نگاهي به تازهترين توصيههاي متخصصان تغذيه براي درمان ميگرن
اشك پياز، آتش ميگرن را خاموش ميكند
ميگرن يكي ازمعدود سردردهايي است كه هنوز علم پزشكي براي آن درمان قطعي نيافته است. جماعت زيادي ازاين سردرد رنج مي برند و همواره با توصيههاي رنگارنگ اطرافيان روبهرو بوده و هر روز در پي راهحلي براي بيماريشان هستند. چندي پيش خبري منتشر شد مبني بر اينكه <دانشمندان دريافتهاند، اشكآوري پياز در درمان سردردهاي ميگرني مفيد است> اما قضيه ارتباط ميگرن با مواد غذايي فقط به همين جا ختم نميشود.مواد غذايي ميگرنزابرخي از انواع پنيرها، فراوردههاي گوشتي، مواد غذايي سرخ شده، مركبات، انواع شكلات و مغزها، عصاره سبزيجات و گوشت، بستني و ماست، حتي انجير، گوجهفرنگي وباقلا جزء اين دسته قرار دارند. اين گروه از مواد غذايي بهعنوان تركيبات تشديدكننده ميگرن شناخته شده اند و بهتر است افرادي كه سابقه ميگرن در آنها وجود دارد كه هرگز از آنها استفاده نكنند. مطالعات نشان دادهاند كه، بيشتر افراد با خوردن برخي از اين مواد غذايي دچار حملات ميگرني ميشوند به اين دليل متخصصين تغذيه توصيه ميكنند كه، با امتحان كردن هريك از مواد غذايي فوق، آن غذايي كه موجب تشديد سردردشان ميشود را از رژيم غذاييشان حذف كنند تا تعداد دفعات حملات كاهش يابد.
شكلات و بستني ممنوعمطالعات نشان دادهاند كه در تنقلاتي نظير شكلات و انواع مغزها (آجيل) ماده مغذي به نام مس به وفور وجود دارد. اين ماده مغذي نيز مانند آمينهاي فعالكننده عروق با مكانيسمي تقريبا مشابه موجب تشديد سردردهاي ميگرني ميشود. در ضمن، در اين تركيبات مواد افزودني نيز يافت ميشود كه برخي از آنها حملات ميگرني را افزايش ميدهند. بهعلاوه، در انواع شكلاتها خصوصا كاكائو تركيباتي نظير فنيلاتيلآمين، تئوبرومين و كافئين وجود دارد كه هر يك از آنها به تنهايي به عنوان عوامل تشديدكننده ميگرن شناخته شدهاند. در بسياري از ما اين اتفاق افتاده است كه با خوردن يك ماده غذايي بسيار سرد در يك لحظه دچار سردرد شدهايم، تحقيقات نشان دادهاند كه، مصرف بستني و همه موادي كه به صورت فريز شده به مصرف ميرسند با تحريك دهان و گلو ميتوانند واكنشي را در عروق خوني نواحي سر ايجاد كنند كه حاصل اين فعل و انفعالات ميتواند احساس درد در ناحيه جلو سرو يا حتي پشت چشمها باشد كه در افراد با زمينه ميگرني، شروع اين سردرد ها را به همراه دارند.
مركبات تشديدكننده ميگرنپرتقال و گريپ فروت از جمله ميوههايي هستند كه در اغلب بيماران موجب تشديد سردرد ميشوند. زيرا اين ميوهها جذب رودهاي مس را بالا برده و از اين طريق، باعث افزايش حملات ميگرني ميشوند. اما درمقابل آنها ميوههايي نظير سيب، موز، گلابي، آلبالو و انگور موجب تسكين درد ميشوند و چون قند خون را ثابت نگاه ميدارند به افراد مبتلا به ميگرن توصيه ميشود. سبزيجات نيز اين سردردها را ميتوانند تخفيف داده و يا حتي تشديد نمايند، به طور مثال، باقلا از جمله سبزيجاتي است كه به اين بيماران توصيه نشده در عوض بروكلي و گل كلم از سبزيجاتي هستند كه اثرات مفيدي را در كاهش شدت اين سردردها به همراه دارند. جالب است بدانيد كه در گروه غلات، مصرف گندم به دليل گلوتاميني كه دارد، توصيه نشده و به جاي آن مصرف برنج و سيبزميني بهعنوان دو ماده غذايي انرژيزا ميتوانند بسيار كمككننده باشند.در ضمن، سولفيت كه بهعنوان يك ماده افزودني به كنسرو سبزيجات براي ماندگاري و حفظ رنگ طبيعي افزوده ميشود، يك ماده ميگرنزا به حساب آمده و به اين دليل افرادي كه از سردردهاي ميگرني رنج ميبرند مصرف مواد غذايي كنسروي را به حداقل برسانند.
نقش فراوردههاي گوشتي در تشديد و تضعيف ميگرنمطالعات نشان دادهاند كه مصرف انواع سوسيس و هاتداگ به دليل نيترات و نيتريتي كه دارند ميتواند اين نوع سردردها را تشديد كند. اين تركيبات افزودني كه براي افزايش ماندگاري محصول به كار ميروند با كاهش ميزان اكسيژن خون در افراد مستعد، اين عارضه را به همراه دارند. به طور كلي با دريافت انواع سبزيجات نظير، چغندر، كاهو، كرفس، اسفناج، بروكلي، گل كلم و سيب زميني كه داراي 10 درصد نيترات هستند اين تركيب روزانه از طريق رژيم غذايي به طور طبيعي وارد بدن ميشود كه اين مقدار براي بدن قابل تحمل است اما با ورود بيشتر آن عوارض منفي اين تركيبات ظاهر شده و موجب رنجش افراد ميشود. اما در مقابل اين گروه از مواد غذايي گوشت لخم ماهيچه و مرغ به دليل آنكه كمترين چربي را داشته و در عين حال يك منبع مناسب پروتئين به حساب ميآيد، به بيماران ميگرني توصيه ميشوند. پروتئين موجود در اين مواد غذايي با تنظيم قند خون اثرات مثبتي را بر شدت اين نوع سردردها دارد.
نوشيدنيهاي غيرمجازقهوه، نسكافه و چاي از جمله نوشيدنيهايي هستند كه اگر بهصورت غليظ مصرف شوند ميتوانند موجب تشديد حملات ميگرني شوند. اين نوشيدنيها در كنار انواع نوشابههاي گازدار داراي كافئين بالايي بوده و همين ماده با افزايش تحريكات خصوصا بر عروق خوني نواحي سر، سردردهاي ميگرني را افزايش ميدهند. در مقابل آن، آب و آبميوه از جمله نوشيدنيهايي هستند كه مصرف مرتبشان در طول روز از سوي متخصصان تغذيه به اين بيماران توصيه ميگردد. البته افراد مستعد اين نوع سردردها نبايد از نوشيدنيهاي شيرين استفاده كنند زيرا قندهاي ساده موجود در اين نوع نوشيدنيها، افت ناگهاني قند خون را به همراه داشته و به دنبال آن شروع يك حمله آغاز ميشود. مصرف شيرينيجاتي كه از قهوه و يا نسكافه تهيه شدهاند نيز براي اين افراد مناسب نيست.
توصيه هاي كليديمطالعات اخير نشان دادهاند كه داشتن فيبر بالا در رژيم غذايي افرادي كه از ميگرن رنج ميبرند به دليل تثبيت قند خون يك فاكتور كمككننده است. در ضمن، داشتن ميان وعدههاي كوچك و كم حجم با ميزان چربي بسيار كم نيز به اين افراد توصيه ميشود. به علاوه، رعايت تناسب، تعادل و تنوع در رژيم غذايي از جمله فاكتورهايي است كه به كرات از سوي متخصصين تغذيه گوشزد ميشود. آنها توصيه ميكنند كه مصرف آدامس، بستني، نوشيدنيهاي بسيار خنك و نمك را به حداقل خود برسانند تا سردردهاي ميگرني كمتر به سراغ آنها بيايد.
و اما درباره پيازهمانطور كه در ابتداي بحث نيز گفته شد خبري به اين مزمون كه اشكآوري پياز اثرات مفيدي بر سردردهاي ميگرني دارد منتشر شد. در حالي كه، هنوز دلايل كافي براي اطمينان از اثرات درمانكنندگي اين نوع از سردردها وجود ندارد اما برخي از متخصصين ميگويند كه پياز برخي از انواع سردردها را ميتواند تسكين دهد اما در زمينه ميگرن هنوز دلايل مستدلي وجود ندارد، حتي در برخي مطالعات به عنوان يك تشديدكننده ميگرن نيز نام برده شده است. به طور كلي، به همراه پوست كندن پياز اغلب افراد دچار اشكريزي ميشوند، اين بدان علت است كه، تركيبات گوگردي موجود در اين سبزي به اكسيد پروپانتيال تبديل شده و اين ماده بر غدد اشك اثر گذاشته و آن را تحريك ميكند و به اين ترتيب افراد دچار اشكريزي ميشوند. شايد وجود مادهاي به نام كوئرستين (نوعي فلاونوئيد با خاصيت آنتياكسيداني) كه در پيشگيري از بروز سرطانها خصوصا سرطان مثانه و اختلالات گردش خون دخالت دارد ميتواند مانع تغييرات در عروق خوني شده و ميزان حملات را به حداقل برساند. به هر ترتيب، در زمينه استناد به اين خبر هنوز مطالعات بيشتري نياز است و تلاش بيشتر پژوهشگران را ميطلبد. مطالعات نشان دادهاند كه مصرف انواع سوسيس و هاتداگ به دليل نيترات و نيتريتي كه دارند ميتواند اين نوع سردردها را تشديد كند.
رژيم هاي غذايي بر سردردهاي ميگرني موثرند
موادغذايي بر الگوي سردردهاي ميگرني موثر است ولي بيش از آنكه بر تعداد حملات موثر باشد , برطول مدت زمان يك حمله تاثير مي گذارد و موادي چون پياز , كاكائو و مركبات به ترتيب بيشترين اثر تشديدكندگي را دارد. سردرد بطور متوسط 50 درصد عامل شكايت اصلي مراجعه كنندگان به پزشكان و شايعترين علت غيبت بچه ها از مدرسه و علت اصلي غيبت بزرگسالان از كار است .
ميگرن كه در راس سردردهاي عروقي قرار دارد سالانه هزينه زيادي را در جهت درمان پيشگيري كننده بر بيماران تحميل مي كند و از سويي ديگر مواد غذايي يكي از عوامل خطر اصلي ميگرن است كه مي توان با رعايت مسائل تغذيه مناسب تعداد حملات را در طول سال كاهش داد و زمان حمله را نيز كوتاه كرد
متخصصان معتقدندمواد غذايي تحريك كننده در افراد مستعد به ميگرن ميتواند احتمال بروز سردردهاي ميگرني را افزايش دهد.غذاهاي حاوي تركيبات آمين همچون پنير مانده، كلم، مخمرها، انواع آجيل و ماهي شور با ايجاد التهاب عروق مغزي باعث ايجاد سردرد در افراد مستعد ميشود
سوسيس و كالباس به دليل مواد افزودني (نيترات) نيز از جمله مواد غذايي تحريك كننده است، اين محصولات و همچنين مواد غذايي كنسرو شده ضمن داشتن مواد نگهدارنده مضر حاوي تركيبات آميني از نوع گلوتامات هستند؛ بنابراين توصيه ميشود افراد به ويژه كساني كه مستعد سردردهاي ميگرني هستند در مصرف اين نوع مواد غذايي دقت كنند.
استفاده از مواد غذايي تثبيت كننده قند خون را در كاهش سردردهاي ميگرني مؤثر دانست مصرف ميوههايي همچون سيب، گلابي، مواد غذايي سبوسدار و حاوي فيبر مانند گندم و جو سبوسدار و مواد غذايي حاوي ويتامين B2 ( جگر و ... ) ميتواند دفعات سردردهاي ميگرني را به ميزان دو سوم كم كند.
لازم به ذكر است 10 درصد جمعيت جهان به ميگرن مبتلا هستند كه اغلب 10 تا 30 سال دارند
نقش سبزي و ميوه تازه در كاهش سردرد
يك مشاور تغذيه و رژيم درماني گفت: مصرف سبزي و ميوه تازه در كاهش بروز سردرد موثر است.
دكتر رضا آمرينيا روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ايرنا مركز استان تهران افزود: مصرف حبوبات همچون نخود و لوبيا، ماهي، زيتون، سير، زنجبيل، چغندر، خيار، هويج، كرفس، اسفناج و جعفري نيز نقشي موثر در كاهش بروز سردرد دارد.
وي با اشاره به ويتامينها و مواد معدني مفيد در كاهش سردرد خاطرنشان كرد: مصرف ويتامين b12و منيزيم به همراه ويتامين b6از آنجا كه سبب تجمع داخل سلولي منيزيم و تاثيرگذاري بيشتر آن ميشود در كاهش بروز سردردهاي ميگرني بخصوص در زنان تاثيرگذار است.
اين مشاور تغذيه افزود: مصرف كلسيم به همراه ويتامين dو روغن گل پامچال با دارا بودن خاصيت ضد التهابي در كاهش بروز سردرد نقش موثر دارد.
آمرينيا، علت سردرد را گشادي يا تنگي عروق مغزي ذكر كرد.
وي افزود: البته مصرف برخي مواد غذايي همچون شير گاو، شكلات، پنير سفت و كهنه، كنسروهاي گوشت و ماهي، آجيل، انجير، خرما، كشمش، پياز، موادشيرين كننده مورد استفاده در غذاهاي رژيمي و قهوه در بروز سردرد و يا شدت آن در كوتاه مدت و يا دراز مدت موثر است.
اين مشاور تغذيه، مصرف مشروبات الكلي، دخانيات، قرصهاي ضد بارداري و چربيهاي اشباع شده را از ديگر علل بروز سردرد عنوان كرد.
وي يادآور شد: سردرد، حالت درد مبهمي است كه به علت ناراحتي يا استرس معمولا ايجاد ميشود.
آمرينيا گفت: درد عضلات گردن و پشت بدن از علائم مهم بروز سردردهاي عصبي در فرد است.
وي افزود: تقريبا ۱۰درصد سردردها را سردردهاي ميگرني تشكيل ميدهد كه معمولا عوامل ژنتيكي نقش موثري در بروز آن دارد.
اين مشاور تغذيه يادآور شد: اگر سردرد معمولا به دنبال بيدار شدن از خواب بروز كند، نشاندهنده فشار خون بالا با بيماريهاي التهابي مغز در فرد است.
فوايد سير و پياز در بهبود حساسيت
يك مشاور تغذيه و رژيم درماني گفت: زنجبيل، پياز، سير، فلفل سياه و قرمز در پيشگيري از بروز حساسيت موثر است.
دکتر رضا آمري نيا، روز دوشنبه در گفتوگو با خبرنگار ايرنا مركزاستان تهران ، افزود: اين موادغذايي سبب ترشح آنتيبادي "ايمونوگلوبولين "aدر دستگاه گوارش شده و اين آنتيبادي با احاطه مواد غذايي حساسيت زا سبب جلوگيري از بروز واكنشهاي حساسيت در فرد ميشود.
وي اظهار داشت: ميوههاي تازه، مركبات، سبزيجات تازه، آجيل خام، گوشت كم چرب، ماست كم چرب، حبوبات، برنج سبوس دار، ذرت، گندم، آب هويج، چغندر، كروس و خيار نيز، در پيشگيري از بروز حساسيت موثر است.
وي افزود: آنتيباديهايي به نام " ايمونوگلوبولين " Eبراي مقابله با عوامل خارجي كه سيستم ايمني به اشتباه آن را مضر تشخيص داده، مادهاي به نام "هيستامين" را در اطراف سلولهاي بدن آزاد ميكند، به اين حالت حساسيت گفته ميشود.
آمري نيا، بااشاره به واكنشهاي حساسيتي گفت: خارش بيني، گلو، التهابات پوستي، تهوع، استفراغ، اسهال، تب بالا، كهير، تنگي نفس، فشار خون، ضعف غير طبيعي، بيش فعالي و يبوست از مهمترين واكنشهاي حساسيتي يا آلرژيك ميباشد.
اين مشاور تغذيه افزود: اگر واكنش حساسيتي به شكل شديد بروز كند به آن شوك " آنافيلاكتيك " ميگويند كه اين حالت ممكن است سبب التهاب بافت اطراف حنجره و انسداد راه تنفس در فرد شود، البته در صورت عدم درمان به موقع امكان مرگ نيز وجود دارد.
وي اظهار داشت: مواد ايجادكننده حساسيت يا آلرژن بهاشكال مختلف و از راههاي متفاوت همچون گرد و خاك از راه دستگاه تنفس، غذاها از راه دستگاه گوارش، داروهاي مختلف از راه تزريق و مواد آرايشي از راه پوست ميتواند وارد بدن شود.
آمرينيا، به عوامل موثر در بروز حساسيت اشاره كرد و افزود: ژنتيك، استرسهاي شديد و ناگهاني و يكسري مواد غذايي حساسيتزا همچون شير گاو، تخم مرغ، گندم و صدفهاي خوراكي در بروز حساسيت در فرد موثر است.
وي خاطر نشان كرد: همچنين، مبتلايان به حساسيت بايد از مصرف بيش از حد پروتيئن در رژيم غذايي خود پرهيز كنند چرا كه با تحريك بيشتر سيستم ايمني علائم حساسيت را افزايش ميدهد.
وي، با اشاره به راههاي درمان و پيشگيري از بروز حساسيت در فرد، گفت: تغيير مواد غذايي در عادات غذايي به صورت دورهاي، استفاده از داروهاي "آنتيهيستامين" و مصرف ويتامين cبه دليل جلوگيري از ترشح هيستامين توسط گلبولهاي سفيد،در درمان و پيشگيري از بروز حساسيت در فرد نقش موثري دارد.
نكته هايي درباره جوانه دانه ها
جوانه دانه ها داراي ارزش غذايي بسيار بالايي مي باشند و در تهيه سوپ و سالاد استفاده ميشود و موجب لذيذ شدن آنها ميگردد . قطعاً هيچ غذايي غني تر از يك گياه در حال رويش نيست. جوانه هاي تازه بسيار طرد و ظريف مي باشند .آنها از نظر ويتامين ها و مواد معدني بسيار غني بوده و به آساني قابل هضم ميباشند. روش تهيه جوانه دانه ها بسيار جالب و آسان مي با شد.
1. با استفاده از يك شيشه دردار 4/1 ليتري، حدود 10 تا 15 سوراخ روي در شيشه ايجاد كنيد .
2. 4/1 شيشه را از دانه آفتابگدان، دانه سويا، آلفا يا هر دانه ديگري كه خود مي پسنديد بريزيد .
3. داخل شيشه را به طوري كه سطح دانه ها كاملاً پوشيده شود آب بريزيد و بگذاريد چند دقيقه بماند ، در پوش شيشه را بگذاريد .
4. شيشه را برگردانيد تا آب آن خارج شود. اكنون بايد شيشه را همچنان پشت ورو در يك آبكش يا محلي كه آب بتواند به راحتي خارج شود قرار دهيد . چنانچه آب در داخل شيشه باقي بماند دانه ها لزج خواهند شد. از آب فقط جهت تسريع رشد استفاده مي گردد .
5. عمل شستشوي دانه ها راچهار يا پنج مرتبه در روز انجام دهيد. در سه يا چهار روز خانه هاي آلفا آماده مصرف خواهند بود. دانه هاي سويا چند روز بيشتر طول مي كشند .
اين جوانه دانه ها سهمي بسزا در خوشمزه كردن رژيم غذايي شما خواهند داشت ونقل مجلس دوستان خواهند گرديد .
هشدار نسبت به خطرات جانی مصرف زياد 'ويتامين E
مطالعات تازه نشان داده است که مصرف نسبتا زياد ويتامين E ممکن است جان افراد مسن را به خطر بياندازند.
آخرين مطالعات در دانشگاه جانز هاپکينز در آمريکا نشان می دهد که خطر مرگ در مورد کسانی که حتی نيمی از حداکثر ميزان توصيه شده ويتامين ای را مصرف می کنند افزايش می يابد.
نويسندگان اين مقاله در نشست انجمن قلب آمريکا اعلام کردند که سياستگذاران بايد پايين آوردن سقف محدوده امن مصرف اين ويتامين را مد نظر قرار دهند.
اما منتقدان می گويند که اين يافته ها ممکن است دقيق نباشد زيرا مطالعاتی نظير اين، عموما بر ويتامين ای مصنوعی و نه ويتامين طبيعی متمرکز است.
نويسندگان اين مطالعه نيز اذعان کردند که از آنجا که اکثر افراد مورد مطالعه 60 ساله به بالا بودند و ناراحتی هايی مانند بيماری قلبی داشتند، اين نتايج ممکن است در مورد افراد جوان و ميانسال که سالم هستند صادق نباشد.
مطالعات قبلی حاکی بود که مصرف مقدار زياد ويتامين ها، از جمله ويتامين ای، می تواند بيش از فايده زيان برساند.
تيم محققان جانز هاپکينز 19 مطالعه مختلف که در فاصله سال های 1993 تا 2004 به روی مجموعا 136 هزار نفر انجام شده بود را بررسی کردند.
نه عدد از اين مطالعات صرفا به روی ويتامين ای و 10 عدد از آنها به روی ترکيبی از ويتامين ای با ساير ويتامين ها انجام شده بود. کليه آنها تاثير مصرف ويتامين ها در مقابل مصرف قرص های بی خاصيت که به اسم ويتامين به داوطلبان داده شد را مقايسه می کرد.
اين مطالعه نشان داد که خطر مرگ در مورد کسانی که هر روز به ميزان 400 واحد بين المللی (iu) يا بيشتر ويتامين ای مصرف می کردند در مقايسه با سايرين 10 درصد افزايش يافت.
محدوده امن
آژانس استاندارد مواد غذايی در بريتانيا، حداکثر ميزان مصرف روزانه ويتامين ای را 800 واحد بين المللی توصيه می کند. در آمريکا اين ميزان 1500 واحد در روز است.
در اين مطالعه کسانی که روزانه 200 واحد يا کمتر ويتامين ای مصرف می کردند با افزايش خطر مرگ مواجه نبودند و شواهد نشان داد اين ميزان حتی ممکن است فوايدی به همراه داشته باشد.
ويتامين ای (e) نيز مانند ويتامين های ای (a)، دی (d) و کی (k) در چربی حل می شود.
تصور می شود مصرف زياد اين ويتامين ها خطرناک تر از ساير ويتامين ها باشد زيرا ويتامين هايی که در آب حل می شود حتی در صورت مصرف زياد به وسيله ادرار دفع می شود، اما ويتامين های قابل حل در چربی ممکن است در بدن بماند و سمی شود.
ويتامين ای به طور طبيعی در ميوه های مغزدار، سبزيجات و روغن های گياهی وجود دارد.
منبع: Bbc