مطالعه موفق با تمرکز (تمرکز حواس در کلاس)
یکی از شایع ترین مشکلها، عدم تمرکز حواس در کلاسهای درس، جلسات سخنرانی، سمینارها و کنفرانس هاست.
بیشتر افراد با آن که با اشتیاق فراوان و تمرکز خوب سر جلسه حاضر می شوند و به سخنران یا مدرس گوش می سپارند، پس از چند دقیقه حواسشان پرت می شود و وقتی به خود می آیند، می بینند که دقایقی چند گذشته و در این مدت کاملاً در جای دیگری بوده اند. شاید در یک جلسه دو ساعته، شما چهل دقیقه با تمرکز عالی به جذب مشغول باشید و هشتاد دقیقه دیگر را به طور پراکنده مشغول افکار ذهنی خودتان باشید. اگر شما بتوانید در همان کلاس، تمامی مطالب را بگیرید، خود باعث می شود که حجم عمده ای از فعالیت مطالعه شما در منزل کاسته شود. شاید تا به حال با افرادی برخورد کرده باشید که فقط در کلاس حضور می یابند و بسیار کم در منزل مطالعه می کنند. معمولاً شما در این حالت به خود و اطرافیان خود می گویید: نمی دانم چرا با این که من ساعتها در منزل درس می خوانم یک دهم آن را هم نمی خواند، همیشه نمره های من از او کمتر است. شما باید توجه داشته باشید که مدت زمان مطالعه شما مطلقاً مهم نیست بلکه زمان مطالعه مفید و متمرکز شماست که مهم است. بسیاری از اوقات شما ساعتها کتاب به دست دارید و مشغول مطالعه اید اما زمان مطالعه متمرکز و مفید شما از یک ساعت بیشتر تجاوز نمی کند. علاوه بر این، درصد مهم و عمده ای از یادگیری در کلاس درس صورت می گیرد. شاید خودتان تجربه کرده باشید که آموختن درسی که زمان تدریس آن، شما در کلاس حاضر نبوده اید، چقدر دشوار است. اما حضور در کلاس از نظر فیزیکی چندان مهم نیست بلکه شما باید حضور مؤثر و متمرکزی در کلاس داشته باشید. ما هم اکنون می خواهیم تکنیکهایی را ارائه دهیم که شما با عمل کردن به آنها و فقط با عمل کردن به آنها بتوانید دانش آموز و دانشجویی فعال و درگیر باشید.
تکنیکهای حضور فعال در کلاس
۱.همراهی با مدرس:
بسیار مهم است که خودتان را با سرعت، نحوه و شیوه تدریس معلم یا استاد خود هماهنگ سازید و با او حرکت کنید. هم شتاب بیش از مدرس داشتن ذهن را آشفته و مغشوش می کند و هم سرعت کند شما و عقب ماندن از او. هماهنگ نبودن با سرعت و روش و بیان مدرس، شما را از جذب مطالب بعدی محروم می کند. آنچه که در همراهی با مدرس مهم است، در وهله اول، خوب شنیدن است. اغلب شما با آنکه صدای معلم را به وضوح نمی شنوید یا گفتار سخنران را متوجه نمی شوید از این که از او بخواهید درباره آن مطلب را رساتر و واضح تر بیان کند، واهمه دارید. گاهی صدای سخنران به انتهای کلاس نمی رود، گاهی تند و گذرا صحبت می کند گاهی صحبتش نامفهوم است و برخی اوقات نیز به مطلبی در گذشته استناد می کند که شما از آن هیچ اطلاعی ندارید. یادتان باشد شما برای این به کلاس یا جلسه سخنرانی آمده اید که مطلبی را فرا بگیرید و معلم هم دقیقاً همین را می خواهد. بنابراین اگر کوچکترین ابهام یا عدم وضوحی را در مطلب یا صدای معلم احساس کردید، باید شهامت از او بخواهید که مطلب را دوباره بگوید.
سؤال کردن از معلم گناه نیست و نباید احساس گناهی را هم به دنبال داشته باشد. به ویژه دانش آموزان دوره ابتدایی خیلی از سؤال کردن بیم دارند. بسیاری از وقتها پیش می آید که مثلاً معلم تکلیفی را به بچه ها می گوید که برای فردا انجام دهند و دانش آموز درست متوجه این تکلیف نمی شود، با وجود این چون می ترسد که سؤال کند، چیزی نمی گوید و چه بسا که فردا به خاطر انجام ندادن آن تکلیف مؤاخذه و تنبیه شود.
دوباره تأکید می کنیم که اگر نکته ای را متوجه نشدید یا نشنیدید، حتماً بپرسید چه بسا که آن نکته کلیدی بوده، تمام درس آن روز وابسته به همان نکته باشد.
۲. شنونده ای فعال باشید:
شما بارها به این عبارت تأکیدی برخورد کرده اید: شنونده ای فعال باشید، اما مفهوم این عبارت چیست؟ یعنی باید چگونه باشیم؟ شنونده فعال چه خصوصیات و ویژگیهایی دارد؟
بهترین و مؤثرترین راه برای این که شما یک شنونده فعال باشید این است که یادداشت بردارید. چه، نیاز به یادداشت برداری را سر کلاس احساس می کنید چه نمی کنید، حتماً از صحبت مدرس یا سخنران، یادداشت بردارید. اما منظور ما از یادداشت برداری در اینجا با آنچه که در روش مطالعه متمرکز گفتیم فرق می کند که اکنون به شرح آن می پردازیم.
یادداشت برداری داخل کلاس
قلم و کاغذ به دست می گیرید و در کلاس حاضر می شوید. یادتان هست که گفتیم شب قبل از کلاس یک مطالعه اجمالی و یک بررسی ابتدایی از درس، انجام دهید؟ این کار را برای کسب اطلاعات اولیه و هشیاری ذهنی در کلاس انجام داده اید. اگر شما بدون هیچ مطالعه ای سر کلاس شیمی حاضر شوید، وقتی معلم می گوید امروز درس ما هیبریداسیون است و شما هم نه از قبل درباره هیبریداسیون چیزی می دانید نه نگاهی اجمالی به کتاب انداخته اید، تا چند لحظه خود را در کلاس بیگانه احساس می کنید. خود را کاملاً گیج می بینید و این حالت، خود باعث می شود که نسبت به این درس بی علاقه شوید و به سرعت تمرکز حواستان را از دست بدهید و ذهنتان را به سیر در جاهای دیگر مشغول سازید.
درست بر عکس، اگر شما با مطالعه اولیه سر کلاس حاضر شوید، احساس خیلی خوبی در کلاس خواهید داشت، ذهنتان مشتاق است، می خواهید هرچه سریعتر از راز هیبریداسیون سر در بیاورید و در نتیجه تمرکز حواسی عالی پیدا می کنید. اهمیت مطالعه اولیه را پیش از این هم توضیح داده بودیم. حالا که شما با این آمادگی ذهنی و کنجکاوی و علاقمندی، دارید به صحبتهای معلم گوش می کنید، هر نکته ای را که فرا می گیرید یادداشت کنید.
هم اکنون شما می گویید فلان معلم یا استاد به ما اصلاً اجازه یادداشت برداری نمی دهد. به شما می گوییم که او کاملاً کار درستی می کند. چرا که شما معمولاً به شیوه سنتی خود، “جمله” های معلم را یادداشت می کنید و نوشتن یک جمله از صحبتهای معلم عملاً شما را از گوش دادن و درک جمله بعدی باز می دارد. شما به هیچ عنوان نباید جمله ای یادداشت کنید بلکه باید به صورت اشاره ای و مختصر از واژه های کلیدی استفاده کنید که چون جرقه ای تمام موضوع را به یاد شما می آورد.
این گونه می توانید همزمان با تدریس استاد، یادداشت کنید و پشت سر هم یادداشت بردارید در حالی که نه وقت شما گرفته می شود نه از درک مطلب بعدی باز می مانید و نه مدرس را ناراضی می کنید.
به جای همه اینها چند کار مهم انجام دهید:
اول این که بارذهنی خود را در کلاس لحظه به لحظه تخلیه می کنید و نکته ای را که فرا می گیرید یادداشت می کنید و ذهن خود را همچنان باز و گسترده و خالی نگاه می دارید. یعنی شکل حضور شما در پایان کلاس با شروع کلاس چندان تفاوتی نمی کند.
دوم این که چون خودتان را ملزم می دانید هرچه را که فرا می گیرید به سرعت بر روی کاغذ بیاورید، ذهن شما در یک حالت آماده باش قرار می گیرد و شما از تمرکز حواسی عالی برخودار می شوید و کاملاً از خود مراقبت می کنید که چیزی را جا نیندازید. فقط کافی است که یک بار این عمل یادداشت برداری را به شیوه درستی که گفتیم تجربه کنید تا ببینید که چقدر برایتان لذت بخش است. حتی کم کم به شکل یک بازی مهیج برایتان در می آید. این شیوه یادداشت برداری به صورت کمی حرفه ای تر و ماهرانه تر در خبرنگاران دیده می شود که در مصاحبه های خود از گفته های سخنران یادداشت برداری می کنند و سپس خود از گفته های سخنران یادداشت برداری می کنند و سپس از روی آن، متن را تصحیح می کنند و اما سومین فایده یادداشت برداری این است که باعث می شود شما سر کلاس خواب آلوده نشوید و چرت نزنید به ویژه در اوقاتی که معلم یا سخنران بسیار آرام و ملایم و حتی کمی خسته کننده درس می دهد و شیوه تدریس او برای شما درگیری ذهنی لازم را ایجاد نمی کند. شما با یادداشت برداری، حضور خودتان را در کلاس مهیج تر و مؤثرتر می کنید.
بسیار بعید است که کسی به این شیوه در کلاس یادداشت برداری کند و خوابش بگیرد. شما وقتی سر کلاس خوابتان می گیرد که ذهنتان ساکت و ساکن شود. معلم در شما درگیری ذهنی ایجاد می کند و خود به خود به این کار مشغول می شوید. به ویژه وقتی سخنران از نوع سخنرانان آرام و ساکن است، شما باید یادداشت برداری را جدی تر بگیرید. نگویید: من این مطلب را بلدم و نیازی به یادداشت کردن ندارم. نگویید: من همه این مطالب را هم اکنون به حافظه ام می سپارم و نیازی نیست که یادداشت کنم و . . .
شما می دانید که یکی از مهمترین اهداف یادداشت برداری در کلاس، همین زنده و هشیار بودنتان سر کلاس است. یک مانع بزرگ مطالعه اجمالی قبل از کلاس و کسب اطلاعات پیش از حضور در کلاس می تواند یک اشکال بسیار بزرگ تولید کند و آن: رقابت با استاد است. به عبارت بهتر: به مبارزه طلبیدن استاد. به این شکل شما ذهن خود را مدام متوجه دانسته های خود می کنید و منتظرید تا در اولین فرصت آنها را بیان کنید و یا این که عمداً سؤالی می کنید که فقط نشان دهید مطلب را پیشاپیش می دانید. یادتان باشد که هدف از کسب اطلاعات اولیه فقط ایجاد یک نوع کنجکاوی و علاقمندی و تمرکز حواس است برای گوش دادن و یاد گرفتن بیشتر نه برای صحبت کردن و خودنمایی بیشتر. برای این که ذهنتان خالی باشد اطلاعات خود را قبل از کلاس بر روی کاغذ بیاورید و بالای آن هم بنویسید: هدف من این است که با گوش دادن به درس امروز، این اطلاعات ناقص خود را کامل تر کنم. وقتی این را می نویسید در خود میل بیشتری را برای فراگیری ایجاد می کنید و با خود تعهد می کنید که سخن نگویید. قرار است ما در کلاس، یک شنونده فعالی باشیم به یک سخنران مبارز.
به هیچ عنوان در لحظه حضورتان در کلاس، اطلاعات قبلی خود را با اطلاعات معلم مقایسه نکنید. این مقایسه، ذهن شما را به خود مشغول می کند و دقایقی حواس شما را پرت می کند. مقایسه اطلاعات خودتان با اطلاعاتی که سر کلاس از معلم می گیرید، فقط باید در چند دقیقه پایان کلاس و یا حتی بعد از آن صورت گیرد. اگر سر کلاس این مقایسه را انجام دهید اگر احساس کنید این دو با هم تفاوت دارند، تمرکز حواس خود را از دست می دهید و حواستان پرت می شود. در حالت اول، شادی و شعف و هیجان ذهنی، عامل حواس پرتی شماست و در حالت دوم، احساس متفاوت بودن دانسته های قبلی شما از اطلاعات معلم، ذهن شما را بر انگیخته می کند که سؤالی کنید و حتی شاید تمایل داشته باشید که به نوعی دانسته های خودتان را توجیه کنید که این موجبات حواس پرتی شما را فراهم می کند.
از چه چیزهایی یادداشت برداریم؟
یادداشت برداری در کلاس، سه شاخه دارد.
- شاخه اول، یادداشت برداری از نکات مهمی است که معلم می گوید که در مورد آن توضیح دادیم.
- شاخه دوم، یادداشت برداری از سؤالاتی است که به ذهنتان می رسد. البته اگر روند کلاس آرام و طرح سؤال در طول کلاس مجاز باشد، ما توصیه می کنیم سؤال خود را فوراً بپرسید. اما اگر معلم بگوید به سؤالات شما در آخر کلاس پاسخ می دهم، مطلقاً سؤال خود را رها نکنید. حتماً آن را مختصراً در گوشه ای بنویسید که آخر کلاس بپرسید. اگر بگویید: بعداً آن را می پرسم و یادداشت نکنید، تا پایان کلاس ذهن شما را مشغول می کند و این مانع فراگیری اطلاعات بعدی با تمرکز عالی می شود. به ویژه اگر سؤالتان برای شما جالب و جذاب باشد مدام در طول کلاس به پردازش سؤالتان مشغول می شوید و منتظرید که کلاس به پایان برسد و سؤال جالب خود را مطرح کنید. خیلی از اوقات، حتی این انتظار، ما را به جایی می رساند که دیگر دریافت پاسخ برایمان اهمیت چندانی ندارد بلکه فقط می خواهیم از طرح این سؤال جالب در حضور دیگران با صدای بلند لذت ببریم. به ویژه اگر بدانیم آفرین و تحسین معلم را هم به دنبال خواهد داشت. بنابراین حتماً سؤال خود را یادداشت کنید. بار ذهن خود را سبک کنید و به گوش دادن و یادداشت برداری از گفته ها ادامه دهید.
- شاخه سوم، یادداشت برداری از عوامل حواس پرتی است. سر کلاس درس هم به احتمال فراوان، افکار زیادی در ذهن شما غوطه می خورند که ذهن شما را منحرف می کنند. در گوشه ای، از آنچه که حواس شما را پرت می کند، یادداشت برداری کنید. در بالای این یادداشت بنویسید آنچه که باید پس از کلاس به آن فکر کنم یا انجام دهم. اگر بخواهید این کار را هم به تأخیر بیاندازید، یا به حافظه بسپارید و یادداشت نکنید، باز میدان ذهنی خود را تا پایان کلاس، اشغال می کنید. یادمان هست که قلم و کاغذ مهمترین ابزار برای تمرکز حواس هستند.
باز هم در فایده یادداشت برداری
به عنوان آخرین فایده ی یادداشت برداری، باید بگوییم که این عمل، شما را همیشه در حالت سوگیری قرار می دهد. در کتاب “زمینه روان شناسی” نوشته “اتکینسون – هیلگارد” گفته می شود: “همیشه با تغییرات محرک است که تحریک پذیر جهت می گیرد.” برای روشن شدن این مطلب مثالی می زنیم: فرض کنید شما در خانه تنها هستید و صدای پایی را از پشت بام منزل خود می شنوید (صدای پا، محرک است و شما، تحریک پذیر). وقتی صدای پا بلندتر می شود یا به هر شکلی تغییر می کند، شما گوشتان را تیزتر می کنید (به زبان روان شناسی “سوگیری” می کنید). اما اگر صدای پا یکنواخت باشد یا تغییرات محسوس نداشته باشد به زودی برای شما عادی می شود و شما دیگر بر آن تمرکز نمی کنید. در کلاس درس، معلم محرک است و شما تحریک پذیر. تغییرات معلم به صورت حرکات دست، چهره و لحن و طنین صدا باعث می شود که شما مدام سوگیری کنید و تمرکز شما بر او باشد.
بسیاری از معلمان که به این نکته واقف هستند، در تدریس خود از این تغییرات، زیاد استفاده می کنند و توجه شما را کاملاً به خود جلب می کنند. در این موارد دیگر نیازی نیست که شما خودتان را تغییر دهید. اما معلمانی هم هستند که صدایی یکنواخت دارند و موقع تدریس، بی تحرکند. در کلاس ِ چنین معلمانی است که شما باید تحریک پذیری، در خود ایجاد کنید تا تمرکز حواستان پایدار باقی بماند. در مثالی که برای سوگیری زدیم، وقتی صدای پا از پشت بام به گوش می رسید، یکنواخت می شد، شما می توانید با تغییر مکان خود و بالا رفتن از پله ها و نزدیک شدن به صدا، در خود سوگیری و تمرکز حواس ایجاد کنید.
یادداشت برداری داخل کلاس نیز در شما چنین حالت آماده باش و تحرکی را ایجاد می کند. جهت گیری برای شنیدن بهتر و درک بیشتر و بهتر. بنابراین، یادداشت برداری را جدی بگیرید.
اهمیت جلو نشستن
همیشه به خاطر داشته باشید که واقعاً رابطه ای بین کسانی که جلو می نشینید و کسانی که درسشان خوب است وجود دارد. توجه کنید، کسانی که صندلیها و نیمکتهای جلویی را اشغال می کنند، در میدان دید خود، فقط معلم و تخته را خواهند داشت. اما کسانی که در ردیف دوم می نشینند، علاوه بر معلم و تخته، افراد ردیف اول را هم می بینند و همین طور تا ردیف آخر که دیگر همه ردیفهای جلویی در میدان دید قرار می گیرند. به عبارت دیگر، عوامل حواس پرتی در جلوی کلاس حداقل و در انتهای کلاس حداکثر است. از آن انتها، همه چیز مشخص است. چشم افرادی که در این انتها می نشینید، کوچکترین حرکات افراد جلویی را می بیند و این دیدن یعنی حواس پرتی. ما می گوییم: حتی الامکان در ردیفهای جلویی بنشینید. ممکن است بگویید این طور هم نمی شود که همه در ردیف اول بنشینند. ما هم حرف شما را قبول داریم اما مخاطبان ما آن کسانی هستند که همیشه تا وارد کلاس یا جلسات سخنرانی می شوند، با وجود آن که ردیفهای جلویی خالی است، خودشان می روند و در ردیفهای آخر می نشینند. می خواهیم به این افراد بگوییم که با این عمل خود پیشاپیش زمینه بسیار مساعد حواس پرتی را برای خود به وجود آورده اند. اگر بخواهید در آن آخر بنشینید که هیچ چیز از دید شما مخفی نماند، در واقع حواس پرتی را به تمرکز حواس ترجیح داده اید و خود را برای آن آماده کرده اید.
توصیه می کنیم که حتی الامکان، ردیفهای جلو را برای نشستن انتخاب کنید. باز هم تأکید می کنیم که واقعاً رابطه ای بین کسانی که جلو می نشینید و پیشرفت تحصیلی، وجود دارد. این ارتباط، کاملاً منطقی است و این طور نیست که عوامل حواس پرتی خود را کمتر سازید. دقت و تمرکز حواس خود را افزایش دهید و به پیشرفت تحصیلی خود کمک مؤثر کنید.
نقش فرمان ذهنی
“آنتونی رانینز”، نویسنده کتابهای جالب و پر فروش “به سوی کامیابی” در یکی از سمینارهای خود مثالی زیبا می آورد که خوب است قبل از طرح نقش فرمان ذهنی، برای روشن شدن مطالب، اشاره ای داشته باشیم به این مثال: پدری به فرزندش می گوید: “برو اآشپزخانه، نمکدان را بیاور.”، بچه بی درنگ می گوید: “نیست.” یا “نمی توانم پیدا کنم.” و . . . پدر می گوید:
“تو برو، پیدا می کنی.” بچه پاسخ می دهد: “می دانم که پیدا نمی کنم ولی می روم.”
بچه به آشپزخانه می رود و تمام آشپزخانه را می گردد اما نمکدان را پیدا نمی کند. پدرش را صدا می زند و می گوید که نمکدان اینجا نیست. پدر به آشپزخانه می آید و خیلی زود می گوید: “نمکدان که اینجاست! جلوی چشمت بود، چطور آن را ندیدی؟” بچه متعجب و متحیر می ماند که چرا با تمام جستجوی خود، نمکدان را که جلوی چشمش بود، پیدا نکرده است.
در این داستان که شاید در خاطره شما هم به نوعی مستند باشد، واقعیت چیست؟ چرا بچه نمکدان را پیدا نمی کند؟
واقعیت این است که این بچه قبل از آن که به دنبال نمکدان برود بارها به خود گفت: نیست، نمی توانم پیدایش کنم. یعنی به ذهنش فرمان داد: نمکدان را پیدا نکن! مغز بچه این فرمان را دریافت کرد. حالا بچه به آشپزخانه می رود و به جستجو می پردازد اما با آن که نمکدان در میدان دیدش قرار دارد، آن را نمی بیند یعنی مغز، برنامه قبلی دارد که آن را شناسایی و پیدا نکند و به همین خاطر، به اصطلاح آن را پس می زند. مغز بچه مانند یک ماشین فقط فرمانی را که بچه به او داده بود، اجرا می کند.
نقش فرمانهای ذهنی در تمام موفقیتهای زندگی و از جمله موفقیتهای تحصیلی بسیار مهم است.قبل از این که به کلاس بروید، برای خود هدف تعیین کنید. به ذهن خود بگویید که چرا به کلاس می روید، آیا فقط برای این که برایتان غیبت ثبت نشود می روید؟ آیا برای خندیدن می روید؟ آیا برای چرت زدن می روید؟ و یا این که قصد دارید چیزی را بفهمید و یاد بگیرید؟ اگر این طور است دقیقاً برای خود مشخص کنید که می خواهید چه چیز را یاد بگیرید و در جستجوی چه هستید؟
همین برنامه ذهنی که قبل از کلاس به خود می دهید، تمام فعالیتهای شما را در کلاس پیرو خود می سازید. بنابراین کلاس را جدی بگیرید و قبل از حضور در آن به ذهن خود برنامه ای جدی بدهید. دقیقاً مشخص کنید که می خواهید چه چیزی از این کلاس یاد بگیرید. این موضوع به موفقیت شما بسیار کمک خواهد کرد. یادتان هست که در تعیین هدف، گفتیم هدف باید جزیی، روشن و دقیق باشد. پس به ذهن خود بگویید که چه مطلبی را می خواهید بیاموزید. درخواستی مشخص از ذهن خود داشته باشید. مثلاً به خود بگویید: امروز می خواهم بفهمم واقعاً چرا و چطور رعد و برق ایجاد می شود؟ امروز می خواهم بدانم چطور می توان از یک عدد اعشاری، جذرگرفت؟ و . . . هدف خود را از حضور در کلاس با صدای بلند یا در ذهن خود، برای خود کاملاً مشخص سازید.
فرمانهای ذهنی منفی و مخرب به ذهن خود ندهید. مثلاً همان فرمان “امروز به کلاس می روم که بخندم.” یا “بروم ببینم چه می شود.” یا ” بروم که غیبت نخورم.” و . . . وقتی این فرمانها را به ذهن خود می دهید، در واقع به آن، این برنامه را داده اید که: هیچ چیز یاد نگیر. وقتی هدف خود را از حضور در کلاس، خندیدن معرفی می کنید، تمام فکر شما به رویداد طنزآمیزی که در کلاس پیش می آید، متمرکز می شود و یا سرگردان به هر موضوعی واکنش نشان می دهید و توجه می کنید و قادر نیستید بر درس که مسلماً هدف اصلی حضور شما در کلاس است، تمرکز پیدا کنید. یک عده هم هستند که وقتی به سمینار یا سخنرانی یا همین کلاس درس می روند به خود فرمان ذهنی ایراد گرفتن از استاد یا سخنران را می دهند. “ببینیم چقدر ایراد دارد”، ” چند اشتباه می کند.” و . . . افرادی که در یک جلسه سخنرانی یا کلاس درس حضور دارند، شرایط نسبتاً یکسانی دارند اما چرا برداشت آنها از کلاس متفاوت است؟ علت، آن است که فرمانهای ذهنی ابتدایی حضورشان در کلاس با هم فرق داشته است. یکی از کلاس بیرون می آید و می گوید: چه نکته جالبی را یاد گرفتم. یکی می گوید: هیچ فهمیدید که فلان جا اشتباه کرد؟ یکی می گوید: چه حرف خنده داری در فلان لحظه کلاس گفت! و یکی هم می گوید: چه کلاس خسته کننده ای بود. من که فقط چرت زدم و هیچ چیز یاد نگرفتم. نفر آخر کسی است که یا به خود فرمان چرت زدن داده یا این که اصلاً هیچ فرمانی قبل از کلاس به ذهن خود نداده است که حالت دوم معمولتر و شایعتر است.
با توجه به همه این نکات که گفتیم، شما از این پس: ابتدا در منزل مطالعه ای اجمالی بر مطالبی که می خواهند تدریس کنند، خواهید داشت. سپس قبل از ورود به کلاس، فرمان ذهنی دقیقی را به مغز خود می دهید و ذهن خود را از حضور در کلاس هدفدار می کنید. بعد از ورود به کلاس، حتی الامکان در ردیفهای جلو می نشینید و مانند یک شنونده فعال به درس گوش می دهید و یادداشت برداری می کنید. اگر هم سؤالی داشتید یا در طول کلاس می پرسید و یا آن را ثبت می کنید و در آخر کلاس از معلم سؤال می کنید. به این ترتیب شما حضور متمرکز و فعال و مثمر ثمری در کلاس خواهید داشت و درصد مهمی از یادگیری مطلب را همان سر کلاس به دست خواهید آورد.
منبع: شبکه آموزش
نکاتی پیرامون مطالعه امتحان
۱- جایی مطالعه کنید که قادر به تمرکز باشید.
۲- برگه‌های خلاصه نویسی تهیه کنید.
۳- خودتان را با دیگران مقایسه نکنید.
۴- خودتان با تغذیه مناسب و خواب کافی مراقبت کرده و از مصرف مواد کافئین دار که موجب افزایش اضطراب میشود خودداری کنید.
۵- یک روز قبل از امتحان آزمونی را که حتی الامکان شبیه آزمون واقعی است انجام دهید.
۶- زمانی را برای احساس آمادگی و نیز حضور به موقع در جلسه امتحان قرار داده و از هم کلاسیهای مضطرب که درباره امتحان صحبت می کنند دوری کنید.
۷- ابتدا به آسانترین سوال پاسخ دهید.
۸- وقت و انرژی خودرا با نگران شدن و فکر کردن به عواقب امتحان و کنجکاوی درباره اینکه دیگران چه می کنند هدر ندهید.
۹- یک ساعت قبل از امتحان مطالعه درس را بطور کامل تعطیل کنید و به هیچ وجه قبل از شروع امتحان از یکدیگر چیزی نپرسید چرا که ممکن است سوالی را بلد نباشید و دچار اضطراب شوید و مطالب دیگر را نیز فراموش کنید.
۱۰- شب امتجان غذاهای سبک و پر کالری مصرف کنید چرا که فعالیتهای ذهنی نیازمند مصرف کالری فراوان است و خوب بخوابید تا بتوانید پر انرژی در جلسه امتحان حاضر شوید.
۱۱- وقتی می بینید اضطراب مانع تمرکز حواستان می شود وشدت آن به اندازه ای است که مفهوم یک جمله را هم درک نمی کنید خودتان را بیازمایید. کتاب را ببندید و جمله را تکرار کنید . دوباره کتاب را باز کنید و مطلب را با صدای بلند بخوانید سپس کتاب را ببندید این بار خواهید توانست مطلب فرا گرفته را به خاطر آورید و تمرین و جدیت شما نیرویی عظیم تر از نیروی اضطراب است.
۱۲- اگر حین مطالعه نگرانید و حواستان پرت می شود چند دقیقه استراحت به خود بدهید. پس از زنگ استراحت مجددا”به مطالعه بپردازید و فقط مطالعه کنید. این ترفند شما را از حواس پرتی و خیال بافی در حین مطالعه نجات خواهد داد.
۱۳- توجه داشته باشید که یکی از عوامل موثر و جدی دراضطراب امتحان انباشته شدن درس ها برای شب امتحان است ضمنا” فراموش نکنید شب امتحان زمان یاد گیری درس نیست بلکه زمان مرور درس است.
۱۴- اضطراب نوعی احساس فریب انگیز است که به شما القا می کند که از پس کاری که قرار است انجام دهید بر نمی آیید. پس درشرایط اضطراب دست از تلاش و کوشش برندارید و به مطالعه درس امتحانی مشغول شوید اجازه ندهید اضطراب زمام شما را در دست بگیرد.
۱۵- آرامش روحی و روانی تاثیر زیادی در موفقیت شما دارد .سعی کنید محیط آرام و دور از تشنج و درگیری برای خود و خانواده و دوستان خود داشته باشید.
۱۶- روی صندلی محل امتحان نشسته و چند نفس عمیق بکشید.
۱۷- انرژی خود را قبل از جلسه امتحان با بحث های بی مورد در باره سئوالات امتحانی از بین نبرید.
۱۸- در تحویل برگه امتحانی به مراقبان عجله نکنید و یک بار پاسخهایتان را مرور کنید.
چگونه باید برای کنکور درس بخوانیم؟
دبیرستانی ها بخوانند:
۱- “خود را به درس خواندن عادت دهید”. در سالهای آینده که دانش آموز پیش دانشگاهی خواهید بود و تلاش جدی تری برای قبولی در کنکور خواهید نمود ممکن است مجبور شوید بیش از ۶۰ ساعت در هفته درس بخوانید. خیلی از داوطلبانی که در سالهای دبیرستان به مطالعه در ساعات زیاد عادت نکرده اند در این زمان دچار مشکل می شوند. خستگی، بی انگیزگی و پائین آمدن کارایی مطالعه و افت میزان یادگیری می تواند از تبعات این عادت نکردن باشد، لذا توصیه ما این است که مهم ترین وظیفه یک دانش آموز دبیرستانی عادت کردن به ساعات طولانی مطالعه است. این عادت مانند تمامی تغییرات هستی تدریجی صورت می گیرد.
برای اینکه این کار را بهتر انجام دهید به مقاله جدول برنامه ریزی خود کنترل اسکینری مراجعه کنید.
۲- ” برای مطالعه خود هدف گذاری کنید”. افزایش ساعات مطالعه بدون در نظر داشتن به یک قله خسته کننده خواهد بود. لذا خوب است که با خودتان عهد کنید که تا پایان سال جاری معدلتان را یک نمره افزایش دهید و یا اینکه یک درس ضعیف را به سطح متوسط برسانید. توجه داشته باشید که هدف گذاری شما نه زیاد آرمانی و دور از دسترس باشد و نه زیاد ساده و پیش پا افتاده باشد.
۳- “دروس دبیرستان را تا پایان آخرین تابستان خوب یاد بگیرید”. تا پایان شهریور سال قبل از پیش دانشگاهی فرصت دارید که در دروس دبیرستان (سال های اول، دوم و سوم) هیچ نکته ای نباشد که بلد نباشید. البته بلد بودن با توانایی تست زدن متفاوت است. منظور از بلد بودن این است که هیچ مطلبی برای شما غریب نباشد و یا اینکه هیچ فرمول، نکته، قاعده و دستوری وجود نداشته باشد که شما کاربردش را ندانید.
۴- “اولویت با دروس نامرتبط پیش دانشگاهی است.” برای سهولت کار درس های پایه را به دو گروه مرتبط با پیش دانشگاهی تقسیم می کنیم. بنابراین توصیه می کنیم دروس مرتبط درس هایی هستند که به نوعی در کتاب های پیش دانشگاهی تکرار شده و یا تکمیل می گردند و دروس نامرتبط درس هایی هستند که در پیش دانشگاهی وجود ندارند. (جدول T)
گروه آزمایشی ریاضی
دروس مرتبط: حسابان – جبر و احتمال – شیمی۳ – فیزیک (الکتریسیته، ترمودینامیک، سیمانتیک) – زبان
دروس نامرتبط: هندسه – شیمی ۲ – شیمی ۱ – ریاضی ۱ – ریاضی ۲ – آمار – فیزیک (نور، فشار، کار و انرژی) عربی – ادبیات – معارف
گروه آزمایشی تجربی
دروس مرتبط: شیمی – زیست شناسی – زبان
دروس نامرتبط: ریاضی ۱ – ریاضی ۲ – ریاضی ۳ – فیزیک – عربی – ادبیات – معارف
گروه آزمایشی علوم انسانی
دروس مرتبط: عربی – ریاضی ۱ – ریاضی ۲ – ادبیات – زبان
دروس نامرتبط: آرایه های ادبی – فلسفه و منطق – جامعه شناسی – تاریخ – جغرافیا – روان شناسی – تاریخ ادبیات – معارف – اقتصاد
واضح است که دروس مرتبط با پیش دانشگاهی را سال آینده خواهید خواند و این خط همواره شما را تهدید می کند که سنگینی درس های پیش دانشگاهی فرصتی برای مطالعه دروس نا مرتبط برای شما باقی نگذارد. تا پایان شهریور قبل از پیش دانشگاهی برنامه ریزی کنید و این درس ها را حتماً یک بار بخوانید.
۵- “برای ریاضی و زبان خود فکری بکنید”. درس ریاضی برای دانش آموزان رشته های تجربی و علوم انسانی و دروس زبان برای تمام گروه ها است که نمی توان در یک سال آن را متحول کرد. بنابراین اگر در این درس ها ضعفی دارید اکنون وقت آن است تا قبل از ورود به دوره پیش دانشگاهی فکری به حال این درس ها بکنید.
۶- “تشریحی بخوانید”. مطالعه شما در حال حاضر تنها جنبه یادگیری و ادراک دارد و مسأله تسلط و تست زدن اصلاً مطرح نیست لذا خودتان را با تست سرگرم نکنید چرا که نه تنها فایده ای برای شما ندارد بلکه آن تست ها را نیز برای سال آینده خود غیر قابل استفاده می نمائید. تنها مجازید که در آن آزمون های آزمایشی – آن هم مخصوص سال سومی ها – شرکت کرده و تست بزنید.
منبع: تبیان
تکنیک های افزایش دقت (کاهش بی دقتی) در تحصیل و آزمون ها
یادمان باشد که برای موفقیت در تحصیل، داشتن اطلاعات علمی کافی نیست. استفاده از مهارت‌هائی که بتواند میزان بهره‌وری ما از این اطلاعات را افزایش دهد نیز امری بسیار مهم است.
بی‌دقتی یکی از رایج‌ترین مسائل دانش‌آموزها و داوطلب‌های کنکور است. بارها اتفاق افتاده است که دانش‌آموزها به‌دلیل بی‌دقتی (با وجود داشتن اطلاعات بالا) در امتحان‌ها، نمره از دست داده‌اند. به‌طور قطع، برای شما هم اتفاق افتاده است که بعد از امتحان، دچار افسوس شوید که با وجودی که پاسخها را می‌دانستید، به‌دلیل ”بی‌دقتی“ نتوانستید به سؤال‌ها پاسخ صحیح دهید. البته بی‌دقتی انواع متفاوتی دارد: ندیدن قسمت‌هائی از صورت سؤال، اشتباه‌های محاسبات و … برخی از انواع بی‌دقتی است.
یادمان باشد که برای موفقیت در تحصیل، داشتن اطلاعات علمی کافی نیست. استفاده از مهارت‌هائی که بتواند میزان بهره‌وری ما از این اطلاعات را افزایش دهد نیز امری بسیار مهم است. در این مبحث از دورهٔ آموزش CMT می‌خواهیم در مورد دقت و روش‌های افزایش آن و کاهش بی‌دقتی گفت‌وگو نمائیم. اما از آنجائی که تعریف ”دقت“ در شناخت راه‌های افزایش آن بسیار مؤثر است، ابدا می‌خواهیم ”دقت“ را تعریف کنیم:
دقت به معنی توجه غیرارادی از طریق حواس پنجگانه است. برای اینکه بتوانید معنی و مفهوم دقت را بهتر لمس کنید به اطراف خود نگاه کنید. سعی کنید تمام اجسام و وسایلی را که به‌طور نمونه به رنگ آبی هستند، به خاطر بسپارید.
اکنون چشم‌های خود را ببندید و سعی کنید اجسام و وسایلی را که به رنگ دیگری (به طور نمونه سفید) هستند، یادآوری کنید! این کار، بسیار دشوار خواهد بود. توانائی حفظ ”توجه ارادی“ به موضوعی بدون اینکه موضوع‌های دیگر توجه ما را از بین ببرد، به معنی ”تمرکز“ است. اما دقت به معنی ”توجه غیرارادی“ است.
در مثالی که زده شد، رنگی که آگاهانه به خاطر سپرده می‌شد(رنگ آبی)، نمادی از مطلب‌های مهم و یا قسمت‌هائی از سؤال است که ما می‌دانیم باید به آن توجه کنیم و رنگ دیگر (رنگ سفید)، نماد مطلب‌ها و قسمت‌هائی است که ما فکر می‌کنیم مهم نیستند و به همین دلیل به آن بی‌توجهی می‌کنیم.
اگر در هنگام حل سؤال یا مطالعه، اهمیت مطلبی را بدانیم؛ به طور قطع به آن توجه خواهیم کرد و بی‌دقتی زمانی رخ می‌دهد که ما از کنار مطلبی می‌گذریم (به صورت ناآگاهانه). پس برای تقویت دقت باید ”توجه غیرارادی“ خود را تقویت نمائیم.
ندیدن، شنیدن و … همگی از نشانه‌های بی‌دقتی هستند. به‌طور نمونه اگر ما قسمتی از گفته‌های معلم را نشنویم او می‌گوید: ”دقت کن!“
باز هم تأکید می‌کنم: ”دقت“ یعنی دیدن، شنیدن، لمس کردن و .. همهٔ آن چیزهائی که با حس ما درارتباط هستند نه فقط آن چیزهائی که ما فکر می‌کنیم مهم هستند. یعنی به طور نمونه اگر در حال خواندن مطلبی هستیم، دقت یعنی دیدن کامل همهٔ مطلب.
طبق تحقیق‌های صورت گرفته، ۷۵ درصد از اطلاعات از طریق حس بینائی وارد حافظهٔ ما می‌شوند. این موضوع نشان از میزان اهمیت حس بینائی دارد.
ـ جدول درصد ورود اطلاعات از طریق حواس پنجگانه به حافظهٔ انسان در زیر آمده است:
حس/ درصد ورود اطلاعات
بینائی ۷۵ درصد
شنوائی/ ۱۳ درصد
بویائی/ ۶ درصد
چشائی – لامسه/ هرکدام ۳ درصد
البته این موضوع به‌منزلهٔ بی‌اهمیت بودن حس‌های دیگر نیست؛ ولی می‌توانید کمک قابل توجهی در روش‌های افزایش دقت داشته باشید.
▪ دو نکته مهم
۱) دقت ذاتی نیست.
دقت یک مهارت است نه یک دانش و هر مهارتی با تمرین قابل پرورش است. بنابراین یقین داشته باشید که خواهید توانست دقت خود را با انجام تمرین‌های زیر افزایش دهید.
۲) دقت، اولین مرحله از مرحله‌های انتقال اطلاعات به حافظهٔ بلندمدت است.
در مبحثی حافظه، مرحله‌ها یانتقال مطلب به حافظهٔ بلندمدت به ترتیب زیر گفته شد:
اطلاعات/ حافظه حسی/ حواس پنجگاه/ دقت/ فراموشی/ حافظه کوتاه مدت/ مرور تداعی/ تصویر/ حافظه بلندمدت
همانطور که در شکل نیز می‌بینید، اولین شرط انتقال اطلاعات ”توجه یا دقت“ است. شاهد این مدعی مطلب‌های بسیار زیادی است که ما در طول روز می‌بینیم، می‌شنویم و …. ولی فقط آنهائی وارد حافظهٔ بلندمدت میشود که ما به آنها ”دقت“ می‌کنیم. پس ”دقت“ موضوع سبیار مهمی است. چرا که اگر به موضوعی ”دقت“ نکنیم، هرگز وارد مرحله‌های انتقال مطلب به حافظهٔ بلندمدت نخواهد شد. تکنیکهای افزایش ”دقت“ را در دو بخش ”راهبردهای رفتاری“ و ”راهبردهای ذهنی“ مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهیم:
الف) راهبردهای رفتاری
همانطور که گفته شد، ”دقت“ به معنی توانائی حفظ توجه از طریق حواس پنجگانه به‌صورت غیرارادی است. پس اگر حواس پنجگانه خود را تقویت کنیم، گام بزرگی در افزایش دقت برداشته‌ایم.
با توجه به اینکه بیشترین حجم ورودی اطلاعات از طریق حس بینائی (۷۵ درصد) رخ می‌دهد، تقویت حس بینائی، امری بیسیار مهم است، برای تقویت حس بینائی ۲ راهکار زیر پیشنهاد میگردد:
۱) شستن چشم‌ها در آب زلال
برای تقویت حس بینائی، هر روز چشم‌های خود را داخل یک کاسه آب سرد باز کنید و چند دقیقیه این کار را ادامه دهید. این کار، علاوه بر افزایش قدرت حس بینائی، به زلال و شفاف‌تر شدن چشم‌ها (زیبائی) کمک میکند.
۲) خوردن مواردی که دارای ویتامین A یا C هستند
مصرف روزانه‌ٔ یک لیوان آب‌هویج و یک عدد گوجه‌فرنگی در درازمدت، تأثیر بسیار زیادی در افزایش قدرت بینائی و در نتیجه افزایش دقت خواهد داشت. البته برای تقویت حس‌های دیگر نیز راه‌های گوناگونی وجود دارد که با توجه به میزان اهمیت آنها فقط اشارهٔ کوتاهی به آنها می‌کنیم۶
برای تقویت حس شنوائی (دقت در شنیدن)، سعی کنید زمانی که موسیقی گوش می‌دهید انواع سازها را تشخیص دهید و تعداد آنها را معین کنید و برای تقویت ”حس بویائی“، سعی کنید با چشم‌های بسته، میوه‌ها و غذاهای مختلف را با استفاده از حس بویائی خود تشخیص دهید. برای تقویت ”حس لامسه“ نیز سعی کنید با لمس انواع پارچه با نوک انگشت‌ها حس آنها را تشخیص دهید.
▪ تذکر مهم
تمامی تمرین‌های ارائه شده، فقط در صورت داشتن تکرار، نتیجه‌بخش خواهد بود و باید در این مورد صبور باشید.
در تمرین مهم برای تقویت حس بینائی و شنوائی (دقت در دیدن و شنیدن)
با توجه به اهمیت استفادهٔ دانش‌آموزهای کنکوری از دو حس ”بینائی و شنوائی“ دو تمرین جدید جهت تقویت این دو حس ارائه میگردد:
۱) در این تمرین که هدف، تقویت حس بینائی است، باید زمانی که تلویزیون در حال پخش یک برنامهٔ گفتاری – تصویری (اخبار، سریال و …ـ است، صدای تلویزیون را قطع کرده و تلاش کنید تا با استفاده از لب‌خوانی کلمه‌ها را دریابید. البته این‌کار، بسیار دشوار است ولی یادتان باشد که این یک تمرین است و هدف تنها افزایش توانائی حفظ توجه است.
۳) در این تمرین که شباهت بسیار زیادی با تمرین قبل دارد، باید صدای رادیو را بسیار کم کنید تا جائی که صدای بسیار کمی شنیده شود، سپس سعی کنید (تأکید می‌کنم: سعی کنید) صدای گوینده را بشنوید؛ لازم به ذکر است که این تمرین نیز بسیار دشوار است. یعنی ممکن است از هر ۱۰ کلمه فقط یک کلمه بشنوید ولی هیچ اشکالی ندارد، هدف فقط تمرین است.
● انواع بی‌دقتی
دانش‌آموزها و داوطلب‌های کنکوری بیشتر در سه زمان (مطالعه، کلاس و آزمون) بی‌دقتی می‌کنند. در زیر به‌دلیل بی‌دقتی در این سه مورد و نیز راهبردهای ذهنی برای افزایش دقت می‌پردازیم، ولی قبل از آن می‌خواهیم ببینیم که چرا بی‌دقتی می‌کنیم. روانشناس‌ها و متخصص‌های مطالعه و یادگیری بر این باور هستند که بی‌دقتی در هنگام مطالعه و آزمون، به سه دلیل رخ می‌دهد:
۱) داشتن عجله
به‌طور حتم برای شما رخ داده است که می‌خواستید در مدت زمان کوتاهی، کاری را انجام دهید (به‌طور نمونه لحظه‌ای آخر که از منزل خارج می‌شویم، خیلی هم عجله داریم، یادمان می‌افتد که باید به کسی تلفن بزنیم) در این مواقع ما به‌طور معمول، بی‌دقتی می‌کنیم و به برخی از موارد مهم توجه نمی‌کنیم. این مورد در آزمون نیز رخ می‌دهد. داوطلب‌هائی که در حل سؤال‌ها یا خواندن سؤال عجله می‌کنند، از ضریب دقت بسیار پائینی برخوردار هستند.
۲) سرگردانی چشم بین خط‌ها و برگشت‌های غیرارادی چشم به عقب
به‌طور حتم در هنگام مطالعه و یا آزمون، برای شما اتفاق افتاده است که خط‌ها را گم کرده‌اید و حتی گاهی چشم‌های شما چند کلمه عقب‌تر را نگاه کرده است.
۳) کاهش غیرارادی توجه
تحقیق‌ها نشان می‌دهد بیشترین بی‌دقتی‌ها در جلسه‌ٔ آزمون مربوط به سؤال‌های ساده است. این موضوع اشاره به کاهش ناآگاهانهٔ توجه دارد. در جلسه آزمون، زمانی که ما با یک نسبت (سؤال) ساده مواجه می‌شویم. احساس خوشایند موفقیت و رضایت درونی سبب میشود تا تصور کنیم پاسخ دادن به این سؤال، بسیار ساده است. این فرآیند پیچیدهٔ ذهنی حتی گاهی سبب میشود تا ما سؤال بعدی را بخوانیم. در اصل، ضمیر ناخودآگاه ما با خود می‌گوید: ”این سؤال که ساده است؛ سؤال بعدی را هم می‌توانم جواب دهم“ بنابراین میزان توجه ما کاهش می‌یابد.
اکنون می‌خواهیم روش‌های ذهنی افزایش دقت و کاهش بی‌دقتی را بررسی کنیم.
ب) راهبردهای ذهنی
۱) افزایش هوشیاری، هنگام روبروئی با سؤال‌های ساده
همانطور که کلمه شد، عمده‌ترین دلیل بی‌دقتی، کاهش غیرارادی توجه در هنگام حل سؤال‌های ساده است. مؤثرترین راه‌حل مقابله با این مورد، افزایش هوشیاری در هنگام روبه‌رو شدن با سؤال‌های ساده است. بسیار ساده است. کافی است هر وقت که سؤال ساده دیدید، حالت جسمانی‌تان تغییر کند، گوئی موضوع بسیار مهم و خطرناکی را دیده‌اید چرا که در این لحظه‌ها، احتمال بی‌دقتی، بسیار زیاد وجود دارد و شما در خطر آن قرار دارید.
۲) خواندن کامل همهٔ جزئیات
یکی دیگر از دلیل‌های بی‌دقتی در مطالعه و آزمون، توجه نکردن به جزئیات و هماهنگ نبودن سرعت چشم با ذهن است. برای رفع این مشکل باید از روش خطربر، استفاده کنید. در این روش مداد یا انگشت اشارهٔ خود را زیر خطاهائی که مطالعه می‌کنید، حرکت دهید و هماهنگ با آن، چشم‌های خود را حرکت دهید.
▪ دو نکتهٔ مهم
۱) اگر چشم‌های شما را حرکت انگشت خط‌بر هماهنگ نیست، تمرین زیر را انجام دهید:
کتاب درسی خود را وارونه بگیرید و از اولین کلمهٔ بالای صفحه، سمت راست شروع کنید و انگشت خطابر خود را از زیر خط‌ها حرکت دهید و سعی کنید چشم‌های خود را با آن هماهنگ کنید. هدف از این تمرین، فقط هماهنگ کردن چشم شما با انگشت خط‌بر است و نیاز به فهمیدن مطالب نیست.
۲) در آزمون‌ها و امتحان‌ها خواندن کامل صورت سؤال، موضوع بسیار مهمی است که ما به‌طور معمول به آن توجهی نمی‌کنیم.
در اینجا ذکر دو نکته لازم است:
۱) یادمان باشد که در هر امتحان، فرصت خواندن سؤال برای ما در نظر گرفته شده است. به‌طور معمول تصور ما بر این است که زمانیکه ۱۰ سؤال داریم و ۲۰ دقیقه وقت، یعنی برای پاسخگوئی به هر سؤال، ۲ دقیقه وقت داریم در حالی‌که برای خواندن و پاسخ دادن به هر سؤال، ۲ دقیقه وقت داریم.
۲) در امتحان‌ها سعی کنید زیر کلمه‌های مهم مانند (نیست، ندارد و…) در صورت سؤال، خط بکشید.
۳) فعال بودن
با افزایش سرعت مطالعه دقت بیشتر میشود تا زمانی که به ناحیهٔ مطالعه فعال برسیم و پس از آن با افزایش سرعت، ”دقت“ کاش می‌یابد. علت بی‌دقتی در هنگام حل سؤال‌های ساده، مطالعهٔ درس‌های عمومی، کلاس‌هائی که معلم، آرام صحبت میکند، به‌طور کامل به فعال نبودن ما مربوط میشود. برای افزایش دقت از طریق ”فعال بودن“، کافی است از تکنیک ”یادداشت‌برداری“ استفاده کنیم. یعنی در آزمون با یادداشت کردن محاسبه‌ها و در هنگام مطالعه، با یادداشت کردن کلمه‌ها و نکته‌های کلیدی.
۴) تنظیم وقت
همانطور که گفته شد، ”عجله“ یکی دیگر از عامل‌های بی‌دقتی است. برای حذف این مورد در امتحان‌ها با استفاده از ”تکنیکهای مدیریت زمان“ وقت خود را تنظیم کنید و در هر درس فقط به اندازهٔ همان درس وقت بگذارید.
در هنگام مطالعه نیز در هدفگذاری هر واحد مطالعه دقت کنید تا بر مبنای سرعت واقعی خود پیش‌بینی نمائید. چرا که اگر بیشتر معین کنید، به طور قطع عجله خواهید کرد و اگر کمتر معین کنید، با فعال نبودن مطالعه، باز هم بی‌دقتی خواهید کرد.
▪ یک توصیه ٔ مهم
به داوطلب‌های کنکوری توصیه می‌کنیم. هر شب ۳۰ دقیقه را به زدن تست زمان‌دار اختصاص دهند. این کار تأثیر بسیار زیادی در کنترل زمان و در نتیجه کاهش بی‌دقتی خواهد داشت. این کار را به‌طور حتم، هر روز به مدت ۳۰ دقیقه (۱۰ سؤال عمومی و ۱۰ سؤال اختصاصی) انجام دهید.
منبع:
محمدرضا پور دستمالچی
مشاور تحصیلی مدارس
مجله شادکامی و موفقیت
آمادگی و نحوه شرکت در آزمون های تستی
آماده شدن برای امتحانات عینی یا تستی
۱- نکات مهمی که قبلاً یادداشت کرده اید و زیر آنها خط کشیده اید مجدد مرور کنید.
۲- تمام تعاریف و اصطلاحاتی که با نگارش خاصی (خطوط کج یا پررنگ) نوشته شده بخوانید.
۳- با سئوالات مختلف تستی آشنا شوید و تمرین نمائید.
۴- میزان زمان صرف شده خود را برای هر آزمون یادداشت کنید و سعی کنید سرعت خود را بالا ببرید.
۵- نکات مهم زیرنویس شده یا زیر تصاویر و فرمولها را با دقت حفظ کنید.
۶- سعی کنید ابتدا مطلب را بطور کلی بخوانید تا اصل مطلب در ذهن شما سازماندهی می شود و سپس به جزئیات و نحوۀ ارتباط جزئیات با اصل مطلب بپردازید.
۷- مطالب را به صورت سلسله مراتبی بخوانید و گاهی رابطه عکس و مستقیم مطالب با هم را بیابید.
۸- سعی کنید از روش مکانها و کلمه کلید بخوبی بهره بگیرید و قبل از آزمون مرور ذهنی داشته باشید.
شیوه گذراندن آزمونهای عینی یا تستی
۱- سئوالات را بطور اجمالی بررسی کنید و براساس تعداد و زمان و اهمیت سئوالات پاسخ دهی را آغاز کنید.
۲- ابتدا به سئوالات ساده پاسخ دهید و سپس به سئوالات مشکل بپردازید ولی بخاطر داشته باشید که شماره سئوال را با شماره پاسخنامه تطبیق دهید.
۳- سعی کنید پاسخ حدسی ندهید ولی در صورت وسوسه شدن به این کار اولین حدس شما صحیح ترین است. مگر اینکه با مرور سئوال و دقت و توجه متوجه انتخاب اشتباه خود شده سپس پاسخ را تغییر دهید.
۴- از آنجا که زمان برای یک مجموعه سئوال می باشد، بر روی هر سئوال زمان زیادی صرف نکنید، سعی کنید ابتدا سئوالاتی که پاسخ آنها را می دانید و اطمینان دارید پاسخ دهید و سپس به سئوالاتی بپردازید که نیاز به فکر و تجزیه و تحلیل دارد.
۵- کلمات کلیدی سئوالات تستی بسیار مهم هستند، حتماً به آنها توجه کنید زیرا برخی از سئوالات منفی است. یعنی شما باید گزینه ای را انتخاب کنید جزء اصل سئوال نیست (کدامیک از موارد زیر نیست). کلمات هیچکدام، کدامیک، اغلب، همیشه، غالباً، گاهی، هرگز، کمترین، بیشترین، اولین، آخرین، صحیح تر، نمی باشد جزء کلمات کلیدی است.
۶- بعضی از سئوالات شامل دو بخش با چهار گزینه است که به ترتیب ارائه پاسخها و سپس انتخاب گزینه توجه کنید.
۷- در حین آزمون به نتیجه کار فکر نکنید فقط به این موضوع بیندیشید که دقیق ترین و صحیح ترین پاسخ را انتخاب کنید. زمانیکه ذهن شما به ارزشیابی می پردازد و فکر می کنید که فایده ندارد؛ درصدم پایین است. یا بسیار خوب زده ام شما را از تفکر صحیح دور می کند. پس نتیجه همان خواهد شد که شما انجام می دهید، عملکرد صحیح نتیجه مطلوب بهمراه می آورد البته به شرط دقت و توجه زیاد همراه با سرعت مطلوب.
۸- اگر وقت مرور تستها را داشتید بلافاصله پاسخ خود را عوض نکنید مجدد سئوال را بخوانید و در صورت اعتماد کامل پاسخ را تغییر دهید.
۹- در پایان کار شماره سئوالات را با شماره پاسخنامه چک کنید تا در صورت خطا قادر به تغییر باشید.
۱۰- در سر جلسه آزمون به اینکه چرا کم مطالعه کردم یا کاش این قسمت را خوانده بودم فکر نکنید آن زمان از دست رفته است به دانش خود مراجعه کنید و با دیدی روشن پاسخ دهید.
۱۱- در جلسه آزمون به اطراف خود توجه نکنید و به پاسخنامه دوستان خود نگاه نکنید زیرا این امر ممکن است شما را وسوسه کند که بصورت حدسی پاسخ دهید و ثابت شده که نتیجه این روش از بین رفتن سئوالات صحیح است و نتیجه آن نخواهد شد که شما می خواهید.
۱۲- در انتخاب سئوالات شما مختار هستید، می تواند در یک دفتر چه خاص یک بخش که تسلط بیشتری دارید انتخاب و به پاسخگویی آن بپردازید و سپس به بخش دیگری که سطح تسلط شما کمتر است بپردازید.
منبع:
جعبه لایتنر
نحوه خواندن هندسه 2 برای دانش آموزان سال سوم ریاضی
فصل اول - استدلال در هندسه
این فصل با انواع استدلال و راه حل مسائل آغاز میگردد که در درس جبرو احتمال نیز مطرح شده است و کل این بحث با حل نمونه مسایل امتحانی قابل بررسی است. حل تمارین کتاب توسط حل المسائل در این زمینه بسیار حایز اهمیت است. بعلاوه یکی از موضوعات جدی این فصل مکان هندسی میباشد که سعی کنید مفهوم آن را به طور دقیق درک کنید.
فصل دوم – مبحث دایره این فصل که مهمترین فصل کتاب هندسه میباشد به مسائل مختلف دایره و اثبات قضایا میپردازد. همچنین روش اثبات قضایا در حل مسائل این فصل بسیار کمک رسان است. تسلط بر مطالب این فصل به شما کمک میکند فصل 3 هندسه تحلیلی در پیشدانشگاهی را بهتر بیاموزید که سئوالات زیادی در کنکور سراسری از آن مطرح میشود. سعی کنید مسائل زیادی از آن حل کرده و حتماً نتایجی که از حل سئوالات میگیرید خلاصهنویسی کنید، مثلاً اگر ثابت کردید که مماس مشترکهای داخلی و خطالمرکزین دو دایره همراسند،باید در برگهی خلاصه این مطلب را یادداشت کنید.
فصل سوم – تبدیلهاانتقال، بازتاب، دوران و تجانس انواع تبدیلهایی است که شما در این فصل با آنها سرو کار دارید. سادهترین فصل کتاب همین فصل است، تنها قسمت مشکل این فصل ممکن است بخش اثبات با استفاده از ویژگیهای تبدیلها باشد که با حل تمرین کافی قادر به حل مسائل آن خواهید بود.
فصل چهارم – هندسه در فضا
این فصل حاوی مباحث بسیار زیادی در کتاب درسی است که بصورت کلی، خط و صفحه در فضا،وضعیت خطوط نسبت به هم، اوضاع خط و صفحه نسبت به یکدیگرو کاربرد آنها در حل مسایل توازی، عمود مشترک دو صفحهی عمود بر هم، صفحه عمود منصف یک پاره خط و . . . را مورد بررسی قرار می دهد. این فصل از فصول پر پیچ و خم هندسه 2 است که نیاز است دانش آموزان تجسم هندسی و سه بعدی قوی از این بحث در ذهن خود تشکیل دهند. بنابراین لازم است دانش آموزان در ابتدا قضایا و اثبات این قضایا را به درستی و به صورت کامل بررسی کرده و به گونهای بر مطالب مسلط گردند که بدون داشتن کتاب بتوانند تمامی قضایای این فصل را اثبات کنند. در ادامه به حل مسایل کتاب پرداخته و در نظر داشته باشند که برای حل یک مسئله شاید راهحلهای مختلفی وجود داشته باشد بنابراین خود را ملزم به رعایت و تبعیت از یک راه حل نکنند.
==============================================
مهم ترين روش هاي مطالعه درس هندسه:
- عموماً حل مسايل هندسه زمان زيادي ميخواهد بنا براين براي مطالعه اين درس حوصله کنيد.
- اگر قضايا را حفظ کنيد سريعاً مطالب از ذهن شما پاک خواهد شد، پس سعي کنيد همه ي قضايا را به طور کامل و دقيق اثبات کنيد.
- بهترين راه آن است که به طور کامل مطالب کتاب درسي را مطالعه کنيد و ياد بگيريد، سپس کتاب را ببنديد و صورت قضيه را مرور کنيد.
- شکل دقيق براي هر مسئله رسم کرده و تلاش کنيد آن را مرحله به مرحله اثبات کنيد مطمئن باشيد اثبات يک قضيه با کتاب بسته باعث فهم کامل مطالب و کشف نکات مبهم ميشود.
- رسم شکل هاي هندسي دقيق يکي از با اهميت ترين روشهاي حل مسئله است که باعث ايجاد ايده ي حل مسئله در ذهن شما ميشود. دقت کنيد که حل مسائل هندسه نياز به ممارست و استمرار دارد.
- فرايند حل مسئله در هندسه عموماً وقت گيرتر از ساير دروس است بنابراين امکان دارد بعد يادگيري قضايا نتوانيم مسائل را حل کنيد، پس نگران نباشيد.
- يکي ديگر از نکات بسيار مهم در درس هندسه داشتن مسائل حل شده و از ايده ي راه حل هاي آنها در حل مسائل بعدي استفاده کردن است.
- استفاده از کتاب آبي هندسه و مطالعه ي راه حلهاي متنوع
- مطالعه ي گروهي
- از صورت قضايا و مثال هاي کاربردي خلاصه تهيه کردن
- رسم شکل در خلاصه نويسي ها
- قضاياي مربوط به درس داده شده توسط معلم مجدداً در يک دفتر جداگانه پس از مطالعه دقيق توسط دانش آموز اثبات شود.
- حل مسائل کتاب و مثالهاي معلم تا قبل از شروع جلسه بعد و در صورت وجود اشکال ارجاع آن به دانش آموزان قوي يا معلم جهت رفع آن
- در پايان هفته مجدداً قضايا و مسائل توسط دانش آموزان مرور و حل شود.
- هر 15روز يک فصل توسط دانش آموز با نوشتن قضايا و تمرينات کتاب در دفتر تمرينات مرور شود.
زمان لازم براي مطالعه هندسه جهت انجام مراحل بالا بين 4-3 ساعت مي باشد.
منبع:سایت کانون.
محتوای مخفی: منبع