پل سفید اهواز؛ اولین پل معلق ایران ، چهارمین پل معلق جهان

کمتر از پنجاه سال پس از احداث و افتتاح پل بروکلین ( اولین پل فلزی جهان ) در شهر اهواز پایه های احداث چهارمین پل معلق دنیا گذاشته شد که امروزنماد و مظهر زیبایی شهر به شمار می رود.

از جمله روایات مربوط به احداث پل, این است که می گویند مهندسی آلمانی به اتفاق همسرش که او نیز مهندس بود شروع به ساختن پل نمود وکار را تا مرحله سوار کردن یکی از هلالی ها با موفقیت پیش برد, ولی انگلیسی های حاکم بر شرکت نفت در آن زمان لوازم و ادواتی را که در اختیار سازنده پل گذارده بودند از جمله جرثقیلی که با آن هلالی اول را بالا کشیده و مهار می کردند پس گرفتند. این عمل انگلیسیها موجب بیماری ومرگ مهندس آلمانی سازنده پل شد. ولی پس از چندی همسر او, کمر همت بست و با ابتدایی ترین وسایل ممکن در آن زمان و بکارگیری چند دوبه بجای جرثقیل , موفق شد هلالی دوم را بر اسکلت پل سوار نموده و ساختمان آن را به پایان برساند.
قرارداد پل
در تاریخ ۱۰ خرداد سال ۱۳۱۲ از طرف ریاست اداره بهره برداری راه آهن ناحیه جنوب – اهواز ( اریک کسوندسن) و معاونت فنی و مهندسی سیف الله خان مشاور پروژه , ساختمان یک پل جدید بر روی رود کارون جهت عبور و مرور اهالی شهر اهواز در به وزارت کل طرق و شوارع داده شد و سه محل برای احداث پل پیشنهاد گردیدتا آن زمان تنها پل معلق بر روی رودخانه کارون پل فلزی راه آهن( پل سیاه) بود. در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۱۳ قراردادی در ۱۲ ماده بین میرزا علی خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران و اسکار لیندال نماینده شرکت سوئدی سونسکاانترپرناداکتی پولاکت(سنتاب) منعقد گردید وطبق این قرارداد پنج میلیون وهفتصد وهشت ریالی، مسئولیت احداث پل کارون اهواز، امتحان زمین وتهیه نقشه های اصلی به شرکت مذکور واگذار شد و بانک ملی موظف شد طی ۱۲فقره چک هزینه قرارداد را تامین نماید.

یک ماه بعد یعنی در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۱۳ گوتنبرگ از طرف شرکت سنتاب به سمت ریاست ساختمان پل اهواز منصوب و به اهواز اعزام شد. مهندس سیف الله خان مشاور نیز از طرف وزارت طرق و شوارع به نمایندگی انتخاب شد.

در اوایل مهر ماه سال ۱۳۱۳ موقعیت خط وسط پل بر روی رود کارون تعیین و در دوم شهریور همان سال به منظور استحکام زمین برای شالوده ریزی پایه های پل از شرکت نفت درخواست وسایل حفاری شده که در اواخر همین ماه یعنی در ۲۸ مهر ۱۳۱۴ اولین پی کنی آن آماده شده و تا ۲۰ بهمن ماه همان سال پنج پایه از هفت پایه اصلی پل براساس طرح (ک. لوبرک استاد آکادمی استکهلم) پی کنی و بتون ریزی شد. در ماههای اردیبهشت و تیر سال ۱۳۱۴ دو پایه باقیمانده آن نیز تکمیل شد.

قطعات فلزی پل که در کارخانه (مولارک استاد) سوئد ساخته شده بودند به هم متصل شده , سپس در روز ۱۸ مرداد ۱۳۱۴ اولین قطعه پل فلزی اهواز بالا کشده شد.

در ۱۲ مرداد ۱۳۱۵ بتون ریزی سرتاسر پل به پایان رسید و در ۱۵ مرداد آسفالت سطح اتومبیل روی پل آغاز شد . ۱۰روز بعدضمن شروع سیم کشی برق جهت روشنایی پل از سوی شرکت سنتاب اعلام شد که پل اهواز ۱۴ روز بعد افتتاح خواهد شد.

آزمایش پل چهار ساعت و نیم به درازا کشید و سرانجام در ساعت ده و سی دقیقه ۳۰ شهریور سال ۱۳۱۵ با بیش از هفت ماه تاخیرو با ضمانت بیست و چهار ماهه و عمر مفید پنجاه ساله به ناحیه راه آهن جنوب تحویل داده شد. سپس در تاریخ ۱۵ آبان ماه ۱۳۱۵ افتتاح و ضمن تاکید رعایت موارد زیر مسیر ارتباطی اهواز قدیم و اهواز جدید را فراهم نمود.

۱- در موقع عبور و مرور بیش از یک ماشین روی پل در حرکت نباشد.

۲- چند درشکه پشت سر هم روی پل در حرکت نباشد.

۳- حداکثر سرعت حرکت اتومبیل بر روی پل ۵ کیلومتر در ساعت باشد

پل تمام فلزی سفید به طول 501/20 و عرض 9/8 متر , با دو پیاده رو , دارای دو دهانه بزرگ به طولهای ۱۳۶ و ۱۳۰ متر و سه دهانه میانی ۴۹ متری و دو دهانه کناری به طول های ۱۲و ۲۰ متر است و تمامی قطعات آن توسط پیچ و مهره به هم متصل شده اند. این پل بر روی پایه بتنی قرار دارد که درگذشته جهت عبور و مرور درشکه و وسایل نقلیه سبک , انسان و احشام و … مورد استفاده قرار می گرفت و در حال حاضر جهت عبور عابران و وسایل نقلیه به صورت یک طرفه مورد استفاده قرار می گیرد. پل سفید درسال۱۳۷۸ به شماره ۲۴۹۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع : شهرداری اهواز