نتيجه تحقيقاتي كه در سال 2001 در آمريكا انجام داد نشان داد كه آمريكايي ها حدود 61 بيليون دلار در سال 2001 هزينه خريد نوشابه هاي گاز دار نمودند. اين در حالي بود كه در شركتهاي توليد كننده حدود 15 بيليون گالن در اين مدت توليد نوشابه داشتند.
همين آمار نشان داد كه بطور متوسط هر آمريكايي 1.5 قوطي نوشابه معمولي در روز مصرف مي كند. بعنوان مثال بطور قطع مشخص شد كه پسر هايي كه سن آنها بين 12 تا 19 مي باشد بطور متوسط 2 قوطي سودا در روز مصرف مي كنند و دختر ها حدود يك چهارم كمتر. مشكل اصلي آن است كه خوردن يك قوطي سودا حدود نيمي از قند مورد نياز روزانه افراد را تامين مي كند در حالي كه فرد اصلا" متوجه اين موضوع نمي شود. در واقع اگر بخواهيم درك بهتري از اين موضوع داشته باشيم مي توان گفت كه براي پسرهاي 12 تا 19 ساله خوردن سودا معادل مصرف روزانه 15 قاشوق چاي خوري شكر و براي دختر ها معادل 10 قاشوق چاي خوري در ايالات متحده مي باشد.
مشكل بزرگي كه مصرف نوشابه هاي ملايم (غير الكلي) بوجود مي آورد به اينجا ختم نمي شود، افرادي كه به مصرف اين نوشابه ها روي مي آورند مصرف شير و فرآورده هاي مشابه آن را كاهش مي دهند. به گونه اي كه امروزه جوانان آمريكايي بيش از دو برابر مصرف شير از نوشابه هاي ملايم استفاده مي كنند. همين امر باعث مي شود كه جوانان آمريكايي كه اين نوشابه ها را مصرف مي كنند حدود يك پنجم كمتر از آنهايي كه اين نوشابه ها را مصرف نمي كنند كلسيم به بدنشان برسد. اين موضوع بخصوص براي دختران جوان كه نياز به كلسيم زياد دارد مي تواند مشكل ساز باشد.
نوشابه هاي ملايم به دليل داشتن كالري بالا و شكر باعث چاقي و پوسيدگي دندان نيز مي شوند. همچنين قند موجود در اين نوشابه ها براي بيماران مبتلا به ديابت بسيار خطرناكتر از ساير كربو هيدرات ها مي باشد. تحقيقات همينطور نشان مي دهد كه نوشابه هاي ملايم گازدار (انواع كولا) يكي از مهمترين منشاء هايي است كه توليد سنگ كليه مي كند.
نكته قابل توجه ديگر در انواع اين نوشابه ها آن است كه كارخانجات سازنده به هر دليل مواد افزودني مانند كافئين يا حتي داروهاي اعتياد آور به اين نوشابه ها اضافه مي كنند تا افراد به مصرف آنها عادت كنند. تحقيقات يكي از موسسات بهداشتي آمريكا نشان مي دهد علت اصلي فروش بالاي برخي از اين نوشابه ها وجود بيش از حد اين مواد در آنها مي باشد.
كمي فكر كنيد و ببينيد امروز چند نوشابه گازدار نوشيده ايد؟ كودكان شما چطور؟ مقدار متوسط مصرف نوشابه هاي غير الكلي و گازدار (سودا) بسيار بالا است اما اين دليل نميشود كه شما قبل از برداشتن يك ليوان سودا به اين حقايق توجه نكنيد.
هر قوطي نوشابه گازدار معادل 10 قاشق شكر، 150 كالري و 55-30 ميلي گرم كافئين دارد و غرق در رنگهاي مصنوعي است. اين مقدار شكر، كالري و مواد افزودني مضر، در يك محصول كه هيچ ارزش غذايي ندارد، نگران كننده است. به علاوه تحقيقات نشان داده است كه انواع نوشابه هاي گاز دار بيماريهايي چون پوكي استخوان، چاقي، پوسيدگي دندان و بيماريهاي قلبي را تشديد ميكنند. اما با تمام اينها يك چهارم مصرف ساليانه نوشيدني ها را انواع سودا تشكيل ميدهد.
نوجوانان و كودكان، هدف بازار اين نوشيدنيها هستند. در 10 سال گذشته مصرف نوشابه هاي غير الكلي و گازدار در كودكان آمريكايي دو برابر شده است.اين آمار به دليل سود جويي مدارس كه با بستن قراردادهاي كلان مدرسه را پر از ماشينهاي خودكار فروش سودا ميكنند باز هم بالاتر رفته است. اخيرا در بعضي ايالات قانوني براي منع استفاده از سودا و نوشيدنيهاي مشابه در مدارس به اجرا در آمده است.
بياييد نگاهي به مواد اصلي تشكيل دهنده يك قوطي سودا بياندازيم:
• اسيد فسفريك : اين ماده موجب كاهش توانايي بدن در مصرف كلسيم ميشود كه منجر به پوكي استخوان و سستي دندانها شده و اسيد كلريدريك موجود در معده را خنثي ميكند كه موجب سوئ هاضمه و جذب ناقص مواد غذايي ميشود.
• قند : سازندگان نوشيدنيهاي غيرالكلي بزرگترين مصرف كننده قند تصفيه شده هستند. اين يك امر اثبات شده است كه قند ميزان انسولين خون را بالا ميبرد و منجر به افزايش فشارخون و كلسترول، بروز بيماريهاي قلبي، ديابت، افزايش وزن و پيري زودرس ميشود. بيشتر انواع سودا، بيش از 100 درصد مقدار قند مورد نياز روزانه را تامين ميكنند.
• آسپراتام Aspartame : اين ماده شيميايي در سوداهاي رژيمي به عنوان جانشين قند به كار ميرود و بيش از 90 عارضه جانبي دارد. از جمله مي توان به تومور مغزي، معلوليت جنين، ديابت، عدم تعادل احساسي و بروز حمله هاي صرع اشاره كرد. بعلاوه، زماني كه آسپراتام مدت زيادي در فضاي گرم نگهداري شود به متانول تبديل ميشود. الكلي كه ميتواند به فرم آلدئين يا اسيد فرميك مبدل شده كه از عوامل سرطان زا هستند.
• كافئين : نوشيدنيهاي كافئين دار موجب بروز اضطراب، فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم يا تپش قلب و بالا رفتن مقدار كلسترول خون ميشوند. ويتامينها و مواد معدني را ميسوزانند و موجب مشكلات بارداري و سرطان ميشوند.
در نهايت بايد گفت كه مصرف نوشيدنيهاي غيرالكلي گاز دار يا ساده، علاوه بر داشتن مضرات فراوان، اشتهاي افراد را براي مصرف مواد غذايي مفيد مانند سبزيجات، پروتئينها، لبنيات و ساير مواد مغذي از بين ميبرند. ترك عادت مصرف اين نوشيدنيها ساده ترين راه به سوي سلامتي است. اگر ترك اين عادت برايتان مشكل است، ميتوانيد مدتي از آب معدنيهاي گازدار استفاده كنيد و كم كم مصرف آنها را نيز قطع كنيد. فراموش نكنيد كه بهترين راه حفظ سلامتي استفاده هرچه بيشتر از مواد غذايي طبيعي است.
