا و يا گوش با يك دست پلك پائين را در بين انگشتان شصت و سبابه ثابت نموده و مشابه تزريق بين جلدي توبركولين تزريق انجام خواهد گرفت .
توجه : بايد توصيه گردد متعاقب تزريق مالئين از هر گونه تمرينهاي آموزشي استرس زا جداً خودداري گردد . زمان قرائت 48 ساعت پس از تزريق ميباشد هرچند در مواردي ممكن است واكنش مثبت حتي در كمتر از 48 ساعت مشاهده گردد . تست و قرائت بايد در روز و و در مجاور نور كافي و هواي روشن انجام گيرد و زمان قرائت از 48 ساعت تجاوز ننمايد . تست به جز در مواقع اضطراري در فضاي سرپوشيده انجام گرفته و دام تا زمان قرائت تحت آن شرايط نگهداري گردد .
كنترل : متاسفانه اين بيماري واكسن و روش پيشگيري از طريق ايمن سازي ندارد و اهم روشهاي كنترل بيماري عبارتند از : رعايت شرايط قرنطينه اي كامل و پيشگيري از هر گونه تردد دام . منظور از دام ؛ دامي است كه وضعيت آن از نظر سلامتي دقيقاً مشخص نمي باشد . شايان ذكر است كه هم اكنون تمامي اسبهائي كه توسط كارشناسان سازمان دامپزشكي كشور مورد تست مالئين قرار گرفته اند واجد برگه گواهي سلامت مدت دار مي باشند كه در آن وضعيت سلامتي دام كاملاً مشخص شده است .
انجام تست مالئين بصورت مداوم بفاصله هر 3 هفته تا هنگامي كه جمعيت مورد نظر در 3 تست متوالي هيچگونه موردي از راكسيون مثبت ويا مشكوك نداشته باشد .
جداسازي و اعدام هرچه سريعتر دامهاي رآكتور كه بدين منظوراقدامات بهداشتي زير بايد متعاقب تشخيص دام رآكتور انجام گيرد :
1 -وسايل انفرادي و تيمار دام مبتلا بطوركلي سوزانده و معدوم شود .
2-جايگاه اسب با مواد ضد عفوني كننده ( مناسبترين ضد عفوني كننده سود سوز آور مي باشد ) پس از سوزاندن و دفن بهداشتي فضولات و كود ؛ گند زدائي شده و حد اقل بمدت 6 هفته مورد استفاده قرار نگيرد
. 3-معدوم نمودن اسب آلوده با توجه به خطرات احتمالي ؛ به گونه اي انجام پذيرد كه تماس با دام به حداقل ممكن برسد . 4-محل دفن لاشه بايستي قبل از معدوم نمودن دام آلوده آماده شده باشد ؛ اين محل بايد بدوراز كانال آب ؛ چشمه ؛ قنات وساير مسيرهاي عمومي باشد .
دهان خندقي(ژنژيويت زخمي نكروزدهنده،بيماري ونسان)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
دهان خندقي عبارت است از عفونت بافت بين دندانها، مسري يا سرطاني نيست. در صورت عدم درمان، دهان خندقي ميتواند به غدد لنفاوي گردن، لوزهها، طنابهاي مغزي، نايژهها، مقعد يا مهبل گسترش يابد. هر دو جنس و تمامي سنين را مبتلا ميكند ولي در جوانان (40-20 ساله) شايعتر است.
علايم شايع
لثه دردناك
خونريزي از لثه در هنگام فشار دادن آن
ترشح بيش از حد بزاق
نفس بدبو
زخمهاي پوشيده با غشاي خاكستري روي لثهها
بلع همراه با سختي
تكلم مشكل
علل
رشد غيرطبيعي باسيلهاي قارچيشكل و يك اسپيروكت. اين ميكروبها ارگانيسمهاي كوچكي هستند كه معمولاً بدون آزاري در گردن لثهها وجود دارند.
عوامل افزايشدهنده خطر
تغذيه نامناسب
بيماري كه باعث كاهش مقاومت شده باشد.
سيگار كشيدن
استرس
بهداشت نامناسب دهان. رسوب جرم دندان، پلاك يا غذا بين دندانها
پيشگيري
بهداشت دهان را حفظ كنيد. براي مسواك زدن دندانها: هر روز با يك مسواك نرم، دندانها را از پلاكهاي چسبنده و آشكار پاك كنيد. در هر لحظه يك قسمت از دندانها را مسواك كنيد. سپس زبان را مسواك بزنيد. يك مسواك نرم نسبت به يك مسواك سفت آسيب كمتري به دندانها و لثه وارد ميكند. براي استفاده از نخ دندان: مطابق دستورالعمل مندرج در برچسب بسته يا دستورالعمل دندانپزشك خود، از نخ دندان مومي يا غيرمومي استفاده كنيد.
از يك رژيم غذايي كاملاً متعادل استفاده كنيد.
سيگار نكشيد.
عواقب مورد انتظار
با درمان معمولاً ظرف 2 هفته علاجپذير است. معاينه منظم و مكرر دندان تا ماهي يكبار بعد از درمان.
عوارض احتمالي
ممكن است براي پيراستن لثه زبر و عفوني، جراحي لازم باشد.
درمان
اصول كلي
تشخيص با معاينه لثه و كشت از ضايعات حاصل ميشود.
ممكن است برداشتن بافت مرده جهت درمان توصيه گردد.
هر دو ساعت دهان خود را بهطور متناوب با شويندههاي زير بشوييد: مخلوط يك قاشق چايخوري نمك در يك ليوان بزرگ آب بسيار گرم مخلوط پراكسيد هيدروژن 2% و آب گرم با مقادير مساوي
سيگار نكشيد.
تا بهبودي كامل لثه از هرگونه تحريك لثه خودداري كنيد.
داروها
پنيسيلين يا يك آنتيبيوتيك ديگر براي مقابله با عفونت
ميتوانيد از داروهاي بدون نياز به نسخهاي چون استامينوفن براي درد خفيف استفاده كنيد.
فعاليت
در 2 روز اول درمان در منزل استراحت كنيد و سپس فعاليتهاي طبيعي خود را از سر بگيريد.
رژيم غذايي
به خاطر حساسيت لثه به لمس ممكن است يك رژيم غذايي مايع به مدت 3-2 روز لازم باشد. بعد از فروكش كردن درد، سبزيجات و ميوههاي تازه بسياري ميل كنيد. چاشني يا غذاي داغ نخوريد.
هر روز آبميوه و 6-4 ليوان آب ميل كنيد. نوشيدنيهاي كربناتدار يا الكل ننوشيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم دهان خندقي را داشته باشيد.
اگر در طول درمان يك يا چند مورد از موارد زير رخ دهد: ـ تب ـ تورم گردن يا صورت ـ بلع مشكل ـ عدم توانايي خوردن
ديابت شيرين غيروابسته به انسولين(ديابت نوع 2)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
ديابت شيرين غيروابسته به انسولين(ديابت نوع 2) عبارت است از يك بيماري متابوليكي كه مشخصه آن ناتواني بدن در توليد انسولين كافي براي استفاده مؤثر و كارآمد از قندها، چربيها، و پروتئينها است. ديابت شيرين غيروابسته به انسولين در افراد بزرگسال چاق شيوع بيشتري نسبت به بقيه دارد. تمام سلولهاي بدن براي انتقال قند از خون به درون سلولها نيازمند انسولين هستند.
علايم شايع
خستگي
تشنگي زياد
اشتهاي زياد
ادرار به دفعات زياد
كاهش مقاومت به عفونتها، خصوصاً عفونتهاي مجاري ادراري، و عفونتهاي قارچي پوست، دهان، يا مجراي تناسلي.
علل
ناكافي بودن انسولين توليد شده از لوزالعمده براي حفظ كار طبيعي سلولهاي بدن
اختلال در استفاده از انسولين در سلولهاي بدن به علل نامعلوم
عوامل افزايشدهنده خطر
چاقي در بزرگسالان
استرس
حاملگي
استفاده از بعضي از داروها، مثل قرصهاي ضدبارداري، داروهاي ادرارآور از نوع تيازيدي، كورتيزول يا فنيتوئين
پيشگيري
وزن خود را كنترل كنيد تا چاق نشويد.
داشتن يك برنامه ورزشي منظم ميتواند ديابت شيرين غيروابسته به انسولين را به تأخير اندازد يا به كلي از آن پيشگيري كند.
عواقب مورد انتظار
اين نوع از ديابت را غالباً ميتوان با رژيم غذايي مناسب، و در صورت لزوم، كاهش وزن تحتكنترل در آورد. كنترل خوب ديابت احتمال بروز عوارض را كم ميكند. در بعضي از موارد، اين نوع از ديابت در سير پيشرفت خود تبديل به ديابت وابسته به انسولين ميشود كه نوع شديدتري از ديابت به شمار ميرود.
عوارض احتمالي
بيماري قلبي ـ عروقي، خصوصاً آترواسكلروز، سكته مغزي، و بيماري رگهاي قلب
اختلال بينايي
بيماري رگهاي محيطي، كه در نتيجه ممكن است پا دچار قانقاريا شود يا مردان ناتواني جنسي پيدا كنند.
پايين افتادن قندخون، در صورت استفاده از قرصهاي كاهش قندخون (اين مسأله ندرتاً رخ ميدهد).
درمان
اصول كلي
براي تشخيص، آزمايشهاي ادرار و خون براي اندازهگيري گلوكز، كلسترول، و سطح انسولين
روش بررسي وجود گلوكز (قند) در ادرار يا خون را فرا بگيريد.
هر چقدر ميتوانيد درباره كنترل ديابت و شناسايي علايم عوارض اين بيماري دانش خود را افزايش دهيد.
هميشه يك دستبند يا گردنآوير نشاندهنده بيماري و داروهاي مورد استفاده را همراه داشته باشيد.
خود را لاغر كنيد و وزن خود را در محدوده طبيعي نگاه داريد.
در صورت بروز هرگونه عفونت، براي درمان سريعاً به پزشك مراجعه كنيد.
عمل جراحي براي درمان بعضي از عوارض مثل قانقاريا يا بيماري قلبي
داروها
امكان دارد داروهاي خوراكي براي كاهش قندخون (داروهاي كاهنده قندخون) تجويز شوند. البته تجويز اين داروها هميشه ضرورت ندارد. با طبيعي شدن وزن اغلب ميتوان مصرف اين داروها را متوقف كرد.
فعاليت
محدوديتي براي آن وجود ندارد. ورزش منظم روزانه يك جنبه مهم در كنترل ديابت به شمار ميرود.
رژيم غذايي
براي كاهش وزن نياز به يك رژيم اختصاصي وجود دارد؛ مصرف قندهاي تصفيه شده را كاهش دهيد؛ مصرف قندهاي تصفيه نشده، پروتئين، و چربي را نيز متعادل كنيد؛ ميزان فيبرغذايي نيز بايد در غذا زياد شود. بايد با يك متخصص تغذيه مشورت كنيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم ديابت شيرين را داريد.
اگر يكي از موارد زير هنگام درمان رخ دهد:
ـ ناتواني در فكر كردن همراه با تمركز
- ضعف
- تعريق
- رنگ پريدگي
- تند شدن ضربان قلب
- تشنج
- اغما (ممكن است نشاندهنده پايين افتادن قندخون باشند). بلافاصله كمك بخواهيد.
ـ بيحسي
- سوزن سوزن شدن
- يا درد در پاها يا دستها
ـ عفونتي كه در عرض 3 روز خوب نشود.
ـ درد قفسه سينه
ـ بدتر شدن علايم اوليه عليرغم پايبندي به درمان
ديابت شيرين وابسته به انسولين (ديابت نوع 1)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
ديابت شيرين وابسته به انسولين (ديابت نوع 1) عبارت است از يك بيماري متابوليكي مزمن كه مشخصه آن ناتواني بدن در توليد انسولين كافي براي مصرف مؤثر و كارآمد قندها، چربيها، و پروتئينها است. تمام سلولهاي بدن براي انتقال قندها از خون به سلولها نيازمند انسولين هستند. براي درمان بايد انسولين تزريق كرد. در صورتي كه ديابت وابسته به انسولين در دوران بزرگسالي آغاز شود غالباً با نام ديابت مستعد كتوز ناميده ميشود و اگر در دوران كودكي آغاز شود غالباً با نام ديابت جوانان خوانده ميشود. ديابت وابسته به انسولين معمولاً پيش از 30 سالگي آغاز ميشود، اما آغاز آن ميتواند در هر سني باشد.
علايم شايع
خستگي؛ تنشگي زياد
افزايش اشتها و در عين حال كاهش وزن
ادرار به دفعات زياد
خارش در اطراف ناحيه تناسلي
افزايش استعداد ابتلا به عفونتها، خصوصاً عفونتهاي مجراي ادراري و عفونتهاي قارچي پوست، دهان، و مجراي تناسلي
علل
كاهش انسولين توليد شده توسط سلولهاي جزيرهاي لوزالعمده به علل نامعلوم
اختلال در استفاده از انسولين در سلولهاي بدن به علل نامعلوم
عفونت ويروسي لوزالعمده
عوامل افزايشدهنده خطر
سابقه خانوادگي ديابت شيرين. البته گاهي در يك نسل بيماري وجود ندارد.
پيشگيري
نميتوان از آن پيشگيري به عمل آورد
عواقب مورد انتظار
اين بيماري را در حال حاضر نميتوان معالجه كرد، اما علايم و پيشرفت بيماري را ميتوان با پايبندي سفت و سخت به درمان كنترل كرد. اميد به زندگي مقداري كاهش مييابد، اما بسياري از بيماران ديابتي طول زندگي تقريباً طبيعي دارند.
عوارض احتمالي
بيماري قلبي ـ عروقي، خصوصاً سكته مغزي، آترواسكلروز، و بيماري رگهاي قلب
نارسايي كليه
نابينايي
بيماري رگهاي محيطي، كه در نتيجه ممكن است پا دچار قانقاريا شوديا مردان ناتواني جنسي پيدا كنند.
كتواسيروز تهديدكننده زندگي (قندخون در اين حالت خيلي زياد ميشود) همراه با تخريب سلولهاي بدن
درمان
اصول كلي
آزمايشات ادرار و خون براي اندازهگيري گلوكز، كلسترول، و انسولين
هر چقدر ميتوانيد درباره كنترل ديابت و شناسايي علايم كتواسيدوز يا كاهش قند خون دانش خود را افزايش دهيد. روشهاي نظارت بر ميزان قندخون در خانه را فرا بگيريد و به طور منظم به كار بنديد.
جراحي براي درمان بعضي از عوارض، مثل كاهش بينايي، قانقاريا، يا بيماري رگهاي قلب
مرتباً پاي خود را به متخصص پا نشان دهيد و براي بررسي چشم به چشم پزشك مراجعه كنيد.
هميشه يك آمپول گلوكاگون در دسترس يا به همراه داشته باشيد تا اگر قندخون پايين افتاد آن را تزريق كنيد.
نحوه تزريق انسولين را ياد بگيريد. تزريق انسولين كار هر روز شما خواهد بود.
هميشه يك دستبند يا گردن آويز نشاندهنده بيماري و داروهاي مورد استفاده را همراه داشته باشيد.
در صورت بروز هرگونه عفونت، براي درمان به پزشك مراجعه كنيد.
داروها
براي شما انسولين تجويز خواهد شد. ميزان و زمانبندي تزريق انسولين بايد براي هر فرد جداگانه تعيين و گهگاه تنظيم شود. تزريق معمولاً در دو نوبت يا بيشتر در طي روز و در زير پوست انجام ميشود.
فعاليت
محدوديت براي آن وجود ندارد. ورزش منظم روزانه يك جنبه مهم در كنترل ديابت به شمار ميروند.
ميزان و زمانبندي تزريق انسولين ممكن است برحسب فعاليت ورزشي فرد نياز به تنظيم داشته باشد.
رژيم غذايي
رژيم اختصاصي تجويز خواهد شد. بايد با يك متخصص تغذيه مشورت صورت گيرد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم ديابت شيرين را داريد.
اگر يكي از موارد زير به هنگام درمان رخ دهد:
ـ ناتواني در فكر كردن همراه با تمركز؛ ضعف؛ تعريق؛ رنگ پريدگي؛ تندشدن ضربان قلب؛ تشنج؛ يا اغما (ممكن است نشاندهنده پايين افتادن قندخون باشند).
ـ بوي ميوه به هنگام تنفس؛ تغيير در الگوي طبيعي حركات تنفسي؛ يا خوابآلودگي شديد (ممكن است نشاندهنده كتواسيدوز باشند).
ـ ناخوشي و ضعف به مدت چندين روز
ـ بيحسي، سوزن سوزن شدن، يا درد در پاها و دستها
ـ درد قفسه سينه
روزئولا اينفانتوم (اگزانتوم سوبيتوم)
--------------------------------------------------------------------------------
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
روزئولا اينفانتوم (اگزانتوم سوبيتوم) يك بيماري مسري شايع دوران كودكي با مشخصات تب بالا و بثورات پوستي. اين بيماري معمولاً شيرخواران و كودكان خردسال (3-1 سال) را مبتلا ميسازد
علايم شايع
تب (اغلب تب بالا) بهمدت چند روز تا يك هفته، همراه ساير علايم خفيف
تحريكپذيري
خوابآلودگي
بثورات پوستي سطح قرمزرنگ 4-3 روز پس از بروز تب بالا همزمان با بروز بثورات پوستي، تب و ساير علايم ناپديد ميشوند.
علل
اين بيماري ناشي از ويروس هرپس نوع 6 است. دوره نهفتگي بيماري 15-5 روز است.
عوامل افزايشدهنده خطر
كودكاني كه به مهد كودك ميروند بيشتر در معرض خطر قرار دارند.
تماس با افراد ديگر در مكانهاي عمومي
پيشگيري
اجتناب از تماس با افراد بيمار در صورت امكان
عواقب موردانتظار
خودبهخود در عرض يك هفته بهبود مييابد.
عوارض احتمالي
تنشهاي ناشي از تب بالا (اين تشنجها باعث آسيب مغزي نشده و پس از فروكش تب متوقف ميشود) (نادر)
عفونت مغزي (نادر)
درمان
اصول كلي
بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايشهايي نظير آزمايش كامل ادرار و شمارش سلولهاي خون براي رد ساير علل تب بالا (نظير عفونت گوش مياني، مننژيت، پنوموني يا عفونت مجاري ادرار) باشد.
درمان خاصي براي روزئولا وجود ندارد. استراحت در منزل تا رفع علايم كفايت ميكند.
حمام آب ولرم يا پاشويه ممكن است براي كاهش تب 9/38 درجه سانتيگراد يا بالاتر استفاده شود.
داروها
براي ناراحتي خفيف و براي كاهش تب استفاده از داروهاي بدون نسخه نظير استامينوفن ممكن است كافي باشند. آنتيبيوتيكها كمككننده نيستند.
داروهاي ضدتشنج (اگر كودك تشنج داشته باشد) ممكن است تجويز شود.
فعاليت
تا برطرف شدن تب، كودك بايد در بستر استراحت كند.
رژيم غذايي
براي كودك بايد يك رژيم معمولي متعادل در نظر گرفته شود. كودك را تشويق نماييد تا مايعات بيشتري مصرف كند. مكملهاي ويتاميني لازم براي كودك را طبق روال عادي ادامه دهيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر كودك شما داراي علايم روزئولا باشد.
- بروز تب بالا
- سفت شدن بدن يا ساير نشانههاي شروع يك تشنج
- امتناع كودك از مصرف مايعات
- اگر گريه شديد و مداوم كودك كه با بغل كردن نيز متوقف نميشود.
- بيحالي و سفتي گردن
عفونت يا انسداد مجراي اشكي
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
عفونت مجرا، كيسه يا غده اشكي، داكريوسيستيت نام دارد. ميكروبهاي عامل عفونت ميتوانند به ساير افراد منتقل شوند. عفونت مجرا يا كيسه اشكي در تمام سنين رخ ميدهد اما در كودكان شايعتر است.
خراش، انسداد يا تنگي مجراي اشكي كه معمولاً ناشي از اختلال ارثي يا عفونت قبلي است، داكريواستنوزيس نام دارد. انسداد ارثي مجراي اشكي معمولاً در شيرخواران 12-3 هفته ظاهر ميشود. انسداد ناشي از عفونت ميتواند در هر سني به دنبال عفونت رخ دهد.
علايم شايع
علايم زير ممكن است در انسداد يا عفونت وجود داشته باشند:
اشك ريزش هميشگي از يك يا هر دو چشم
تخليه مخاط و چرك به جاي آب از مجراي اشكي. تخليه ممكن است خود به خود يا با فشار برروي موضع صورت پذيرد.
درد، قرمزي و تورم زير چشم كه عفونت را مطرح ميكند.
قرمزي و تورم مجراي اشكي
قرمزي سفيدي چشم در اطراف مجراي اشكي
علل
انسداد مجراي اشكي ممكن است ناشي از موارد زير باشد:
اختلال ارثي
عفونت باكتريايي مجرا
عفونت سينوس يا بيني بهويژه عفونت مزمن بيني
پوليپهاي بيني
آسيب چشم
عفونت چشم از جمله قرمزي شديد چشم (كونژكتيويت)
شكستگي بيني يا استخوانهاي صورت
عوامل افزايشدهنده خطر
نوزادان و شيرخواران بهويژه آن دسته كه داراي سابقه خانوادگي انسداد مجراي اشكي هستند.
عفونت اخير همانند موارد ذكر شده در بالا
پيشگيري
درمان طبي مناسبي را براي عفونتهاي چشم، بيني يا سينوس انجام دهيد.
عواقب مورد انتظار
عفونت معمولاً با آنتيبيوتيكها قابلعلاج است.
انسداد معمولاً با گشادكردن مجرا يا جراحي قابلعلاج است. بهبودي 3 هفته زمان ميبرد.
عوارض احتمالي
انسداد بدون درمان ممكن است باعث عفونت گردد.
عفونت بدون درمان ممكن است به قرنيه و ساير قسمتهاي چشم گسترش يابد يا در مجراي اشكي، جوشگاه دايمي بر جاي ميگذارد.
درمان
اصول كلي
غالباً به درماني غير از ماساژ نياز ندارد.
جراحي براي گشادكردن و گذاشتن ميل در مجراي اشكي. اين امر در شيرخواران معمولاً با بيهوشي عمومي مختصري انجام ميشود. در بزرگسالان غالباً در مطب پزشك با بيحسي موضعي انجام ميگردد. پس از گشادكردن، دستگاه مجراي اشكي با آب نمك شستشو ميگردد.
در مورد انسداد (در صورت عدم نياز به جراحي)، روزي 2 بار مجراي اشكي را با نوك انگشت ماساژ دهيد تا محتويات آن دوشيده شود.
در مورد عفونت، درد را با پوششهاي مرطوب و گرم تسكين دهيد.
انسداد كامل ممكن است نيازمند باز كردن مسير چشم تا بيني با جراحي باشد.
داروها
آنتيبيوتيكهاي خوراكي يا موضعي براي عفونت
فعاليت
در طول درمان عفونت، فعاليت را كاهش دهيد. از شنا كردن و ورزشهاي تماسي خودداري كنيد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي خاصي ندارد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانوادهتان علايم عفونت يا انسداد مجراي اشكي را داشته باشيد.
تب 3/38 درجه سانتيگراد يا بيشتر
اگر عليرغم درمان علايم بهبود نيابند.
اگر بينايي مختل شده باشد.
بياختياري اجابت مزاج در كودكان
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
بياختياري اجابت مزاج در كودكان عبارت است از بياختياري اجابت مزاج در كودكي كه قبلاً به كنترل اجابت مزاج و رفتن به توالت عادت كرده بوده است و هم اكنون اسهال يا يبوست ندارد. نميتوان انتظار داشت كه كودك طبيعي كنترل كامل اجابت مزاج را تا حداقل 5/2 سالگي به دست آورده باشد.
علايم شايع
اجابت مزاج در لباس زير
گاهي وجود يك توده در پايين شكم در سمت چپ
علل
بروز بحران جسمي يا عاطفي در زندگي كودك، مثل تولد خواهر يا برادر يا بروز اخير يك بيماري كه با اسهال همراه بوده است.
مقاومت در برابر توالت رفتن به علت فشار آوردن زياد والدين به كودك براي انجام اين كار
اگر مشكل كودك به درازا انجامد، علت اوليه ممكن است فراموش شود و اين رفتار كودك به شكل عادت درآيد.
در موارد كمي اين مشكل كودك ممكن است به علت اختلال در دستگاه عصبي باشد.
اجابت مزاج دردناك
مقاومت در برابر توالت رفتن در مدرسه، كمپهاي مسافرتي، يا توالتهاي عمومي
مشكلات تغذيهاي كه موجب يبوست شوند.
عوامل افزايشدهنده خطر
استرس
بروز اخير يك بيماري كه موجب زياد شدن توجه به كودك شود.
سوء رفتار
پيشگيري
به هنگام بروز بيماري در كودك، توجه خيلي بيش از اندازه به