PDA

نسخه کامل مشاهده نسخه کامل : کویر !!



Vmusic
09-11-2006, 22:31
فهـــرست تـــاپیــــک [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


بررسی شناخت پوشش گیاهی بیابانهای منطقه آران وبیدگل ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویرها و دق ها ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویر لوت ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویر بزرگ (کویر نمک) ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویر مسیله ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویر مرنجاب ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویر بافق (درانجیر) ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
منطقه حفاظت شده خارتوران ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویر دق سرخ ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
کویر (شوره زار ) روح مرغوم
([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
گیاهان مناطق کویری »»»
کلبیت ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
قیچ ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
ریش بز ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
نسی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
علف شور الوان ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
شور بیابانی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
نخودوک ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
قره داغ ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
گز ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
پسته وحشی و بادام کوهی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
سیاه شور ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
بادام کوهی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
گل شوره زار ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
پرند ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
ریواس ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
اشنان ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
درمنه دشتی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
اسکنبیل ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
نتر ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
انجیر خوراکی صخره ای ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
اسفناج وحشی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
دم گاوی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
گیاه باریجه ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
حيوانات مناطق كويري »»»
گورخر آسیايي ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
مار ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])----------------------------------------------------------------------

بررسی شناخت پوشش گیاهی بیابانهای منطقه آران وبیدگل


شناخت ، نخستین گام در تحقیق است. بشر از آغاز تمدن خویش به صورت ابتدایی تلاش نموده است تا پدیده های اطراف خود را شناسایی و از آنها برای رفع نیازها و به ویژه تغذیه خود استفاده نماید.



[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


شناخت ، نخستین گام در تحقیق است. بشر از آغاز تمدن خویش به صورت ابتدایی تلاش نموده است تا پدیده های اطراف خود را شناسایی و از آنها برای رفع نیازها و به ویژه تغذیه خود استفاده نماید.
شناخت محیط پیرامون و کسب اطلاع از ویژگیها خاص انسان است که برای پیشبرد اهداف خود ، دانسته ها را به عنوان ابزاری در اختیار می گیرد.
منابع طبیعی تجدید شونده که در اصل زیر بنای ادامه حیات مادی کشورها به شمار می روند ، نه تنها از این قاعده مستثنی نیستند، بلکه به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود، شناخت آنها اولویت و حساسیت خاصی دارد.
بررسی منابع زمینی به عنوان پیش نیاز در اجرای بسیاری از طرحهای تحقیقاتی ، مطالعاتی ، اجرایی مطرح است و داده های مربوط به پوشش گیاهی از مهمترین لایه های اطلاعاتی منابع زمینی محسوب می گردند. بهره برداری بهینه و پایدار از منابع طبیعی تجدید شوند ، نیازمند شناسایی دقیق استعدادها و توانمندیهای بالقوه این قبیل منابع است و از آنجایی که بوم سازان منابع طبیعی به لحاظ تنوع ساختاری و تاثیر متقابل عوامل زنده و غیر زنده ، دارای عملکردی متفاوت می باشند بنابراین شناخت استعدادها و بررسی روابط ارگانیک موجود بین عناصر بوجود آورنده هر بوم ساز ، ضروری می نماید تا بدینوسیله نحوه رفتار انسان به عنوان مهمترین جزء زنده و برهم زننده تعادل طبیعی تعیین و مشخص گردد. اهمیت وضع موجود و ترسیم دورنمای آینده اکوسیستمهای طبیعی زمانی روشن تر می گردد که بر حساسیت و شکننده بودن اکوسیستمهای موجود در مناطق خشک و نیمه خشک واقف گردیم و با علم به اینکه کشور ایران زمین اساسا" در منطقه ای خشک و نیمه خشک از جهان واقع شده است ، ضرورت تسریع در شناسایی مناطق با ویژگیهای بوم شناختی همگن آشکار می گردد تا بلکه با اطلاع و آگاهی از استعدادهای بالقوه این مناطق و سازشهای بوم شناختی ، زمینه بهره گیری و مناسبتر و پایدارتر از منابع طبیعی فراهم گردد.
طرح شناخت مناطق اکولوژیک با هدف شناسایی وضع موجود و استعدادهای بالقوه عرصه های منابع طبیعی و نیز تعیین عوامل موثر در تغییرات مداوم اکوسیستمهای تشکیل دهنده این عرصه ها از سال ۱۳۶۸ در سطح کشور آغاز شده است. با اجرای این تحقیق توانمندیها ، ظرفیتها و حساسیتهای موجود در عرصه های منابع طبیعی برای دستگاههای اجرایی کشور جهت حفظ و حراست ، احیاء و توسعه بهره برداری مشخص و از سوی دیگر زمینه های مختلف تحقیقاتی برای اجرای طرحهای کاربردی تعیین می گردد.
طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور در قالب شیت آران مقایس ۰۰۰/۲۵۰ : ۱ به مساحت حدود ۰۰۰/۵۲۶/۱ هکتار از اراضی به اجرا در آمد ، در این بررسی محدودهء تیپهای گیاهی و سایر واحدهای کاربردی اراضی روی نقشه های توپوگرافی با مقیاس ۰۰۰/۵۰ : ۱ تعیین گردیده ، طبقه بندی و تفکیک تیپهای گیاهی به روش آمیخته از سیمای ظاهری (Physiognomy ) و فلوریستیک ( توجه به ترکیب گونه ای ) انجام گرفته است.
نام تیپهای گیاهی براساس دو تا سه گونه غالب گیاهی در منطقه مشخص گردیده است. به منظور تهیه نقشه پوشش گیاهی ، نقشه های مذکور با مقیاس ۰۰۰/۲۵۰ : ۱ تبدیل و سایراطلاعات از قبیل : خاک ، منابع اراضی ، زمین شناسی و شیب اراضی از منابع قابل دسترس تهیه گردید. نتایج بدست آمده از این بررسی نشان داد که تیپهای گیاهی حدود ۱۱۲۳۶۷۸ هکتار ( ۶۴/۷۳ درصد) از مساحت منطقه را پوشش داده اند ، اراضی کشاورزی ۶۳۱۰۷ هکتار ( ۱۴/۴ درصد ) & اراضی فاقد پوشش گیاهی برابر ۳۱۰۸۱۶ هکتار ( ۳۷/۲۰ درصد ) و اراضی سنگلاخی برابر ۲۷۶۶۴ هکتار ( ۸۱/۱ درصد ) و سرانجام اراضی شهری و ساخته شده برابر ۷۴۳ هکتار (۰۵/۰ درصد) می باشد. در این مطالعه ۶۹ درصد تیپ گیاهی در غالب ۱۳ گروه شناسایی و تفکیک گردیده است

Vmusic
13-12-2006, 22:08
آشنایی با گیاهان كویر


گونه ای از «جگن» که در گویش محلی بیابان نشینان بنام «کلبیت» شهرت دارد، گیاهی است بوته ای پایا که در تمام عرصه های شنی نوار ریگ بلند آران و بیدگل (تپه های ماسه ای ، بستر کوچه ریگها ، چاله ریگها و حتی روی شنزارهای روان) استقرار دارند.


[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


●Cyperus conglomerates کلبیت
گونه ای از «جگن» که در گویش محلی بیابان نشینان بنام «کلبیت» شهرت دارد، گیاهی است بوته ای پایا که در تمام عرصه های شنی نوار ریگ بلند آران و بیدگل (تپه های ماسه ای ، بستر کوچه ریگها ، چاله ریگها و حتی روی شنزارهای روان) استقرار دارند.
کلبیت از جمله گیاهان شن دوست بسیار سازگار به خاکهای شنی و فقیر از مواد غذایی می باشد. این گیاه بصورت پوشش غالب ، ایجاد تیپ گیاهی یکنواختی و همگنی را در شنزارها بوجود می آورد. از طرفی ، در جوامع گیاهی اسکنبیل ، دم گاوی ، خارسوف ، نترونسی، بصورت گونه غالب یا همراه ، مشاهده می شود. به علت انعطاف اکولوژیکی بسیار وسیع این گونه گیاهی ، انتشار جغرافیایی آن در ایران بسیار وسیع می باشد. بطوری که از شنزارهای جنوب کشور ، مرکزی و تا شمال کشور نیز گسترش نموده است. این گیاه دارای برگهائی باریک ، کشیده و معمولا" از میان برگها ، یک ساقه گل دهنده ، به طول ٣٠تا ٦٠سانتیمتر خارج می شود. بذرهای گیاه پس از رسیدن براحتی از پوشش محافط گل آذین جدا و توسط باد پراکنده می شود.
اغلب در سالهایی که متوسط بارندگی سالیانه ( زمستان و بهار) مناسب باشد ، رویشگاههای کلبیت ، با ایجاد ساقه های گل دهنده و رشد رویشی بسیار مناسب ، بستر را به شنزارها می بخشد. کلبیت دارای سیستم ریشه ای بسیار فعال ، بصورت ریزومهای جانبی (افقی و عمودی )فراوان ، معمولا" ایجاد توده های وسیع بصورت کلنی، در عرصه های شنی می نماید. بر روی ریزومهای افقی ، جستهای عمودی ، بصورت جوانه های فعال رویشی که تولید اندامهای هوایی می کند ، ظاهر می شود.
● Stipagrostis plumosaنسی
نسی گیاهی بوته ای پایا و بیابانها و شنزارها به فراوانی یافت می شود. انتشار جغرافیایی آن از جنوب ایران تا صحرای قره قوم ادامه دارد.
نسی از خانواده گندمیان (Gramineae) ، بوته ای مرتعی و خوشخوراک که بعنوان گیاهی سازگار، در نقاط استیپی بیابانها و شنزارها ، اجتماعات گیاهی یکدست و وسیعی را بوجود می آورد.
در بسیاری از عرصه های بیابانی که چرای شدید انجام می گیرد. فرصت ظهور و ازدیاد این بوته مرتعی سلب می شود. در صورتی که مدتی این مراتع قرق شوند، بخوبی گستره های رویشگاهی این گونه با ارزش آشکار خواهند شد. دامنه انشتار نسی در ایران شامل تمام بیابانهای لوت تا شمال دشت کویر ، بیابانهای مسیله و در شنزارهای نوار ریگ بلند ، بعنوان گونه شاخص حضور دارند. نسی در خطوط همباران ١٠٠میلیمتر به بالا در اقلیم خشک و نیمه خشک رشد طبیعی دراد. اغلب در تمام خاکها اعم از خاکهای سبک شنی ، لومی ، گچ دار و حتی خاکهای آهکی با نفوذ پذیری زیاد ، گسترش دارد. این گیاه اغلب به همراه درمنه دشتی، نتر ، قیچ و ریش بز جوامع گیاهی گسترده ای را تشکیل می دهند. علت مقاومت آن نسبت به شرایط اقلیم خشک ، بواسطه وجود غلافی از شن دانه اطراف ریشه های افشان گیاه می باشد که بوته را در درجه حرارتهای بالا ( مخصولا" در فصل تابستان) و در باربر کم آبی محافظت می کند. اگرچه نسی یکی از نادر گونه های مرتعی سازگار به عرصه های بیابانی محسوب می شود ولیکن تاکنون توسط دستگاههای اجرایی کشور ، فعالیتی در جهت تکثیر و احیا آن در مراتع قشلاقی صورت نپذیرفته است.
●Zygophyllum eurypterum قیچ
قیچ درختچه ای است همراه با انشعباات چوبی فراوان که در عرصه های بیابانی بصورت پراکنده در جوامع گیاهی درمنه دشتی مشاهده می شود. ارتفاع متوسط این درختچه تا ٥/٢ متر می رسد.
قیچ در نقاط مختلف ایران ، قفقاز ، افغانستان و پاکستان انتشار دارد.
رویشگاههای اصلی قیچ در ایران ، جنوب شرقی شاهرود ، خراسان ، زنجان ، دامنه های مشرف به کوهستان سفید آب و دشت کویر، ارتفاعات انارک و چوپانان می باشد. قیچ معمولا" در خطوط همباران ١٠٠تا ١٥٠میلیمتر بصورت طبیعی ایجاد رویشگاههای مشجر می نماید.
دامنه ارتفاعی رویشگاه قیچ در دامنه های کوهستانی سفید آب بین ١٠٠٠تا ٢٠٠٠متر از سطح دریا است. قیچ گیاهی است بومی مناطق خشک و نیمه خشک در خاکهای شور ، قلیا و شور و قلیایی که عمدتا" دارای آهک فراوان است ، بخوبی رویش دارد. گلهای زرد این درختچه پیش رس بوده و معمولا" در اواسط اسفندماه ظاهر می شوند.
بدنبال آن میوه های بالدار حاوی سه عدد بذر، در اوایل اردیبهشت ماه بوجود می آیند. وجود باله های نسبتا" بزرگ میوه ، جابجایی بذر را توسط باد آسان کرده است. این گیاه بوسیله بذر و قلمه قابل تکثیر است.
●Pistacia Khinjuk & Amygdalus scoparia پسته وحشی و بادام کوهی
پسته وحشی از گیاهان درختی بلند قامت نواحی ارتفاعات کوههای نیمه خشک محسوب می شوند. ارتفاع متوسط این درخت معمولا" بین یک تا سه متر بوده ولیکن در برخی نقاط حتی به ٧مترنیز می رسد.
درختی است دو پایه ، دارای برگهای تک شانه ای ( واجد یک تا ٧برگچه) برگچه ها بیضوی تخم مرغی شکل ، گل آذین نر خوشه مرکب به طول ٥تا ١٢سانتیمتر و گل آذین ماده خوشه مرکب به طول ٧تا ١٥سانتیمتر. میوه پسته وحشی شفت کوچک ( بطول ٥تا ٨میلیمتر و عرض ٤تا ٦میلیمتر) ابتدا صورتی & سپس قرمز و در زمان رسیدن کامل ، پوشش میوه سبز رنگ می باشد.
در اغلب نقاط کوهستانی نیمه خشک کشور مانند بلوچستان تا خراسان ، لرستان ، کردستان ، اصفهان ، فارس، خوزستان ، کرمان ، یزد و تهران به صورت گونه ای بومی و شاخص حضور دارند. این درختچه به همراه بادام کوهی عنصر اصلی و شاخص بخش کوهستانهای خشک و نیمه خشک ناحیه رویشی ایرانی – تورانی را تشکیل می دهد.
پوشش گیاهی استپ – جنگ پسته وحشی – بادام کوهی در سر تا سر نواحی کوهستانی نیمه خشک ، به همراه سایر گونه های کامفیت (مانند انواع گون ها و چوبکها) گسترده شده اند.
سیستم ریشه ای این درخت سازگاری بسیار مطلوبی را به نقاط سنگلاخی و دامنه های کوههای آهکی و بازالتی ، داشته است. فعالیت بسیار زیاد انشعابات ریشه ای ، بویپه در شکاف تختهت سنگها ، بردباری این گیاه را در مقابل شرایط اکولوژیک حاکم بر منطقه نشان می دهد. پسته وحشی توسط بذر تکثیر می شود. عامل انتشار بذر گیاه در طبیعت شاید توسط پرندگان انجام می گیرد.
●Amyg dalus scopariaبادام کوهی
درختچه ای خوش منظر ، ساقه های آن ایستا ، افراشته و سبز رنگ ، برگهای باریک و کوچک و بعنوان اولین درختچه گل دهنده در فصل بهار با گلهایی درشت و سفید رنگ در اقلیم نیمه خشک کشور ، مناظر بدیعی را به تماشا می گذارد.
این درختچه در برابر شرایط نامساعد محیط ( کم آبی و نوسانات شدید حرارتی) مقاوم می باشد. بادام کوهی متعلق به خانواده گل سرخیان(Rosaceae) ، ارتفاع متوسط گیاه بین ٥/٢ تا ٣ متر و قطر تاج پوشش آن نیز به ٢ تا ٥/٢ متر بالغ می گردد. گل های سفید رنگ بادام معمولا" قبل از ظهور برگها در اوایل فروردین ماه ظاهر می شوند. میوه های آن نیز در خردادماه رسیده و قابل جمع آوری است. بخش وسیعی از کوههای آهکی ، سنگلاخی ناحیه رویشی ایرانی – تورانی کشور توسط بادام کوهی بعنوان گونه ای مقاوم و سازگار به خشکی پوشیده شده است. د امنه ارتفاعی رویشگاه بادام کوهی بین ٨٠٠تا ٢٧٠٠متر از سطح دریا بوده که این محدوده در خطوط همباران ١٥٠تا ٢٥٠میلیمتر قرار گرفته اند. بادام کوهی در خاکهای عمیق تا نیمه عمیق ، سنگریزه دار و بر روی تشکیلات آهکی – سیلیسی در شیبهای ملایم کوهستانها می روید. طی دهه هفتاد دستگاههای اجرایی کشور ( مانند منابع طبیعی و آبخیزداری) اهمیت و جایگاه این درختچه را شناخته ، جهت اصلاح و احیا مراتع کوهستانی اقدام به عملیات بذر کاری و نهالکاری بادام کوهی را نموده اند. در چند دهه گذشته بعلت کمبود سوختهای فسیلی ، اکثر بیابان نشینان از چوبهای ناشی از قطع درختان بادام کوهی ، جهت تهیه سوخت و ذغال استفاده می کرده اند، که این امر بتدریج باعث از بین رفتن اکثر رویشگاههای بادام کوهی گردید. آثار و شواهد این امر را در چاله های ذغال سوزی که در اکثر نواحی کوهستانی خشک وجود دارد ، می توان مشاهده نمود.
●Pteropyrum aucheri پرند
پرند درختچه ای است با شاخه و انشعابات متعدد و متراکم که در نقاط مختلف بیابان مخصوصا" همراه با گیاه درمنه دشتی(Artemisia sieberi ) اجتماعات وسیع و گسترده ای را بوجود می آورد.
پرند متعلق به خانواده علف هفت بند(Polygonaceae) بوده و ارتفاع این درختچه ها تا ٥/١ متر می رسد گلهای آن سفید رنگ و میوه ای قرمز و بالدار تولید می کند. معمولا" در اقلیم خشک در بستر رودخانه ها و آبراه های فصلی بعنوان تنها گونه درختچه ای غالب مشاهده می شود. پرند اغلب در خاکهای سنگریزه دار ، سنگلاخی و نیمه عمیق با بافت سبک و متوسط نیز براحتی رشد می کند.
دامنه ارتفاع رویشگاهی آن در بیابانهای مسیله و دشت کویر بین ٨٠٠تا ١٩٠٠متر از سطح دریا متغیر است. این نواحی در خطوط همباران ٨٠تا ١٨٠میلیمتر گسترش دارند. این درختچه را می توان در بلوچستان ، خراسان ، سمنان ، دامغان ، ا صفهان ،انارک و اغلب نواحی ایران مشاهده نمود.
گلهای آن معمولا" در اردیبهشت ماه و میوه های بالدار و قرمز خوش رنگ آن در تابستان ظاهر می شوند. پرند از طریق بذر قابل تکثیر می باشد. این درختچه علاوه بر نقاط استپی و دشتی در آبراهه های نواحی کوهستانی مشرف به بیابانها ( تا ارتفاع ١٨٠٠متر از سطح دریا ) نیز گسترش دارد.
●Halanthium raiflorum گل شوره زار
گیاهی بوته ای یکساله ، بند بند، نمدی و گوشتدار می باشد. معمولا" ا جتماعات گل شوره زار بصورت محدود در حواشی دامنه های گنبدهای نمکی، بر روی خاکهای لومی غیر قلیا و نسبتا" شور استقرار یافته اند. دامنه ارتفاعی رویشگاه این گیاه بین ٩٠٠تا ١٢٠٠متر از سطح دریا می باشد.
گونه های گیاهی علف شور ، جغجغک ، خارشتر و درمنه دشتی بعنوان گونه های همراه در رویشگاههای گل شوره زار مشاهده می شود. این گونه گیاهی در اغلب اراضی شور پیرامون تپه های مارنی – گچی که واجد پوشش گیاهی کم تراکم بوده، انتشار دارند. در دشت شور قزوین، تاکستان ، مرداب کرج، سواحل دریاچه ارومیه، شوره زارهای همدان ، اراک ، ملایر و بهبهان و حوضه بیابانهای مسیله بطور طبیعی حضور دارند. ساقه و انشعابات جانبی گیاه که بصورت کپه ای روی زمین قرار گرفته اند ، آبدار و نقره ای فام است. این سیستم هوایی باعث شده که تحمل گیاه نسبت به شوری و عدم اتلاف آب از طریق تعرق افزایش یابد. همچنین به گیاه امکان می دهد تا تراکم و غلظت اسمزی درونی خود را تغییر داده و آن را بیشتر از خاک محیط سازد تا در جذب آب موجود در خاک مشکلی نداشته باشد. در بخش درونی پارانشیم آبی گیاه وجود یافته های درشت ( سرشار از شیره و اکوئولی غنی از املاح و اسید اگزالیک) بصورت تیغه های مجاور بافت پارانشیم کلروفیلی ، هدر رفت آب را از این بخش کنترل کند.
●Ephedra strobilacea ریش بز
ریش بز که با نامهای «کلیشر» و «علی جونی» توسط بیابان نشینان گویش می شود از درختچه های همیشه سبز(ساقه سبزها) محسوب می شود که در مناطق بیابانی و استپی خشک ، ایجاد اجتماعات طبیعی وسیعی را می نمایند.
ارتفاع این درختچه تا ٥/١متر می رسد. برگهای آن خیلی کوچک و فلسی بوده و در واقع بخش اعظم فرآیند فتوسنتز گیاه به ساقه های آن سپرده شده است. گل های ریش بز، زرد رنگ ، معطر و معمولا" در اردیبهشت ماه ظاهر می شوند، میوه ها به صورت پوشش قرمز گوشتی و آبدار میوه محصور شده در اواخر مردادماه قابل جمع آوری است. این د رختچه در اقلیم خشک و نیمه خشک ایران ، در بیابانهای استان سیستان و بلوچستان ، دشت کویر، حوضه بیابانهای مسیله، قم ،سمنان ، خراسان و دامنه های جنوبی البرز انتشار دارند. ریش بز در خطوط همباران ١٠٠میلیمتر به بالا بصورت طبیعی رویشگاههایی را بوجود می آورد. دامنه ارتفاعی رویشگاه آن معمولا" از ٨٠٠تا ١٨٠٠متر از سطح دریا متغیر است. ریش بز اغلب در بیابانها روی سازند نئوژن که دارای تشکیلات مارنی گچی می باشد ، می روید. سیستم رسیشه ای آن بسیار فعال بوده و انشعابات وسیعی را به پیرامون می فرستد و در انتهای ریشه های سطحی (استولون) که در خاکهای شنی گسترده شده اند، اشنعابات هوایی بصورت جستهای فراوان ظاهر می گردند.
●Nitraria schoberi قره داغ
قره داغ درختچه ای مقاوم به خشکی ، دارای انشعابات فراوان از بن گیاه ، ساقه ها اغلب به صورت ساقه های خوابیده و خمیده که شکل کپه ای نسبتا" حجیمی را به گیاه می بخشد.برگها تا حتی گوشتی و آبدار ، ساقه ها در انتهاء نوک تیز و خشبی می شوند. گلهای قره داغ سفید رنگ و معمولا" در اواخر فروردین ماه ظاهر می شوند. میوه های آن قهوه ای متمایل به مشکی ، محتوی یک عدد بذر ، در اواخر خرداد ماه قابل مشاهده است. این درختچه های اغلب در ایران ، ا فغانستان ، سوریه و آسیابی صغیر انتشار دارد. پراکنش جغرافیایی آن در ایران ، از بلوچستان تا خراسان ، در شوره زارهای بیابانی مانند کویر میقان اراک ، سواحل دریاچه نمک کویر و کویر غول آ باد گسترش یافته است. این گیاه در خطوط همباران ١٠٠میلیمتر به بالا قرار دارند. همچنین دامنه ارتفاعی رویشگاه آن بین ٨٠٠تا ١٧٠٠متر از سطح دریا ( کویر میقان ) متغیر است. این درختچه در حاشیه دریاچه های نمک با خاکهای عمیق ، رسوبی و شور که دارای بافت متغیر است ، رویش دارد . علاوه بر این در خاکهای گچی و آهکی که دارای محدودیت زهکشی بوده نیز ، زندگی می کنند.

*NashenaS*
13-12-2006, 22:45
سلام...

راجه به تپه ویگل چیزی داری بزار بی زحمت... ;)

ممنون و موفق باشی. :)

AaVaA
14-07-2007, 22:19
سلام
اگه بشه عنوان تاپیک فقط به کویر تغییر پیدا کنه..من مطالبی در این مورد دارم.
نمیخوام تاپیک جدید بزنم.
لطفا پاسخ بدید
ممنون

Vmusic
14-07-2007, 22:34
نام تاپیک ویرایش شد !!

AaVaA
14-07-2007, 23:36
در کتب درسی , کویرهای ایران به دو قسمت تقسیم شده اند , دشت کویر و کویر لوت .
در این مقاله قصد دارم تقسیم بندی دقیقتری از کویرهای ایران ارایه دهم
و در هر قسمت به صورت جداگانه توضیحاتی ارایه کنم .
دشت کویر شامل دو کویر می باشد که توسط جاده سنتی جندق به بیدستان
( جاده کنونی جندق به دامغان ) از یکدیگر جدا می شوند .
کویر شرقی به کویر بزرگ و کویر غربی به کویر کوچک مشهورند .

کویر بزرگ

از شمال به سلسله جبال البرز شرقی و کوه های بینالود از شرق به شهر عشق آباد و ازبک کوه , از غرب به کویر کوچک و از جنوب به کویر لوت و کویرهای اطراف یزد و خور محدود می شود .

کویر کوچک (کویر مسیله )

از شمال به کوههای البرز شرقی و مرکزی , از جنوب به کویر ریگ جن , از غرب به کوههای مرکزی ایران و سلسله جبال کرکس و از غرب به کویر بزرگ محدود می شود . این کویر در بر گیرنده کویرهای مرنجاب , بند ریگ , دره نخجیر , کویر سمنان و دریاچه نمک آران , حوض سلطان و کوههایی همچون سیاه کوه , سفیدآب , کوه طلحه , کوه دم و کوه یخاب می باشد .

کویر ریگ جن

حد فاصل کویر کوچک و کویرهای طبس و یزد می باشد . این کویر به علت دارا بودن مناطق وسیع باتلاقی , تپههای شنی بلند و ریگزارهای وسیع جزو صعب العبور ترین مناطق جهان می باشد که تا کنون عده محدودی از آن عبور کرده اند . کوه ملا هادی در این کویر قرار دارد .

مناطق کویری طبس و یزد

جزو دیگر مناطق کویری ایران می باشند که حد فاصلی بین کویر لوت و کویر بزرگ محسوب می شوند .باتلاق گاوخونی در این منطقه واقع شده است .

کویر لوت

یکی از صعب العبورترین نقاط جهان است . در قسمتهایی از این کویر هیچ موجود زنده ای حتی باکتری هم وجود ندارد . گرمترین نقطه کره زمین در این منطقه قرار دارد . شهر کلوته ها در حاشیه غربی این کویر قرار گرفته است . این شهر خیالی حاصل فرسایش شدید زمین در اثر وزش باد می باشد که از دور شباهت زیادی به یک شهر بزرگ دارد .

AaVaA
15-07-2007, 10:47
کویر لوت در کویری است در منطقه جنوب شرقی ایران. این کویر در شمال شرقی شهرستا کرمان قرار دارد. هسته آن گرمترین نقطه کره زمین است.

واژه کویرلوت

اصطلات جغرافیایی که تاکنون به این خطه پهناور نسبت داده شده است عبارت‌اند از: چاله لوت (چاله لوت در کتاب ژئومرفولوژی کاربردی –بیابان – فرسایش بیابانی – دکتر حسن احمدی معادل پلایا Playa یک واژه اسپانیائی است گرفته شده و به معنی حوضه مرکزی و یا به عنوان چاله داخلی مورد استفاده دارد)، دشت لوت، کویر لوت، بیابان لوت و .... ولی واژه «دشت لوت» در برگیرنده تمامی واژه‌های دیگر است.


موقعیت و شاخص‌های کلی دشت لوت

دشت لوت محدوده‌ای است بین استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان
دشت لوت بین دو گسل نهبندان در شرق و نای بند در غرب قرار دارد.
حد شمالی آن در حد مدار 32 درجه و حد جنوبی در حد مدار 28 درجه .است
وسعت حوضه آبگیر دشت لوت، حدود 175 هزار کیلومتر مربع (یک دهم مساحت کشور)
طول آن از شمال به جنوب حدود 900 کیلومتر و غرب به شرق حدود 300 کیلومتر است
پست‌ترین نقطه دشت لوت 190 متر از سطح دریا است(لوت مرکزی)
دشت لوت جایگاه رخداد زمین لرزه‌های بزرگ و مهمی بوده است
در پای کوه‌های مشرف به کویر بزرگ لوت آثاری از سکونت انسان از هزاره چهارم پیش ز میلاد مسیح مشاهده شده (ماخذ شماره 2)
بزرگ‌ترین ناحیه جمعیتی دشت لوت «شهداد» که در گذشته‌های دور به آن خبیص می‌‌گفتند.
دره سیرچ و ناحیه مسکونی آن به همین نام یکی از زیباترین چشم اندازهای سر سبز حاشیه این دشت اسرار آمیز است.پدیده‌های جالب

اشکال شگفت انگیز دشت لوت در واحدهای جغرافیایی آن
دشت لوت نمایشگاهی طبیعی از شگفت انگیزترین عوارض بیابانی دنیا است نظیر:

بزرگ‌ترین شهر کلوخی جهان.. منطقه کلوتها از دور به خرابه‌های شهری بزرگ می‌‌ماند که توصیف‌های گونان از آن شده است نظیر: شهر خیالی و یا شهر لوت
مرتفع‌ترین هرمهای ماسه‌ای دنیا در لوت است. مرتفع‌ترین هرم‌های شناخته شده دنیا حداکثر 300 متر ارتفاع دارند (لیبی) اما در لوت ارتفاع برخی هرم‌ها گاه به 480 متر هم می‌‌رسد.
40 مخروط آتشفشان کواترنر در سطح دشت لوت وجود دارد .
پهنه‌های وسیع ماسه و ریگ با طیف رنگی قهوده‌ای روشن تا خاکستری و سیاه نظیر «گدار باروت» که چون خاک آن سیاه و شبیه باروت است به این نام حوانده می‌شود
دشت‌هایی از هامادا ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]) دشت‌هایی از ریگ، شن و پوشیده از خاک‌های ریگی که فاقد گیاه استواحدهای جغرافیایی

دشت لوت به سه واحد جغرافیایی تقسیم شده است:
یک – لوت شمالی :
از عناصر ریگ، شن و ماسه تشکیل شده است و حد جنوبی آن را بریدگیهای نا منظم مشرف به چاله «رود شور بیرجند» تشکیل می‌‌دهد. ناهمواری‌های ماسه‌ای به شکل سفره‌های ماسه‌ای در آن وجود دارد.
دو – لوت مرکزی
شگفت انگیزترین قسمت دشت لوت است. در قسمت‌های شرقی لوت مرکزی تپه‌ها و توده‌های عظیم و بهم پیوسته ماسه‌ای قرار گرفته و سطح قابل توجهی از لوت را به عرض متوسط 52 کیلومتر وطول متوسط 162 کیلومتر در لوت پوشانده است.
بخشی از ناهمواری‌های لوت مرکزی دارای پوشش گیاهی بوده و بخش غربی آن فاقد پوشش گیاهی است.
از نظر زمین‌ریخت‌شناسی لوت مرکزی به سه منطقه اصلی (از غرب به شرق) تقسیم شده است (ماخذ شماره 4)
الف –دشت سر Pediment
به عرض 5 تا 10 کیلومتر به صورت نواری سطح آن را ماسه و لای(silt)و نمک پوشانده است(جنوب شهداد)
ب- کلوت ها
خاbarkhan – هرم‌های ماسه‌ای –سیف (sif) و تپه‌های طولی دیده می‌شود .
لوت جنوبی (لوت زنگی): غنی‌ترین قسمت چاله لوت از نظر پوشش گیاهی است

نبکا پدیده شگفت انگیز دشت لوت

در حدود 20کیلومتری شهداد ،درختان و درختچه‌های گز در گلدان‌های بیابانی لوت جای گرفته‌اند که به آن نبکا گفته می‌شود یا تل‌های گیاهی.
زمین‌های بین نبکاها پوشیده از ماسه است.
نبکاها عموماٌ در سطح همواری که میزان ماسه آن متوسطو سطح آب زیر زمین بالا بوده و یا رطوبت موجود کافی برای حیات پوشش گیاهی باشد ظاهر می‌شوند. عناصر تشکیل دهنده نبکا شامل ماسه – لای، رس و سلت است.
شکل نبکا تابعی است از اندازه، تراکم و میزان رشد گیاه میزبان. گونه‌هایی نظیر دسته‌ای از گرامینه‌ها، درختچه‌های تاغ،گز و.. می‌‌باشند در کویر لوت گونه گیاه گز (Tamarix) از گونه‌های میزبان نبکاها هستند .ارتفاع نبکاها از چند دسیمتر تا چند متر و طول آن از یک متر تا 10 متر می‌‌رسد
شایان ذکر است گیاهان منفرد باید ارتفاعی بیش از 10 الی 15 سانتی متر داشته باشند تا اینکه بتوانند ماسه‌ها را کنترل نماید. اگر دانه‌های ماسه چسبندگی نداشه باشند به عبارتی عناصر رس و لای نداشته باشند حجم آنها با تغییر و سرعت باد تغییر می‌‌یابد. با افزایش میزان رسوب، گیاه برای جلوگیری از مدفون شدن به رشد خود در جهت بالا ادامه می‌‌دهد این رشد تا آنجا است که ریشه گیاه در ارتباط با سطح آب زیر زمینی باشد اما جایی که آب زیر زمینی افت می‌کند این ارتباط قطع و تخریب نبکاآغاز می‌شود که سرانجام به مرگ نبکا می‌‌انجامد.
نبکاهای چندین ساله و دائمی در تغییر سطح سفره آب زیر زمینی، هرزآبها، تبخیر و تعرق، کنترل رسوبات بادی در منطقه نقش اساسی دارند
ربدوها Rebdouبا ابعاد بزرگ‌تری ء از نبکاها متمایز می‌شوند. طول آنها به 2 تا 7 متر و عرضشان به 1 تا 5 متر می‌‌رسد. غیر از ابعاد، شکل ربدوها نیز پیچیده تر از نبکا ‌ها است. و گاهی چند خروط را نشان می‌‌دهد که کنار هم قرار گرفته‌اند. مرتفع‌ترین ربدوها در لوت غربی دیده می‌شود که گاه ارتفاع آنها به 12 متر می‌‌رسد (بلندی یک ساختمان 4 طبقه)

منابع

1) گزارش‌های جغرافیایی –نشریه شماره یک – نمونه‌هایی از خاک‌های لوت زنگی و شبکه آبهای دشت لوت – نگارش دکتر فرج الله محمودی و دکتر پرویز کردوانی – مرداد 1349
2) شهداد و جغرافیای تاریخی دشت لوت – نگارش دکتر احمد مستوفی – نشریه شماره 8 گزارش‌های جغرافیایی – دیماه 1351
3) گزارش‌های جغرافیایی – نشریه شماره 13 – شهداد تا ده سلم – نگارش دکتر پرویز کردوانی
4) ژئومرفولوژی کاربردی – جلد – 2: بیابان – فرسایش بیابانی – دکتر حسن احمدی – انتشارات دانشگاه تهران 1377
5) نقشه ژئومرفولوژی قسمت جنوبی دشت لوت انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح مقیاس 1:600000
-گردآوری و تنظیم مطالب: کانون دیده بانان زمین - نسرین دخت خطیبی (پژوهشگر جغرافی)
کانون دیده‌بانان زمین (برداشت آزاد با ذکر منبع).برگرفته از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

AaVaA
15-07-2007, 14:38
کوير نمک يک چاله زمين‌شناسى مثلث شکل ناموزون است که ضلع قاعده آن کوه‌هاى طبس تا کوه‌هاى سبزوار در مشرق و دو ضلع آن يکى از ارتفاعات جنوبى البرز و کوه‌هاى سمنان تا سبزوار در شمال ضلع ديگر ارتفاعات تفرش و کاشان و کوه‌هاى انارک و جندق در جنوب مى‌باشد در داخل اين چاله دو حوضه يکى مسيله در مغرب حوضه ديگر موسوم به دشت کوير در مشرق قرار دارد.

کوير نمک در بزرگ‌ترين منطقه بيابانى ايران واقع شده طول شرقى غربى آن حدود ۶۰۰ کيلومتر و عرض آن از شمال به جنوب بين ۱۰۰ تا ۳۰۰ کيلومتر است و وسعت آن بين ۵۰ تا ۶۰ هزار کيلومتر مربع مى‌باشد.

حوضهٔ کوير نمک با حدود ۴۰۰ متر ارتفاع از پست‌ترين نقاط فلات داخلى ايران محسوب مى‌شود در مناطق پست کوير نمک کوه‌هاى منفردى وجود دارد که جنس آن از کنگلومرا و گرانيت مى‌باشد که احتمالاً بر اثر حرکات تکتونيکى ارتفاع پيدا کرده و چون جنس سختى دارند در مقابل فرسايش مقاومت بيشترى نشان مى‌دهند.

از نظر ساختمانى کوير نمک با کوير لوت تفاوت بسيار دارد چه چاله لوت حفره‌اى است که در اثر شکستگى طبقات زمين احداث شده در حالى‌که کوير نمک يک چاله بزرگ زمين‌شناسى مى‌باشد.

قسمت اعظم کوير نمک را شن و سنگريزه پوشانده است که اغلب دستخوش باد قرار مى‌گيرد و طوفان‌هاى شديد و شن‌هاى آميخته به نمک را مانند امواج دريا با صداى درهم و برهم به حرکت درآورده گاهى به‌شکل تپه‌هاى طولانى تا ارتفاع ۴۰ متر به‌جاى مى‌گذارد اين تل‌هاى شنى که در اثر وزش باد تغيير مکان مى‌دهند به تپه‌هاى ريگ روان معروف است و خطرى براى کاروان‌ها و آبادى‌هاى اطراف کوير مى‌باشد.

کوير نمک از خشک‌ترين نواحى ايران است مقدار بارندگى حدود ۱۰۰ ميلى‌متر و اختلاف درجه حرارت شبانه‌روز در سال خيلى زياد بين صفر و هفتاد درجه مى‌باشد به‌ندرت در حاشيه کوير و بعضى نواحى داخلى نقاطى يافت مى‌شود مانند جندق و بيابانک که از حيث آب و هوا و جمعيت و به‌دست آوردن محصول اهميت داشته باشد.

AaVaA
15-07-2007, 14:46
وسعت کویر مسيله بيش ازده هزار هکتار می باشد ودرحال حاضر قسمتهای عمده آن پوشيده ازدرختان گز وتاغ می باشد ودرحقيقت يکی ازمراکز کويری جنگلی ايران محسوب می شوند بدليل ارتفاع پايين دشت مذکور ( حدود 800 متر ازسطح دريا) ازساير نقاط اطراف شيب ملايم دشتها وارتفاعات شهرقم واراضی شمالی دشت مذکور به طرف دشت می باشد همچنين درياچه نمک و کویر مسيله مصب دو رودخانه مهم مرکزی ايران يعنی رودخانه قمرود ( اناربار) ورودخانه قره چای می باشد.درروزگار نه چندان دور حدود 50 سال پيش دشت مذکور دارای يکی ازبهترين مراتع استپی ودشتی بوده به گونه ای که محل چرای اسبهای دولتی درآن زمان بوده ونيز رمه های بزرگ گوسفند وشتر دردشت مذکور به چرا پرداخته اند علاوه برمراتع خوب درسالهای گذشته دشت مسيله يکی ازبزرگترين توليد کنندگان غلات (گندم ، جو و...) دربخش مرکزی ايران بوده است.

ازنظر زيستگاهی دشت مسيله ازقديم الايام زيستگاه آهو وجبير وگوره خر آسيايی وايرانی بوده است اما درحال حاضر به علت شکار بی رويه ازبين رفتن زيستگاه ها ، تعداد اينگونه حيوانات بسيار کم ونادر است اما قابليت زيستگاهی منطقه جهت حيوانات ذکر شده همچنان به قوت خود باقی است. منطقه کویر مسيله می تواند زيستگاه مناسبی برای هوبره که ازپرندگان حمايت شده وکمياب است ( خصوصا" درفصل زمستان) باشد ودرفصل پائيز وزمستان درآبگيرهای دشت انواع پرندگان مهاجر ازقبيل انواع مرغابی وحشی ، اردک ، غاز، فلامينگو ، بازهای شکاری وباقرقره و... ديده می شود درسال گذشته يک گله هفت تايی گورخر ايرانی درکنار درياچه حوض سلطان مشاهده شده است. وهمچنين مار، روباه وخرگوش نيز درمنطقه وجود دارد. مسيله وکوير قم دوزيسگاه استان وبخشی ازپارک ملی کوير است که مورد حفاظت قرار می گيرد وجود گونه های نادر جانوری نظير هوبره ، آهو، امکان زيست جانوری مانند يوزپلنگ به اهميت حفاظت وحراست اين منطقه می افزايد افزون براينکه زيستگاههای زيبای موجود دراستان وجود سگ آبی ، انواع پرندگان ومهاجرت انواع غازها، اردکها وپرندگان به اطراف درياچه حوض سلطان ودرياچه نمک وآشيانه سازی دراطراف مسيل رود قم درنمای زيست بومهای استان بسيار موثر است.

نقاط دیدنی کویر مسیله آفتاب

راه‌هاى ارتباطى تهران به قم:

راه شوسهٔ کنونى تهران - قم در سال ۱۸۸۳ ميلادى توسط اتابک ساخته شد و انگيزهٔ پى‌ريزى آن پيدايش درياچهٔ حوض سلطان بود. در مسير اين راه ارتباطى، پل‌هاى تاريخى و کاروان‌سراهايى قرار داشت که به مرور زمان يا تخريب شد يا به کلى از ميان رفتند. از قم‌رود به سوى شمال شرقى و به موازات درهٔ قم‌رود، «پل دلاک» قرار داشت که پس از اتصال قم‌رود به قره‌چاى ايجاد شد و منزل اول نيز به نام پل‌ دلاک بود. اين پل ۱۶ دهنه داشت که چند دهنه آن ويران شده است. بناى پل از آجر و مربوط به دورهٔ‌ صفويه است و براى برقرارى ارتباط ميان قم و مشهد ساخته شده بود. يک راه قديمى از پل دلاک به طور مستقيم از حاشيهٔ غربى مسيله به سوى ورامين و گرمسار مى‌رود. نام پل برگرفته از اسم يکى از شخصيت‌هاى دورهٔ صفوى است. در شمال اين پل، دو ساختمان ويرانه قرار دارد که سابقاً اقامتگاه کاروا‌ن‌ها بود، اوّلى از خشت و گل و شبيه به کاروان‌سراست و دومى از آجر بنا شده و مانند قلعه است. از پل دلاک به سمت شمال، يک راه ارتباطى از بلندى‌هاى باقرآباد مى‌‌گذشت و با عبور از ميان چال سلطان، به منزل دوم که کاروان‌سراى حوض نام داشت مى‌رسيد. کاروان‌سراى حوض، قلعه‌اى محکم دارد و از آجر بنا شده و در زمان گذشته چند رشته قنات و آب‌‌انبار بزرگ آن را پر مى‌کرد. کاروان‌سراى حوض چندين بار تعمير شده و هم اينک مسکونى است.

کاروان‌سراى دير:
در مسير راه تهران به قم، پس از حسن‌آباد، راهى به سمت چپ جدا مى‌شود که به بند على‌‌خان و ورامين مى‌رود. اين راه در جهت شمال غربى به جنوب شرقى و در شمال رودشور قرار دارد.
۱۲ کيلومتر پيش از بند على‌خان راهى ديگر از جنوب به شمال آن را قطع مى‌کند. اگر راه را به سوى جنوب دنبال کنيم به کاروان‌سراى دير مى‌رسيم و امتداد آن به طرف شمال از طريق دولت‌آباد به ورامين مى رسد؛ اين همان راه قديمى ساسانى است که اصفهان را به رى وصل مى‌کرد.

کاروان‌سراى کنونى دير روى ويرانه‌هاى ديرالجص يا دير گجين يا دير کردشير که در تاريخ معروف است، ساخته شده است، ظاهر ساختمان قديمى به نظر نمى‌رسد. در کناره‌هاى دروازه ورودى کاروان‌سرا، دو برج دو طبقه قرار دارد. داخل اين بنا، حياطى بزرگ است با اتاق‌هاى کوچک که يک در دارد و بدون پنجره است؛ اتاق‌ها روى سکويى قرار دارند، جرزهاى آن آجرى و سقف آن‌ها ضربى است. وسط بدنه‌ها در سه سمت حياط ايوان‌هايى بزرگ شبيه ايوان‌هاى داخل مسجد قرار دارد که معلوم نيست به چه منظور ساخته شده‌‌اند.

کاروان‌سراى حوض:

اين کاروان‌سرا از اقامت‌گاه‌هاى بين راهى مسير تهران - قم محسوب مى‌شد که علاوه بر کاروان‌سرا، قلعهٔ محکمى نيز در آنجا قرار داشت. در شمال کاروان‌سرا، بقاياى قلعه ديگرى که از گل ساخته شده است، وجود دارد.

مجموعهٔ کاروان‌سرا، قلعهٔ اربابى و قلعهٔ روستايى به نام حوض، درگذشته به دليل آمد و شد زياد بين تهران - قم و اصفهان از رونق بسيار برخوردار بود. امروزه کاروان‌سرا و قلعهٔ حوض به علت اينکه در محل خروج از مسير راه اصلى قرار دارد، کارکرد سابق خود را از دست داده است.

کاروان‌سراى پل دلاک:

اين کاروان‌سرا نزديک پلى که روى رودخانه قره‌چاى در محل اتصال آن به قم‌رود ساخته شده است قرار دارد، از جندق به سوى شمال در ۳۵ کيلومترى منطقه، نخستين‌ کاروان‌سرا ديده مى‌شود که خرابه‌هاى آب‌انبار آن هنوز باقى است.

راه‌هاى قديمى و پل‌ها:

راه‌ها و پل‌هاى قديمى اين منطقه، عموماً از سه دورهٔ تاريخى بر جاى مانده‌اند. هر چند که بيش‌تر اين راه‌‌ها در دوره‌هاى بعدى روى همان مسيرهاى قبلى بازسازى و مرمت شده‌اند، اما هنوز شواهد و نشانه‌‌هاى بارز اين راه‌ها بر جاى مانده است.

قديمى‌ترين نشانه‌هاى برجاى مانده از راه‌هاى گذشته، راه‌ها و پل‌هاى متعلق به دورهٔ ساسانى است. اين‌ها، راه‌هايى بوده‌اند که اصفهان را به رى وصل مى‌کردند.

از بقاياى راه ساسانى بر جاى مانده در اين ناحيه، راهى است که از جنوب حوض سلطان - بين دلاک و محمدآباد کاج - مى‌گذشته است. اين راه، با پلى که روى رودخانهٔ‌ مسيله در دورهٔ ساسانى ساخته شده بود، از راه‌هاى مهم ارتباطى ميان رى و اصفهان محسوب مى‌شد. بقاياى پل مزبور که به پل شکسته معروف است در نزديکى روستاى کاج هنوز باقى است. ادامه اين راه در شمال، از سنگ ساخته شده و به نام سد معروف است و از زمين‌هاى اطراف، دو تا سه متر بلندتر است و ظاهراً سنگ‌فرش بوده است.

پل دلاک نيز که روى رودخانه قره‌چاى بنا شده، داراى ۱۶ دهانه است و بقاياى آن هنوز در اين محل پابرجاست. بناى اين پل را به دورهٔ صفوى نسبت مى‌دهند که گويا عمدتاً براى برقرارى ارتباط ميان قم و مشهد ساخته شد.
يک راه قديمى ديگر که در شمال سياه کوه هنوز نشانه‌هاى آن بر جا است، سنگ‌فرشى گسترده است به عرض ۶ تا ۱۰ متر که در زمان خود، از خطوط ارتباطى مهم ميان اصفهان و سواحل درياى مازندران بوده است و آن را به دورهٔ صفوى يا اوايل قاجار نسبت مى‌دهند.


نقشه هوایی کویر مسیله :


[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

AaVaA
15-07-2007, 15:01
کویر مرنجاب در شمال شهرستان آران و بیدگل از توابع شهرستان کاشان در استان اصفهان قرار دارد . این کویر از شمال به دریاچه نمک آران و بیدگل , از غرب به کویر مسیله و دریاچه های نمک حوض سلطان و حوض مره , از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر و از جنوب به شهرستانهای آران و بیدگل و کاشان محدود می شود .



ارتفاع متوسط کویر مرنجاب از سطح آبهای آزاد در حدود 850 متر می باشد . قسمت عمده این کویر پوشیده از تپه های شنی و ریگزار است . کویر مرنجاب از نظر پوشش گیاهی بسیار غنی است . عمده پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان شور پسند از جمله درختهای گز و تاق و بوته های قیچ است .

پوشش جانوری منطقه به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است . از جمله حیوانات موجود می توان به گرگ , شغال , کفتار , روباه شنی , گربه شنی , بزمجه , آفتاب پرست , انواع مارمولک , مار , عقرب , تیهو , عقاب , شاهین و ... اشاره کرد . در سال اخیر یک جفت پلنگ نیز در منطقه مرنجاب مشاهده شده است .

نقاط دیدنی :
کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران محسوب می شود . تپه های شنی بلند و جنگلهای تاق جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده است . دریاچه نمک آران و جزیره سرگردان از دیگر نقاط دیدنی منطقه محسوب می شوند . چاه تاریخی دستکن در قسمت شرق کویر , محل آبشخور شترهای کاروانها بوده است . کاروانسرای مرنجاب که به دستور شاه عباس صفوی در کنار قنات مرنجاب بنا نهاده شده از جمله آثار تاریخی موجود در منطقه می باشد .

راه های ورود به منطقه :

مسیر اول : مسیر شهر آران به سمت پادگان و سپس جاده خاکی مرنجاب که پس از طی مسافتی در حدود 45 کیلومتر به مرنجاب می رسد

مسیر دوم : مسیر پارک ملی کویر است که از پیشوا آغاز شده و سپس مبارکیه (15 ک.م.) - قصر بهرام (60 ک.م) - کاروانسرای سفیدآب (80 ک.م.) - و سپس مرنجاب (50 ک.م.) می باشد . شایان ذکر است تردد در این جاده تا سفیدآب نیاز به مجوز از سازمان حفاظت از محیط زیست استان سمنان دارد .

مسیر سوم : مسیر کاشان به ابوزیدآباد و سپس کاروانسرای سفیدآب و مرنجاب می باشد .


نقشه هوایی کویر مرنجاب و منطقه بندریگ :



[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

AaVaA
21-07-2007, 19:36
کویر بافق در فرو رفتگی مشرق یزد که در واقع فرو رفتگی اصلی کویر یزد می باشد قرار گرفته است .رودخانه های اصلی این کویر به بخش جنوبی وارد شده و مخروط افکنه های حاشیه ای و معمولا سفید رنگ اطراف این کویر نشان دهنده شوری قابل توجه زمینهای اطراف این کویر می باشد . طول کویر بافق در حدود 75 کیلومتر و عرض آن در حدود 20 کیلومتر بوده و مساحت آن در حدود 750 کیلومتر مربع می باشد . 60% از آن را زمینهای رسی و 40% از آن را نمکزار وسیعی پوشانده است .زمینهای رسی بخش جنوبی و شمال غربی این کویر را پوشانده اند . رودخانه های جنوبی باعث تراکم زیاد گیاهان شور زیست در قسمت جنوبی این کویر شده اند , در حالی که در قسمتهای شمالی و یا نزدیک سطح نمکزار به علت افزایش شوری زمین گیاهی مشاهده نمی شود .
نمکزاری در قسمت شمالی کویر قرار گرفته که تقریبا تمام عرض کویر را از شرق به غرب قطع می کند . سطح این نمکزار را لکه های متحد المرکزی همراه با حوزه های کوچک باتلاقی می پوشاند که در بعضی نقاط به وسیله نمک تازه پوشیده شده است . با توجه به اینکه لبه های این قشر نمکی بطور موضعی شکسته و یا اینکه به طرف بالا برگشته , می توان تصور نمود که نمکزار فعلی بر روی سطح آب فوق العاده کم عمقی شناور بوده و یا بر روی لجن اشباع شده ای بستر گرفته است . به دلیل وجود رطوبت در زیر قشر نمکی , رانندگی بر روی این کویر بشدت خطرناک و در بعضی قسمتها غیر ممکن است .
راه های ورود به منطقه :
مسیر یزد به بافق از قسمت جنوبی این کویر عبور می کند
مسیر دیگر مسیر آسفالته بافق به حسن آباد است که پس از حسن آباد مسیر خاکی می شود و به خرانق منتهی می گردد . این مسیر از حاشیه شرقی کویر عبور می کند.

نقشه هوایی کویر بافق (درانجیر) :

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

AaVaA
22-07-2007, 18:14
منطقه خارتوران در منتهي اليه شرق استان سمنان ود ر250 كيلومتر ي جنوب شرق شهرستان شاهرود در مجاورت استان خراسان واقع شده است. روستاي رضا آباد با جمعيتي بالغ بر 63 خانوار و 320 نفر ( سال 1377) در اين منطقه ودر مجاورت تپه هاي ماسه اي قرار دارد و توسط دو جاده خاكي به طول 35و50 كيلومتر به احمداباد در جنوب ومزينان در شمال ارتباط دارد .
پوشش گياهي اين منطقه و تپه هاي ماسه اي حاشيه ان بعلت چراي بي رويه و بوته كني شديد بشدت تخريب شده بطوريكه حدود 850 هكتار از تپه هاي ماسه اي اطراف روستا كاملاً بدون پوشش گياهي گرديده است و به صورت تپه هاي ماسه اي فعال روستا را تهديد مي نمايد ، اين مسائل و مشكلات ديگر نياز به انجام عمليات تثبيت شن را درمنطقه ضرور ي مي نمايد.

AaVaA
24-07-2007, 09:56
نطقه کویر دق سرخ در شرق اردستان قرار دارد. موقعيت جغرافيايي آن 0¨.3ْ52 تا5¨.4ْ52 شرقي و 5¨.2ْ52 تا 0¨.3ْ52 شمالي است‌. دو عارضه طبيعي مهم يكي رشته‌ سياه‌كوه از غرب و ديگري حاشيه كوير دق‌سرخ از شرق منطقه را محدود كرده است‌.وسعت منطقه حدود 639 كيلومتر مربع است‌. حدود تقريبي عرضي 23 كيلومتر و طولي‌آن 27.5 كيلومتر است‌. مرتفع‌ترين نقطه 2085 متر (سياه‌كوه‌) و پست‌ترين آن 922 متر(حاشيه كوير دق‌سرخ‌) است.
يك لايه نمك با ضخامت متغيّر كه از آب اشباع است در سطح آن قرار دارد و به دليل‌آبدار بودن فاقد هر نوع شكل چشمگيري است . در حالي كه حاشيه اين كويركاملاً تحت‌ِ تأثير ميزان رطوبت و آبداري كوير و فرسايش ناشي از اثر باد است‌. به همين‌دليل به هنگام كاهش ميزان سطح ايستابي كوير، حاشيه كوير تا حدودي رطوبت خود را ازدست مي‌دهد، لذا هم بلورهاي نمكي به دليل اينكه نمكهاي رس فرصت نيافته‌اند به سطح كشيده شوند، تشكيل مي‌شود و هم به شكل زمين شخم‌زده يا گُل‌كلمي تبديل‌مي‌گردند. آن بخش از حاشيه كوير كه در مجاورت با تپه‌هاي ماسه‌اي است تا حدودي به‌هنگام جريانهاي آشفته بادي يا گردبادي تأثير مي‌پذيرند و از يك لايه ماسه‌اي با ضخامت‌فوق‌العاده كم پوشيده مي‌شوند و به هنگام مرطوب شدن حاشيه كوير و در صورتي كه ماسه‌بر جايي مانده باشد، با رس و نمك آغشته شده‌، رسوب مي‌كند و از آن پس ماسه بادي‌كه ريخت‌شناسي ناشي از كندوكاو بادي و فرسايش جانبي را داشته‌، تحت تأثير تخريب‌شيميايي قرار مي‌گيرد. هر چند اين عمل تا حدودي شيب حاشيه كوير را به سمت داخل‌كوير به‌طور محسوسي افزايش مي‌دهد، اما در كوتاه مدت و تا خشك شدن مجدد حاشيه‌كوير به دليل كاهش سطح ايستابي كوير، امكان سايش نمك‌هاي سطح زمين شخم‌زده‌(كلمي‌) و حتي سايش بخش بسيار فوقاني آن بر اثر انرژي حاصل از باد وجود دارد.

علاوه بر زمينهاي كلمي‌شكل‌، چندضلعي‌هاي نمكي حاشيه كوير شكل ديگري‌است كه چشم‌انداز دارد و گاهي ارتفاع آن تا 15 سانتي‌متر مي‌رسد. اين چندضلعي‌هاسه نوع است‌: اول ـ كاسه‌اي (به‌نحوي كه ديواره‌ها از اطراف بالاتر از شعاع مركزيفضاي چند ضلعي قرار مي‌گيرد.)؛ دوم‌ـ چند ضلعي گنبدي‌شكل (به نحوي كه شعاع‌مركزي فضاي چند ضلعي بالاتر از ديواره آن قرار مي‌گيرد). نوع كاسه‌اي احتمالاً به دليل‌بالا آمدن رطوبت به طريق مويينه و بدون فشار جانبي است‌، در صورتي كه نوع گنبدي به‌دليل فشار جانبي است‌. نوع سوم كه چشم‌انداز دارد، چندضلعي‌هاي دروازه‌اي است‌به‌نحوي كه هر طرف (بجز يك طرف كه احتمالاً سمت پشت به آفتاب است‌) به علت‌فشار جانبي وارده بالا مي‌آيد و آن طرفي كه پايين قرار مي‌گيرد، امكان ديدن داخل چندضلعي را فراهم مي‌كند
طبيعي است كه چنين اشكالي تحت تأثير شرايط خشك و يا مرطوب فصلي تغييرشكل مي‌دهند. به‌نحوي كه ميزان و تراكم و تنوع هر يك در زمان فصل خشك (تابستان‌)افزوده مي‌شود و فصل زمستان و بهار كه نم نسبي هوا بيشتر و سطح ايستابي بالاتر است‌كاهش و حتي از بين مي‌روند. رس واقع در زير چندضلعي‌هاي نمكي و يا لايه نمكي‌فوق‌العاده چسبنده است‌، به نحوي كه حتي آبراهه‌هاي جرياني ناچيز سطحي قبل از اينكه‌لايه رسي را شياردار كرده باشد، لايه نمكي را مشبك كرده است‌. ديواره چنين آبراهه‌هايي‌از نمك‌هاي تغيير رنگ يافته به دليل توأم بودن با رسوبات بادي و مارني تشكيل شده است‌.كف آبراهه نيز انباشته از رسوبات نمكي توأم با رس و مارن است‌. هيچ‌گونه اشكالي كه‌ناشي از تداوم جريان آب سطحي و انتقال رسوب بالادست حاشيه كوير باشد (سطوح‌آبرفتي‌)، در حاشيه كوير ديده نمي‌شود. در محدوده مياني كوير به دليل نمك فوق‌العاده‌زيادي كه دارد، حتي گياهان نمك‌دوست نيز به چشم نمي‌خورند
به‌طور كلي برخان‌ها و تپه‌هاي ماسه‌اي مهمترين اشكال ماسه‌اي اين منطقه راتشكيل مي‌دهند و به‌صورت آشكاري جهت حركت باد غالب را نشان مي‌دهند. تپه‌هاي‌ماسه‌اي اغلب ساكن و تثبيت شده به نظر مي‌رسند و اغلب با امتداد شمالي‌ـ جنوبيبه‌صورت عرضي شكل گرفته‌اند و خط‌الرأس ظريف و نازكي بر امتداد و بر قله آنها ديده‌مي‌شود كه اغلب با امتداد غير مستقيم‌، يعني قوس‌دار و كج شده هستند. كلاً فضايماسه‌اي منطقه از قسمت جنوب خود تحت تأثير آبراهه‌هاي جرياني فصلي و اتفاقي‌بالادست و از طرف شمال خود در تعارض و تضاد با فرايندهاي مؤثر بر حاشيه كويراست‌. به عبارتي آبراهه‌هاي جرياني و امتداد كويري در هدايت طولي اين سطوح‌ماسه‌اي نقش دارند. تعداد معدودي از آبراهه‌هاي جرياني مشاهده مي‌شوند كه بين‌منطقه فرود دو تپه و يا برخان‌ها جريان دارند، اما از آن مقدار آب جرياني برخوردارنيستند كه شرايط خود را بر شكل تپه‌ها تحميل كنند، بلكه تپه‌هاي ماسه‌اي گاهي‌آبراهه‌ها را به بازي مي‌گيرند. اشكال ماسه‌اي چون از منشأ بادي هستند، بنابراين درشرايط اقليمي بسيار خشك به‌وجود آمده‌اند و متناسب با تغيير ميزان سرعت باد وجهتهاي مختلف‌، شكلهاي مختلفي پيدا كرده‌اند؛
تپه‌هاي عرضي اغلب در جنوب‌ِ شرقي اين بخش گسترش دارند. شكل غالب‌سطحي اين تپه‌ها كشيدگي‌هاي ستاره‌اي‌شكل است و نشان‌دهنده بادهايي با جهتهاي‌مختلف و اغلب گردبادي است‌. تپه‌هاي خطي‌شكل بيشتر در فضاهاي نزديك به حاشيهكوير ديده مي‌شود. با توجه به امتداد اين تپه‌ها چنين به نظر مي‌رسد كه جهت باد غالب‌،شرقي‌ـ غربي باشد، اما نيمرخ نسبتاً نامتقارن اغلب تپه‌ها و برخان‌ها نشان مي‌دهد كه غيراز باد غالب‌ِ شرقي‌ـ غربي بادهايي با جهتهاي مختلف ديگر در منطقه تأثير دارند. به نظرمي‌رسد كه جهت بادهاي تشكيل‌دهنده بازوان نامتقارن تپه‌ها و برخان‌هاي منطقه بادشمال‌ِ شرقي و جنوب و جنوب غربي است‌. در افواه عامه افراد ساكن در محل‌، اين باد به‌باد خراسان معروف است كه در اواخر بهار و تابستان جريان دارد. اشكال‌ديگر ناهمواريهاي ماسه‌اي‌، تجمع ماسه‌ها در مقابل ديوار و موانع از جمله گياهان است‌. بخشي از اين مانع‌ها را افراد ساكن در بعضي مناطق مستعد سكونت‌از جمله حبيب‌آباد، علي‌آباد و حاجي‌آباد به منظور در امان ماندن از هجوم ماسه‌ها ايجادكرده‌اند. خط آهن متروكه نيز با جابه‌جايي ماسه‌هاي بادي در بعضي قسمتها پوشيده‌شده است‌ .

نقشه هوایی دق سرخ :





[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

AaVaA
28-07-2007, 00:37
کویر روح مرغوم در فاصله 30 کیلومتری جنوب شهر کوریت قرار دارد . علت انتخاب این نام برای این کویر احتمالا به افسانه هایی که مردم حاشیه اکثر نقاط کویری از کویر بازگو می کنند باز می گردد . این منطقه دارای نمکهای بلورین به اشکال پلی گن است که در نقاط مختلف کویری ایران به وفور یافت می شود . مارکوپولو در سفر نامه خود به این دریاچه که در حاشیه طبس قرار دارد اشاره کرده است .

میانگین ارتفاع این شوره زار از سطح آبهای آزاد در حدود 707 متر است . به دلیل وجود مناطق مرتفع تر در اطراف , سیلاب های سطحی به سمت این شوره زار حرکت می کنند و به علت شوری خاک زمینهای اطراف نمک خود را پس از تبخیر در این حوضچه به جای می گذارند .

کویر روح مرغوم از سمت شرق به کوه های جمال , دوهک , مرغوب و اسفندیار مشرف است . زمینای اطراف این شوره زار از نوع زمینهای باتلاقی می باشد
.
راههای ورود به منطقه :

مسیر اول , مسیر آسفالته طبس به کریت و سپس جاده خاکی کریت , فهالنج , معظم آباد و سپس روح مرغوم است .

مسیر دوم مسیر آسفالته طبس به دیهوک و سپس جاده خاکی کلاته به روح مرغوم می باشد .

مسیر سوم مسیر مسیر آسفالته دیهوک به زنوغان و سپس جاده خاکی پرواره و سپس روح مرغوم است .


نقشه هوایی کویر روح مرغوم :


[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

Vmusic
31-07-2007, 20:01
اینجا لازم دیدم تا در رابطه با گیاهان مناطق کویری یه توضیحاتی رو بزارم تا دوستان بهتر اشنا بشن با مناطق کویری !!

اولین گیاهی که معرفی می کنم !!

»» کلبیت Cyperus conglomerates

این عکسی که گذاشتم مربوط به گونه های مختلف از جنس Cyperus هستش !!

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

گونه ای از «جگن» که در گویش محلی بیابان نشینان بنام «کلبیت» شهرت دارد، گیاهی است بوته ای پایا که در تمام عرصه های شنی نوار ریگ بلند آران و بیدگل (تپه های ماسه ای ، بستر کوچه ریگها ، چاله ریگها و حتی روی شنزارهای روان) استقرار دارند.
کلبیت از جمله گیاهان شن دوست بسیار سازگار به خاکهای شنی و فقیر از مواد غذایی می باشد. این گیاه بصورت پوشش غالب ، ایجاد تیپ گیاهی یکنواختی و همگنی را در شنزارها بوجود می آورد. از طرفی ، در جوامع گیاهی اسکنبیل ، دم گاوی ، خارسوف ، نترونسی، بصورت گونه غالب یا همراه ، مشاهده می شود. به علت انعطاف اکولوژیکی بسیار وسیع این گونه گیاهی ، انتشار جغرافیایی آن در ایران بسیار وسیع می باشد. بطوری که از شنزارهای جنوب کشور ، مرکزی و تا شمال کشور نیز گسترش نموده است.
این گیاه دارای برگهائی باریک ، کشیده و معمولا" از میان برگها ، یک ساقه گل دهنده ، به طول ٣٠تا ٦٠سانتیمتر خارج می شود. بذرهای گیاه پس از رسیدن براحتی از پوشش محافط گل آذین جدا و توسط باد پراکنده می شود.
اغلب در سالهایی که متوسط بارندگی سالیانه ( زمستان و بهار) مناسب باشد ، رویشگاههای کلبیت ، با ایجاد ساقه های گل دهنده و رشد رویشی بسیار مناسب ، بستر را به شنزارها می بخشد. کلبیت دارای سیستم ریشه ای بسیار فعال ، بصورت ریزومهای جانبی (افقی و عمودی )فراوان ، معمولا" ایجاد توده های وسیع بصورت کلنی، در عرصه های شنی می نماید. بر روی ریزومهای افقی ، جستهای عمودی ، بصورت جوانه های فعال رویشی که تولید اندامهای هوایی می کند ، ظاهر می شود.

کشاورز تنها

Vmusic
31-07-2007, 20:07
»» قیچ Zygophyllum eurypterum


قیچ درختچه ای است همراه با انشعباات چوبی فراوان که در عرصه های بیابانی بصورت پراکنده در جوامع گیاهی درمنه دشتی مشاهده می شود. ارتفاع متوسط این درختچه تا ٥/٢ متر می رسد. قیچ در نقاط مختلف ایران ، قفقاز ، افغانستان و پاکستان انتشار دارد.
رویشگاههای اصلی قیچ در ایران ، جنوب شرقی شاهرود ، خراسان ، زنجان ، دامنه های مشرف به کوهستان سفید آب و دشت کویر، ارتفاعات انارک و چوپانان می باشد. قیچ معمولا" در خطوط همباران ١٠٠تا ١٥٠میلیمتر بصورت طبیعی ایجاد رویشگاههای مشجر می نماید.
دامنه ارتفاعی رویشگاه قیچ در دامنه های کوهستانی سفید آب بین ١٠٠٠تا ٢٠٠٠متر از سطح دریا است. قیچ گیاهی است بومی مناطق خشک و نیمه خشک در خاکهای شور ، قلیا و شور و قلیایی که عمدتا" دارای آهک فراوان است ، بخوبی رویش دارد. گلهای زرد این درختچه پیش رس بوده و معمولا" در اواسط اسفندماه ظاهر می شوند.
بدنبال آن میوه های بالدار حاوی سه عدد بذر، در اوایل اردیبهشت ماه بوجود می آیند. وجود باله های نسبتا" بزرگ میوه ، جابجایی بذر را توسط باد آسان کرده است. این گیاه بوسیله بذر و قلمه قابل تکثیر است.

کشاورز تنها

AaVaA
31-07-2007, 22:06
اینجا لازم دیدم تا در رابطه با گیاهان مناطق کویری یه توضیحاتی رو بزارم تا دوستان بهتر اشنا بشن با مناطق کویری !!




ممنون از شما Jaafar
منم سعی میکنم کمک کنم

.

Ephedra strobilacea ریش بز

ریش بز که با نامهای «کلیشر» و «علی جونی» توسط بیابان نشینان گویش می شود از درختچه های همیشه سبز(ساقه سبزها) محسوب می شود که در مناطق بیابانی و استپی خشک ، ایجاد اجتماعات طبیعی وسیعی را می نمایند.

ارتفاع این درختچه تا ٥/١متر می رسد. برگهای آن خیلی کوچک و فلسی بوده و در واقع بخش اعظم فرآیند فتوسنتز گیاه به ساقه های آن سپرده شده است. گل های ریش بز، زرد رنگ ، معطر و معمولا" در اردیبهشت ماه ظاهر می شوند، میوه ها به صورت پوشش قرمز گوشتی و آبدار میوه محصور شده در اواخر مردادماه قابل جمع آوری است. این د رختچه در اقلیم خشک و نیمه خشک ایران ، در بیابانهای استان سیستان و بلوچستان ، دشت کویر، حوضه بیابانهای مسیله، قم ،سمنان ، خراسان و دامنه های جنوبی البرز انتشار دارند. ریش بز در خطوط همباران ١٠٠میلیمتر به بالا بصورت طبیعی رویشگاههایی را بوجود می آورد. دامنه ارتفاعی رویشگاه آن معمولا" از ٨٠٠تا ١٨٠٠متر از سطح دریا متغیر است. ریش بز اغلب در بیابانها روی سازند نئوژن که دارای تشکیلات مارنی گچی می باشد ، می روید. سیستم رسیشه ای آن بسیار فعال بوده و انشعابات وسیعی را به پیرامون می فرستد و در انتهای ریشه های سطحی (استولون) که در خاکهای شنی گسترده شده اند، اشنعابات هوایی بصورت جستهای فراوان ظاهر می گردند.

AaVaA
01-08-2007, 00:48
Stipagrostis plumosaنسی

نسی گیاهی بوته ای پایا و بیابانها و شنزارها به فراوانی یافت می شود. انتشار جغرافیایی آن از جنوب ایران تا صحرای قره قوم ادامه دارد.

نسی از خانواده گندمیان (Gramineae) ،
بوته ای مرتعی و خوشخوراک که بعنوان گیاهی سازگار، در نقاط استیپی بیابانها و شنزارها ، اجتماعات گیاهی یکدست و وسیعی را بوجود می آورد.

در بسیاری از عرصه های بیابانی که چرای شدید انجام می گیرد. فرصت ظهور و ازدیاد این بوته مرتعی سلب می شود. در صورتی که مدتی این مراتع قرق شوند، بخوبی گستره های رویشگاهی این گونه با ارزش آشکار خواهند شد. دامنه انشتار نسی در ایران شامل تمام بیابانهای لوت تا شمال دشت کویر ، بیابانهای مسیله و در شنزارهای نوار ریگ بلند ، بعنوان گونه شاخص حضور دارند.

نسی در خطوط همباران ١٠٠میلیمتر به بالا در اقلیم خشک و نیمه خشک رشد طبیعی دراد. اغلب در تمام خاکها اعم از خاکهای سبک شنی ، لومی ، گچ دار و حتی خاکهای آهکی با نفوذ پذیری زیاد ، گسترش دارد. این گیاه اغلب به همراه درمنه دشتی، نتر ، قیچ و ریش بز جوامع گیاهی گسترده ای را تشکیل می دهند.

علت مقاومت آن نسبت به شرایط اقلیم خشک ، بواسطه وجود غلافی از شن دانه اطراف ریشه های افشان گیاه می باشد که بوته را در درجه حرارتهای بالا ( مخصولا" در فصل تابستان) و در باربر کم آبی محافظت می کند

اگرچه نسی یکی از نادر گونه های مرتعی سازگار به عرصه های بیابانی محسوب می شود ولیکن تاکنون توسط دستگاههای اجرایی کشور ، فعالیتی در جهت تکثیر و احیا آن در مراتع قشلاقی صورت نپذیرفته است.

AaVaA
01-08-2007, 01:16
Salsa crassa علف شور الوان

علف شور گیاهی است بوته ای یک ساله ، ساقه و برگهای آبدار و گوشتی ، دارای انشعابات و شاخه های گسترده بر روی اراضی شور و بحالت کپه ای دیده می شود. آنچه که باعث رنگین شدن منظر بوته به رنگهای ارغوانی ، قرمز ، نارنجی ، زرد و صورتی می شود ، مربوط به تغییر رنگ باله های میوه می باشد.

این تغییر رنگ اغلب در ماههای پاییز (آذر تا آبان ماه) مشهود است . بذور علف شور توسط باله های غشایی محصور شده و به این دلیل بذر را سبک و براحتی توسط باد قابل جابجایی است. زمان جمع آوری بذر علف شور طی ماه آبان می باشد. رویشگاههای طبیعی علف شور در اکثر نقاط شوره زار ایران مانند تپه های نمکی مردآباد کرج ، اراضی شور قزوین ، اراک ، قم ، سمنان ، یزد ، گیلانغرب ، قصر شیرین و بیابانهای حوضه مسیله می باشد. این گیاه تنها توسط بذر تکثیر می یابد و بهترین روش ازدیاد علف شور ، در طبیعت ، بذر پاشی و بذرکاری پس از ریزشهای جوی بویژه برف و باران ، در در عرصه های شور و قلیا بعنوان گیاه زیراشکوب گیاهان درختی و درختچه ای بیابانها.

علف شور معمولا" ایجاد تیپهای یکدست و یکنواختی را در تاغزارها می کند . ولیکن توام با سایر گونه های شور پسند مانند خولی ، اشنان و آنابازیس نیز بعنوان گونه های همراه نیز دیده شده است.

علف شور دارای گونه های متعددی است که در محیطهای شور و قلیایی بعنوان گیاهی سازگار و مقاوم زندگی می کند. این گیاه متعلق به خانواده اسفناجیان (Chenopodiaceae) بوده ، گیاهی است یکساله، علفی و ارتفاع آن بین ٤٠تا٨٠ سانتیمتر و قطر تاج پوشش آن بین ٤٠تا ١٠٠سانتیمتر متغییر است. برگهای علف شور کوتاه ، آبدار و گوشتی ، گلهایی سبز متمایل به زرد و میوه هایی رنگین که در فصل پاییز قابل مشاهده است. این گیاه معمولا" در بین تاغزارها به همراه سایر گونه های شن دوست مانند کریفون ، خولی و نسی ایجاد تیپهای گسترده ای را می نماید. خاکهای رویشگاه علف شور از آهکی – گجی تا شور و قلیایی ، متنوع است.

این گیاه معمولا" در خطوط همباران ٨٠میلیمتر به بالا می شود. دامنه ارتفاع رویشگاهی آن بین ٤٠٠تا ١٢٠٠متر از سطح دریا متغیر است.

علف شور در نواحی مختلف بیابانهای حوضه مسیله ، دشت کویر ، حاشیه دقهای بیابانی مانند بیابان سیاه رگه و چهار طاغی گسترش دارد. زیبایی گیاه بیشتر بواسطه تغییراتی است که در باله های میوه رخ داده ، اغلب نوسانات رنگ در فصل پاییز ایجاد رنگهای قرمز، نارنجی و سیاه می کند . به کوتاه سخن ، مجموعه های گیاهی علف شور ، طیفی از رنگهای متنوع را در سطح بیابانها و نمکزارها ، به تماشا می گذارند

AaVaA
01-08-2007, 01:19
Salsola tomentosa شور بیابانی

گیاهی بوته ای پایا ، قد کوتاه و ارتفاع متوسط گیاه بین ٢٠تا ٤٠سانتیمتر متغیر است.انشعابات ساقه ای چوبی و ترد ، برگهای کوچک و کروی شکل ، آبدار و میوه های گیاه معمولا" در اوایل فصل پاییز تشکیل می شوند. کاسه گل دارای ۵ دانه بوده که هنگام رسیدن میوه به بال عرضی اطراف آن تبدیل می شود. رنگهای باله های میوه معمولا" بسیار متنوع و رنگین می باشد. این گیاه بوته ای اغلب در هر نوع زیستگاهی به استثناء خاکهای خیلی شور ، رویش دارد. اغلب در نقاط خشک و مرطوب استپهای مختلف کشور مانند نواحی شور آذربایجان ، سواحل دریای خزر ، بیابانهای یزد ، کرمان ، کرج ، سیستان و بلوچستان ، خراسان و مسیله انتشار یافته اند. بر روی خاکهای نیمه عمیق با بافت لومی شنی و سنگریزه دار براحتی استقرار می یابند. دامنه ارتفاعی رویشگاه شور بیابانی بین ٧٠٠تا ١٥٠٠متر از سطح دریا متغیر است.

اجتماعات مختلفی را بر روی رسوبات کواترنر با رخساره سفره ماسه ای بوجود می آورد. گونه های همراه این بوته شور پسند عبارتند از : درمنه دشتی، ریش بز، قلم ، نتر ، نسی، کریفون و زلگ می باشند. معمولا" در نقاط دامنه ای به همراه درمنه دشتی تیپ غالب را تشکیل می دهند ، بطوری که با افزایش مقدار درصد رس و شوری خاک ، از پوشش درمنه کاسته و شور بیابان بیشتر خود را نمایان می کند . روش تکثیر گیاه توسط بذر می باشد.

AaVaA
01-08-2007, 01:21
● Tribulus terrestris نخودوک

بیابان نشینان به این گونه از خارخسک ، نخودوک می گویند. این گیاه بوته ای یکساله دارای انشعابات فراوان و حداکثر ارتفاع گیاه بین ٤٠تا ٨٠سانتیمتر متغیر است.

نخودوک ریشه ای ضخیم و سفیدرنگ داشته و در اغلب عرصه های شنزارهای بیابان دیده می شود ساقه های آن غیر منشعب ، برگهای شانه ای کوچک بطول ٢تا ٤سانتیمتر ، تمام پیکر گیاه ( اعم از ، برگ ، ساقه و میوه) را انبوهی از کرکهای بسیار متراکم ، کوتاه و نرم پوشانده است.

گلهای آن زرد و میوه ها نیز پرزدار هستند. نخودوک متعلق به خانواده قیچ( Zygophyllaceae)می باشد.

این گیاه اغلب در تیپهای درمنه دشتی ، نسی و اغلب تاغزارها بطور طبیعی دیده می شوند.
گونه ای مرتعی بسیار خوش خوراک و در خاکهای با بافت سبک شنی – لومی می روید. در سالهایی که میانگین بارندگی سالیانه بیابانها مطلوب ( بیش از ١٠٠میلیمتر) باشد، این بوته در اغلب نواحی شنی مشاهده می شود. گلهای آن در اواسط بهار و بذرها نیز در اوایل تابستان تشکیل می شوند. روش ازدیاد این گیاه صرفا" توسط بذر انجام می گرد

AaVaA
01-08-2007, 01:25
Nitraria schoberi قره داغ

قره داغ درختچه ای مقاوم به خشکی ، دارای انشعابات فراوان از بن گیاه ، ساقه ها اغلب به صورت ساقه های خوابیده و خمیده که شکل کپه ای نسبتا" حجیمی را به گیاه می بخشد.

برگها تا حتی گوشتی و آبدار ، ساقه ها در انتهاء نوک تیز و خشبی می شوند. گلهای قره داغ سفید رنگ و معمولا" در اواخر فروردین ماه ظاهر می شوند. میوه های آن قهوه ای متمایل به مشکی ، محتوی یک عدد بذر ، در اواخر خرداد ماه قابل مشاهده است. این درختچه های اغلب در ایران ، ا فغانستان ، سوریه و آسیابی صغیر انتشار دارد.

پراکنش جغرافیایی آن در ایران ، از بلوچستان تا خراسان ، در شوره زارهای بیابانی مانند کویر میقان اراک ، سواحل دریاچه نمک کویر و کویر غول آ باد گسترش یافته است. این گیاه در خطوط همباران ١٠٠میلیمتر به بالا قرار دارند. همچنین دامنه ارتفاعی رویشگاه آن بین ٨٠٠تا ١٧٠٠متر از سطح دریا ( کویر میقان ) متغیر است.

این درختچه در حاشیه دریاچه های نمک با خاکهای عمیق ، رسوبی و شور که دارای بافت متغیر است ، رویش دارد . علاوه بر این در خاکهای گچی و آهکی که دارای محدودیت زهکشی بوده نیز ، زندگی می کنند. انشعابات ساقه ها در اثر تماس با خاک مرطوب پیرامون گیاه ، ایجاد ریشه های نابجا کرده و این امر در توده ای شدن گیاه به فرم کپه ای کمک می کند . بنابراین از جمله روشهای تکثیر گیاه علاوه بر روش تهیه قلمه ، توسط بذرنیز ازدیاد می شود

AaVaA
01-08-2007, 01:27
Tamarix hispida گز

گز از درختجچه های مناطق بیابانی و شور می باشد. این گیاه اغلب در بستر آبراهه ها و رودخانه های شور و قلیایی نواحی خشک رویش دارد.

گیاهی است مقاوم به خشکی و سازگار با شرایط سخت بیابان ، دارای گلهایی قرمز رنگ که در فصل بهار و پاییز در انتهای انشعابات و ساقه ها مشاهده می شود. اراضی شوری که خاک مرطوب داشته و یا تحت تاثیر جریانات فصلی رودخانه ها و آبراهه ها قرار دارند ، از جمله رویشگاههای درختچه گز محسوب می شود.

این گیاه در انواع خاکها با بافت شنی – رسی ، سنگریزه دار و دشتهای سیلابی با خاکهای رسوبی عمیق یا نیمه عمیق دیده می شود. دامنه ارتفاع رویشگاه بین ٨٠٠ تا ١٢٠٠ متر از سطح دریا است. این درختچه در رویشگاههای طبیعی همراه با سایر گونه های شور پسند مانند اشنان ، آنابازیس و علف شور اجتماعات طبیعی را بوجود می آورد. گز بواسطه ایجاد تپه های نبکای در اطراف خود ، نقش بسیار مهمی در حفاظت خاک نواحی شور بیابانی بعهده دارد. انشعابات فرعی و متراکم ساقه ها ، شکل کروی کپه ای به این درختچه می بخشد. گز علاوه بر قلمه از طریق جدا کردن پاجوش نیز قابل تکثیر است.

AaVaA
01-08-2007, 01:30
Pistacia Khinjuk & Amygdalus scoparia پسته وحشی و بادام کوهی

پسته وحشی از گیاهان درختی بلند قامت نواحی ارتفاعات کوههای نیمه خشک محسوب می شوند. ارتفاع متوسط این درخت معمولا" بین یک تا سه متر بوده ولیکن در برخی نقاط حتی به ٧مترنیز می رسد.
درختی است دو پایه ، دارای برگهای تک شانه ای ( واجد یک تا ٧برگچه) برگچه ها بیضوی تخم مرغی شکل ، گل آذین نر خوشه مرکب به طول ٥تا ١٢سانتیمتر و گل آذین ماده خوشه مرکب به طول ٧تا ١٥سانتیمتر. میوه پسته وحشی شفت کوچک ( بطول ٥تا ٨میلیمتر و عرض ٤تا ٦میلیمتر) ابتدا صورتی & سپس قرمز و در زمان رسیدن کامل ، پوشش میوه سبز رنگ می باشد.

در اغلب نقاط کوهستانی نیمه خشک کشور مانند بلوچستان تا خراسان ، لرستان ، کردستان ، اصفهان ، فارس، خوزستان ، کرمان ، یزد و تهران به صورت گونه ای بومی و شاخص حضور دارند. این درختچه به همراه بادام کوهی عنصر اصلی و شاخص بخش کوهستانهای خشک و نیمه خشک ناحیه رویشی ایرانی – تورانی را تشکیل می دهد.
پوشش گیاهی استپ – جنگ پسته وحشی – بادام کوهی در سر تا سر نواحی کوهستانی نیمه خشک ، به همراه سایر گونه های کامفیت (مانند انواع گون ها و چوبکها) گسترده شده اند.

سیستم ریشه ای این درخت سازگاری بسیار مطلوبی را به نقاط سنگلاخی و دامنه های کوههای آهکی و بازالتی ، داشته است. فعالیت بسیار زیاد انشعابات ریشه ای ، بویپه در شکاف تختهت سنگها ، بردباری این گیاه را در مقابل شرایط اکولوژیک حاکم بر منطقه نشان می دهد. پسته وحشی توسط بذر تکثیر می شود. عامل انتشار بذر گیاه در طبیعت شاید توسط پرندگان انجام می گیرد

AaVaA
01-08-2007, 01:32
Suada fruticosa سیاه شور

سیاه شور درختچه ای است شورپسند، در پایه سخت و کاملا" چوبی شده، انشعبات جانبی فراوان و ایستا، برگهای کوچک ، کروی و آبدار شاخه های خشبی را فرا میگیرند. این درختچه در سواحل دقهای باتلاقی شور و مرطوب می رویند.

معمولا" در نقاطی که شوری مفرط خاک محدودیت زیستی زیادی را برای سایر گیاهان شورپسند مانند اشنان، علف شور و آنابازیس را فراهم آورده ، با این وجود سیاه شور براحتی می تواند در آن محیط مستقر شوند.

این درختچه اغلب به همراه خارشتر در نقاطی که عمق سطح ایستابی آب بالاست ، رویش دارد و از این جهت خاک رویشگاه آن علاوه بر وجود مقادیر قابل توجهی نمک، لایه پف کرده تمام سطح خاک را می پوشاند.در خاکهای نیمه عمیق تا عمیق که واجد شوری فوق العاده بالا می باشند و همچنین بر روی کفه های رسی نمکی با رخساره ژئومورفولوژی مرطوب نیز سیاه شور می تواند حضور داشته باشد. افزایش غلظت اسمزی درون بافتهای این درختچه نسبت به نمکها و املاح موجود در محیطهای شور باعث شده که تقلیل جذب آب به حداقل و همچنین مقابله شدید برای کاهش فوق العاده تعرق و تبخیر سطحی در اندامها ، صورت گیرد.

به همین دلیل شکل ظاهری گیاه ( ساقه های گوشتی ، برگهای کوچک شونده) نیز نسبت به سایر گیاهان خشکی پسند تغییر کند. گونه های همراه اجتماعات سیاه شور محدود بوده و چند گونه هالوفیت مقاوم مانند گنگ و برخی از گونه های علف شور دیده می شوند. میوه های سیاه شور کیسه مانند بوده و محتوای دانه ای افقی می باشند. بذور این درختچه در اواخر فصل پاییز می رسند. سیاه شور علاوه بر بذر ، توسط قلمه نیز ازدیاد می شوند.

AaVaA
01-08-2007, 01:37
● Amyg dalus scopariaبادام کوهی



درختچه ای خوش منظر ، ساقه های آن ایستا ، افراشته و سبز رنگ ، برگهای باریک و کوچک و بعنوان اولین درختچه گل دهنده در فصل بهار با گلهایی درشت و سفید رنگ در اقلیم نیمه خشک کشور ، مناظر بدیعی را به تماشا می گذارد.

این درختچه در برابر شرایط نامساعد محیط ( کم آبی و نوسانات شدید حرارتی) مقاوم می باشد. بادام کوهی متعلق به خانواده گل سرخیان(Rosaceae) ، ارتفاع متوسط گیاه بین ٥/٢ تا ٣ متر و قطر تاج پوشش آن نیز به ٢ تا ٥/٢ متر بالغ می گردد. گل های سفید رنگ بادام معمولا" قبل از ظهور برگها در اوایل فروردین ماه ظاهر می شوند. میوه های آن نیز در خردادماه رسیده و قابل جمع آوری است.

بخش وسیعی از کوههای آهکی ، سنگلاخی ناحیه رویشی ایرانی – تورانی کشور توسط بادام کوهی بعنوان گونه ای مقاوم و سازگار به خشکی پوشیده شده است. د امنه ارتفاعی رویشگاه بادام کوهی بین ٨٠٠تا ٢٧٠٠متر از سطح دریا بوده که این محدوده در خطوط همباران ١٥٠تا ٢٥٠میلیمتر قرار گرفته اند. بادام کوهی در خاکهای عمیق تا نیمه عمیق ، سنگریزه دار و بر روی تشکیلات آهکی – سیلیسی در شیبهای ملایم کوهستانها می روید. طی دهه هفتاد دستگاههای اجرایی کشور ( مانند منابع طبیعی و آبخیزداری) اهمیت و جایگاه این درختچه را شناخته ، جهت اصلاح و احیا مراتع کوهستانی اقدام به عملیات بذر کاری و نهالکاری بادام کوهی را نموده اند.

در چند دهه گذشته بعلت کمبود سوختهای فسیلی ، اکثر بیابان نشینان از چوبهای ناشی از قطع درختان بادام کوهی ، جهت تهیه سوخت و ذغال استفاده می کرده اند، که این امر بتدریج باعث از بین رفتن اکثر رویشگاههای بادام کوهی گردید. آثار و شواهد این امر را در چاله های ذغال سوزی که در اکثر نواحی کوهستانی خشک وجود دارد ، می توان مشاهده نمود.

Vmusic
03-08-2007, 15:20
Halanthium raiflorum گل شوره زار

گیاهی بوته ای یکساله ، بند بند، نمدی و گوشتدار می باشد. معمولا" ا جتماعات گل شوره زار بصورت محدود در حواشی دامنه های گنبدهای نمکی، بر روی خاکهای لومی غیر قلیا و نسبتا" شور استقرار یافته اند. دامنه ارتفاعی رویشگاه این گیاه بین ٩٠٠تا ١٢٠٠متر از سطح دریا می باشد.

گونه های گیاهی علف شور ، جغجغک ، خارشتر و درمنه دشتی بعنوان گونه های همراه در رویشگاههای گل شوره زار مشاهده می شود. این گونه گیاهی در اغلب اراضی شور پیرامون تپه های مارنی – گچی که واجد پوشش گیاهی کم تراکم بوده، انتشار دارند. در دشت شور قزوین، تاکستان ، مرداب کرج، سواحل دریاچه ارومیه، شوره زارهای همدان ، اراک ، ملایر و بهبهان و حوضه بیابانهای مسیله بطور طبیعی حضور دارند. ساقه و انشعابات جانبی گیاه که بصورت کپه ای روی زمین قرار گرفته اند ، آبدار و نقره ای فام است. این سیستم هوایی باعث شده که تحمل گیاه نسبت به شوری و عدم اتلاف آب از طریق تعرق افزایش یابد. همچنین به گیاه امکان می دهد تا تراکم و غلظت اسمزی درونی خود را تغییر داده و آن را بیشتر از خاک محیط سازد تا در جذب آب موجود در خاک مشکلی نداشته باشد. در بخش درونی پارانشیم آبی گیاه وجود یافته های درشت ( سرشار از شیره و اکوئولی غنی از املاح و اسید اگزالیک) بصورت تیغه های مجاور بافت پارانشیم کلروفیلی ، هدر رفت آب را از این بخش کنترل کند.

Vmusic
03-08-2007, 15:21
Pteropyrum aucheri پرند

پرند درختچه ای است با شاخه و انشعابات متعدد و متراکم که در نقاط مختلف بیابان مخصوصا" همراه با گیاه درمنه دشتی(Artemisia sieberi ) اجتماعات وسیع و گسترده ای را بوجود می آورد.

پرند متعلق به خانواده علف هفت بند(Polygonaceae) بوده و ارتفاع این درختچه ها تا ٥/١ متر می رسد گلهای آن سفید رنگ و میوه ای قرمز و بالدار تولید می کند. معمولا" در اقلیم خشک در بستر رودخانه ها و آبراه های فصلی بعنوان تنها گونه درختچه ای غالب مشاهده می شود. پرند اغلب در خاکهای سنگریزه دار ، سنگلاخی و نیمه عمیق با بافت سبک و متوسط نیز براحتی رشد می کند.

دامنه ارتفاع رویشگاهی آن در بیابانهای مسیله و دشت کویر بین ٨٠٠تا ١٩٠٠متر از سطح دریا متغیر است. این نواحی در خطوط همباران ٨٠تا ١٨٠میلیمتر گسترش دارند. این درختچه را می توان در بلوچستان ، خراسان ، سمنان ، دامغان ، ا صفهان ، قزوین، انارک و اغلب نواحی ایران مشاهده نمود.
گلهای آن معمولا" در اردیبهشت ماه و میوه های بالدار و قرمز خوش رنگ آن در تابستان ظاهر می شوند. پرند از طریق بذر قابل تکثیر می باشد. این درختچه علاوه بر نقاط استپی و دشتی در آبراهه های نواحی کوهستانی مشرف به بیابانها ( تا ارتفاع ١٨٠٠متر از سطح دریا ) نیز گسترش دارد.

Vmusic
03-08-2007, 15:23
ریواس Rheum ribes

ریواس از گیاهان بوته ای دارویی و صخره دوست بشمار می آید که در نقاط کوهستانی اقالیم خشک و نیمه خشک رویش دارند.

این گیاه پایا ، معمولا" در نواحی شیب دار کوهستانها ، لابلای تخته سنگها به خوبی سازگاری پیدا نموده است. برگهای ریواس معملا" حالت طوقه ای پهن ، بر روی زمین گسترده شده و دارای دم برگ کوتاه ( ٥تا ١٠سانتیمتر) و پهنک بسیار خشن و عریضی ( در برخی موارد قطر پهنک بیش از ٨٠سانتیمتر می رسد) می باشد. در سالهایی که متوسط بارندگی سالیانه مطلوب (حداقل ١٣٠میلیمتر) باشد ، ریواس ایجاد ساقه های گل دهنده به ارتفاع ٥٠تا ٨٠سا نتیمتر می نماید. در انتهای ساقه گل دهنده ، گل آذین زرد متمایل به کرم در اوایل فصل بهار (اردیبهشت ماه) بخوبی نمایان است. میوه های بالدار و قرمز رنگ گیاه در اواخر اردیبهشت ماه و اوایل خرداد ماه رسیده و قابل جمع آوری است.

ریواس متعلق به خانواده علف هفت بند ( Polygonaceae) بوده و بعنوان گیاه خوراکی و دارویی از قدیم الایام در طب سنتی مورد استفاده قرار می گرفته است. ساقه های گل دهنده گیاه همزمان با شکفته شدن گلها ، زمانی که ترد و تازه هستند، به مصارف خوراکی می رسد و بعنوان سبزی خوراکی ترش مزه به همراه سایر ترشیجات مورد استفاده قرار می گیرد. گلهای ریواس دارای دانه های گرد نسبتا" زیادی بوده که زنبورهای عسل برای تغذیه نوزاد داخل کند و بهره برداری می کندن. از طرفی گلهای ریواس را بمنظور رنگ کردن مو به همراه سایر گیاهان رنگ دهنده به مصارف مختلف آرایشی می رسد . میوه ها و بذرهای ریواس نیز بعنوان ملین قوی و ضد کرم در طب سنتی استفاده می کنند.

AaVaA
04-08-2007, 10:40
شنان Seidlitzia rosmarinus

اشنان درختچه ای شورپسند، مقاوم به خشکی که در اغلب در نواحی شور و قلیایی بیابانها ، ایجاد اجتماعات یک دست و وسیعی را می نماید. اشنان در بیابانها و شوره زارهای دشت کویر و لوت ، بیابانهای مسیله ، دامغان ، سبزوار، خراسان ، کرمان ، یزد و اغلب نواحی شور و قلیایی کشور بعنوان گونه ای بومی و سازگار رویش دارد.

این درختچه متعلق به خانواده اسفناجیان (Chenpodiaceae)بوده و دارای برگهایی آبدار ، گوشتی و استوانه ای شکل که محتوی املاح فراوان می باشد. ارتفاع متوسط گیاه تا دو متر و قطر تاج پوشش آن تا یک و نیم متر نیز می رسد. زمان گل دهی آن ، اوایل شهریور ماه و بذور آن نیز در آبان ماه بطور کامل می رسند. بنابراین بهترین زمان جمع آوری بذر ، آبان تا آذر می باشد. اشنان خاکهای شور و قلیایی را بخوبی تحمل می کند و در خاکهای نیمه عمیق تا عمیق ، همراه با میزان شوری متفاوت و حتی در تشکیلات مارنی( بیابان خطب شکن) نیز می تواند رشد و نمود کند.


قدرت جذب فوق العاده زیاد املاح قلیایی مانند ترکیبات کربنات سدیم و پتاسیم را دارا است به همین دلیل از خاکستر حاصل از سوزاندن شاخ و برگ گیاه ، ماده ای قلیایی «کلیاب» بدست می آورند که در مراکز صنعتی و سنتی مانند صابون سازی ، سفالگری ، شستشوی نخهای ابریشم و شیشه گری استفاده می کنند. اشنان اجتماعات گیاهی وسیعی در عرصه های مختلف بیابانها و شوره زارها مانند بیابانهای ارغوانی ، چاق آباد ، چاه عروس ، چاه شور و اطراف مرنجاب را بوجود می آورند. طی چند ساله اخیر دستگاههای اجرایی در امر بیابانزدایی به توسعه و گسترش رویشگاههای اشنان واقع در مراتع قشقلاقی پرداخته است

اشنان نه تنها بعنوان یکی از گونه های مرتعی ، بلکه از لحاظ حفاظت خاک نیز حائز اهمیت می باشد . تکثیر این درختچه توسط بذر و در اغلب مواقع بذر پاشی از ریزشهای جوی با موفقیت همراه بوده است.

AaVaA
08-08-2007, 00:24
Artemisia sieberi درمنه دشتی

درمنه دشتی به گویش بیابان نشینان «ترخ» شهرت دارد. این گیاه بوته ای بسیار معطر ، عنصر اصلی و غالب اجتماعات گیاهی در استپهای خشک و نپمه خشک کشور محسوب می شود. ارتفاع این بوته بین ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر ، دارای انشعابات متعدد و متراکم که شکل کپه ای را به بوته می بخشد.

درمنه دشتی از خانواده کاشنی(Compositae) بوده و تمام اندامهای هوایی گیاه اعم از ساقه ، برگها ، گل ، میوه و بذر دارای عطری بسیار تند و نافذ می باشد. این گیاه در خطوط همباران ۱۰۰ میلیمتر به بالا به راحتی استقرار می یابد. اغلب در خاکهای لومی، شنی و لومی رسی ایجاد رویشگاهای وسیعی را می نماید. در عرصه های استپی بیابان به همراه سایر گونه های بیابانی و کم توقع مانند نسی، نتر و علف شور، اجتماعات گیاهی متنوعی را بوجود می آورد.

این گیاه اگر چه در فصل بهار و تابستان بواسطه بوی عطر بسیار تند آن ، مورد استفاده چرای گوسفندان قرار نمی گیرد، ولیکن در فصل پاییز و زمستان ، زمانی که گیاه غرق در بذر می باشد. توسط گوسفندان مورد چرا قرار می گیرد.

درمنه دشتی از جمله بوته های بسیار سازگار به شرایط سخت بیابان محسوب می شود که علاوه بر مصارف علوفه ای ( در مراتع قشلاقی ) ، بوته ای بسیار مقاوم در مقابل فرسایش های بادی و نقش ارزنده ای را در حفاظت خاک این قاط بر عهده دارد. در طی دهه اخیر، اهمیت اکولوژیکی این گونه با ارزش در عرصه های بیابانی تا حدودی مشخص شده و دستگاه اجرایی کشور ( منابع طبیعی) مراتع قشقلاقی را توسط این گیاه بذرکاری می کنند. تنها روش تکثیر گیاه توسط بذر می باشد
.

AaVaA
09-08-2007, 16:51
اسکنبیل Calligonum comosum

اسکنبیل درختچه ای است سازگار به شرایط بیابان ، در شنزارها بعنوان گونه ای شاخص و مقاوم به خشکی و کم آبی زندگی می کند. این درختچه از جایگاه ویژه ای در شرایط متفاوت اقلیم خشک و نیمه خشک بویژه تپه های ماسه ای و شنهای روان برخوردار است. دامنه انتشار آن بسیار گسترده بوده بطوری که در اغلب شنزارهای مرکزی ایران مانند بیابانهای شنی کرمان ، خوروبیابانک ، نائین، دشت کویر، ریگستان جن ، دامغان ، سیستان و بلوچستان ، کرج و آذربایجان حضور دارند. اسکنبیل متعلق به خانواده علف هفت بند ( Polygonaceae)دارای تنه ای منشعب ، یا غیر منشعب، سفید رنگ، ساقه ایستا و افراشته، برگها اغلب حالت آویز بخود می گیرند. دوره رشد رویشی آن از اسفندماه آغاز و ظهور برگهای باریک و کشیده تا اواسط فروردین ادامه پیدا می کند. گلهای ریز و سفید رنگ آن از اواخر فروردین ماه آغاز و تا اواخر اردیبهشت ماه منظره بسیار بدیعی را به چهره شنزارها می بخشد. میوه ها بتدریج در خردادماه ظاهر می شوند میوه های مژک دار به رنگهای کرم ، سفید، صورتی، قرمز رنگ، تمام پیکر گیاه را فرامی گیرند. ارتفاع اسکنبیل معمولا" بین یک تا سه متر متغیر است

.
سیستم ریشه ای درختچه اسکنبیل در شنزارهای مناطق خشک، تنها وسیله جاذب رطوبت بوده و یگانه ابزاری است که گیاه برای جستجوی رطوبت و ترفیع نیاز آبی خودش، به آنها مجهز شده، افزون بر این بواسطه کمبود میزان رطوبت در شنزار و کند بودن جریان آب در خاک ، گیاه مجبور است بطور مداوم انشعابات ریشه ای را جهت درسیابی به رطوبت کافی، به هر سو گسیل دارد. بنابراین فعالیت رشد سیستم ریشه ای در این درختچه ها بسیار فعال بوده و حجم وسیعی از ریشه ها، اندامهایی را در مقابل شرایط محیط سخت محافظت می کند. این فعالیت را حتی در نهالهای کوچک گیاهان شندوست می توان مشاهده کرد. در برخی بررسیهای انجام گرفته پیرامون تناسب اندامهای زیرزمینی(ریشه ها) به اندامهای هوائی ، نسبت به ده به یک را نیز نشان داده است.

به کوتاه سخن، این حجم ریشه ، یگانه وسیله موثر برای زندگی گیاه در خاکهائی است که رطوبت در طبقات عمیق تر وجود دارد. سیستم ریشه ای علاوه بر نقش فیزیولوژیک برای گیاه (ترفیع نیاز آبی) ابزاری نیز می باشد که گیاه را در مقابل بادهای سهمگین و طوفانهای شنی حفاظت کند . به همین دلیل در برخی نقاط شاید بخش وسیعی از خاک اطراف ریشه های اسکنبیل توسط باد، برداشته شده باشد. با این حال گیاه همچنان به رشد طبیعی خود ادامه دهد.


اسکنبیل در عرصه های تپه های شنی و ماسه های روان براحتی مستقر شده و درختچه ای است شن دوست که سیستم ریشه های آن با خاکهای سبک سازگاری پیدا نموده است. این درختچه اغلب در بیابانهای ارمنستان ، تاجیکستان ، صحرای قره قوم ایجاد رویشگاههای وسیعی را می نماید.

اسکنبیل تغییرات و نوسانات شدید حراتی و رطوبتی را براحتی تحمل می کند و برای کاهش میزان تعرق از سطح برگها ، سطح برگهای خود را به حداقل رسانده است. شکل برگها باریک ، کشیده و دراز می باشند تا در مقابل کمبود رطوبت ( مخصوصا" در فصل تابستان ) و حشکسالی ها ، بتواند حداقل اتلاف آب را از برگها داشته باشند. اسکنبیل در طبیعت معمولا" بهمراه سایر گونه های شن دوست مانند نسی ، خارسوف ، سوف بی خار، دم گاوی ، آفتاب پرست و کلبیت دیده می شود. اسکنبیل از جمله درختچه هایی است که در دستگاههای اجرایی کشور ( منابع طبیعی) برای احیا عرصه های شنی و شنزارها ، پس از ایجاد بادشکن و یا مالچ پاشی شنهای روان ، در قالب عملیات بیولوژیک از آن استفاده می کنند. روش تکثیر اسکنبیل علاوه بر بذر توسط قلمه نیز ازدیاد صورت می گیرد.

اسکنبیلها همانند دم گاوی انعطاف اکولوژیک بسیار زیادی در مقابل شرایط سخت محخیط بیابان از خود نشان می دهند. این درختچه ها نوسانات شدید درجه حرارت را در فصول مختلف سال براحتی تحمل نموده ، علاوه بر این با وجود سیستم ریشه ای بسیار گسترده و فعال ، حتی در گرمترین ماه سال نیز از حداقل رطوبت موجود در خاک بخوبی استفاده کرده و در واقع حداکثر صرفه جویی را در مقابل اتلاف آب از طریق تعرق ، از خود نشان می دهد . این درختچه ها دارای انشعابات فرعی گسترده بر روی شنزارها بوده و فرم گیاه به اشکال متفاوتی ( کروی ، ایستاده و یا خمیده ) در تپه های ماسه ای مشاهده می شود. میوه های اسکنبیل معمولا" کروی و توپی شکل بوده و در اواخر بهار تشکیل می گردد. انبوه میوه های مژک دار اسکنبیل در روی ساقه ها به رنگهای قرمز، صورتی و زرشکی ، مناظر بدیعی را در روی ماسه های روان به نمایش می گذاراند. میوه دارای تارهای نازک ابریشمی زیاد در اطراف بوده و به شکل توپ کوچک می ماند که براحتی توسط باد جابجا می شود . اسکنبیلها در اقالیم خشک و نیمه خشک منحصرا" در خاکهای ماسه ای و تپه های شنی استقرار دارند.

AaVaA
12-08-2007, 03:17
● Astragalus Squarrosus نتر

«نتر» یا «سوس» نامی است که بیابان نشینان به این گونه«گون» نهاده اند. درختچه ای است شن دوست ، بسیار مقاوم به خشکی و سازگار به عرصه های شنی – گچی . این درختچه متعلق به خانواده پروانه آسا(Papilionaceae) ، ارتفاع آن بین ۷۰ تا ۵/۱ متر و قطر تاج پوشش آن بین ۶۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر بالغ می گردد.

برگهای شانه ای گیاه پوشیده از کرکهای ریز سفید رنگ بوده به همین دلیل ریخت ظاهری گیاه سبز نقره ای جلوه می کند. این گیاه کم برگ بوده و به همین دلیل بخشی از مکانیسم فتوسنتز گیاه ، توسط ساقه های سبز و جوان آن انجام می گیرد. نتر بومی نواحی ایران ، پاکستان ، افغانستان و ترکمنستان می باشد. در عرصه های شنزارهای چوپانان ، خوارتوران ، سیستان و بلوچستان و بیابانهای مسیله( تپه های شنی مظفرآباد، چاه قرقره و نوار ریگ بلند ) گسترش دارند. خاک رویشگاه نتر اغلب شنی ، سبک و گچی می باشد.دامنه ارتفاعی رویشگاه نتر بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ متر از سطح دریا است.

این نواحی در خطوط همباران ۸۰ تا ۱۰۰ میلیمتر قرار دارند. این درختچه اغلب همراه سایر گیاهان شن دوست مانند کلبیت ، اسکنبیل، نسی و خار سوف ایجاد اجتماعات پراکنده ای را در شنزارها می نماید. گلهای گیاه معمولا" در اواسط قروردین ماه ظاهر می شوند و میوه های حاوی ۲تا ۳ عدد بذر در خردادماه قابل مشاهده هستند. این درختچه شن دوست ، گیاهی مرتعی و بسیار خوشخوراک در مراتع قشقلاقی محسوب می شود. در اوایل بهار سر شاخه های جوان و گلدار گیاه مورد علاقه گوسفندان می باشد. نتر بوسیله بذر تکثیر می شود.

AaVaA
14-08-2007, 04:42
Ficus carica L.subsp rupestrise انجیر خوراکی صخره ای

انجیر وحشی که در واقع زیرگونه ای از انجیر خوراکی می باشد، درختچه ای است صخره دوست و کند و رشد که اغلب در نقاط سنگلاخی و شیب دار نواحی کوهستانی نیمه خشک رویش دارد. این گیاه درختچه ای است دارای سیستم ریشه ای فوق العاده فعال و سازگار به نوسانات شدید رطوبتی می باشد.

انشعابات ریشه های انجیر وحشی در شکاف سنگها ، جایی که تنها در محدوده یقه و منطقه ریشه این گیاه ، مقدار ناچیزی خاک وجود دارد ، نفوذ می کند.

در برخی موارد فعالیت شدید سیستم ریشه ای گیاهان در منافذ سنگها ، منجر به شکستن و خرد کردن سنگها نیز می شود. ولیکن در کوههای ارتفاعات سیاه کوه، کوههای یخ آب و کوشکوه نیز به طور پراکنده در منافذ تخته سنگها دیده می شود. وجود این قبیل گونه های درختچه ای بسیار مقاوم و سازگار ، استعداد و پتانسیل منطقه را در ایجاد پوشش استپ – جنگل بالا می برد و چنانچه خواص اکولوپیک چنین عناصری شناخته شود ، قطعا" در احیاء نواحی سنگلاخی و تراسهای در حال فرسایش کمک بسیار موثری برای مدیریت دستگاههای اجرایی در امر منابع طبیعی خواهد بود. میوه های این گیاه ، شیرین و دارای ارزش غذایی می باشد به همین دلیل اغلب به صورت میوه های خشک در آجیل و تنقلات مورد استفاده قرار می گیرد.

AaVaA
17-08-2007, 05:12
اسفناج وحشی - آنزیپلکس

اسفناج وحشی از جمله گیاهان بوته ای چند ساله می باشد که کشت آن در شرایط آب و هوایی خاص کشور ما نتیجه بسیار مطلوب و خوبی دارد. گیاهی خوشخوراک، و مناسب برای تغذیه دامها می باشد.

در مقابل خشکی و کم آبی و گرمای زیاد مقاوم بوده و در محیطهای شور بخوبی رشد می کند ، به علاوه از شوری خاک می کاهد و در نتیجه باعث ایجاد محیطی مساعد برای رشد و تجدید حیات گیاهان دیگر می گردد.
روی هم رفته این گیاه با بازده علوفه ای خوبی که دارد برای احیاء و اصلاح مراتع مناسب می باشد.

AaVaA
02-09-2007, 14:13
Smirnovia iranica دم گاوی

دم گاوی معمولا" در عرصه های تپه های ماسه بادی بیابانهای چوپانان ، نوار ریگ بلند ، شنزارهای خوار توران و ریگستان جن انتشار دارد. گلهای این درختچه معمولا" در اواخر اردیبهشت ماه بتدریج تبدیل به میوه های بسیار زیبایی می شوند. میوه ها بصورت نیامهای پفکی شکل ، نسبتا" بزرگ که در داخل آن تعداد ٢ تا ٥ عدد بذر جای دارد. میوه بواسطه وجود کیسه هوادار ، سبک بوده و در اوایل مردادماه توسط باد جابجا شده و به اطراف پراکنده می شوند.
این گیاه معمولا" در خطوط همباران ٨٠ تا١٣٠ میلیمتر بطور طبیعی رویش دارد. دامنه ارتفاعی رویشگاه آن بین ٨٠٠تا ١٢٠٠متر از سطح دریا است. دم گاوی دارای دو نوع سیستم ریشه ای می باشد.

ریشه های عمودی گیاه که معمولا" در سالهای اوایل رویش فعالیت دارند، بیشتر بواسطه دسترسی به رطوبت زیرین و استقرار اولیه گیاه در شنزار می باشد. این نوع سیستم ریشه ای معمولا" زیاد فعال نبوده بلکه ریشه های افقی و سطحی گیاه که معمولا" از سال دوم به بعد فعالیت می کند، برای دستیابی به رطوبت سطحی با انتشار وسیع و گسترده تا شعاع ٣٥متر نیز گسترش می یابد . سیستم ریشه ای در رویشگاه طبیعی دم گاوی معمولا" بر روی ریشه های سطحی و افقی گیاه ، به فواصل ١ تا ٥/١ متر از پایه مادری ، جستهای جدیدی را تولید می کند که پس از چند سال ، توده ای از درختچه که در زیر به هم متصل هستند، بوجود می آیند بنابراین تکثیر دم گاوی علاوه بر انشعابات جستهای ریشه ای ، توسط بذر نیز تکثیر می شوند.

AaVaA
06-09-2007, 19:01
گیاه باریجه Ferala gum mosa

نام گیاهی ست پایا و منوکاریپیک ، بومی نواحی کوهستانی مرطوب و نیمه خشک ایران و چند کشور حوضه دریای مدیترانه .

عمده رویشگاههای گیاه در استانهای خراسان ، اصفهان ، تهران ، مازندران ، مرکزی و زنجان می باشد . شیرابه ای که در اثر خراشهای طبیعی یا مصنوعی از ریشه ، ، ساقه ، برگ و میوه گیاه تراوش می شود اصطلاحا" گالبانوم" گویند. صمغ حاصل از گیاه ، جز فرآورده های فرعی مرتع بوده و بعنوان یکی از مهمرتین گیاهان دارویی – صنعتی صادراتی کشور محسوب می شود.

بدلیل کیفیت و مرغوبیت بسیار بالای باریجه ایران نسبت به سایر ممالک حوضه مدیترانه ، سالیانه بیش از دهها تن صمغ ، به شکل خام از کشور صادر و فرآورده های حاصل از آن با چندین برابر قیمت به کشور سرازیر می شود یکی از رویشگاههای با اهمیت باریجه ، حوضه های آبخیز جنوب و غرب کاشان که براساس آمار سال ۱۳۷۱ ، بیش از یک ششم باریجه صادراتی کشور(حدود یازده تن ) را بخود اختصاص داده است.

از جمله مصارف صمغ باریجه ، کاربرد آن در صنایع عطر و ادکلن سازی، نقاشی ، نساجی و داروسازی است مهمترین ترکیب شیمیای آن ، شامل ترکیبات کومارینی ، استرولی و گلیکوزیدی می باشد.

بدلیل بهره برداری هر ساله از این گیاه در رویشگاههای مختلف کشور و بمنظور یافتن مناسبترین شیوه بهره برداری و برآورد میزان توانایی آن در تولید محصول ، بررسیهای مطالعاتی در زمینه شیوه های مختلف بهره برداری در چهار مرتع باریجه خیز کاشان ( اسحاق آباد ، ویدوجا ، نشل و مرق) انجام گیرد.

نتایج حاصله نشان داد که ما بین چهار روش بهره برداری مرسم ( برش عرضی ، برش طولی، نربری و رویش ایژی ) ، برش طولی ، مناسبترین شیوه در امر بهره برداری شناخته شد. در این عملیات حداکثر تا چهار برش ، بسته به قطر و سنگ گیاه ، آسیب غیر قابل جبرانی را وارد نیاورده و قدرت بازیابی و ترمیم زخم وارد شده ، امکان پذیر است.



دکتر حسین بتولی

mehraria
26-09-2007, 06:13
با اجازه جعفر عزيز و آواي گلم ميخواستم حيوانات مناطق كويري را اينجا معرفي كنم

mehraria
26-09-2007, 06:20
گورخر آسیايي

اين حيوان در راسته فردسمان قرارداردو شباهتزيادي به الاغ دارد ولي قدري از آن بزرگتر است. گورخر ايراني بر خلاف گورخرآفريقايي بدن راه راه ندارد و رنگ پشت آن زرد تمايلي به نارنجي، پايين بدن، پهلوهاو كفلها سفيد متمايل به زرد است. يال سياهرنگي بر روي گردن و نوار قهوهايي تيرهاييدر پشت است كه تا دم ادامه دارد. از مشخصههاي بارز آن وجود تكهاي پوست گردو سياهرنگ در سطح داخلي دستها است كه باعث شناسايي آن ميشود.

اين حيوان در گذشتهبه تعداد زياد در حاشيه كوير مركزي از طبس تا سمنان، جنوب ورامين، نزديك قزوين،دشتهاي مجاور كلاه قاضي و گاوخوني در استان اصفهان، بافت و سيرجان در استان كرمان،نيريز در استان فارس، ابرقو و هرات در استان يزد و مناطق مرزي سرخس وجود داشته است. ولي در حال حاضر تعداد بسيار كمي از آن فقط در مناطق حفاظت شده توران و بهرامگور ومنطقه مرزي سرخس باقي مانده است. براثر تعقيب و شكار آن به وسيله موتورسيكلت واتوموبيل، تخريب زيستگاه، اشغال آبخورها نسل آن به شدت در معرض خطر نابودي است بهطوريكه هم اكنون نام آن ليست CITES قرار دارد.

زيستگاه اين حيوان به طور كليدشتها، تپه ماهورهاي كوتاه، درمنهزارها، تانحزارها، قيچزارهاي بلند واقع در مناطقبياباني و استپي است. در روز فعال است و بيشتر صبح زود و عصر مشاهده ميشود. گورهابه صورت اجتماعلي زندگي ميكنند و حس بينايي، بويايي و شنوايي بسيار قوي دارند. همچنين وابستگي زيادي به آب دارند و از گياهان مرتعي استفاده ميكنند. در اواخرخرداد ماه جفتگيري ميكنند و طول عمر آنها حدود 40 سال است.

مهمترین زیستگاهگور در ایران , منطقه حفاظت شده بهرام گور است . گورخر كه مهمترين گونه جانوري درمنطقه بهرام گور است مهاجرت هاي كوتاهي در اين منطقه در فصول مختلف سال انجام ميدهد. كاهش بارندگي، احساس ناامني و تداوم خشكسالي از جمله عواملي است كه مهاجرت اينحيوان را افزايش مي دهد. مهاجرتهايي كه براثر اين عوامل رخ مي دهد مي تواندتأثيرمرگ بار بر نسل گورخر در منطقه حفاظت شده بهرام گور برجاي بگذارد. از گله هايگورخر كه پيشتر در اين منطقه به صورت دستجمعي حركت مي كردند اكنون خبري نيست وبراساس آمار موجود تنها ۱۰۰ رأس گور در اين منطقه زندگي مي كنند .

mehraria
26-09-2007, 06:30
مار

مارهادر مناطق گستردهای از زمین پراکنده میباشندکشور مابه ویژه در بخشهای مرکزی بعلت کویری بودن و خشک بودن این مناطق محل مناسبی برایزندگی برخی مارها می باشد که عمدتا خطر ناک هستند مانند انواع افعی ها از جمله افعیشاخدار، تیر مار ، مار جعفری ، گرزه مار و برخی دیگر از انواع شاید بد نیست بدانیدمارها در عین حال اینکه حیواناتی خطر ناک و مهاجم هستند بسیار حیوانات ترسوئی نیزمیباشند اگر به انها زیاد نزدیک نشوید و یا در موقعیت مناسبی قرار داشته باشید کهمار نتواند به شما حمله کند این حیوان به سرعت سعی به فرار می کنداغلب حمله انها بهانسان بدلیل بی احتیاطی است از انجا که مارها اغلب هم رنگ محیط اطرافشان هستند ازاین رو دیدن انها بسیار دشوار است و به همین لحاظ اغلب بدلیل ندیدن انه بیش از حدبه انها نزدیک می شویم و حیوان بدون اطلاع از اشتباه ما تنها برای دفاع اقدام بهحمله میکند و یا بدون توجه دست در زیر سنگ و یا بوته ها بردن و یا بازی با انها همهاز عوامل حمله این حیوان خوش خط و خال به انسان میباشد. بد نیست اشاره شود احتمالروبرو شدن با مار و حمله ان به انسان بسیار ضعیف است. برای روشن شدن باید بدانیدمرگ حاصل از اصابت برق اسمان تلفات بیشتری از گزش این حیوان دارد. جالب توجه استاگر بدانید بیش از 90% افرادی که بعلت مارگزیدگی جان می بازند علت مرگ انها وجود سممار در بدن مقتولان نیست بلکه ترس و استرس از این حیوان و وحشت از ان باعث مرگ میشود حتی در بعضی از موارد روی بدن جان باختگان اثری از گزش پیدا نمیشود. دلیل اینامر بسیار روشن است و این مربوط به عوامل مختلفی است که توضیح داده می شود اول بایدمکانیزم عمل سم مارها را بدانیم سم مارها به دو گونه عمل میکنند یکی از خطر ناکتریناین مکانیزمها اثر سم بر روی سیستم عصبی و در نتیجه فلج عمومی بدن صیداست و دیگریتاثیر بر روی خون که در نوع اخیر سم موجب تخریب گلبولهای قرمز یا به عبارتی موجبهمولیز شدن گلبولهای قرمز می شود. به هر حال برای تاثیر هر دو نوع سم نیاز به مقدارکافی از سم می باشد. اما مورد بعدی ساختار تزریق توسط حیوان می باشد برخی از مارهادر داخل دندانهای نیش خود حفرهای دارند که مستقیم به کیسه حاوی زهر در فک بالائیحیوان متصل می باشد و در موقع لزوم و فشار بعلت گزش سم از کیسه ها خارج شده و ازتریق کانال مذکور به بدن صید تزریق میگردد. در این حالت سم به میزان بیشتر و بدونانکه به اطراف ریخته شود وارد بدن صید میشود. اما برخی دیگر از مارها تنها بر رویدندانهای نیش خود دارای شیار ظریفی هستند که روی ان باز می باشد و سم از این طریقبه بدن صید میرسد در این شکل مقدارقابل توجهی از سم حدر رفته و همه ان به بدن صیدنمیرسد سوم همانطور که گفته شد ترسیدن بیش از حد این حیوان از انسان و همینطورانسان از مار می باشد. نتیجه اینکه مجموع این سه عامل موجب میشود تا انقدر هم کهفکر میکنیم مارها خطر ناک نیستند. یعنی دوز یا مقدار سم که بتواند خطر ناک باشد بهندرت توسط مار امکان دارد در بدن انسان تزیق شود. چرا که حتما در موقع تزریق سم همفرد گزیده شده و هم مار از وجود هم مطلع شده و واکنشهای سریع و خارج از تصوری برایفرار از مهلکه از خود نشان میدهند و به همین دلیل اغلب مار حتی اگر دارای دندانکانال دار و سم مهلک عصبی داشته باشد فرصت تزریق نمی یابد و بسیاری از مواقع ممکناست مار برای شکار و تهیه غذا حیوان دیگری را در موقع صید گزیده باشد که در اینصورت فشار مایع سم برای تزریق و مقدار ان در کیسه های زهر کاهش یافته است. به هرترتیب باید از مارها پرهیز کرد. اما باید توجه داشت این حیوان که بسیار برای مامرموز و اسرار آمیز است. علاوه بر داستانها و روایتهای تاریخی و حتی احترام برخی ازملل و اقوام به این حیوان از دیر باز ( مصر باستان ) تا امروز ( در برخی کشورهایافریقائی به ویژه هندوستان ) باید اعتراف کرد وجود این حیوان در چرخه اکوسیستم دربسیاری از بیومها ی طبیعی نقشی کاملا مثبت و متعادل کننده بوده و هر گونه تغیر درجمعیت و یا از بین رفتن این حیوان می تواند لطمه سنگینی به محیط زیست وارد نماید. مهمترین عامل کنترل تعداد موشها در مناطق بیابانی و کویری وجود مارها می باشد کهنبودن انها موجب افزایش جمعیت این جونده شده و در نتیجه پوشش گیاهی یک منطقه و سایرعوامل موجود در چرخه اکوسیستم یک محیط را به نابودی بکشاند. در روایتها و داستانهایکهن از مار به عنوان نگهبان گنجهای بزرگ و افسانه ای یاد شده و امروزه این حیوانگرانبها ترین گنج انسان امروزی که همان محیط زیست است را نیز نگهبانی میکند. باامید به اینکه به خاطر ترس کاذب خود و یا تفریح به حیوانات آسیب نرسانیم و وجودانهارا در طبیعت پیرامون خود لازم و محترم بشماریم

Vmusic
26-09-2007, 10:58
با تشکر از دوستان فهرست تاپیک به پست اول اضافه شد !!

موفق باشید !! [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ][1].gif

mehraria
27-09-2007, 02:24
عقرب

این ساکنین صحراهای خشکعقربهای واقعی و دارای نیشهایزهرآگین نیستند. اما به هر حال این جانوران دارای چنگالهای خارداری هستند که درواقع قسمتی از دهان آنها محسوب می شود. و آنها قادر هستند که ماده سمی خطر ناکیازقسمت عقب بدنشان به طرف مهاجمین بپاشند. این جانور بیشتر در شب شکار می کند وپاهای بلند جلویی خود را برای پیدا کردن غذا بکار برد و بعد از یافتن غذا آن رابوسیله چنگالهایش می گیرد. در طول روز در زیر سنگها یا سوراخ زمین پنهان می گردد.
عقربهای مناطق کویری ایران به دو دسته تقسیم میشوند : عقرب های دم طلایی و عقربهای سیاه . خطرناک ترین نوع عقرب در ایران عقرب گاردیوم است که در منطقه خوزستانیافت می شود و سمی کشنده دارد . سم سایر عقربها کشنده نیست . عقرب‌ هاي‌ ايران‌بالاترين‌ ميزان‌ گزيدن‌ را در دنيا به‌ خود اختصاص‌ داده‌اند . طبق‌ نتايج‌بررسي‌ها، افرادي‌ كه ‌6 ساعت‌ پس‌ از گزش‌ به‌ مراكز درماني‌ مراجعه‌ مي‌كنند 2برابر كساني‌ كه‌ بين ‌6 تا 12 ساعت‌ و 5 برابر كساني‌ كه‌ بيش‌ از 12 ساعت‌ به‌مركز درمان‌ مي‌روند، شانس‌ مرگ‌ كمتري‌ دارند

mehraria
27-09-2007, 02:26
شتر




شتر حيوان نشخواركننده، بدونشاخ و زوج سمي است كه به گروه پستانداران تعلق دارد . شتر داراي چهار اندام خلفي وقدامي بلند و قوي است كه هر كدام به كف پائي عريض و خشن منتهي مي گردد كه دارايناخن هائي ضعيف و رشد نايافته بوده و براي راه رفتن بر روي شن هاي صحرا سازگارييافته است اين حيوان داراي گردني دراز و منحني است . سر شتر مستطيل شكل و لب هايبالائي او شكافته است . دندان هاي پيش و نيش وي قوي و برنده است و توانائي گازگرفتن عميق را به حيوان داده است .
شتر آسيائي دو كوهانه است كه كوهان اول برروي كمر و كوهان دوم بر روي كپل حيوان قرار دارد و شتر در آن اقدام به ذخيره سازيغذا مي كند . رنگ پشم اين گونه شترها سرخ – خاكستري است و پشم ها به صورت انبوه وبلند در پشت گردن و در اطراف بخش بالائي اندام هاي خلفي و قدامي رشد مي كنند. تعدادزيادي از اين گونه شترها در منطقه آسياي ميانه وجود دارد كه برخي از آنها جهت سواريمورد استفاده قرار مي گيرند.
گونه ديگر شتر ، شتر عربي يا يك كوهانه است كه اينشتر در صحراهاي كشورهاي عربي و آفريقائي وجود دارد .
شتر حيوان مفيدي استوكاربردهاي فراواني دارد . اين حيوان علاوه بر اينكه وسيله اصلي رفت و آمد ساكنينصحراست ، از سوئي ديگر مي تواند غذاي آدمي و وسايل مورد نياز ديگر را به انسان عرضهكند و انسان مي تواند بوسيله تغذيه با شير شتر و گوشت شتر ، تا هفته ها در صحرازنده بماند . هم چنين مي توان از چربي كوهان به جاي كره استفاده كرد و پشم شتر رادر ساختن خيمه ها ، پتو ، فرش ،‌لباس هاي پشمي ،‌طناب و ريسمان به كار برد . همچنين مي توان از مدفوع خشك شده شتر براي روشن كردن آتش استفاده كرد و پس از كشتارشتر مي توان از پوست آن براي ساختن كفش ، و مشك و غيره ، ....استفاده كرد . شتر ازحيواناتي است كه با محيط هاي خشك و بي آب و علف و صحرا سازگار شده واين سازگاريباعث شده است كه به خوبي قادرباشد آب و هواي گرم و خشك ، بي آبي و كم غذائي را تحملنمايد .
كوهان ، عضوئي قابل توجه در شتر است كه فقط از چربي و عضلات تشكيل شده ودر آن استخواني وجود ندارد و شتر درشرايط بي غذائي تا چندين روز مي تواند با اعتمادبه وجود اين چربي و سوخت و ساز آن زنده بماند.
كف پاي شتر حالت مخصوص به خوددارد و از دو بخش تشكيل شده است و كلفت و پهن است و مانع از اين مي شود كه پاي شتردرشن هاي ريز صحرا فرو رود . چشم هاي شتر داراي مژگان هاي بلندي است كه به همراهيپلك ها ، چشم ها را از طوفان هاي شني و از تابش شديد آفتاب محافظت مي كند . منخرينشتر داراي شكاف هاي طولي است كه شتر در هنگام تنفس مي تواند بيني را به خوبي از همباز كند و بيشترين ميزان هوا را وارد ريه هاي خود كند و در هنگام بروز طوفان هايشني بيني خود را ببندد . هم چنين شتر داراي فك درازي است كه به طور جانبي حركت ميكند و مي تواند عمل جويدن را به خوبي انجام دهد . شتر مي تواند بيشتر از هر حيوانديگر بي آبي را تحمل كند ‌و اكنون آشكار شده است كه شتر به علت اختلاف زياد درجهحرارت بدنش مي تواند آب بدن خود را حفظ نمايد . زيرا كه از اين آب براي خنك كردنبدن استفاده نمي كند . درجه حرارت بدن شتر ثابت نيست و به آهستگي همراه با ارتفاعدرجه حرارت محيط بالا ميرود و اين بدان معني است كه شتر آب بدن خود را از دست نميدهد تا بدن خود را سرد نگه دارد ( كه اين كار در انسان از طريق عرق كردن صورت ميگيرد ) و در هنگام شب ، هنگامي كه درجه حرارت محيط پايين مي رود درجه حرارت بدن شترنيز كاهش يافته و در هنگام صبح در پايين ترين درجه خواهد بود .
دماي بدن شتر ميتواند در محدوده 7 درجه فارنهايت بالا و پايين برود در حالي كه در انسان فقط درمحدوده 1 درجه فارنهايت بالا و پايين مي رود

mehraria
27-09-2007, 02:29
یوزپلنگ آسیایی


دست و پاهاي بلند، بدنى باريك و كشيده، سينهفراخ و شكم بالاي او شبيه تازي است ولي بر خلاف سگ سانان سر كوچك و گرد، پوزه ايكوتاه و گوش هايي كوچك و گرد دارد. به طور كلي مي توان آن را به" سگي با كله گربه" تشبيه نمود. رنگ پشت زردكمرنگ تا زرد متمايل به قرمز و زير بدن سفيد است. خالهايىگرد، سياه و توپر و موهايى زبر و نسبتا كوتاه دارد. در بالغين خال هاي روي دمتدريجا در نيمه انتهايي به حلقه هايي بدل مي شود كه سياه رنگ اند و آخرين حلقه پهنتر است. سر يوزپلنگ كوچك و گرد است و چشمانش در بالاى كاسه سر قرار دارد. خط سياهشكيلي معروف به خط اشكي از گوشه چشمان يوزپلنگ تا اطراف بينى و دهانش امتداد داردكه احتمالا چشمان او را از آفتاب مصون مي دارد و در شكار به او كمك مي كند. جانوربالغ ناخن‌هايى كند و نيمه تورفته دارد كه برخلاف ساير گربه سانان جمع نمي شوند.( هرچند بچه ها تا 6 ماهگي قادرند ناخن ها را جمع كنند.)

اندازه: طول سر و بدنيوزپلنگ بالغ بر ۱۱۲ تا ۱۳7 سانتيمتر، طول دم ۶4 تا 86 سانتيمتر و بلندى شانه‌هايش 71 تا 84 سانتيمتر است و وزن حيوان به ۳۴ تا ۵۴ كيلوگرم مىرسد. جنس نر يوز اندكىبزرگتر از جنس ماده است.( اين اندازه ها مربوط به نمونه هاي جمعيت آسيايياست)

خصوصيات: برخوردارى از ستون فقرات انعطاف‌پذير، كبد و قلب بزرگ، سوراخبينى گشاد، ظرفيت بالاى ريه، بدن عضلانى و باريك، يوزپلنگ را تيزروترين شكارچى جهانساخته است. آنها قادرند با سرعتي معادل 110 كيلومتر در ساعت بدوند.

زيستگاه: يوزپلنگ در دشت هاي بازو تپه ماهورهاي واقع در مناطق استپي و بياباني نيمه كويرى وزيستگاههاى باز ديگرى كه طعمه در آن وجود داشته باشد ديده مي شود. در ايران تعدادمعدود يوزپلنگ آسيايى باقيمانده در مناطق حاشيه اي كوير مركزي يافت مي شوندعادت و رفتار : يوزپلنگ از نظم اجتماعى منحصربه‌فردى برخوردار است. درايران مطالعاتى درباره يوزپلنگ صورت نگرفته است، اما مطالعات انجام شده در آفريقانشان مي دهد كه يوزپلنگ ماده به استثناي زمان مراقبت از توله ها به تنهايي زندگى ميكند و يوز پلنگ نر در مراقبت از بچه ها نقشي بر عهده ندارد. توله ها به مدت هجدهماه در كنار مادرشان مي مانند و طي اين دوره كه از اهميتى بالا در در زندگى توله هابرخوردار است، چگونگى شکار و گريز از گزند شكارچيان ديگر مانند پلنگ، كفتار و گرگرا مي آموزند.

در ۱۸ ماهگى توله ها از مادر جدا مي شوند. از اين پس ممکن استتوله‌ها با هم‌شيران خود حتى تا ۶ ماه به سر برند. در دو سالگى هم‌شيران مادهْ بقيهرا ترك مي کنند و نرهاى جوان با هم مي مانند. در واقع نرها به تنهايى يا همراه بابرادران خونى خود زندگى مي كنند اما ماده ها به جز زمان بچه داري، تنها زندگي ميكنند. برخى از اين گروهها براى خود حوزه اي تعيين ميكنند تا يوزپلنگ ماده را براىجفت‌گيرى جلب کنند. اين حوزه ها اغلب در جاهايى است كه در آن طعمه و آب كافي وجودداشته باشد. در فصل جفت گيري هر نر براي خود قلمروي را انتخاب مي كند، در اين فصلنزاع هاي خشني ميان نرهاى گروه در دفاع از حدّ و مرز قلمرو‌شان صورت مي گيرد. يوزپلنگ ها معمولاً صبح زود يا غروب به شكار مي روند، پس از انتخاب طعمه كه معمولاحيوانات ضعيف تر مي باشند به صورت غير محسوس به آنها نزديك شده و پس از رسيدن بهفاصله حدود ۱۰ تا ۳۰ متر حمله ناگهاني خود را شروع مي كنند، پس از به زمين انداختنطعمه گلوي او را با دندان هايش فشار مي دهد تا خفه شود. تعقيب طعمه معمولا ۲۰ ثانيهو به ندرت بيش از يك دقيقه بطول مى انجامد و در اين زمان بيش از 500 متر شكارش رادنبال نمي كند. قريب به نيمى از تعقيب‌ها موفق‌آميزند. برخي اوقات شكارچيان ديگرنظير گرگ طعمه او را از چنگش بيرون مي آورند. يوزپلنگ مانند پلنگ قادر به پنهانكردن طعمه اش از دسترس ساير گوشتخواران نيست و به همين دليل بعد از خوردن يك وعدهغذا در بيشتر اوقات باقيمانده را از دست مي دهد.

توليدمثل: بلوغ جنسى درحدود ۲۰ ماهگى رخ مي دهد. زمان بارداري 95 روز و تعداد توله‌ها 1 تا 6 و معمولا ۴تا ۵ عدد است. توله ها در هنگام تولد حدود ۳۰۰ گرم وزن و ۳۰ سانتيمتر طول دارند. رنگ آنها خاكسترى تيره است و موهاى بلندي بر پشتشان دارند. اين موها چند فايدهدارد، از جمله استتار آنها در ميان بوته زار هاي خشك و پنهان نگاهداشتن آنها ازديدرس شكارچيان ديگر. اين موها همچنين توله يوز را به" رودك كه حيوان مهاجمي استشبيه مي کند، که نوعى جنبه دفاعى دارد. بچه ها به دليل جمع شدن ناخنها تا شش ماهگيقادرند از درخت بالا بروند.

تغذيه: يوزپلنگ در ايران عمدتاً از جبير، آهو،قوچ و ميش، كل و بز و خرگوش وحشي تغذیه می کند

mehraria
27-09-2007, 14:02
مارمولكها

مارمولكهادر دنيا از اندازه ۲ سانتي متر (گكوهاي پلنگي) تا حدود ۵/۳متر(اژدهاي كومودو) ديده مي شوند و نبايد مارمولك هايي مانند اژدهاي كومودو را كهداراي اندازه درشتي هستند با تمساح و كروكوديل اشتباه گرفت.
سوسمارها به مانندساير خزندگان موجوداتي خونسرد هستند. اين بدان معني است كه دماي بدن آنها تابع درجهحرارت محيط بوده و با هر تغييري در درجه حرارت محيط اطراف تغيير مي كند. لذا دردرجه حرارت هاي پايين به ويژه در پاييز و زمستان به خواب زمستاني و در روزهاي گرمتابستان به خواب تابستاني فرو مي روند. تقريبا مي توان گفت سوسمارها در همه جايايران پراكندگي دارند. از بيابان هاي پست با زمين هاي داغ گرفته تا مناطق مرطوب وجنگلي شمال، سواحل درياي خزر و خليج فارس و درياي عمان، ارتفاعات كوه هاي البرز وزاگرس و مناطق مسكونيبيشتر سوسمارها حشره خوارند و بسته به اندازه و جثه شان ازبندپايان و گاهي جوندگان تغذيه مي كنند. بعضي از مارمولك هايي كه روي ديوار خانه هاديده مي شوند آنها به قصد شكار بندپاياني از قبيل عنكبوت ها، رتيل ها و حشراتي كهدور نور لامپ ها جمع شده اند به آنجا مي آيند.
ارزش اكولوژيك مارمولك هاازآنجايي كه مارمولك ها از بندپايان تغذيه مي كنند، بنابر اين يكي از فاكتورهاي طبيعيكنترل كننده جمعيت بندپايان به حساب مي آيند. در نتيجه از لحاظ اكولوژيكي در هرمانرژي داراي ارزش بالايي هستند. انسان با از بين بردن مارمولك ها از چرخه طبيعت بهواقع يكي از فاكتورهاي اصلي را حذف خواهد كرد. امروزه متخصصان علوم كشاورزي و محيطزيست به اين نتيجه رسيده اند كه ديگر از سموم آفت كش براي مبارزه با حشرات آفتاستفاده نكنند زيرا اين سموم آثار مخربي را بر محيط زيست وارد كرده و هر چند سال يكبار بايد نوع سم به كار رفته را به علت ايجاد مصونيت در آفات تعويض كرد و سم هايقوي تري را به كار برد. اين امر خود به مراتب آثار وارد بر محيط زيست را بيشترخواهد كرد. از اين رو بشر به فكر پرورش و استفاده از انواع مختلفي از بندپايان،مارمولك ها و پرندگاني مانند جغد به قصد مبارزه با آفات مزارع افتاده است. اين روشمبارزه كه امروزه در بسياري از كشورها رواج پيدا كرده تحت عنوان مبارزه بيولوژيكنام گرفته است. همان طور كه ذكر شد، مارمولك ها با كنترل جمعيت حشرات، بشر را درجهت برداشت محصول بيشتر و سالم تر از زمين ياري مي كنند.
آيا مارمولك ها سميهستند؟وجود سم در حيوانات نوعي وسيله دفاعي مي باشد و اين زماني است كه حركتدر آن حيوان آرام بوده و جانور بخواهد به واسطه اين سم از جان خود دفاع كند. مانندبرخي مارها. اگر به حركت در اين جانوران توجه كنيد خواهيد ديد كه آنها موجوداتيآرام هستند ولي موجودات غيرسمي مانند مارهاي غيرسمي اكثرا در زمان احساس خطربلافاصله و با سرعت زياد فرار مي كنند. مارمولك ها نيز در زمان احساس خطر روش هايمتفاوتي را اعمال مي كنند كه عبارت است از: ۱- فرار: برخي مارمولك ها بلافاصله پساز احساس خطر به سرعت فرار مي كنند مانند اسكينك ها. اين مارمولك ها خيلي از لانهخود دور نمي شوند. ۲- برخي مارمولك ها مانند سوسمارهاي خاردم از دم خاردار خود برايدفاع از جانشان و دور كردن حيوان مهاجم استفاده مي كنند به نحوي كه بلافاصله داخلسوراخ خود فرار كرده و با حركت دادن دم تيغ دارشان و ايجاد ضربات محكم، جانورشكارچي و يا حتي انسان را از خود دور مي كنند و برخي مارمولك ها مانند بزمجه هاعلاوه بر وارد كردن ضربات قوي توسط دم، گازهاي محكمي نيز مي گيرند. ۳- مكانيسمديگري كه در اكثر مارمولك ها ديده مي شود قطع شدن دم به صورت ارادي است. دم برخي ازمارمولك ها در زمان ايجاد تماس توسط دشمن به طور ارادي طي عمل انقباض ماهيچه هاي دمكنده مي شود. دم كنده شده به علت باقي ماندن خاصيت عصبي- عضلاني به طور موقت شروعبه جنبيدن كرده و حواس جانور شكارچي را به خود جلب مي كند. در اين حين خود حيوانفرصت فرار مي يابد. مردم بر اين عقيده اند كه مارمولك ها دم خود را به اين علت جامي گذارند تا موجود شكارچي آن را خورده و به واسطه وجود سم در آن(نظرات خرافي درمورد وجود سيانور يا تركيباتي از آن) بميرد. گاهي شاهد درج خبرهايي هستيم كه بيانگرافتادن يك مارمولك در ديگ غذا يا قوري چاي و مردن عده اي آدم بوده ايم. بايد گفت كههيچ يك از اين اخبار پايه علمي ندارند. طبق مطالعات انجام شده توسط محققان خزندهشناس دانشگاه بركلي كاليفرنيا، آقايان پروفسور اندرسون و پروفسور پاپنفوس، و ويژهنامه چاپ شده توسط مجله رپتايلز مورخ آگوست سال ۲۰۰۲ اين قضيه به اثبات رسيده استكه هيچ مارمولكي داراي سم نيست و علت قطع شدن دم در آنها گمراه كردن جانور شكارچياست.
خدمت به انسانطي مطالعات به عمل آمده توسط مهندسين ژنتيك و متخصصينبيوتكنولوژي بر روي ژن ها و ساختار دم مارمولك ها احتمال اين مي رود كه بتوان اينخاصيت را (رشد مجدد يك عضو مانند دم در مارمولك ها) در مورد انسان هم اعمال كرد،بدين نحو كه فردي كه عضوي از بدنش مانند دست يا پا بر اثر يك سانحه قطع شده استبتواند دوباره آن را به دست آورد.همان طور كه ذكر شد، مارمولك ها يا سوسمارها ازنظر اكولوژيكي داراي ارزش بالايي بوده و به دليل از بين رفتن آنها و برخي موجوداتديگر كه از بندپايان تغذيه مي كنند(مانند، خفاش) شاهد وجود جمعيت زيادي از حشراتاعم از سوسك ها و پشه ها در جوامع شهري هستيم. همچنين ديده مي شود كه جمعيتي بزرگاز ملخ ها كه آفت گياهان زراعي هستند به مزارع حمله كرده و محصولات را از بين ميبرند. اگر جمعيت موجودات حشره خوار مانند مارمولك ها حفظ شود و هر شخصي به هر علتياز جمله خرافات و ذهنيات غلط اقدام به كشتن اين موجودات مفيد نكند، شايد ديگر جامعهبشري شاهد چنين پديده هايي نباشد و هر يك از افراد در محيط شهري به واسطه از بينرفتن يا كاهش جمعيت حشرات آلوده از بهداشت و سلامت فردي بيشتري برخوردارشود

mehraria
27-09-2007, 14:04
روباه شنی

روباه‌ها نيز در لانه‌هايی كه حفر می‌كنند، زندگیمی‌كنند. در مناطق کویری می‌توان روباه‌های شنی را به فراوانی مشاهده كرد. دليل آن،وجود شرايط زيست محيطی مناسب در منطقه برای آنهاست. شرايطی مانند آب و هوای مناسب وگرمسيری، دارا بودن دشت‌ها، شنزارها برای استتار و پوشش مناسب، و وجود شكارها وغذاهای فراوان، از مهمترين اين شرايط هستند. به گونه‌ای كه در يك تپه لانه‌ای با 9روباه يافت شد. روباه‌ها بسيار زيرك هستند. لانه‌های آنها به طور معمول چند دهانهدارد. كاربرد اين دهانه‌ها برای در اختيار داشتن چند مسير فرار، برای گريز از دستدشمنان است. معمولا در اطراف لانه، دالان‌های ديگری نيز حفر می‌كنند تا در هنگاماحساس خطر بتوانند در اين دالان‌ها مخفی بشوند. اين دالان‌ها نيز ممكن است در سمتديگر دهليز راه خروجی برای فرار داشته باشند

mehraria
27-09-2007, 14:09
گربه های شنی

این گربه به گروه گربه های کوچککه شاملسیاه گوش Lynx کوگار می باشد، تعلق دارد. پوشش طرحدار بدن او استتار خوبی در زمینهمحیط زندگی، (مثل جنگل و سنگریزه های روی تپه های شنی که نتیجه خرد شدن صخره ها میباشد)، برای او ایجاد می کند و او را قادر می سازد بدون آنکه شناخته شود به آرامیبه شکارش نزدیک شود . گربه وحشی شکارچیان شبزی هستند .

حواس بسیار قوی گربه های شنیآنها را جزو بهترین مؤثرترین پستانداران شکارچی کرده است.آنها قدرت شنیدن بسیاردقیق دارند و این به دلیل داشتن گوشهای بزرگ است که، آنها را قادر می سازد در هنگامنزدیک شدن، تعقیب کردن و حمله به شکار فاصله ها را بسیار دقیق محاسبهکنند.
رنگ بدن گربهشنیآسیا از قهوه ای طلایی تا قرمز و قهوه ای مایل به خاكستری متغیراست. با این حال در بعضی مناطق پراكندگی اش نمونه هایی با طرح خالدار و رگه دار نیزیافته می شود. غیر از این شكل كاملاً سیاه آن نیز كمیاب نیست. تقریباً تمام گربههایشنیآسیا روی صورتشان علائمی از خطوط سیاه و سفید دارند. موهایش متراكم و زبر است و طولی متوسط دارد. سطح زیرین دمش سفید است و گمان می شوداز آن برای علامت دادن استفاده می كند. نرها معمولاً از ماده ها درشت ترند. گربهشنیآسیادر مناطق کویریو گاهی مناطقصخره ای با چشم اندازهای باز به سر می برد . ماده ها در هر چرخه ۳۹ روزه ۶ روز فحلمی شوند. آبستنی ۹۵ روز طول می كشد و پس از آن در حفره تنه درختان، شكاف میان سنگها یا سوراخ های درون زمین یك یا دو توله به دنیا می آورند كه در هنگام تولد ۲۵۰گرم وزن دارند. وزن بچه گربه ها ظرف سه هفته دو برابر و تا هفته ششم سه برابر میشود. از قرار معلوم هیچ فصل خاصی برای تولیدمثل آنها وجود ندارد وچنانچه بچه ها بههر دلیلی از بین بروند طی چهار ماه دوباره جانشین می شوند. گربهشنینر در پرورش بچه ها نقش فعالی دارد. ماده ها در ۵/۱ تا ۲سالگی ونرها در ۲سالگی به بلوغ می رسند. درباره رفتار این گربه اطلاعات ناچیزی در دست است. عمدتاً شبگرد است و با آنكه روی زمین فعالیت می كند اما به خوبی می تواند از درختبالا رود. گربهشنیفوق العاده درنده خو است اما در اسارتمعلوم شده كه این گربه بسیار رام و سربه راه است. در اسارت تا ۱۸ سال عمر می كنداما طول عمر آن در طبیعت معلوم نیست.
رژیم غذایی آن از خرگوش وحشی، پرندگان،مارمولك و جانوران كوچك تشكیل می شود. گزارش شده كه گوسفند، بز و گوساله بوفالو رانیز شكار می كند. البته طعمه های بزرگتر را اغلب جفتی شكار می كنند. تخریب زیستگاهدر بیشتر گستره پراكندگی گربهشنیآسیا موجب افت جمعیتی آنشده است. به خاطر پوست، گوشت و استخوان هایش شكار و خرید و فروش می شود. نزدیك به۲۰گونه در باغ وحش های جهان نگهداری می شوند. .

mehraria
27-09-2007, 14:13
کفتار

هر چند شکل این حیوان شبیه سگها می‌‌باشد، امابه خانواده گربه ها نزدیکتر است. کفتار های خالدار به شکل گروهی زندگی می‌کنند و ازلاشخورهای حرفه‌ای مردار حیوانات می‌‌باشد.کفتارها از باقیمانده لاشه مردارهایی کهتوسط حیوانات دیگر شکار شده اند، تغذیه می‌‌کنند. آنها به طور عادی در طول شبفعالیت می‌کنند و در طول روز در لانه هایشان استراحت می‌‌کنند

mehraria
27-09-2007, 14:17
تیهو
مشخصات: 23تا25سانتيمتر. بك ماكيان كوچك كه ظاهرا" شبيه كبك كوچكي به نظر مي آيد. پرنده ينرسطح پشتي قهوه اي مايل به خاكي با خطوط ريز موج دار خاكستري دارد . سطح شكمييش بهطور كلي قهوه اي مايل به صورتي كمرنگ است و پهلوها در حدود شش نوار خيلي پهن به رنگدارچيني پررنگ و سفيد دارد . تاركش قهوه اي مايل به خاكي وگلو و جلو گردنش خاكسترياست . نوار چشمي پهن و سفيدي داردكه در حد بالا و پايين آن خط سياهي ديده ميشود . پرهاي كناري دمش خرمائي رنگ است . تفتوت پرنده ي نر با ماده اين است كه طرح مشخصسياه و سفيد صورت و پهلوها را ندارد. رفتارش شبيه كبك است و هنگام احساس خطر به جايپريدن ، مي دود.

زيستگاه: مناطق بياباني و نيمه بياباني. تپه ماهور هاي سنگيو كم ارتفاع. ساحل رودخانه ها و جويبارهاي مناطق خشك و زمينهاي سنگلاخ را ترجيحميدهد. روي زمين آشيانه مي سازد .

پراکندگي:
14 گونه مختلف از ايننوع پرنده تا کنون شناسايي شده است. زيستگاه طبيعي اين پرنده از کوههاي منطقهخاورميانه و آسيا از شرق يونان و جنوب بلغارستان , آسياي صغير تا منچوري چين گستردهاست. کبک در آمريکاي شمالي, هاوايي و نيوزيلند نيز از جمعيت خوبي برخوردار شدهاست.

زيستگاهطبيعي:کبک را مي توان در کویرها ,دامنه ها, کوه ها و صخره ها يافت.

مشخصاتظاهري:وزن: از 510 تا 680 گرم با متوسط 595 گرمنرها (باوزن 510 تا 800 گرم) کمي از ماده ها (با وزن 450 تا 680 گرم) از لحاظ طول و وزنبزرگترند. ترکيب پرها در هر دو جنس نر و ماده يکسان است. رنگ اين پرنده قهوه ايمايل به خاکستري در بالا و زرد کمرنگ در قسمت شکم است. يک خط سياه از قسمت جلوي سرآغاز شده و پس از عبور از چشمها و گردن, در قسمت بالاي سينه تمام مي شود و سر وسينه خاکستري پرنده را از قسمت سفيد رنگ گلو جدا مي کند. پهلوي پرنده با ترکيبي ازرنگ سياه و شاه بلوطي متمايل به سفيد پوشانده شده و پرهاي انتهايي بال, به رنگ شاهبلوطي هستند. نوک, لبه پلکها, ساق و پاهاي کبک به رنگ صورتي تا قرمز سير هستند. اگرچه هر دو جنس نر و ماده ممکن است داراي يک سيخک کوچک در قوزک پا باشند, ولي اينمعمولا از مشخصات جنس نر است. کبک هاي نابالغ کوچکتر هستند و به رنگ قهوه اي وخاکستري هستند. در زيستگاه طبيعي اين پرنده, رنگ آن بسته به موقعيت جغرافيايي منطقهمتغير است. رنگ پرندگان مناطق خشک تر, بيشتر متمايل به خاکستري و سفيداست

توليدمثل:جوجه های کبکفواصل توليد مثل: کبک ها بسته به شرايطمحيطي, يک مرتبه در سال توليد مثل مي کنند.
فصل توليد مثل: از فروردين آغازشده و بسته به منطقه جغرافيايي ممکن است تا اواخر تير و اوايل مرداد نيز در مناطقسردسير ادامه يابد.
تعداد تخم ها: از 7 تا 21 عددمدت زمان خوابيدنبر روي تخم ها: 24 روز به طور متوسطکبک ها تک همسر هستند. نرها با نشاندادن تمايل خود به ماده با کج کردن سر و باز کردن بالها و نمايش آنها در اواخراسفند اقدام به جفت گيري مي کنند. هنگام خشکسالي و کمبود غذا, عمل توليد مثل ممکناست محدود به چند پرنده شود. نرها از ماده ها در مقابل نرهاي ديگر محافظت ميکنند.
آشيانه کبک از ساقه هاي ساده که گاهي با پر و خاشاک پوشانده مي شود, درميان صخره ها و يا مناطق پر از بوته و خاشاک, تشکيل مي گردد. يافتن آشيانه کبک هامشکل است و به خوبي تحت مطالعه قرار نگرفته اند. تعداد تخم ها بسته به شرايط محيطياز 7 تا 21 عدد متغير است. دوره خوابيدن روي تخم ها معمولا 24 روز است و اين عملمعمولا وظيفه ماده است. از اواسط ارديبهشت تا اواسط مرداد, جوجه ها از تخم بيرون ميآيند که بستگي به موفقيت تخم اول دارد. جوجه ها در هنگام بيرون آمدن از تخم, باهوشو توانا هستند و مي توانند پس از چند هفته, پرواز کنند. پس از گذشت 12 هفته, جوجهها بالغ مي شوند. نرها معمولا تا زمان پرورش جوجه ها با خانواده مي مانند, اگرچهبعضي از آنها پس از تخمگذاري ماده, خانواده را ترک و به نرهاي ديگر ملحق مي شوند. هنوز زمان زيادي تا شناختن کامل عادات توليد مثل کبک ها مانده است.مادر و شايد همپدر, از جوجه ها مراقبت مي کنند تا آنها مستقل گردند.

رفتار:کبک ها در هنگام صبح وبعد از ظهر در روي زمين به چرا مشغولند. آنها مهاجرت نمي کنند و جابجايي هاي فصليآنها فقط در ارتفاع است. پرواز کبک معمولا در هنگام احساس خطر انجام مي شود و بهمسافتهاي کوتاه و در سراشيبي محدود است. هنگام عبور از ناهمواريهاي سطح زمين, کبکهابر روي پاهاي خود جست مي کنند و ترجيح مي دهند بدوند تا پرواز کنند. گروه اجتماعياوليه از يک دسته کبک شامل تعداد گوناگوني از بالغ ها و جوجه هايشان تشکيل مي شود وبزرگترين گروه ها را مي توان در چشمه ها ديد. گروههاي بزرگتر در زمستان تشکيل ميشوند. کبک ها در هنگام شب را زير بوته ها و يا داخل صخره ها به سر مي برند. نرها بهطور فعال از قلمرو خود دفاع مي کنند.

ارتباط و قوه ادراک:کبک در حالتهاي گوناگون, از صداهاي مختلفاستفاده مي کند که به سه دسته تقسيم مي شوند: هشداري, جنگي و جنسي. بيشترين صداييکه از کبک شنيده مي شود با آواي chuck, chuck ,… است که از هر دو جنس نر و ماده برمي آيد که به تدريج به آواي chukar, chukar ,… تبديل ميگردد و از فواصل دور قابلشنيدن است. از اين رو نام کبک را Chukar Partridge گذاشته اند.

عادات غذايي:کبک معمولا از گياهانشامل علفها و دانه هاي آنها, برگ گياهان و ميوه بوته ها بر اساس فراواني و دسترسيفصلي تغذيه مي کنند.
غذاهاي جانوري: حشراتغذاهاي گياهي: گيلهان سبز, برگها, دانه ها, حبوبات و ميوه ها

اهميت منفي اقتصادي براي انسان:کبک به پراکندگي و رشدعلفهاي هرزه کمک مي کند. همچنين کبک مستعد ابتلا به بيماري هاي مرغي بوده و درمزارع پرورش اين پرنده, مي تواند آن را به انسان منقلکند.

اهميتمثبت اقتصادي براي انسان:کبک Chukar اولين پرنده اي قابل شکار است که در سال 1893 به آمريکاي شمالي وارد شده و براي آژانس هاي شکار در اين منطقه ايجاد درآمدکرده است. دشواري شکار اين پرنده و وجود آن در دامنه ها و مناطق دوردست, شکار اينپرنده را براي شکارچيان جذاب مي کند. گوشت کبک نيز از طعم بسيار خوشمزه اي برخورداراست.

وضعيتبقا:نسل کبک ها به صورت جهاني در معرض خطر نيست. در اکثر مناطق, جمعيت آنها ثابت بوده يا در حال افزايش است. با وجو اين, با از بين رفتن زيستگاههاي طبيعي و شکار بيش از حد, ممکن است بر جمعيت آنها موثر باشد. همچنين انتقالبيماري از مرغ هاي خانگي و يا بوقلمون ها, مي تواند بر جمعيت آنها اثرگذارد.

رفتار کبکهادكترمحمد ابراهيم باستاني پاريزي نويسنده ی صاحب نام معاصر در مقاله ای که اصلا مربوطبه زيست شناسی نيست، مطلب جالبی درباره ی رفتار کبک نوشته است. او از جمله نوشتهاست که: "...كبك يك هواشناس دقيق است و ضمناً قانون تنظيم خانواده را هم مراعات ميكند، بدين معني كه در سال هاي خشكسالي و كم باران، تخم مي گذارد ولي از روي تخمبرمي خيزد _ و طبعاً تخم ها فاسد مي شوند. زيرا مي داند كه جوجه ها در بهار خشك آنسال بدون دانه خواهند ماند، - بچه ناوردن، به از شش ماهه افكندن جنين..."
اگراين مطلب را به صورت سوال دربياوريم، حتما سوالی خوب و تفسيری از آب در می آيد. ازآن سوال ها که عمق يادگيری را اندازه می گيرند

mehraria
27-09-2007, 14:24
موش صحرایی

این جونده کوچک به استثناء زمانکوتاهیکهاستراحت می کند بقیه اوقات را به طور دایم به دنبال غذا می گردد موش صحرایی دراطراف زمینهای قلمرو زندگیش با استفاده از راهروهای بلند در داخل زمین سفر می کند وحتی ممکن است تونلهای با عمق کم حفر کند این حیوانات چابک همچنین برای پیدا کردنغذایشان از بوته ها و درختان کوتاه بالا می روند موش صحرایی ماده در لانه های ساختهشده که در زیر درختان و یا بوته ها مسدود شده و یا در سوراخهای زیر زمینی زایمانمی کند.
موش صحرایی در مناطق کویری ایرانبا پوشش گیاهی غنی به وفور یافت می شود و نقش بسیار محمی در تنظیم اکوسیستم دارد . زمان فعالیت موش صحرایی در هنگام شب و پس از خنک شدن هوا می باشد .

mehraria
27-09-2007, 14:31
مرغ جیرفتی (راسک و بلوچستان)

جیرفتی پرندهای بومیدرمناطق جنوب شرقی ایران , جنوب افغانستان , شمال غربی هندوستان و شمال عمان بوده درهمان مناطق تولید مثل نیز می کند . طول بدن 30 سانتی متر است . هر دو جنس شبیه بههم بوده ولی نر کمب بزرگتر و دارای یک یا دو سیخک در پا است . دم در کناره ها بلوطیبوده و هنگام پرواز به وضوح دیده می شود. رنگ پشتی قهوه ای مایل به خاکستری با خطوطموج دار خرمایی نخودی است که در وسط هر یک از پرها نقش صلیب مانندی برنگ سفید دیدهمی شود . سطح شکمی پرنده نخودی کمرنگ با راه راه عرضی باریک به رنگ قهوه ای با نواربالای چشم خرمایی رنگ و پاهای سرخ رنگ است . جوجه ها شبیه به هم بوده ولی رنگ بلوطیپیشانی و سیاهی اطراف گلو کمتر است

زیستگاه :زیستگاه این پرنده در دشتهایبوته زار با درختچه های پراکنده و بوته زارهای تنگ گز و فضاهای باز و خشک یا نیمهخشک و بستر رودخانه ها و ترجیحا در جوار اراضی زراعتی ناهموار و مناطق با پوشش بوتهای و درختان پراکنده , گزستان ها و بستر رودخانه ها و زمینهای کشاورزی است .

تغذیه :جیرفتی ها عموما به صورت جفت یاجفت همراه با جوجه ها حرکت کرده و ضمن تغذیه از دانه ها , سر شاخه ها و سایر موادغذایی گیاهی , به زمین نوک زده و از حشرات و نرم تنان استفاده می کنند. هنگامی که این پرندگان بترسند , ابتدا سریعا راه رفته و در صورت نزدیک شدن خطر , به طور ناگهانی پرواز کرده و بابال زدن شدید خود را از خطر دور کرده و فورا به صورت بال باز پرواز کرده و خود رابه زمین رسانده و تا رسیدن به محل امن بر روی زمین میدود.آشیانه را در زیر بوته ها بشکلیمخفی و دور از دسترس روباه و شغال می سازد و در آن 4 تا 8 تخم به رنگ زرد کدر یاکرم رنگ می گذارد .آوازخوانی جیرفتی به شکل مشخصیاست یعنی نرها با صدای چیکادا چیکادا آواز را شروع کرده و بتریج صدا را بلند کرده وبشکلی زنگدار صدای چاکیتا چاکیتا را تکرار می کنند . ماده ها با صدای سی سی سییاکیلا یاکیلا یاکیلا جواب داده و بعدا همراه نرها به صورت سی کا کوسکاکاکو یاکاتیلا و یا کی کی جو , سر و صدا و آوازخوانی می کنند

mehraria
01-10-2007, 13:59
بادهای کویری

در منطقه ”دشت کوير“ و ”دشتلوت“به‌واسطهکم‌بارا نى و بى‌بارانى سطح زمين در تابستان به شدت خشک و گرم مى‌گردند، با گرم شدنمنطقه هوا منبسط و فشار کم و سبک ايجاد شده و به طرف بالا صعود مى‌نمايد و در نتيجههواى سردى که با فشار زياد در کوه‌هاى شرقى (کوه‌هاى افغانستان) و کوه‌هاى شمالى (کوه‌هاى البرز شرقي) وجود دارد به سرعت به طرف کوير حرکت مى‌نمايد تا جايگزين هواىصعود کرده گردد.

راجع‌به اين بادها که به‌صورت فوق ايجاد مى‌گردند برخى ازکويرشناسان که در قرن نوزدهم از مناطق مختلف کويرهاى ايران عبور نموده‌اند چنينمى‌نويسند:

... بادهاى کويرى آنچنان داغ بودند که گوئى از يک بخارى کاملاًداغ خارج مى‌شوند ... بدترين جاى کوير قسمت جنوب‌شرقى آن بين ”بم“ و ”نه“ بود کهيکى از وحشتناک‌ترين نقاط تمام زمين است، در اينجا باد شمال‌غربى که حاکم بر اينمنطقه است شن‌ها را جمع کرده و به‌صورت موج و تپه روى هم انباشته است جاى اينموج‌ها و تپه‌ها دائماً در حال تغيير است، خورشيد سوزانى زمين را گرم مى‌کند و آنرا به‌صورت آهن گداخته درمى‌آورد، باد سام تقريباً هميشه مى‌وزد و در نتيجه عبور ازروى صدها ميل کوير سوزان آنچنان خشک است که وقتى آدم يا حيوان را غافلگير مى‌کند دريک آن تمام ذرات رطوبت بدن را به خود جذب مى‌کند و تنها يک موميائى چروکيده و سياهبر جاى مى‌گذارد“.

وجود بادهاى خشک و سوزان و عدم وجود باران با شرايط محلىتوأم شده صحراهاى خشک و کويرى را به‌وجود مى‌آورند مانند صحراى لوت و دشت کويرايران (صحراهاى وسيع عربستان، صحراى شمال آفريقا، صحراى قراقوم در آسياى ميانه،صحراى پهناورگوئى واقع در چين غربى از اين دسته صحراها مى‌باشند) اختلاف درجه حرارتشب و روز در دشت لوت و دشت کوير بسيار زياد است و اين اختلاف درجه حرارت باعثشکستن، خرد شدن و ريز شدن سنگ‌ها مى‌گردد. بادهاى کويرى اين ريزه‌سنگ‌ها را جابه‌جانموده و در نتيجه سطح کوير از شن و ماسه که توسط باد جابه‌جا شده است پوشيده گرديدهکه در اصطلاح محلى بدان‌ها ”شن باد“، ”داغ باد“ و ”سوز باد“ ناميده مى‌شوند و دربندرعباس و ميناب چنين بادهاى گرم و سوزانى را ”آتش باد“ مى‌نامند.

mehraria
01-10-2007, 14:01
بادهاى ۱۲۰ روزه سيستان

در ارديبهشت‌ماه که رفته رفتهسطح کوير گرم و گرم‌تر مى‌گردد، هواى گرم آن به طرف بالا صعود نموده و نسبت به وضعساختمانى و موقعيت جغرافيائى و ناهموارى‌هاى محلى هواى سرد اطراف به‌سمت کوير گرمحرکت مى‌نمايد و بادهاى کويرى را به‌وجود مى‌آورد، مشهورترين اين بادها در اطرافکوير به باد ۱۲۰ روزه سيستان شهرت دارد. علت به‌وجود آمدن اين باد به‌خاطر گرماىشديدى است که در ارديبهشت‌ماه در دشت لوت و نواحى شرقى آن (منطقه سيستان) به‌وجودمى‌آ‌يد، اين هواى گرم علاوه بر مناطق مذکور ناحيه ”ريگستان“۱ واقع در جنوب‌غربىافغانستان را دربر مى‌گيرد. هواى گرم ايجاد شده به‌سوى طبقات بالاى سطح زمين صعودمى‌نمايد، در همين زمان در کوه‌هاى مرتفع شرقى و مرکزى افغانستان (شاملرشته‌کوه‌هاى هند و کش واقع در غرب پامير و رشته‌کوه‌هاى بابا واقع در مرکزافغانستان) که داراى قللى مرتفع و هميشه پوشيده از برف است هواى سرد دائمى با فشارزياد وجود دارد، هواى سرد مذکور با سرعت به‌سمت دامنه‌هاى جنوب‌غربى نزول نموده ازمنطقه ريگستان به‌سمت سيستان و کوير لوت حرکت مى‌نمايد، اين باد محلى يکى ازسهمناک‌ترين بادهاى ايران است که سرعت آن را بين ۱۱۰ تا ۱۷۰ کيلومتر در ساعت توأمبا حرارتى معادل ۵۷ درجه سانتى‌گراد متذکر شده‌اند.

(۱) ريگستان ناحيهوسيعى است در جنوب‌غربى افغانستان که در دامنه‌هاى جنوبى کوه‌هاى افغانستان واقعشده است، ناحيه خشک و سوزان مذکور داراى سکنه چندانى نيست، رودخانه هيرمند با جهتشمال‌شرقى جنوب‌غربى در اين منطقه جارى است، ناحيه ريگستان بخش اعظم استان‌هاىقندهار و سيستان (نيمروز) افغانستان را شامل مى‌گردد.

بادهاى ۱۲۰ روزهسيستان تا حدود ۳۵۰ کيلومتر در جهت‌شرقى غربى در دل کوير لوت پيش مى‌رود و تا حدود۴۵۰کيلومتر در پهنه شمال‌جنوبى از ”نى‌بندان“ تا جنوب لوت نيز گسترده مى‌گردند.

نگارنده که در مرداد سال ۱۳۵۱ از زاهدان عازم زابل بود دچار طوفان‌هاى شنمنطقه نيز گرديد، در تمام چشم‌انداز چيزى جز گرد و خاک و شن متحرک ديده نمى‌شد،اثرى از جاده نبود، نيروى حرکت از ماشين نيز سلب مى‌شد، حرکت پياده افراد غيرممکنبود، اگر بلد همراه ما نبود هيچ‌گاه موفق نمى‌گرديديم تا به راه خود ادامه دهيم. هنگامى‌که به زابل رسيديم مى‌خواستند بادشکن‌هاى اطراف زابل را به ما نشان دهند، بههر ترتيبى بود خود را به محل بادشکن رسانيديم ولى شدت باد و حرکت شن‌هاى روانبه‌حدى بود که گويا در شب تار به ديدار بادشکن رفته‌ايم و نيمه‌ موفق بازگشتيم

mehraria
01-10-2007, 14:02
شن و باد




شن روان توسط اندازه گیری ذراتآندسته بندیمی شوددر نواحی صحرایی، وزش باد امری عادی است. زیرا هوای نزدیک سطح زمین گرم شده وبه سمت بالا اوج می گیردشن روان توسط اندازه گیری ذرات آن دسته بندی میشود. دانه های شن روان عموما بین بین 0.2 mm الی 1.6 mm هستند. اندازه، ترکیباتمعدنی و شکل دانه ها بر جابجایی و انباشتگی شن تاثیر دارد. هر ذره غیر چسبنده طبیعیو یا ساخته شده توسط بشر که در دامنه اندازه و شکل ذرات یاد شده باشد، می تواندمانند شن روان عمل کند. کما اینکه ذرات برف خشک و غیر چسبنده نیزه توسط باد رانده وانباشه می شوند.
تقریبا در ساختمان تمامی ذرات شن روان، کوارتز به وفور یافت میشود. این بدلیل ویژگی ذرات کوارتز است. ذرات کوارتز بسیار سخت بوده و در برابرفرسایش ناشی از مواد شیمیایی و یا فشار های مکانیکی بسیار مقاوم بوده و از اندازهمعینی کوچکتر نمی شوند. بدینسان فرسایش بر دیگر مواد معدنی موثر بوده و آنها را بهذرات کوچکتر و غبار تبدیل می کند و ذرات کوارتز باقی می مانند.
در نواحیصحرایی، وزش باد امری عادی است. زیرا هوای نزدیک سطح زمین گرم شده و به سمت بالااوج می گیرد و هوای سرد دور از زمین جای آن را پر می کن، این جابجایی منجر به وزشباد می گردد. با وجودی که باد نقش اصلی را در جابجایی و تل انباری شن ها دارد، ولیآب و یخ عامل اصلی فرسایش سنگها و خرد شدن آنها به ذراتی با ابعاد دانه های شن است. باد نیز بر شکل گیری دانه های شن موثر است. ذرات شن توسط نیروی باد به یکدیگرخراشیده می شوند و گرد می شوند. به این دلیل شن های صحرا ها گرد تر از شن های ساحلیهستند و مسافت طولانی تری جابجا می شوند.
باد، عامل جابجایی شنحرکت جهشی وحرکت خزشی دانه های شن تحت نیروی باد جابجا می شوند.این جابجایی به یکی از دو روشجهش (saltation)، و خزش سطحی (surface creep) صورت می گیرد.
حرکت جهشیبطورکلی 75 درصد از جابجایی شن ها توسط جهش دانه های شن صورت می گیرد. هنگامی که باد برفراز توده شن می وزد قادر است دانه های شن را از سطح جدا کرده و در جهت وزش خود،جابجا کند. وزن دانه های شن موجب می گردد این دانه ها مجددا به سطح بازگردند

mehraria
01-10-2007, 14:04
توفان های شن و نحوه برخورد با آنها


مناطقی که در مجاورت تونلهای باد و شنزارهاقرار دارند , دایما توسط توفانهای شن تهدید می شوند مناطقی مانند شهر یزد , تونل باد میبد , شهرزابل و ...
توفانهای شن اغلب در مناطقی ازکویر که فاقد پوشش گیاهی هستند و یا بخاطر استفاده بی رویه , زمین پوشش گیاهی خودرا از دست داده است روی می دهند . زمین عاری از گیاه و وزش بادهای با سرعت زیادمهمترین عوامل تشکیل این نوع توفانها هستند . بهره برداري بي رويه بمنظور تامينسوخت وقوع خشکسالي هاي پياپي و نيز کاهش سطح سفره آبهاي زيرزميني منجر به گسترشبيابانها و حرکت ماسه های روان می گردد . کاهش ديد در روزهاي توفاني و بروز تصادفاتجاده اي در محورهاي مواصلاتي يکي ديگر از تبعات منفي توفانهاي شني است .در يکي ازشاخص ترين اين تصادفات در سال 1379 بيش از 40 دستگاه خودروي سبک وسنگين در محورترانزيتي بندر عباس - تهران در محدوده اي موسوم به کانال باد ميبد به همديگر برخوردکردند.بروز اين توفانها در بسياري از موارد منجر به لغو ويا تاخير در پروازهواپيماها می شود . در طي 100 سال گذشته بيش از 3 روستا بطور کامل در حوالي شهريزد در زير ماسه هاي روان مدفون شده است .
تاریخچه ای از توفانهای شن
يک سياح خارجي به نام استاک (1881 م) درباره توفانهاو هجوم ماسه ها مي نويسد در يک بعداز ظهر اواخر ماه مي (خرداد) به دنبال توفان تيره رنگي لايه اي از خاک تمام حياط خانه محل اقامت من راپوشاند، در موقع عبور از يزد به سمت شمال غرب در فاصله 6 مايل انگليسي (10 کيلومتر) بايد از ميان تپه هاي ماسه اي عبور مي کرديم و به همين دليل دوبار راهمان را گمکرديم . اين همان درياي شني است که پيش بيني مي شود روزي شهر يزد را غرقکند.
در سال 1379 وزش توفان , شهر يزدرا در تاريکي مطلق فروبرد وموجب رعب وحشت مردم به ويژه کودکان وسالمندانگرديد.
نحوه برخورد
در مواقعی که شدت وزش باد زیاداست از سفر به مناطق کویری خودداری کنید . مناطقی که در آنها توفان شن گزارش شدهاست را شناسایی کنید و قبل از انجام سفر , از وضعیت آب و هوای منطقه اطمینان حاصلکنید . در صورتی که در مناطق کویری دچار توفان شن شدید , اگر مسیر بازگشت در جهتوزش باد است , از ادامه مسیر خود داری کنید و باز گردید . به علت کاهش زیاد شعاعدید در زمان توفان با احتیاط کامل برانید. در صورتی که جهت وزش خلاف مسیر بازگشتاست , سر خودرو را در جهت وزش باد قرار دهید و سپس خودرو را خاموش کنید . هر ازگاهی خودرو را روشن کنید و حدود چند متر به جلو برانید و سپس پارچه ای نمناک به دورسر خود بپیچید به گونه ای که صورت شما را کاملا بپوشاند و سپس از خودرو خارج شوید وماسه های انباشته شده بر روی خودرو را به کناری بزنید . در صورتی که پیاده سفرکرده اید , مانند روش بالا عمل کنید و در پشت گیاهان و یا صخره ها پناه بگیرید تاتوفان تمام شود .
ذرات گرد و غبار يکي از عوامل مهم تشديد کنندهبيماريهاي تنفسي ميباشد ومنجر به شيوع انواع بيماريهاي ريوي نظير آسم، برونشيت هايمزمن و فيبروز دهنده هاي ريه می شود .همچنین این ذرات می توانند صدمات جدی به چشمان شما وارد کند .

AaVaA
30-10-2007, 03:15
کویر ساغند در 50 کیلومتری جنوب شرقی روستای ساغند در موقعیت جغرافیایی 31/32 شمالی و 20/55 شرقی در استان یزد قرار گرفته است . مساحت این کویر 22625 هکتار و ارتفاع این کویر از سطح دریا 3665 فیت می باشد .

سطح این کویر را نمکزار پوشانده و در حاشیه نمکزار نوار باریکی از خاکهای رسی باد کرده دیده می شود . این کویر از جنوب غربی به کوه بنه شورو , از جنوب به ارتفاعات نتاک و معدن مس چادرملو محدود می شود . این کویر دارای یکی از مهمترین معادن اورانیوم در ایران است که در سال 1985 کشف شد . در جنوب این کویر معادن چادرملو قرار دارند که حاوی سنگهای مس , آهن و طلا می باشند .

راههای ورود به منطقه : مسیر آسفالته روستای ساغند به معدن مس چادرملو از جنوب این کویر می گذرد . به علت مسایل امنیتی ورود به این کویر بدون هماهنگی و اخذ مجوز از مسوولین ذیربط میسر نمی باشد .

AaVaA
30-10-2007, 03:24
کویر ابرقو واقع در 20 کیلومتری شرق شهرستان ابرقو واقع شده است . این کویر از غرب به کوه گینه علی , از جنوب غربی به کوه های پوزه سیاه و حوض سفید , از جنوب به کفه بدر شیراز , از شرق به کوه چاه زرد و از شمال به جاده ابرکوه - تفت محدود می شود .

کویر ابرکوه آب اصلی خود را دو رودخانه موجود در حاشیه شمال غربی و رودخانه های دیگری که از حاشیه جنوب شرقی وارد کویر می شوند دریافت می کند . قسمت اعظم این کویر را نمکزار با فرورفتگی های پراکنده فرا گرفته است . خاکهای رسی باد کرده قسمت اعظم بخش جنوبی شرقی را فرا گرفته است و به صورت نوار کل نمکزار را در قسمتهای دیگر در بر گرفته است . در حاشیه شمال غربی در حد فاصل خاکهای رسی و نمکزار باتلاق قرار دارد . باتلاقها به صورت نوار پهنی حاشیه شمال غربی کویر را می پوشاند .


راه های ورود به منطقه :

مسیر اول مسیر جاده ابرکوه به تفت و جاده خاکی مزرعه آخوند می باشد .
مسیر دوم مسیر ابرکوه به مهرآباد و سپس جاده خاکی اسفندآباد می باشد .



نقشه هوایی کویر ابرکوه :

[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

Marichka
26-03-2008, 18:15
بخش زيادي از بريوفيتهاي بياباني و نيمه بياباني قادر به تحمل خشكي از طريق اتخاذ سازگاريهاي ساختاري مختلف براي بقا ، حفظ آب و حفظ فتوسنتز تحت شرايط خشك مي باشند. اين بريوفيتها قادر به تحمل دماهاي بالا و خشكي زيادند ودوره هاي خشكي تابستاني را در زيستگاه خود تحمل مي كنند. نظير گياهان عالي كه در شرايط خشك درگير رقابت ريشه اي مي شوند ،بريوفيتها نيز رقابت ريزوئيدي انجام مي دهند. بسياري از خزه ها نوعي دو شكلي ريزوئيدي را به نمايش مي گذارند كه شامل ماكروريزوئيدهاي ضخيم و بلند و شبكه ظريفي از ميكروريزوئيدهاي زيرزميني مي باشد. ماكروريزوئيدها گياه را در بستر خود محكم مي كنند و ميكروريزوئيدها عمل جذب آب را از طريق خاصيت مويينگي از لايه بالايي خاك پس از افتادن شبنم انجام مي دهند.

ساختارهاي سازشي در بريوفيتهاي بياباني به دو صورت است :

1. Xerothalloid

اين ساختار سازشي شامل مجموعه اي از ساختارهاي مورفولوژيكي و آناتوميكي تيپيك براي بسياري از جگرواشهاي بسيار تخصص يافته است كه در شرايط خشك رشد مي كنند. نمونه هايي از اين جگرواشها عبارتند از :Asterella, Mannia, Riccia . ويژگيهاي اين نوع سازگاري عبارتست از :

ـ تال لوله شده، چروكيده يا پيچ خورده كه موجب مي شود سطح پشتي فتوسنتزي در مقابل نور محافظت شود و فلسهاي شكمي شفاف يا شديدا رنگيزه دارداراي آنتوسيانين در معرض محيط بيرون قرار گيرد. اغلب گياه به طور كامل در خاك فرو مي رود و تنها پس از يك باران يا شبنم سنگين ظاهر مي شود.

ـ وجود سلولهاي اپيدرمي شبه بالوني در گونه هاي Riccia و حفرات هوايي دودكش مانند در Exormotheca

ـ وجود حالتي به نام fensterthalloid كه به كاهش شدت تابش نور خورشيد كه بر لايه فعال فتوسنتزي مي تابد كمك مي كند. در برش عرضي، بسياري از تالها ضخيمند، تقريبا نيمه حلقويند و حامل ستونهاي جذبي متراكم موازي در اتاقهاي هوايي مي باشند.



2. Xeropottioid

اين تيپ شامل مجموعه اي از ساختارهاي مورفولوژيكي است كه تيپيك خانواده هاي Pottiaceae, Grimmiaceae است. رايجترين خصوصيات اين تيپ عبارتست از :

ـ برگهاي مجعد همراه با انقباض قابل توجه پهنك، افزايش لوله شدن حاشيه برگهاو چرخش برگها به طور مارپيچ به دور ساقه به گونه اي كه مانع خشكيدگي برگها مي شود. اغلب گياه در خاك پنهان مي شود و پس از ريزش باران ظاهر مي گردد. به علاوه درخشش سطح بالايي برگ بازتاب تشعشع ورودي را افزايش مي دهد. چنين حالتي در Tortella ديده مي شود.

ـ يك ويژگي بسيار بارز در برخي از خزه هاي بياباني حضور لاملاها، فيلامنت ها يا ديگر زوائد برآمده در سطح برگ است. اين امر سطح فتوسنتزي برگها را افزايش مي دهد، به عنوان يك سايبان در مقابل خورشيد عمل مي كند و يك پوشش ضخيم و مات را ايجاد مي نمايد. به علاوه، سلولهاي پهنك برگ اغلب شفاف مي شوند و پيچش زياد پهنك موجب محافظت رشته هاي فعال فتوسنتزي مي گردد.هم چنين دسته هاي فيلامنت ها و لاملاها به عنوان يك سيستم مويينه هدايت آب عمل مي كنند و قادر به ذخيره آب مي باشند. چنين ساختارهايي در Tortula ديده مي شود.

ـ وجود سلولهاي حاشيه اي كلروفيل دار بسيارتوسعه يافته كه تشكيل منطقه فتوسنتزي ويژه را مي دهندو توسط حاشيه برگ نيز حفاظت مي شوند.

ـ در بين خزه هاي گزروفيت تشكيل كرك از سلولهاي مرده در نوك برگها رايج است. اين كركها نور خورشيد را منعكس مي كنند و ممكن است در جذب بخار آب متراكم از مه و شبنم نيز دخالت داشته باشند.