مشاهده نسخه کامل
: بيماري هاي گياهان زراعي !!
سلام [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
فهرست بندي تاپيك [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
_______________________________________
1.سفیدک کرکی (دروغین) آفتاب گردان sunflower downy mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
2.بيماري زنگ برگي (قهوه‌اي) گندم wheat leaf rust ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
3.زنگ سياه ساقه گندم wheat black stem rust ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
4.بيماري زنگ برگي( قهوه‌اي )جو Barley leaf rust ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
5.بيماري زنگ نواري يا زنگ زرد گندم Wheat strip rust ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
6.زنگ تاجي يولاف Crown rust ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
7.هيپرپارازيت زنگ Rust hyperparasite ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
8.کوتولگی زبر ذرت Maize Rough Dwarf virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
9.سياهك آشكار جو و يولاف Crown & barley loose smut ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
10.سياهك سخت جو Barley covered smut ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
11.بیماریهای گیاهچه و بذر پنبه cotton seeding diseases ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
12.پوسیدگی سیاه ساقه آفتابگردان phytophthora stem Rot یا Black stem Rot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
13.زنگ آفتابگردان sunflower rust ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
14.لکه موجی آفتابگردان sunflower target spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
15.لکه قهوه ای یونجه Alfalfa common leaf spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
16.گال زگیلی یونجه Alfalfa crown wart ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
17.سفیدک کرکی یونجه Alfalfa downy mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
18.لکه آجری یونجه و لکه سیاه شبدر ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
19.ویروس موزائیک یونجه Alfalfa mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
20.نماتد ساقه یونجه Alfalfa stem nematode ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
21.پژمردگی ورتیسلیومی(پژمردگی آوندی) پنبه Cotton Verticillium wilt ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
22.پژمردگی آوندی فوزاریومی(زردی فوزاریومی) Cotton Fusarium wilt ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
23.پوسیدگی های غوزه(boll rot) و تار پنبه cotton boll rot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
24.بیماری باکتریایی لکه زاویه ای پنبه Cotton Bacterial angular leaf spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
25.بیماریهای ویروسی پنبه cotton virus diseases ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
26.بیماری ریزوکتونیایی حبوبات Rizoctonia solani ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
27.پوسیدگی خشک ریشه حبوبات (پوسیدگی فوزاریومی) ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
28..بیماری برق زد گی نخود سفید chic-pea Ascochyta blight ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
29.زنگ لوبیا و زنگ باقلا bean rust & broad bean ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
30.بیماری پوسیدگی ذغالی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
31.بیماری پوسیدگی اسکروتی ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
32.بیماری آنتراکنوز لوبیا Bean anthracnose ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
33.بیماری لکه شکلاتی باقلا Broad bean chocolate spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
34.بیماریهای باکتریایی حبوبات ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
35.بیماریهای ویروسی حبوبات: ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
36.ویروس موزائیک زرد لوبیا Bean Yellow mosaic Virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
37.ویروس موزائیک معمولی لوبیا Bean common mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
38.ویروس موزائیک خیار Cucumber mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
39.ویروس برگ قاشقی (لوله شدن برگ) (زردی) باقلا Bean leaf roll virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
40.ویروس پژمردگی باقلا Broadbean wilt virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
41.ویروس موزائیک توته ای نخودفرنگی Pea enation mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
42.ویروس موزائیک شته زاد لوبیا چشم بلبلی Cowpea aphidborne mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
43.ویروس موزائیک یونجه Alfalfa mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
44.بوته میری کنجد ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
45.گل سبز (فیلودی) کنجد ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
46.بلاست برنج Rice blast ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
47.بیماری پوسیدگی غلاف برنج Sheath blight ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
48.بیماری فوزاریومی برنج(بوته گنایی برنج) Rice bakanae ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
49.ویروس کوتولگی برنج Rice dwarf virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
50.بیماری گال سیاه برنج Rice black gall ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
51.بیماری پوسیدگی ذغالی سویا Soybean Charcoal Rot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
52.سفیدک کرکی (داخلی ) سویا Soybean downy mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
53.سوختگی باکتریایی سویا soybean bacterial blight ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
54.لکه قهوه ای سویا soybean brown spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
55.پوسیدگی اسکلروتی سویا Soybean sclerotium blight ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
56.لکه موجی سویا Soybean target spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
57.زنگ گلرنگ Safflower rust ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
58.سفیدک سطحی گلرنگ Safflower powdery mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
59.لکه قهوه ای گلرنگ Safflower brown spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
60.مرگ گیاهچه گلرنگ ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
61.سیاهک نیشکر Sugarcane smut ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
62.ویروس موزائیک نیشکر sugarcane mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
63.سفیدک کرکی توتون وتنباکو Tobacco blue mold (Downy Mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
64.سفیدک حقیقی(پودری) توتون و تنباکو Tobacco powdery mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
65.ساق سیاه توتون و تنباکو Black shank ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
66.نماتد گالی توتون و تنباکو(نماتد ریشه گرهی) Root Knot nematode ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
67.گل جالیز Broom rape ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
68.پوسيدگي باكتريائي ساقه maize bacterial stalk rot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
69.سياهك معمولي ذرت Common corn smut ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
70.سياهك پاكوتاه dwarf bunt (سياهك بدبو stinking smut) ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
71.سياهكهاي پنهان موضعي(هندی) Karnal bunt ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
72.سياهك برگی غلات Flag smut ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
73.بيماري لكه چشمي غلات Graminicola eye spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
74.پژمردگي اسكلر شيومي يا بادزدگي جنوبي ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
75.بيماري آنتراكنوز غلات Graminicola anthracnose ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
76.سفيدك كركي غلات Cereal downy mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
77.بوته گنایی غلات Cereal crazy top ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
78.بیماری سفيدك پودري غلات Cereal powdery mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
79.بيماري كچلي (اسکالد) جو Barley scald ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
80.لكه برگي سركوسپورايي غلات Cercospora leaf spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
81.بيماري ارگوت(ناخنک) غلات Graminicola Ergot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
82.سياهك خوشه ذرت ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
83.پوسيدگي زغالي ذرت Maize Charcoal rot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
84.لکه برگی ذرت Maize leaf spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
85.پوسيدگي باكتريائي ريشه چغندر قند Beet bacterial root rot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
86.سفيدك سطحي چغندر Beet powdery mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
87.سفيدك داخلي چغندر قند Beet downy mildew ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
88.لكه گرد برگ چغندر Beet Cercospora leaf spot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
89.پوسيدگي ريشه چغندر Beet root rot ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
90.پيچيدگي و تورم رگبرگها Beet Curly Top ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
91.موزائيك چغندر Beet mosaic virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
92.رایزومونیای چغندر قندBeet necrotic yellow vein virus ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
93.پوسيدگي مغزي ريشه چغندر ([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
94. ارزيابي ژرم پلاسم چغندر قند از نظر مقاومت به بيماري پيچيدگي بوته در شرايط گلخانه
([ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ])
سفیدک کرکی (دروغین) آفتاب گردان sunflower downy mildew
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری قارچ p.helianth ) Plasmopra halstedii )می باشد که ازگروه Oomycetes است. یکی از بیماری های مهم آفتاب گردان است که از کشورهای زیادی از جمله ایران گزارش شده است. حدود سال 1343 برای اولین بار در آذربایجان دیده وگزارش گردید. در آذربایجان،گیلان و کردستان بیماری مهمی است. درفارس هم دیده شده است. این بیماری بذرزاد است. خسارت این بیماری خیلی زیاد است زیرا ممکن است اصلاً بذر تشکیل نشود. ویا اینکه میزان روغن آن پایین بیا ید و گاهی اوقات تا 50%محصول راازبین ببرد. قارچ عامل بیماری روی جوانه زنی بذر هم اثر دارد،چراکه بذرها کوچک مانده وقدرت جوانه زنی آنها کاهش می یابد ویا اینکه تولید گیاهان غیرنرمال(کوتوله) می کند .
علائم بیماری:
علائم بیماری بصورت کوتولگی با لکه های کلروتیک در اطراف رگبرگها وایجاد حالت موزائیکی می باشد(شبیه علائم بیماری های ویروسی ). این علائم هم دربرگهای اولیه ودر برگهای بزرگتر دیده می شود.درزیر برگ پوشش کرکی دیده می شود که به شناسایی سفیدک کرکی کمک می کند. اگردرگیاه آ لوده طبق تشکیل شود روبه بالا ست که علامت خوبی برای تشخیص بیماری است. این قا رچ درگیاه سیستمیک می شود بنابراین به اندام گل وارد شده و باعث تغییر شکل آن می گردد وحتی پوسته بذر هم سبز می شود. این بیماری تولید مرگ گیاهچه هم می کند. قارچ عامل بیماری یک Oomycetes است که اسپورانجیوفور و اسپورانجیومهای خود را درسطح زیرین برگ ودر شرایط مرطوب تشکیل می دهد.انشعابات اسپورانجیوفور دو شاخه وعمود بر هم هستند ودرانتها به استریگمای سه شاخه(صلیبی) ختم می شود ودرروی آنها اسپورانجیوم تولید می شود. این قارچ تولید Oospore می کند که می تواند جوانه زده و تولید ریسه یا زئوسپور نماید. Oospore عامل بقای قارچ می باشد و اگر وارد خاک شد ریشه کن کردن آن مشکل است. بیماری بیشترخاکزاد است تا هوا زاد واهمیتش بیشتر ازطریق آلودگی ریشه است تا اندامهای هوایی. اگراسپور درخاک باشد وتولید زئوسپور کند این زئوسپورها به راحتی جذب منطقه رشد طولی ریشه شده و وارد ریشه می شوند و آلودگی ایجاد می نمایند.
قارچ درگیاه جوان (مرحله8-6 برگی) به راحتی ایجاد آلودگی سیستمیک کرده و وارد قسمتهای هوای میشود . برگهای جوان نیز ممکن است بصورت موضعی آلوده شوند و قارچ از طریق روزنه ها وارد برگ شود. برای ایجاد آلودگی اولیه از طریق خاک لازم است که رطوبت خاک اشباع وحساسیت گیاه بالا وحرارت خاک پایین(15 درجه سانتیگراد) باشد. اگر حرارت خاک بالا باشد(20درجه سانتیگراد وبالا تر) زئوسپور تولید نمی شود. قارچ عامل بیماری از طریق هیپوکوتیل هم وارد گیاهچه های اولیه می شود وبصورت ریسه درگیاه حرکت کرده و در نهایت داخل بذر شده وقسمتهای داخلی آن یعنی گیاهچه را آلوده می کند. دربرگ های ریخته شده اُاُسپور فراوان است. Over wintering دربذر و دربقایا بصورتOospre می باشد.
کنترل بیماری:
1- تناوب طولانی 10-4ساله.
2- حذف گیاهان آلوده در اویل فصل وسوزاندن آنها.
3- ضد عفونی بذر با قارچ کشهای سیستمیک مثل متالاکسیل (ریدومیل).
4- ارقام مقاوم و بذر سالم استفاده شود (بهترین روشها).
بيماري زنگ برگي (قهوه‌اي) گندم wheat leaf rust
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
زنگ برگ يك بيماري جدي گندم، چاودار، تريتيكاله وبسياري از گندميان است كه توسط قارچ Puccinia recondita ايجاد مي‌شود. پاتوژن روي جو، قدرت پارازيتي ضعيفي دارد، اما يولاف را آلوده نمي‌كند. گونه ديگري از قارچ به نام P.hordei وجود دارد كه اغلب به جو حمله ميكند. علائم بيماري به صورت جوشهاي بيضي شكل كوچك و پراكنده با رنگ سياه متمايل به قرمز ، در سطح پهنك و روي غلاف برگ ظاهر مي‌شود. بر خلاف زنگ ساقه گندم، توده يوريديوسپور بيشتر در بافت ميزبان فرو مي‌رود و باعث از هم پاشيدن اپيدرم نمي شود. يوريديوسپورهاي Puccinia recondita قرمز پرتقالي تا سياه مايل به قرمز، خاردار ، كروي و معمولاً به قطر 20- 28 ميكرون هستند. تليوسپورها سياه مايل به قهوه‌اي، دو سلولي با ديواره ضخيم هستند. قسمت انتهايي اسپور ممكن است گرد يا پهن باشد. تليا در طول مراحل نهايي رشد گياه به صورت جوشهايي روي غلاف برگها و يا در سطح پهنك برگ به وجود مي‌آيند. تليوسپورها در بافت برگ باقي مي‌مانند و به وسيله اپيدرم پوشيده مي‌شوند. گونه‌هاي جنسهاي تاليك‌تروم و آنچوسا Thalictrum وAnchusa ، به عنوان ميزبانهاي واسط پوكسينيا ركونديتا معرفي شده‌اند و وجود آنها در بعضي از مناطق اروپا گزارش شده‌است، اما در ايجاد نژاد جديد اين قارچ نقشي ندارند. در مناطق معتدل، پاتوژن از سالي به سال ديگر به صورت ميسليوم يا مناطق گرم نيز تابستانگذراني قارچ در ارتفاعات بلند و در مناطق خنكتر انجام مي‌شود. زنگ برگ با استفاده از ارقام مقاوم غلات يا كشت مولتي لاين بخوبي كنترل مي‌شود.
کنترل زنگ قهوه ای گندم:
قارچكشهايي مثل ترياديمفون (بايلتون) وبوتريزول( ايندار) در كنترل زنگ قهوه‌اي مؤثر هستند و در صورت وجود اپيدمي، مصرف آنها اقتصادي است.
سایپروکونازول(آلتو) SL 10% نیم لیتر در هکتار
تبوکونازول(فولیکور) EW 25% یک لیتر درهکتار
فلوتریافول(ایمپکت) SC 12.5% یک لیتر در هکتار
پروپیکونازول(تیلت) EC 25% نیم لیتر درهکتار.
زنگ سياه ساقه گندم wheat black stem rust
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
زنگ سياه ساقه يكي از بيماريهاي شناخته شده غلات است. تقريباً در تمامي مناطقي كه اين محصول كشت مي‌شوند وجود دارد. Puccinia graminis tritici گندم، پوكسينيا P. g. avenae يولاف، و گونه پوكسينيا P.g.secalis چاودار را آلوده ميكند. علائم بيماري بيشتر روي ساقه وغلاف برگها ظاهر مي‌شود پهنك برگ و خوشه‌ها نيز ممكن است آلوده شوند. اسپور روي ميزبانهاي مختلف غلات توليد مي‌شود. يوريديوسپورها در داخل تاولها يوريديا توسعه يافته پس از مدتي اپيدرم را پاره كرده، توده‌اي از اسپورهاي قهوه‌اي مايل به قرمز آشكار مي‌شوند. تاولهاي زنگ نواري بزرگتر است.
يوريديا بيضي شكل يا كشيده وبافت اپيدرم در اطراف آنها پاره شده است. تاولها ممكن است در هر دو سطح زيرين و رويي برگ ظاهر شوند. يوريديوسپورهاي P.graminis قهوه‌اي مايل به قرمز، تخم مرغي شكل، با زوايد خار مانند هستند. توليد اسپور تا زماني كه گياه به مرحله رسيدن نزديك مي‌شوند ادامه مي‌يابد. با شروع مرحله رسيدن گياه توليد يوريديوسپور كاهش مي‌يابد. در اين زمان تليوسپورها درون تليا كه در محل يوريديها در ساير قسمتها تشكيل مي‌شود، به وجود مي‌آيند. تليوسپورها دو سلولي، تقريباً سه گوش وبه رنگ قهوه‌اي تيره هستند. تليوسپور قسمتي از پايه خود را همراه داشته، داراي ديواره ضخيم است. سلول انتهايي گرد يا نسبتاً نوك دار است. تليوسپورها اغلب اپيدرم را پاره كرده از آن خارج مي‌شوند. در طول زمستان تليوسپورها در بافت گياهي باقي مانده يا ممكن است با توليد بازيديوسپور، به صورت اولين مرحله توليد مثل جنسي به سربرند. زرشك معمولي Berberis vulgaris گونه‌هاي جنس ماهونيا Mahonia ميزبانهاي واسط براي Puccinia graminis هستند.
باد يوريديوسپورهاي زنگ سياه غلات را به مناطق دور دست منتقل ميكند. در طي دوره رشد گياهان ميزبان ، چرخه‌هاي توليد يوريديا هر 14-21 روز تكرار شده، موجب پخش سريع بيماري در مناطق وسيع مي‌گردد. اين بيماري به همراه زنگ قهوه‌اي شديداً مورد توجه متخصصان بيماري شناسي گياهي، اصلاح نباتات وساير دانشمندان است. در گذشته پيدايش نژادهاي فيزيولوژيك جديد از طريق توليد مثل جنسي، روي ميزبان واسط، زرشك، باعث كاهش شديد محصول مي‌شد و كارايي ارقام مقاوم را كاهش مي‌داد . جود اپيدمي در مرحله سنبله مبارزه انجام شود.
کنترل زنگ سياه ساقه:
ريشه كني زرشك و كار حساب شده روي ارقام مقاوم ، از جمله عوامل مهم در افزايش پايداري مقاومت به زنگ ساقه و كاهش اپيدمي زنگهاست.
سايپروکونازول(آلتو) SL 10% نيم ليتر در هکتار
تبوکونازول(فوليکور) EW 25% يک ليتر درهکتار
فلوتريافول(ايمپکت) SC 12.5% يک ليتر در هکتار
پروپيکونازول(تيلت) EC 25% نيم ليتر درهکتار.
کنترل شيميايي به محض مشاهده اولين علائم کانون کوبي شود. درصورت وجود اپيدمي در مرحله سنبله مبارزه انجام شود.
بيماري زنگ برگي( قهوه‌اي )جو Barley leaf rust
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
وجود اين بيماري به طور وسيع در بسياري از مناطق دنيا كه جو كاشته مي‌شود، گزارش شده‌است. قدرت بيماري زايي قارچ به جو و خويشاوندان نزديك آن محدود مي‌شود. بعضي از نژادهاي P.recondita نيز قادرند تا حدودي جو را آلوده كنند.
يوريديهاي P.hordei كوچك بيضوي متمايل به گرد و زرد پرتقالي است. يوريديها منحصراً روي پهنك و غلاف برگها تشكيل مي‌شوند. يوريديوسپورها تخم مرغي مايل به كروي، زرد نسبتاً بزرگ با ابعاد 24-28*28-36 ميكرون هستند. پس از رسيدن گياه، تليا به رنگ قهوه‌اي تيره در بافت برگ تشكيل مي‌شود كه در ابتدا توسط اپيدرم پوشيده شده است. ميزبان واسط زنگ گياهي، اورنيتوگالوم آمبلاتوم Ornithogalum umbellatum در مناطق اروپا به عنوان يك منبع آلودگي مطرح است، اما در مناطق شمال آمريكا كه آلودگي وجود دارد، مشاهده نمي‌شود؛ بنابراين به نظر نمي‌رسد كه اين گياه نقش اساسي در بقاي قارچ و توليد نژادهاي فيزيولوژيك جديد داشته باشد.
شرايط گرم و مرطوب براي رشد، توسعه و انتشار بيماري زنگ قهوه‌اي جو بسيار مناسب است . در مناطق معتدل يوريديهاي قارچ روي جوهايي كه در پاييز كاشته شده‌اند، زمستانگذراني مي‌كنند.
در حال حاضر استفاده از ارقام مقاوم، اقتصادي‌ترين شيوه كنترل بيماري است
بيماري زنگ نواري يا زنگ زرد گندم Wheat strip rust
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
زنگ زرد يا زنگ نواري(سرخو)Puccinia striiformis يكي از بيماريهاي مهم گندم و جو است و تا حدودي تريتيكاله و چاودار و بعضي از گرامينه‌هاي ديگر را تحت تاثير قرار مي‌دهد. به نظر مي‌رسد يولاف نسبت به اين بيماري مصون باشد. تا كنون ميزبان واسطي براي آن شناخته نشده است. اين بيماري در درجه حرارت پايين‌تر از درجه حرارت مناسب براي توسعه زنگ ساقه و برگ صورت مي‌گيرد. يوريديها به صورت نوارها يا خطوط زرد باريك عمدتاً روي برگها و سنبلچه‌ها تشكيل مي‌شوند. زماني كه خوشه‌ها آلوده مي‌شوند تاولها در سطح داخلي پوشينه‌ها و پوشينكها ظاهر شده، در بعضي مواقع دانه‌هاي درحال تشكيل را مورد حمله قرار مي‌دهند. يوريديوسپورهاي دو سلولي ، به رنگ قهوه‌اي تيره و از نظر شكل و اندازه شبيه به P.recondita است. تليوسپورها نقش چنداني در چرخه زندگي قارچ ندارند. تلياها بر روي سطح غلاف وبرگ به صورت نوارهاي قهوهآي تيره كه به وسيله اپيدرم پوشيده شده‌اند، به وجود مي‌آيند. در مناطقي كه درجه حرارت خيلي پايين نيست ، قارچ به صورت يوريديوسپور وميسليوم روي غلاتي كه در پاييز كشت شده‌اند، زمستانگذراني ميكند. شيوع وتهاجم ثانوي در شرايط خنك بهار آغاز مي‌شود هستند.
کنترل زنگ زرد:
استفاده از ارقام مقاوم و یا متحمل در اولویت قرار دارد.
سایپروکونازول(آلتو) SL 10% نیم لیتر در هکتار
تبوکونازول(فولیکور) EW 25% یک لیتر درهکتار
فلوتریافول(ایمپکت) SC 12.5% یک لیتر در هکتار
پروپیکونازول(تیلت) EC 25% نیم لیتر درهکتار.
کنترل شیمیایی به محض مشاهده اولین علائم کانون کوبی شود. درصورت وجود اپیدمی در مرحله سنبله مبارزه انجام شود.
زنگ تاجي يولاف Crown rust
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
زنگ تاجي يك بيماري يولاف است كه توسط قارچي موسوم به Puccinia coronata ايجاد مي‌شود. صرف نظر از تعداد بسيار معدودي از گرامينه‌ها، ساير غلات زراعي را مورد حمله قرار نمي‌دهد. اين بيماري در هر جا كه يولاف كشت مي‌شود، شايع است. تنوع در نژادهاي فيزيولوژيك قارچ؛ بويژه مناطقي كه ميزبان واسط يعني سنجد تلخ Rhamnus cathartica و گونه‌هاي مشابه آن وجود دارد، خيلي زياد است.
جوشهاي يوريديها غالباً در سطوح برگ توسعه مي‌يابند؛ اما ممكن است در غلافهاي برگ وسنبله‌ها نيز ديده شوند. يوريديها به صورت تاولهاي كوچك و پراكنده و تخم مرغي شكل با يوريديوسپورهاي نارنجي رنگ ظاهر مي‌شوند. اپيدرم در نواحي اطراف تاولها مختصراً برآورده مي‌شود. يوريديوسپور كروي يا تخم مرغي، خاردار، به رنگ زرد نارنجي است. زماني كه رسيدن گياهان نزديك مي‌شوند، تلياها در برگها آلوده توسعه مي‌يابند. جوشهاي تليا ممكن است به صورت خطوط سياه روشن در اطراف يوريديها رشد كنند، اما به وسيله اپيدرم پوشيده شوند. تليوسپورها از نظر شكل، از تليوسپورهاي گونه‌هاي ديگر كاملاً مشخص هستند. نوك سلولهاي انتهايي تليوسپورها پهن و چندين برآمدگي روي آن وجود دارد كه به اسپور شكل تاج مي‌دهد. وجه تسميه قارچ نيز اسپورآن است.
قارچ در آب وهواي گرم با توليد مداوم يوريدسپور از فصلي به فصل ديگر منتقل مي‌شود. در مناطق خنكتر، بيماري به وسيله اسپورهايي كه توسط اسپورهايي كه توسط جريان باد از مناطق گرم حمل مي‌شوند. يا ايسيوسپورهايي كه روي سنجد تلخ تشكيل مي‌شوند، آغاز مي‌شود.
در بسياري از مناطق توليد يولاف مثل آفريقا، آمريكاي جنوبي و مكزيك، به تناسب پيدايش نژادهاي فيزيولوژيك جديد پاتوژن، اقدامات لازم جهت اصلاح ارقام مقالوم صورت نگرفته است؛ بنابراين توليد يولاف در اين مناطق به دليل خسارت زنگ تاجي، زنگ ساقه و ويروس كوتولگي زرد جو كاهش يافته است
هيپرپارازيت زنگ Rust hyperparasite
Darluca filum يك پارازيت اجباري قارچهاي مولد زنگ است كه غالباً در آب و هواي گرم ديده مي‌شود. قارچ اندامهاي باردهي سياهرنگ خود ( پيكنيدها) را در داخل جوشهاي زنگ تشكيل مي‌دهد.
اندامهاي باردهي قارچ به صورت گروههاي متعدد، شامل پيكنيد كروي سياه در داخل جوشهاي زنگ ظاهر مي‌شود. كنيديها به صورت توده ژله‌اي به رنگ سفيد تا خاكستري روشن، از طريق منفذ پيكنيدم آزاد مي‌شوند. كنيديها، بي رنگ ، دو سلولي ، بيضي شكل وكشيده هستند. اندازه‌كنيديها3-4*14-16 ميكرون است. در دو انتهاي اسپور چند سيخك كوتاه ديده مي‌شود. رشد آهسته قارچ D.filum مانع از آن شده است كه اين قارچ به عنوان يك عامل مؤثر در كنترل بيولوژيكي زنگها مطرح شود
کوتولگی زبر ذرت Maize Rough Dwarf virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اولین بار در سال 1362 توسط دکتر ایزدپناه از فارس گزارش گردید. در سالهای اخیر بیماری در شهرستان مرودشت مشکل ساز شده است.
علائم بیماری در مزرعه عبارت است از کوتاه ماندن فاصله میان گره ها وکوتولگی شدید بوته ها، راست ایستادن برگها، وجود برجستگیها یا گالهای ریزی روی دمبرگ و در پشت برگ وهمچنین روی غلاف میوه، این برجستگیها به پشت برگ حالت زبری می دهد. گاهی برای تشخیص گالها نیاز به ذره بین می باشد. در برگهای جوان انتهائی ممکن است حالت رنگ پریدگی دیده شود.
عامل بیماری(MRDV) ویروسی از گروه Reoviridae که دارای دو لایه کاپسید می باشد. در طبیعت فقط زنجره Laodelphax striatellus به عنوان ناقل شناخته شده است.
کنترل:
1. تناوب زراعی که در این تناوب غلات باید حذف شود.
2. استفاده از علف کشها برای نابودی علفهای هرزی که ویروس در روی آنها زمستانگذرانی می کنند.
3. مبارزه با ناقل بوسیله حشره کشهای دیازینون و فوزالن
4. کاشت لاینهای متحمل اینبرید، هیبرید و واریته های مقاوم
سياهك آشكار جو و يولاف Crown & barley loose smut
يولاف و جو نسبت به فرم گونه‌هاي مختلف قارچ U.nigra حساسند. اين گونه نيز داراي دو نوع است كه يك نوع آن تنها به جو حمله ميكند و نوع ديگر آن تنها به يولاف. علائم بيماري كاملاً شبيه علائم سياهك آشكار U.nuda است. ريشكها و گلومهاي گياه آلوده در بعضي موارد بويژه در جو رشد ميكند؛ اما اين خصوصيت با توجه به شرايط محيطي و رقم گياه ممكن است تغيير كند. توده اسپور به رنگ قهوه‌اي شكلاتي تيره تا كاملاً سياه است. غشايي كه توده‌هاي اسپور را احاطه كرده است، معمولاً سخت‌تر از غشايي است كه در U.nuda ديده مي شود. زمان پخش اسپورها نيز بسته به ميزان دوام غشاي پوششي به تأخير مي‌افتد.
تليوسپورها پس از آزاد شدن پخش مي‌شوند و در سطح خاك و پوسته بذرهاي گياهان مجاور قرار گرفته، به صورت غيرفعال تا زمان كاشت مجدد بذر باقي مي‌مانند. پس از كاشت بذر، تليوسپورهاي موجود در سطح بذر يا خاك اطراف آن، جوانه زده، پس از توليد اسپوريدي، هيف مستقيماً وارد بافت گياهچه مي‌شود.
تليوسپورها قهوه‌اي تيره تا سياه، كم و بيش با قطر 6-5/7 ميكرون هستند. تعداد خار موجود در سطح اسپورها متفاوت است. اين تليوسپورها قبل از جوانه زني عملاً از تليوسپورهاي قارچ يوستيلاگونودا قابل تشخيص نيستند. پس از جوانه زني، تليوسپور توليد يك ميسليوم اوليه و اسپوريديهاي كشيده ميكند. اسپوريديهاي ثانويه نيز ممكن از طريق جوانه‌زني (شبيه مخمر) ايجاد شود. تشكيل اسپوريديها وسيله تشخيص مناسبي است.
ضدعفوني بذرها با قارچكش مناسب مي‌تواند از آلوده‌شدن گياهچه جلوگيري كند. استفاده از ارقام مقاوم با ضدعفوني بذر معمولاً بيماري را تحت كنترل قرار مي‌دهد.
1. دیفنوکونازول(دیویدند) DS3% 2در هزار
2. تبوکونازول(راکسیل) DS2% 5/1 درهزار
3. کاربوکسین تیرام FL40% 5/2 درهزار
4. دی نیکونازول(سومی ایت) WP 2% 2در هزار : سیستیمیک دو منظوره
ازسموم فوق برای ضد عفونی بذر قبل از کشت استفاده می کنیم
سياهك سخت جو Barley covered smut
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بيماري سياهك سخت (پوشيده) Ustilago hordei، تنها در جو و يولاف باعث كاهش شديد محصول مي‌شود. قارچهاي مولد بيماري سياهك سخت در جو و يولاف، از نظر خصوصيات مرفولوژيك مشابهند؛ اما از نظر ايجاد بيماري در يولاف و جو با يكديگر تفاوت دارند؛ يعني يك نوع تنها جو را و نوع ديگر تنها يولاف را آلوده مي كند.
کاربوکسین تیرام wp 75% یک تادو در هزار ضد عفونی بذر
مانکوزب wp 80% یک تا دو در هزار ضد عفونی بذر قبل از کشت
بیماریهای گیاهچه و بذر پنبه cotton seeding diseases
قارچهای Thielaviopsis basicola و Pythium Spp. و Rhizoctonia solani عامل بیماری گیاهچه هستند.
Thielaviopsis basicola این قارچ تولید کلامیدوسپور سیاهرنگِ زنجیری و مقداری کنیدیوم می کند. به کنیدیوم ها اصطلاحاً Endo conidium گویند. برای جداسازی این قارچ ریشه هویج را برش داده و تمیز می شویند. بعد قرص های ریشه هویج را در یک پتریدیش می چینند. مقداری از خاک باضافه قطره آبی روی هویج میگذارند و در آنرا می بندند پس از4-3 روز خاک را شسته و در صورت وجود قارچ روی قطعات هویج تولید پوسیدگی سیاه یا خاکستری می کند که با میکروسکوپی کردن قابل تشخیص است . عامل دیگرXanthemonas campestris p.v. malvacearum این باکتری علاوه بر مرگ گیاهچه کوتیلدون را هم له می کند.
پیشگیری از Damping –off درپنبه :
بذرهای روغنی در اثر انبارداری زیاد قدرت جوانه زنی خود را از دست می دهند و یا جوانه زنی آنها ضعیف می شود و قارچ به راحتی به آنها حمله می کند.
کنترل:
1. بذر تازه وسالم استفاده کرد.
2. 2- بذر مورد استفاده از مناطق خشک بدست آمده باشد زیرا بیماری کمتری دارد.
3. ضد عفونی بذر با کاربوکسین و کاربوکسین تیرام 4-6 WP75%در هزار
4. برای ضد عفونی بذور پنبه از قارچهای آنتاگونیست نیز استفاده می شود.
5. رعایت تراکم بوته وشخم عمیق در کنترل بیماری موثر است
پوسیدگی سیاه ساقه آفتابگردان phytophthora stem Rot یا Black stem Rot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
از فارس گزارش شده ولی هم اکنون مقدار آن کم است. عامل آن Phytophthora cryptogea است. اینبیماری به گیاه بزرگ آفتابگردان حمله کرده گیاه را می شکند و باعث میشود که طبق گیاه بیفتد. پوسیدگی فقط در ساقه دیده میشود و پوسیدگی ریشه دیده نمی شود. شروع سیاه شدن ساقه از هر جای ساقه ممکن است ولی تا جایی که آب میرسد ادامه می یابد. آب آبیاری، آب سیل یا ... .با بالا آمدن آب زئوسپورهای قارچ بالا آمده و به ساقه حمله میکنند. در گلخانه مایه زنی ریشه بیماری ایجاد نکرده است. قارچ هتروتالیک است. قارچ مستقیماً و بدون احتیاج به هیچ زخمی وارد ساقه میشود.
کنترل بیماری :
ارقام مقاوم در درجه اول اهمیت قراردارند، کشت خطی و جلوگیری از غرقاب شدن مزرعه و ایجاد زهکش مناسب نیز در کنترل بیماری موثرند.
زنگ آفتابگردان sunflower rust
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری قارچ Puccinia helianthi است. این بیماری از خوزستان، آذربایجان، مازندران و ... گزارش شده است. این زنگ تک میزبانه است و فقط روی آفتابگردان دیده میشود. تلیوسپورقارچ دوسلولی است و یوریدیوسپورهای تک سلولی خاردار دارد. ایسیوم و بازیدیوم قارچ دیده نشده است ولی احتمالاً تشکیل میشوند. در بوشهر و برازجان هم به طور پراکنده دیده شده است زیرا آفتابگردان را در زمستان می کارند و قارچ به هوای مرطوب نیاز دارد. این بیماری در ایران اهمیت اقتصادی ندارد ولی مبارزه با ارقام صورت میگیرد
لکه موجی آفتابگردان sunflower target spot
دوگونه آلترناریا در مناطق مختلف این بیماری را ایجاد میکنند Alternaria zinniae و A. helianthi . البته دردنیا بیشتر گونه اول ذکر شده است و در ایران گونه دوم را گزارش کرده اند.
علائم بیماری بصورت لکه های نکروتیک قهوهای رنگ روی برگ میباشد که ممکن است موجدار باشد و اطراف آن را حلال زرد رنگی پوشیده باشد. این علامت نشانه خوبی برای تشخیص آلترناریا میباشد. اسپورهای این دو گونه کاملاً با هم متفاوتند. اسپورها معمولاً قهوهای و چند سلولی هستند. این بیماری بذرزاد میشود بنابراین ممکن است که برگهای اولیه (کوتیلدونها) را نیز آلوده کند. آلترناریا برای تولید و پخش اسپور احتیاج زیادی به رطوبت دارد. بنابراین در مناطقی که رطوبت کم است این قارچ اهمیت چندانی ندارد. بیماری در شرایط گرم و رطوبت شدید است. آلودگی شدید برگها باعث ریزش برگ میشود و اگر به ساقه حمله کند باعث شکسته شدن ساقه میشود. قارچ در مواد آلی و بقایای گیاهی و نیز در بذر باقی میماند و توسط بذر به مناطق دور انتقال می یابد.
کنترل بیماری :
1- استفاده از ارقام مقاوم و متحمل بسیار حائز اهمیت است.
2- استفاده از بذر سالم.
3- از بین بردن بقایای گیاهی.
4- استفاده از سموم (دی تیوکارباماتها مثل زینب، مانب و مانکوزب).
لکه قهوه ای یونجه Alfalfa common leaf spot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری قارچ Pseudopeziza medicaginis از گروه آسکومیستهاست. این بیماری کم وبیش در تمام مناطق ایران وجود دارد. علائم عبارت است از تشکیل لکه های گرد قهوه ای رنگ به قطر 1-2 میلی متردر روی برگچه ها که در صورت زیاد بودن تعداد لکه ها، برگچه ها ممکن است خشک شده و بیفتد و کیفیت محصول کاهش یابد. اما به طور کلی خسارت این بیماری چندان مهم نیست.
آپوتیسیوم قارچ به شکل یک نقطه برجسته کوچک در وسط لکه های روی برگ تشکیل میشود که حاوی آسکهای استوانه ای و آسکوسپورهای تک سلولی است. همچنین در آپوتسیوم رشته های عقیمی به نام پارافیز در لابه لای آسکها دیده میشود.
این قارچ زمستان را بصورت میسلیوم یا آپوتسیوم در برگهای ریخته ولی نپوسیده گیاه می گذارند. آپوتسیوم در فصل رشد و نمو گیاه، هر وقت شرایط مساعد شد، تشکیل شده و آسکوسپورها مرتباً آزاد شده و تولید آلودگیهای جدید میکنند.
کنترل:
1- استفاده از ارقام مقاوم.
2- برداشت زود هنگام یونجه.
3- در صورت آلودگی شدید از مانب 2 و wp80% در هزار استفاده می کنیم
گال زگیلی یونجه Alfalfa crown wart
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بیماری ناشی از قارچ physoderma alfalfa که نشانه آن تشکیل گال در ناحیه طوقه اغلب در زیر سطح خاک است. گالها ابتدا سفید هستند و سپس به رنگ قهوه ای در می آیند. قابل توجه است که منابعی چون قارچ شناسی الکسوپولوس عامل زگیل طوقه یونجه را یک کتریدی بنام Urophlyctis alfalfa معرفی کرده است
سفیدک کرکی یونجه Alfalfa downy mildew
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل این بیماری Peronospora trifoliarum(aestivalis) می باشد.
کنترل:
1- در صورت نیاز از مانکوزب2 wp80% در هزار پس از برداشت یونجه استفاده می کنیم.
2- چین اول زوتر برداشت می کنیم
لکه آجری یونجه و لکه سیاه شبدر
عامل لکه آجری Stemphyllium botryosum وعامل لکه سیاه شبدر قارچ Polythrineium trifolii می باشد. لکه آجری در مناطقی چون خوزستان و سیستان و بلوچستان انتشار دارد.
کنترل :
1- برداشت محصول پس از پیدایش اولین علائم
2- کشت ارقام مقاوم مانند رقم موآپا.
3- انهدام بقایای آلوده
4- کاهش میزان آبیاری.
ویروس موزائیک یونجه Alfalfa mosaic virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]$File/AG1206fig8.jpg
دامنه میزبانی این ویروس خیلی زیاد است. در یونجه تولید حالت موزائیک و گاهی چروکیدگی برگ و کوتولگی بوته ها میکند. در لوبیا چشم بلبلی حالت ابلقی در برگها ایجاد میکند. در لوبیا تولید نقاط زرد در متن برگها میکند. در نخود ایرانی موجب قهوه ای شدن آوندهای آبکشی و ایجاد پژمردگی میشود. این ویروس چند پیکره ای می باشد و ژنوم تقسیم شده دارد و بعضی از پیکره ها ایزومتریک و بعضی کشیده می باشند. قطر این پیکره ها 18nmولی طول آنها متغییر از 18-58 nmاست. ژنوم در بین این پیکره ها، بجز پیکره ایزومتریک تقسیم شده است. این ویروس در لوبیا و یونجه بذرزاد میشود و همچنین به راحتی از طریق انتقال مکانیکی منتقل میشود و به علت داشتن دامنه میزبانی خیلی وسیع به راحتی قابل کنترل نیست
نماتد ساقه یونجه Alfalfa stem nematode
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در مناطقی چون فارس، همدان، اصفهان، مرکزی، زنجان ، کرمانشاه، گیلان کسترش دارد. نماتد عامل Ditylenchus dipsaci می باشد. روي ساقه،جوانه‌ها يا گياهان جوان برآمدگيهايي بوجود مي‌آيد وبرگها كوتاه وپيچيده مي‌شوند. نوك برگها از بين مي‌رود. برای کسب اطلاعات جامع تر به قسمت نماتدشناسی مراجعه شود.
کنترل:
1- دیمتوات EC40% و 0.8 لیتر در هکتار در مزارع بذری قبل از به گل رفتن یونجه
2- مصرف 33 گرم متیل بروماید در متر مکعب برای ضد عفونی بذر یونجه به مدت 24 ساعت
پژمردگی ورتیسلیومی(پژمردگی آوندی) پنبه Cotton Verticillium wilt
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری یکی از بیماریهای پنبه در مناطق پنبه خیز ایران است. دو گونه ورتیسیلیوم به نامهای Verticilium dahliae و V.albo-atrum عامل این بیماری می باشند. که هر دو گونه در ایران وجود دارند ولی گونه غالب V.dahliae می باشد.
گونه (G.barbadense) (پنبه مصری) نسبت به ورتیسلیوم مقاوم است. دامنه میزبانی ورتیسلیوم وسیع بوده و حدود 160 گونه از 40 خانواده را دربر می گیرد.
هر دو گونه دارای کنیدیوفورهای منشعب فراهم (Verticillate branching) می باشند.گونه (V.dahliae) دارای میکرواسکلروتهای سیاهرنگ بوده که اندام مقاوم قارچ محسوب می شوند ولی گونه دیگردارای ریسه های ضخیم و سیاهرنگی می باشد که به آنها ریسه سیاه می گویند و اندام مقاوم قارچ است.
با قرار گرفتن ریشه گیاه در مجاورت میکرواسکلروتهای موجود در خاک،این میکرواسکلروتها جوانه زده و از طریق تارهای کشنده وارد آوندهای چوبی شده و در آنجا کنیدیوفور و کنیدی تشکیل میدهند.از طریق آوند چوبی،کنیدیومها به سرعت حرکت کرده و به نقاط بالای گیاه میرسند.
علایم در گیاه متنوع است. کمی زردی و پژمردگی دیده میشود که رفته رفته برگها خشک میشوند. روی پهنک برگ قسمتهایی کلروزه و سپس نکروزه می شوند که V شکل است. اگر ساقه را قطع کنیم آون& #1583;ها قهوهای دیده می شوند. هنگامی که گیاه پیر می شود ورتیسلیوم از آوند خارج شده و به قسمتهای دیگر گیاه میرسد علایم 1 تا 1.5 ماه بعد از کشت دیده میشوند.شدت علایم به حساسیت گیاه میزبان، میزان تراکم قارچ در خاک و استرین قارچ بستگی دارد. V.dahliae دو استرین مهم دارد: 1- استرین معمولی( ss-4)
2- استرین برگ ریز (T-9).
در استرین معمولی قارچ قسمتهای وسط برگ را خشک کرده ولی برگها بر روی گیاه باقی می مانند و حرکت قارچ در برگها به شکل Vمیباشد. ولی استرین برگ ریز هنگامی که هنوز برگ سبز است باعث خم شدن دمبرگها (epinasty) میشود،اگر به چنین برگی دست بزنیم یا در اثر هر لرزش دیگری، به راحتی از شاخه جدا می شود. بعد از مدتی گیاه کاملاً لخت شده و برگهای کوچک جدیدی تولید می کند. سویه برگ ریز گرمادوست تراست.
استرین برگ ریز حتی باعث ریزش غوزه ها نیز می شود. در این استرین گسترش قارچ تا نوک گیاه ادامه می یابد ولی در استرین معمولی تا اواسط گیاه گسترش می یابد.گیاه مقاوم به استرین معمولی نسبت به استرین برگ ریز هم تا حدودی مقاوم است. برگ ریزی در نتیجه ایجاد لایه جداشونده در محل اتصال برگ به دلیل تولید اتیلن یا آبسزیک اسید صورت می گیرد.
کنترل بیماری:
1- استفاده ازارقام مقاوم یا محتمل.
2- تناوب با گیاهان غیر میزبان بخصوص برنج ،یونجه و آیش.
3- حذف بقایای گیاهی آلوده.
4- آفتابدهیSoil solarization
5- تنظیم میزان آبیاری وکود دهی.کود پتاس مقاومت گیاه را بالا می برد. نوع کود ازته هم مهم است. ازت باید به صورت اوره یا آمونیوم به خاک داده شود نه به صورت خود نیترات که این را در مسئله PH دور ریشه توجیه میکنند
پژمردگی آوندی فوزاریومی(زردی فوزاریومی) Cotton Fusarium wilt
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری توسط Fusarium oxysporum f.sp.Vasinfectum که اختصاصی پنبه است ایجاد می شود ولی اهمیت آن در ایران به اندازه ورتیسلیوم نیست.در خاکهای اسیدی و شنی یا آلودگی نماتد ریشه گرهی بیماری زیادتر است.
علائم بیماری از موقع کاشت تا موقع برداشت دیده میشود ومیزان آن بستگی به میزان آلودگی خاک دارد.علائم به صورت پژمردگی در گیاه دیده میشود و آوندها نیز قهوه ای میشوند و حتی برگریزی نیز پدید می آید. منتهی تفاوتهایی نیز با ورتیسلیوم دارد.از جمله اینکه در اینجا بیشتر زردی دیده میشود و گیاهان آلوده کمی کوتاه می مانند.در فوزاریوم رنگ قهوهای آوندها خیلی تند و سیر می باشد و تغییر رنگ فقط در ناحیه آوندها دیده میشود ولی در ورتسلیوم تغییر رنگ در ناحیه مغز ساقه هم دیده میشود.
فوزاریوم یک قارچ ناقص است و تولید ماکرو کنیدی و میکروکنیدی میکند و نیز اسپورهای مقاومی به نام کلامیدوسپور تولید می نماید. فرم تخصص یافته ای که به پنبه می زند دارای پنج نژاد می باشد که از نظر دامنه میزبانی (ارقام پنبه ای که آلوده میکند) تفاوت دارند. بقایای قارچ به صورت کلامیدوسپور است که پس از جوانه زدن و ورود به ریشه وارد آوندها شده و تولید میکروکنیدیوم می کند. براثرسمی که قارچ ترشح میکند پارانشیم آوندی به داخل آوندهاهجوم آورده و جلوی انتشار قارچ را با ایجاد تایلوز می گیرد. زردی گیاه به علت توکسین وتیلوز می باشد. وقتی که آوندها کاملاً نابود شدند قارچ از آوند وارد بافت های دیگر شده در آنها کلامیدوسپور تولید میکنندکه این کلامیدوسپورها همراه با بافت مرده گیاه وارد خاک میشوند.
کنترل بیماری :
1- استفاده از ارقام مقاوم (ارقام ساحل و ورامین).
2- تناوب 3ساله با غلات ویونجه.
3- کنترل نماتد خصوصاً درخاک های سبک زیرا نماتد مقاومت گیاه را می شکند.
4- استفاده از کودهای ازته وپتاسه
این قارچ گرما دوست است (بهینه دما 28 درجه سانتی گراد) و در نتیجه در خیلی از مناطق جنوبی ایران می تواند مشکل ساز شود
پوسیدگی های غوزه(boll rot) و تار پنبه cotton boll rot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
حدود 170 گونه قارچ تاکنون از روی غوزه های پنبه گزارش شده است که چند گونه مهم در اینجا توضیح داده میشود :
1- جنس Aspergillus :
دو گونه آسپرژیلوس (پوسیدگی زرد ) A.flavus و(پوسیدگی سیاه) A.niger در روی الیاف پنبه ایجاد پوسیدگی می کنند که گونه اول خیلی خطرناک تر است چون علاوه بر پوسیدگی، در بذرهای آلوده تولید آفلاتوکسین می نماید که در روغن ایجاد اشکال مینماید. این قارچ تولید پوسیدگی زرد کرده و باعث سستی الیاف می شود. این قارچ ها در جاهایی که در هنگام باز شدن غوزه بارندگی داریم خیلی خطرناک هستند و سبب ایجاد پوسیدگی زیاد در الیاف می شوند. ضمناً بذرهایی که الیافشان آلوده شده باشد برای کاشتن مناسب نیستند چون قدرت جوانه زنی آنها کاهش می یابد.اگر رطوبت پایین باشد این بیماریها دیده نمی شوند. بهینه دمای رشد این قارچ 35-25 درجه سانتی گراد است.
گونه دوم پوسیدگی سیاه ایجاد میکند و الیاف پوسیده میشوند. این قارچها هوا زاد بوده و به راحتی با باد پخش میشوند.
2- پوسیدگی خاکستری Nigrospora oryzae :
این قارچ یک قارچ ناقص است و پوسیدگی خاکستری رنگی روی الیاف ایجاد می کند و سبب سستی و پوسیدگی الیاف میشود. ناقل این قارچ کنه است و ظاهراً زندگی این دو بهم بستگی دارد،بطوریکه اگر کنه نباشد آلودگی کم است و یا اصلاً وجود ندارد. آلودگی با کنه 30-20 برابرمیشود. این کنه ها قارچ خوار بوده و در واقع نوعی زندگی همزیستی دارند. زمانیکه غوزه ها در حال باز شدن هستند اسپور قارچ توسط کنه به داخل غوزه ها حمل میشود. این قارچ اسپورهای بزرگ سیاهرنگی تولید میکند.
3- پوسیدگی نرم Nematospara SPP. :
این قارچ آسکومیست است و با سن منتقل شده و باعث آبی یا آب لمبو شدن غوزه ها میشود و ممکن است با باکتری اشتباه گرفته شود. اگر ناقل کنترل شود این بیماری هم کنترل می شود. سن ناقل از جنس Dysdercus میباشد.
کنترل بیماریهای پوسیدگی غوزه پنبه :
برای مبارزه با بیماریهای پوسیدگی غوزه کار زیادی نمی توان انجام داد. بارندگی و رطوبت سبب افزایش آنها می شود. اگر رطوبت نباشد و شرایط خشک باشد بیماری هم نیست. بایستی گیاهان را فاصله دار کاشت که رطوبت در بین آنها بالا نرود.
در دادن کود ازته بایستی دقت کرد زیرا سبب افزایش رشد رویشی و افزایش رطوبت می شود. در بعضی مناطق در اواخر فصل هورمونی روی گیاه میریزند که سبب برگ ریزی میشود و در نتیجه، هم برداشت آسانتر است و هم رطوبت کاهش می یابد. دفع علفهای هرز هم مهم است زیرا وجود آنها باعث تجمع رطوبت و شدت آلودگی میشود.
بیماری باکتریایی لکه زاویه ای پنبه Cotton Bacterial angular leaf spot
(پاسوزک پنبه =ساق سیاه پنبه)
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری در نقاط پنبه خیز مرطوب دنیا خیلی مهم است ولی در شمال ایران گزارش نشده است و برعکس درقسمتهای کویری (ا صفهان و یزد) دیده شده است. در این مناطق نوع پاسوزک دیده شده که علایم روی قسمتهای پایین گیاه است. علایم این باکتری در قسمتهای هوایی بصورت لکه زاویه ای روی برگ دیده میشود که ابتدا حالت آبسوخته داشته و بعداً نکروزه میشود. روی غوزه نیز لکه های بیضی یا گرد تشکیل میشود که حالت آبسوخته داشته و در نتیجه بذر آلوده میشود. در مناطقی هم ممکن است عامل بیماری روی شاخه ها رفته ولکه های سیاه کشیده تولید می کند که به آن ساق سیاه یا پاسوزک (Blak arm) می گویند. پاسوزک ممکن است با قارچ اشتباه شود چون سبب سیاه شدن و باریک شدن قسمت پایین پنبه شده و بوته را از پا درمی آورد. گاهی روی قسمتهای آلوده صمغ سفیدرنگ ترشح میشود که در واقع خود باکتری (ooze) میباشد.
جداسازی باکتری خیلی آسان است و روی محیط کشتهای معمولی مانند PDA وNA به راحتی جدا میشود. برای این کار بافت را خیس کرده روی محیط کشت می کشند که بعد از یک روز کلنی های ریز زرد رنگ با سطح محدب و حاشیه صاف در روی آنها دیده میشود که رشد خفیف دارد. برای شناسایی دقیق باکتری بایستی نقشهای بیوشیمیایی انجام گیرد.
باکتری عامل بیماری Xanthomonas campestris p.v. malvacearum نام دارد که مخصوص پنبه می باشد و دارای نژادهای فیزیولوژیکی زیادی است. حرارت مساعد برای باکتری 30-25 درجه سانتی گراد میباشد. این باکتری در بقایای گیاهی آلوده یا روی بذرهای آلوده باقی میماند و احتمال دارد که در طبیعت میزبان های وحشی دیگری هم داشته باشد. اگر بذر آلوده باشد باکتری در روی برگهای اولیه گیاهچه آلودگی را آغازمی کند و اگر شرایط از نظر دما و رطوبت مساعد باشد به قسمتهای هوایی گیاه نیز سرایت میکند ولی اگر در مناطق کویری و بی باران باشد باکتری فقط قسمتهای پایین گیاه را آلوده می کند. شرایط مساعد بیماری رطوبت بالا(85%) و حرارت بالا (35-30 درجه سانتی گراد) است. بارندگی و آبیاری بارانی نقش عمده ای در گسترش بیماری دارند و باکتری از گیاهی به گیاه دیگر فقط با ترشحات باران پخش میشود ولی حشرات هم ممکن است در گسترش آلودگی و به خصوص در آلودگی غوزه ها نقش داشته باشند.
کنترل بیماری :
1- استفاده از ارقام مقاوم و اصلاح شده.
2- اصلاح سیستم آبیاری(کاهش رطوبت مزرعه).
3- بهداشت زراعی.
4- تناوب دو ساله با گیاهان غیرمیزبان.
5- کشت خطی.
6-استفاده از بذر سالم و بدون کرک
بیماریهای ویروسی پنبه cotton virus diseases
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بیماریهای مهم ویروسی و شبه ویروسی پنبه عبارتند از : پیچیدگی برگ پنبه (Leaf curl) چروکیدگی برگ(Leaf crumple) بیماری آبی( Blue disease) رگبرگ روشنی (Vein clearing) موزائیک( Mosaic) فیلودی ((Phyllody
پیچیدگی برگ پنبه Leaf curl
علایم :
تورم رگبرگها که بیشتر از سطح زیر برگ قابل رویت است و گاهی بصورت توته ای شدن (enation) درمی آید.
همچنین مقداری پیچیدگی بد شکلی نیز در بر گها دیده می شود. کاهش محصول در بوته های آلوده شدید است .
انتقال این بیماری با سفید بالک پنبه Bemisia tabaci انجام می گیرد وعامل آن نیز احتمالا یک Geminivirus می باشد . از آنجائیکه مبارزه با ناقل این بیماری کار بسیار مشکلی است مبارزه با این بیماری از طریق استفاده از ارقام مقام صورت می گیرد .
بیماری ریزوکتونیایی حبوبات Rizoctonia solani
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ریزوکتونیا به انواع حبوبات خسارت میزند منتهی در هر کدام بیماری خاصی ایجاد می کند. اصولاً این قارچ بیشتر نباتات کوچک و جوان را از بین میبرد. در بعضی حبوبات مثل لوبیا سبز و باقلا. ریزوکتونیا دربلوغ هم بیماری ایجاد میکند. این قارچ همچنین قادر به تولید پوسیدگی بذر هم میباشد.
در مورد عدس آلودگی ریزوکتونیا سبب تولید رنگ بنفش در برگ میشود. روی ساقه، طوقه و کوتیلدونها نیز زخم (شانکر )ایجاد میشود. ریزوکتونیا به قسمتهای هوایی هم حمله میکند و تولید حالت تار عنکبوتی (Web blight ) مینماید که بیشتر در مناطق دارای بارندگی زیاد دیده میشود. گروه آناستو موزی ریزوکتونیاهای حبوبا ت AGl می باشد.
مبارزه:
1- ارقام مقاوم
2- ضد عفونی بذر با کاپتان (آسانترین ،مطمئن ترین وبی خطر ترین است). قبلاً سموم تراکوت وDexanole هم درایران بوده ومصرف می شده است. PCNB هم مًوثراست ولی روی پی تیوم اثر ندارد.
3- عمق بذر در کاشت مهم است. چون قارچ بیشتر به بافت جوان میزند. اگر بافت جوان کمتر در معرض قارچ واقع شود بیماری کمتر است. بنابراین هر چه عمق کمتر باشد بهتر است
پوسیدگی خشک ریشه حبوبات (پوسیدگی فوزاریومی)
بیماری مهمی است که متاًسفانه کار چندانی روی آن صورت نگرفته است. عامل این بیماری Fusarium solani است که دارای فرمهای تخصص یافته میباشد:
روی لوبیا F.solani f .sp .phaseoli روی نخود فرنگی F.solani f.sp. pisi
و روی باقلاF.solani f.sp. fabae البته در استان فارس بیشتر پوسیدگی های ریشه مربوط بهF.oxysporum میباشد. تشخیص این دو گونه از یکدیگر به راحتی انجام میگیرد: کلنی F.oxysporum روی محیط کشت حالت گلی رنگ دارد ولی F.solani بیشتر خاکستری یا مایل به آبی است. جدار ماکروکنیدی درF.oxysporum خیلی نازک ولی در F.solani خیلی ضخیم است. در F.oxysporum ماکروکنیدی داسی شکل است ولی درF.solani دیواره دو طرف ماکروکنیدی تقریبا حالت موازی دارد و قسمت وسط حالت استوانه ای است. F.solani در محیط کشت اکثرا ماکروکنیدی تولید میکند و به ندرت میکروکنیدی میدهد ولی F.oxysporum به ندرت تولید ماکروکنیدی میکند.
فوزاریوم بر روی ریشه پوسیدگی خشک ایجاد میکند که حالت یکنواخت دارد و بر خلاف ریزوکتونیا شانکر ایجاد نمیکند. در مورد F.solani تمام ریشه های اصلی تغییر رنگ داده وقهوه ای ،خشک و پوک میشود و ریشه های فرعی هم قهوه ای میشوند. هر دو گونه تولید کلامیدوسپور میکنند که هم بین ریسه ای وهم انتهای ریسه ایست که در بقایای گیاهی باقی مانده و باعث بقای قارچ می شود.
چون قارچهای عامل این بیماری دارای نژادهای اختصاصی میباشند مهمترین روش کنترل ، از تناوب زراعی می باشد. تهیه بستر مناسب کاشت که باعث تسهیل رشد ریشه گردد نیز در کاهش میزان بیماری مًوثر است. منبع ازت نیز بسیار مهم است. بهتر است که کود ازته را به صورت سولفات و نیترات آمونیوم استفاده کنیم. چون نیترات و سولفات روی ریشه دهی، PH خاک و مبارزه بیولوژیکی اثر کرده و باعث فعالتر شدن قارچ در مبارزه میشود
بیماری برق زد گی نخود سفید chic-pea Ascochyta blight
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری در بیشترنقاط ایران از روی نخود ایرانی و باقلا گزارش شده است که در باقلا به آن آسکوکیتای باقلا گویند. عامل بیماری در برق زدگی نخودAscochyta rabiei و در برق زدگی باقلا Ascochyta fabae میباشد. فرم جنسی قارچ Didymella rabieiiبا نام قدیمی Mycosphaerella rabie است. این قارچ یک آسکومیست است که در مرحله غیر جنسی تولید پیکنیدیوم و در فرم جنسی تولید آسکوکارپ از نوع پریتسیوم کاذب مینماید که البته فرم جنسی در شرایط ایران چندان مهم نیست. پیکنیدیوم وپیکنیدیوسپورهای دو سلولی شفاف آن در اپیدمیولوژی بیماری خیلی مهم هستند. این بیماری در مناطق نخودکاری ایران و از جمله استان فارس وجود دارد.
این بیماری در مناطق معتدل وگرمتر بیشتر دیده میشود. علایم بیماری خیلی واضح است. در مزرعه نخود قسمتی مثل این است که صاعقه زده باشد و زرد وخشک شده بنظرمی رسد. این بیماری در مزرعه بصورت لکه ای دیده می شود. بارندگی شدید سبب پخش اسپور قارچ و شیوع شدید آلودگی میشود. شرایط مساعد جهت گسترش بیماری بارندگی شدید همراه با باد میباشد.
روی برگچه وکپسول ها لکه های گرد و روی ساقه لکه های کشیده سفید رنگ که بعداً قهوه ای شده و درآنها نقاط ریز سیاهرنگی که پیکنید یوم ها هستند، تشکیل میشود. چون به کپسول میزند سبب آلودگی بذر می شود. بذرهای به شدت آلوده، لاغروچروکیده می شوند و روی آنها پیکنیدیوم تشکیل میشود. اگر بذر آلوده کشت شود و رطوبت هم بالا باشد اولین علایم آلودگی روی طوقه نباتات کوچک دیده میشود که در شرایط گرم ومرطوب قارچ از روی طوقه به قسمتهای بالایی رفته وبرگچه ها را آلوده میکند و آلودگی شیوع می یابد.
بقای قارچ در روی بقایای گیاهی وبذر انجام می گیرد . این قارچ هتروتا لیک است. احتمال دارد زمستانگذرانی قارچ در فارس بصورت آسکو کارپ در کاه وکلش باشد چون درفارس هر دو تیپ قارچ مشاهده شده است. آسکوسپورها نیز شبیه پیکنید یوسپورها هستند. مهمترین کانون آلودگی بذر آلوده است. گاهی تا 2% آلودگی بذردیده شده است. برای این قارچ 1% آلودگی بذر بسیار بالاست و کافی است که تمام مزرعه را آلوده کند. بهنیه دما 20 درجه سانتیگراد و هوای مرطوب برای اپیدمی لازم است. در آمریکا قارچ را از علفها ی هرزی مثل تاج خروس ،پیچک و حتی نوعی عدس ، یونجه و تاجریزی جدا کرده اند.
کنترل:
1- تناوب وشخم عمیق. چون سالیان دراز در خاک نمی ماند تناوب دو ساله کافی است.
2- بذر سالم. بذررا باید از جاهایی که بیماری نیست تهیه کرد.
3- آبیاری بصورت کرتی یا بارانی نباشد.
4- تنظیم تاریخ کاشت ، طوری که به بارندگی نخورد. بخصوص در زمان تشکیل غلاف.
5- سمپاشی. هم ضد عفونی بذر میتوان انجام داد وهم سمپاشی بعد از هر بارندگی موًثر بوده است. اکسی کلرورمس باعث سوختگی گیاه میشود وحتی برای ضد عفونی بذر هم مناسب نیست چون باعث مرگ جوانه میشود. دراستان فارس 3-2 سمپاشی کافی است.
6- ارقام مقاوم استفاده شود. نخودهای سیاه (لپه) تا حدود زیادی مقاومند
زنگ لوبیا و زنگ باقلا bean rust & broad bean
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل زنگ لوبیا Uromyces appendiculatus است وعامل زنگ باقلاU. viciae -fabae میباشد. بیماری به صورت جوشهای قهوه ای مایل به قرمز با حاشیه کمرنگ ظاهر می شود. جوشها غالباًً روی برگ و گاهاً روی ساقه و غلاف دیده می شود.
تلیو سپورها و یورید یو سپورهای این زنگ یک سلولی هستند. یورید یو سپور در سیکل بیماری خیلی مهم است، چون در بیشتر مناطق بازیدیوسپور، پکنیوسپور وایسیدیوسپور تولید نمیشود. این زنگ یک میزبان و ماکروسیکلیک است. قارچ عامل این بیماری ممکن است در برخی علفهای هرز نیز میزبانها داشته باشد که عامل بقای قارچ هستند.اگر میزبان علف هرز در منطقه نباشد، بقا بصورت تلیوسپوردر خاک صورت میگیرد. تلیوسپور برای جوانه زنی احتیاج به دوره سرما و شکسته شدن دوره رکود دارد یعنی بلافاصله بعد از تشکیل قادر به جوانه زنی نیست. این در شرایط آب وهوایی معتدل و مرطوب حداکثر خسارت را میزند. زنگ لوبیا با بذر انتقال می یابد و دارای250نژاد فیزیولوژیکی میباشد که براساس آنها ارقام مقاوم به بیماری را مشخص میکنند.
کنترل:
1-ارقام مقاوم راه بسیار مطمئن و خوبی است.
2- با توجه به اینکه زنگ یک میزبانه است تناوب مهم است. که معمولا تناوب 3 ساله اعمال میشود.
3- کاشت حبوبات دور از زمین آلوده سال قبل.
4- شخم عمیق تا بقایا ازبین برود.
5- سمپاشی با قارچ کشهای سیستمیک و غیرسیستمیک(تیلت،....)
بیماری پوسیدگی ذغالی:
عامل بیماری قارچ Macrophomina phaseolina میباشد. قسمتهای ازساقه را آلوده و سیاه میکند که در درون آنها اسکلروتهای ریز سیاهرنگ به تعداد زیاد یافت میشوندکه سبب سیاه شدن و پوک شدن ساقه میشود. در بعضی مناطق تولید پیکنیدیوم میکند.
این قارچ در استان فارس خیلی زیاد است وبیشتر مربوط به مناطقی است که بارندگی کم بوده وبنابراین درسالهای خشک بیماری خیلی مهمی محسوب میشود. این قارچ بعنوان ساپروفیت روی ریشه های اکثر گیا هان مرده در همه جای ایران دیده میشود. میزبانهای زیادی دارد و در دمای 35-28 درجه سانتیگراد بسیار فعال است. وقتی در گیاه تنش آبی داشته باشیم قارچ خیلی متهاجم است. مبارزه با آن خیلی مشکل است.
کنترل:
1- استفاده ازارقام مقاوم.
2- تقویت کودی وآبی نبات.
3- بذر سالم زیرا گاهی بذرزاد میشود.
بیماری پوسیدگی اسکروتی
عامل بیماری قارچ sclerotium rolfsii میباشد. این بیماری بخصوص در مناطق شمالی کشورکه مواد آلی خاک زیاد است، خسارت زیادی میزند. طوقه گیا هان پزمرده سفید شده وروی آن اسکلروتها ی خردلی رنگی تشکیل میشود. قارچی است گرما دوست که باعث پوسدگی ریشه و طوقه میشود. پوشش سفیدی روی ریشه و طوقه درست میشود که روی پوشش سفید دانه های کوچک قهوه ای خردلی رنگ (اسکلروتها) دیده میشود.
فرم جنسی قارچ Athelia rolfsii- است که با زید یومست است. اسکلروت برای بقاء قارچ خیلی مهم است ولی قدرت رقابتی آن کم است. اسکلروت ها در خاکها ی سرد جوانه نمی زنند و نسبت به کمبود اکسیژن خیلی حساس هستند بنابراین با غرقاب کردن خاک از بین می روند. در زمستان اگر محصول کشت کنیم خاک فعال میشود و قارچ چون هوا سرد است فعال نیست و از بین می رود
بیماری آنتراکنوز لوبیا Bean anthracnose
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
فرم غیر جنسی عامل بیماریColletotrichum lindemuthianum و فرم جنسی آن Glomerella lindemuthiana (آسکومیت) نام دارد.
این بیماری در مناطق مرطوب خیلی رایج است و در شمال کشور به مقدار زیاد دیده میشود. ولی تا بحال از استان فارس گزارش نشده است. قارچ عامل این بیماری بذرزاد میشود. و کافی است بذر آلوده در مناطق مرطوب کشت شود تا بیماری شیوع پیدا کرده و خسارت بزند. این قارچ به خصوص به غلاف می زند و تمام غلاف را می پوشاند و پوشش گلی رنگی، که اسپورهای قارچ عامل بیماری هستند، روی آن دیده میشود. این قارچ تولید آسروول میکند. و لابه لای کنیدیوفورها خار (seta) دیده میشود. این قارچ به تمام قسمت های هوایی گیاه حمله میکند و اسپورهایی که تولید مینماید حالت لزج و چسبناک دارند بنابراین باد هیچ نقشی در انتقال آنها ندارد و حتماً بوسیله باران منتشر میشوند. پس بارندگی و آبیاری بارانی هم در شیوع بیماری موثرند. بقای قارچ در بقایای گیاهی آلوده و روی بذرها صورت میگیرد.
کنترل:
1- استفاده از بذر سالم و غیره آلوده (بذر از مناطق خشک بگیرند).
2- آیش و تناوب دو ساله.
3- استفاده نکردن از آبیاری بارانی.
4- برای اطمینان ضدعفونی بذر بابنومیل و توپسین و..
بیماری لکه شکلاتی باقلا Broad bean chocolate spot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری Botrytis fabae است. این بیماری بصورت لکه های کوچک و بزرگ نکروتیک و قهوه ای رنگ کرد در تمام نقاط گیاه دیده می شوند (روی برگ، ساقه و غلاف بذر). لکه ها از 10-1 mmقطر داشته و ممکن است باهم بپیوندند. البته باید توجه داشت که هر گونه صدمه مکانیکی که به باقلا وارد شود باعث ایجاد لکه های قهوه ای رنگ روی آن میشود که ممکن است با این بیماری اشتباه شود، بنابراین برای تشخیص دقیق بیماری نیاز به کشت قسمتهای آلوده وجود دارد.
این بیماری در استانهای فارس و خوزستان شایع است و شدت بیماری باعث ریزش برگ ها میشود. قارچ بوتریتیس پارازیت ضعیفی است و بیشتر به قسمتهای مسن و ضعیف گیاه حمله میکند. بنابراین برگچه های جوان گیاه به این بیماری مقاومند. شرایط بهینه بیماری رطوبت زیاد و دمای خنک (20درجه سانتیگراد) میباشد. در شرایط خشک لکه ها کوچک می مانند و هر چه رطوبت بیشتر باشد لکه ها بزرگتر میشوند.
مبارزه:
1- استفاده از ارقام مقاوم.
2- سمپاشی با کاپتان و سموم مشابه.
بیماریهای باکتریایی حبوبات
1- سوختگی معمولی لوبیا با عامل Xanthomonas compestris p.v.phaseoli
2- سوختگی هاله ای لوبیا با عامل Pseudomonas syringae p.v.phaseolicola
هر دو بیماری در مناطق مرطوبت زیاد هستند. هر دو به برگ، ساقه و غلاف حمله کرده ولی علایم کمی متفاوت است. اولی حالت نکروتیک ساده ایجاد کرده ولی در بیماری دوم دور لکه های نکروتیک را هاله ای زردرنگ می پوشاند. گونه اول گرمادوست است و در تابستان دیده میشود. (بهینه دما 32درجه سانتیگراد) ولی دومی شرایط معتدل را دوست دارد (بهینه دما 20-18).
این باکتریها تولید آلودگی بذر هم میکنند و بصورت سلول باکتری در بذر بقایای گیاهی زمستانگذاری میکنند. این باکتریها در گیاه سیستمیک شده و سبب لاغری و چروکیدگی بذر میشوند.
کنترل:
1- استفاده از بذر گواهی شده (سالم).
2- تناوب همراه با شخم عمیق خاک.
3- سمپاشی با سموم مسی
بیماریهای ویروسی حبوبات:
تعداد قابل توجهی ویروس در حبوبات وجود دارد که تنوع خیلی زیادی از نظر نژاد و... دارند و به دلیل همین تنوع و اهمیت ، یک سازمان بین المللی تحت عنوان International Working Group on Legum viruses تشکیل شده است که روی بیماریهای ویروسی لگومینوزها کار میکنند و معمولا هر سه یا چهارسال یکبار تشکیل کنفرانس می دهند
ویروس موزائیک زرد لوبیا Bean Yellow mosaic Virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این ویروس یکی از مهمترین ویروسهای حبوبات در ایران میباشد و در تمام نقاط دنیا نیز گزارش شده است.
میزبانهای این ویروس شامل انواع حبوبات و گیاهان دیگر مثل گلایول و... میباشد که می توانند بعنوان منبع دائمی ویروس عمل کنند. علایم در لوبیا عبارتند از لکه ها و نقاط کلروتیک در برگها که حالت زردی زیادی دارند و همچنین حالتی شبیه موزائیک در برگها ایجاد می کنند. بدشکلی برگ معمولاً درلوبیا کمتر دیده می شود. این بیماری همراه با کاهش شدید محصول میباشد.
علائم در باقلا عبارتند از موزائیک و کوچک شدن برگها و پیچیدگی و بدشکلی برگها به مقدار زیاد. خسارت درباقلا در استان فارس خیلی زیاد است وگاهی خسارت هربوته از 90% نیز تجاوز می کند و بخصوص اگر آلودگی در مراحل الیه رشد (8-4 برگی) باشد ولی آلودگی در هنگام گل خسارت چندانی به محصول وارد نمی کند. میزبانهای دیگر این ویروس شامل نخود ایرانی وعدس می باشد که علائم کلی بصورت موزائیک روی آنها می باشد.
عامل بیماری یک Potyvirus با طولی در حدود 720nm می باشد که به کمک شته هایی مثل شته سیاه باقلا و شته سبزنخود فرنگی با رابطه ناپایا منتقل می شود. انتقال با بذردر لوبیا ثابت نشده ولی در باقلا با درصد خیلی کمی (کمتر ازنیم درصد) بذرزاد می شود. این ویروس از طریق انتقال مکانیکی نیز به راحتی قابل انتقال است. پایداری ویروس در میزبانهای مختلف حبوبات و نیز علفهای هرزی مثل یونجه باغی و بعضی گیاهان زینتی مثل زنبق و گلایول صورت میگیرد.
کنتـــــــــرل:
این بیماری در لوبیا با استفاده از ارقام مقاوم صورت میگیرد ولی در باقلا هنوز ارقام مقاوم پیدا نشده است. همچنین حذف منابع آلودگی، مبارزه با ناقل بخصوص در باقلا که یک گیاه زمستانه است و شته ها در زمستان در این مزارع بصورت موضعی وجود داشته و تحرک زیاد ندارند به کنترل بیماری کمک میکند.
ویروس موزائیک معمولی لوبیا Bean common mosaic virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این ویروس در لوبیا معمولتر است و بیشتر با آن برخورد می کنیم. علائم به صورت حالت موزائیک که شدت و ضعف دارد، مشاهده میشود، گاهی اوقات بصورت لکه های تیره و روشن کاملاً مشخص مشاهده میشود که بدشکلی زیادی در برگها ایجاد میکند و در نتیجه برگها پیچیده و لوله میشوند و گاهی اوقات نیزحالت جارویی به بوته می دهند.
یکی از علایم مشخصه بیماری حالات رگبرگ نواری (Vein banding) است. حالت فنجانی شدن به سمت پایین نیز مشاهده میشود. علایم شدید بیشتر در برگهای انتهای بوته دیده میشود.
عامل این بیماری نیز یکPotyvirus است بطول تقریبی 750nm که با شته بصورت ناپایا منتقل میشود. این ویروس کاملاً بذرزاد است و با درصد بالایی در لوبیا بذرزاد میشود. از نظر دامنه ی میزبانی، محدود به جنس لوبیا (Phaseolus) میشود. بطور کلی خسارت این بیماری در لوبیا در ایران خیلی زیاد است.
کنترل:
بهترین راه مبارزه استفاده از بذر سالم است. همچنین تناوب زراعی و استفاده از ارقام مقاوم نیز در کنترل بیماری کمک میکند.
ویروس موزائیک خیار Cucumber mosaic virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این ویروس نیز به طور معمول در لوبیا دیده میشود ولی تشخیص از علائم آن از ویروس قبلی خیلی مشکل است.
علائم در لوبیا شبه Bcmv میباشد و از حالت موزائیک خفیف تا موزائیک بسیار شدید و تاولی شدن برگها و حالت رگبرگ نواری مشاهده میشود. حالت بهبودی (Recovery) نیز گاهی در بوته های آلوده لوبیا دیده میشود. این ویروس ایزومتریک بوده با شته بصورت ناپایا و همچنین از طریق انتقال مکانیکی به راحتی منتقل میشود و دامنه میزبانی بسیار وسیعی دارد.
کنترل:
برای کنترل این ویروس می بایستی استفاده از ارقام مقاوم و حذف منابع آلودگی، مانند سایر میزبانها و علفهای هرز، را در نظر داشت.
ویروس برگ قاشقی (لوله شدن برگ) (زردی) باقلا Bean leaf roll virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این ویروس اولین بار در اروپا توصیف شد و تحت عنوان Pea leaf roll virus نامیده شد. ولی بعدها تغییر نام یافت و به Bean leaf roll V. بدل شد.
این ویروس اولین بار توسط کایذر از ایران گزارش شد و بعد هم از نقاط دیگر جهان گزارش گردید. این ویروس دامنه میزبانی وسیعی داشته و خسارت زیادی ایجاد میکند.
علائم در باقلا عبارت است از نوعی زردی در بوته که معمولاً از نوک برگ و فاصله ی بین رگبرگها شروع شده و در نهایت تمام برگ را زرد میکند. برگهای آلوده معمولاً ضخیم تر از معمول بوده و مقداری حالت قاشقی دارند ولی کاملاً لوله نمی شوند. برگها شکننده بوده و در انتهای بوته خیلی ریز و فلس مانند هستند و ممکن است انتهای بوته حالت نکروز ایجاد شود. بوته ها کوتاه می مانند و فاصله ی بین برگها (میان گره ها) بخصوص در انتهای بوته شدیدأ کاهش می یابد و محصول یا تولید نمی شود یا خیلی کم میشود.
در بعضی دیگر از انواع حبوبات مثل نخودفرنگی، شنبلیله و نوعی علف هرز به نام باقلاموشی علائم درست مانند علائم باقلا می باشد ولی در بعضی دیگر از گیاهان مثل یونجه، نخودایرانی، عدس و لوبیا علائم مقداری فرق میکند ممکن است با بیماریهای دیگر اشتباه شود.
عامل بیماری ، ویروسی است از گروه Leuteo virus به قطر 25nmکه با شته و به طور پایا منتقل میشود. این ویروس معمولاً در بافت آبکشی قرار دارد و انتقال مکانیکی ندارد. در مزارع باقلای اطراف شیراز معمولاً اولین آلودگیها در اوایل پاییز صورت میگیرد که تشخیص آن مشکل است و در تمام طول زمستان بصورت تک وتوک در مزرعه بوته ی آلوده دیده میشود ولی در شروع بهار این آلودگیها زیاد شده و در اواسط بهار به حدود صددرصد میرسد.
ناپایداری ویروس در منابع مختلف مانند یونجه، شیرین بیان و... صورت میگیرد. برای کنترل بیماری چندین کار می توان پیشنهاد کرد:
1- حذف منابع آلودگی مانند علفهای هرز، یونجه و... .
2- مبارزه با ناقل.
3- استفاده از ارقام مقاوم. ارقام مقاوم در باقلا وجود ندارد ولی در لوبیا، نخود و نخودفرنگی وجود دارد.
4- تنظیم تاریخ کاشت. کاشت دیر باعث میشود که آلودگی پاییزه کاهش یابد
ویروس پژمردگی باقلا Broadbean wilt virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این ویروس اولین بار در استرالیا توصیف شده و بعد از بعضی نقاط دیگر جهان نیز گزارش شد ولی تاکنون از ایران در روی باقلا گزارش نشده است ولی روی اطلسی وجود دارد.
علائم در باقلا بصورت نکروز قسمتهای انتهایی بوته وجوانه انتهایی دیده میشود که ممکن است به ساقه نیز توسعه پیدا کند. بعضی اوقات ممکن است که ساقه از طریق دمبرگ هم نکروزه شود بنابراین مقداری پژمردگی در بوته ها به وجود می آید که در نهایت سبب از بین رفتن بوته ها میشود. منتهی ممکن است از روی ریشه، شاخه های جدید ضعیفی بالا آید که علائم موزائیکی از خود نشان می دهند.
ویروس عامل بیماری ایزومتریک با حدود 30nm قطر می باشد که در طبیعت بوسیله شته و با رابطه ناپایا منتقل میشود. همچنین انتقال مکانیکی همراه با دامنه میزبانی وسیع دارد. این ویروس از گروه Faba virus است.
ویروس موزائیک توته ای نخودفرنگی Pea enation mosaic virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این ویروس اولین بار در آمریکا توصیف شد و بعدأ به مقدار زیادی در اروپا مشاهده شد. بیماری خسارت زیادی در نخودفرنگی ایجاد میکند. علاوه برنخودفرنگی بعضی محصولات دیگر مثل نخودایرانی نیز خسارت می بیبیند. در ایران نیز هرجا که نخودفرنگی کشت شود این ویروس نیز مشاهده میشود.
علایم بیماری:
در نخود فرنگی اولین علایم بصورت روشن شدن رگبرگها در برگهای اطراف جوانه انتهایی بوته دیده می شود که بتدریج حالت موزائیکی به خود می گیرد که در بیشتر مواقع بصورت لکه های ریز کلروتیک در برگها می باشد که نسبتاً شفاف است و نور از آن عبور میکند. اصطلا حاً به آنها دریچه می گویند. نیز در پشت برگ و در روی رگبرگها برجستگی های متورمی دیده می شود که گاهی اوقات شبیه برگ هستند وبه آنها توته ((enation می گویند.
این برجستگی ها ممکن است روی ساقه و غلاف هم دیده شود. در باقلا نیز ممکن است علایم به همین صورت پدید آیند. درنخود ایرانی در قسمتهای انتهای بوته ایجاد پژمردگی می کند. این ویروس به یونجه نیز حمله کرده که گاهی اوقات علایم بارزی در آن ایجاد نمی کند. ویروس عامل این بیماری یک ویروس ایزو متریک بقطر30nm می باشد که به سختی از طریق انتقال مکانیکی منتقل میشود. ناقل طبیعی این ویروس شته سبزنخود فرنگی Acyrtosiphonpisi با رابطه پایا میباشد. ژنوم ویروس تقسیم شده است واز دو قطعه +SSRNA تشکیل شده است.
پایداری ویروس درگیاهان مختلف بخصوص یونجه صورت میگیرد.
کنترل:
1- استفاده از ارقام مقاوم 2- مبارزه با ناقل 3- از بین بردن منابع آلودگی و پایداری ویروس
ویروس موزائیک شته زاد لوبیا چشم بلبلی Cowpea aphidborne mosaic virus
این ویروس به دلیل بذرزاد بودن انتشارزیادی در جهان یافته است. درصد بذر زاد شدن این ویروس بالاست(حدود25%).
علائم:
اگر آلودگی از بذر آغاز شود علائم بصورت یک سری لکه های موزائیکی در برگهای اولیه که خیلی ملایم بوده میباشد. ولی بعد که برگهای سه برگچه ای تشکیل می شوند بصورت موزائیک شدید دیده میشوند. در مزرعه ممکن است علائم شدید بیماری بصورت موزائیکی، بدشکلی و تاولی شدن برگ دیده شود. ویروس عامل این بیماری از گروه Potyvirusها بوده که با شته بصورت ناپایا منتقل میشود.
یک ویروس عامل موزائیک دیگر نیز در لوبیا چشم بلبلی وجود دارد به نام ویروس موزائیک معمولی لوبیا چشم بلبلی که ایزومتریک بوده و با بذر و سوسک منتقل میشود و از گروه Comovirus است
ویروس موزائیک یونجه Alfalfa mosaic virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]$File/AG1206fig8.jpg
دامنه میزبانی این ویروس خیلی زیاد است. در یونجه تولید حالت موزائیک و گاهی چروکیدگی برگ و کوتولگی بوته ها میکند. در لوبیا چشم بلبلی حالت ابلقی در برگها ایجاد میکند. در لوبیا تولید نقاط زرد در متن برگها میکند. در نخود ایرانی موجب قهوه ای شدن آوندهای آبکشی و ایجاد پژمردگی میشود. این ویروس چند پیکره ای می باشد و ژنوم تقسیم شده دارد و بعضی از پیکره ها ایزومتریک و بعضی کشیده می باشند. قطر این پیکره ها 18nmولی طول آنها متغییر از 18-58 nmاست. ژنوم در بین این پیکره ها، بجز پیکره ایزومتریک تقسیم شده است. این ویروس در لوبیا و یونجه بذرزاد میشود و همچنین به راحتی از طریق انتقال مکانیکی منتقل میشود و به علت داشتن دامنه میزبانی خیلی وسیع به راحتی قابل کنترل نیست
-بوته میری کنجد
2- پژمردگی آوندی :
عواملی چون Phytorhthora nicotianae، Verticillium dahliae ، Fusarium oxysporum f.sp.sesame باعث ایجاد بیماری می شوند که به تمام این بیماریها بطور کلی بوته میری می گویند. البته ورتیسلیوم کمتر دیده شده است. فارس دیده شده است که مسئله مهمی می باشد .
قارچ فیتوفترا وارد آوند نمی شود و باعث پوسیدگی ریشه و از پا افتادن بوته ها میشود، ولی فوزاریوم آوندی است و به ریشه صدمه ی زیادی نمی زند بلکه باعث قهوه ای شدن آوندها میشود. این بیماری آوندی شبیه پژمردگی های آوندی پنبه میشود.
خصوصیات بوته میری فیتوفترائی نیز شبیه فیتوفترای توتون و تنباکو می باشد. این قارچ نیز هتروتالیک است و تولید کلامیدوسپورهای زیادی می کند. اسپورانجیوم گرد و پاپیلادار است.
کنترل:
1- استفاده از ارقام مقاوم بهترین روش مبارزه است.
2- تنظیم سیستم آبیاری. آبیاری بایستی بصورت خطی باشد.
3-برقراری آیش و تناوب.
گل سبز (فیلودی) کنجد
این بیماری در بیشتر نقاط ایران وجود دارد. تشکیل کلروفیل در اجزای گل و سبز شدن گلبرگها و عدم تشکیل کپسولهای بذر از علایم مهم این بیماری می باشد. در موقع آلودگی اگر مقداری کپسول نارس در بوته تشکیل شده باشد ترک خورده و بذرشان روی زمین می ریزد ولی بیشتر بذرها در داخل کپسول جوانه زده و ایجاد حالت جارویی در بوته می نمایند. در مواردی این بوته ها ترشحات صمغ مانندی در روی برگها، ساقه ها و کپسولها تولید میکند که در ابتدا بیرنگ بوده ولی بعد سیاه میشوند.
عامل این بیماری یک فیتوپلاسما می باشد که سلولهای با قطر 500nm به بالا دارند و محدود به آوند آبکشی هستند. این بیماری دامنه میزبانی نسبتاً محدودی دارد و از روی تعدادی دیگر از گیاهان از جمله کلزا نیز گزارش شده است. این فیتوپلاسما توسط زنجره Neoaliturus haematoceps منتقل میشود.
کنترل:
1- تنظیم تاریخ کاشت. اگر کنجد را زود بکاریم (اواخر خرداد) آلودگی زیاد است.
2- ارقام مقاوم.
3- مبارزه با ناقل بوسیله سموم سیستمیک
بلاست برنج Rice blast
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری قارچP.oryzae) Pyricularia grisea ) با فرم جنسی Magnaporthe grisea از گروه آسکومیست است. سال 637 درچین آنرا تب برنج Rice fever می نامیدند. در ژاپن از حدود سال 1700 بیماری را می شناختند. در قرن نوزده عامل بیماری شناسایی و نامگذاری شد. فرم غیرجنسی قارچ خیلی مهم است. فرم جنسی قارچ توسط ژاپنی ها در شرایط آزمایشگاه تشکیل و شناسایی شده است. قارچ تولید کنیدیوفورهایی میکند که مرتب رشد کرده و دوباره کنیدیوم میدهد. کنیدیوم سه سلولی است و به رنگ سبز زیتونی می باشد. زیرا کنیدیوم یک زائده کوچک دارد. معمولاً سلولهای پایینی و بالایی کنیدیوم جوانه می زنند. شکل جنسی قارچ تولید پریتسیوم می کند. آسکوسپورها هم معمولاً 3 یا 4 سلولی هستند. قارچ هتروتالیک است. در طبیعت، فرم جنسی احتمالاً خیلی کم تشکیل میشود و مهم نیست.
در ایران این قارچ را قبلاً از شمال گزارش دادند و امروزه از شمال، اصفهان، غرب کشور، آذربایجان، خوزستان و فارس گزارش می شود.
قارچ بذرزاد است. علائم در تقریباً همه جای گیاه غیر از ریشه دیده میشود. در طوقه، غلاف گره ها، دم خوشه و دانه و برگ لکه های خاکستری به وجود می آید که حاشیه کشیده شده دارند و وسط لکه خاکستری است و اطراف لکه قهوه ای. در مناطق مرطوب روی برگ و خوشه و بخشهای درون آن خیلی مهم است. در مناطق خشک مثل فارس بیماری روی گره یا طوقه است و باعث مرگ گیاه میشود. عمده خسارت و اپیدمی بیماری روی برگ است. پرخسارت ترین مرحله زمانی است که قارچ به دم خوشه حمله میکند. اگر دانه نبسته و قارچ به گلوم بزند باعث میشود دانه نبندد. مهمترین میزبان این قارچ برنج است.
سیکل زندگی به صورت کنیدیوم و میسلیوم است. گاهی کلامیدوسپور هم ذکر شده که در بقایا تشکیل میشود. بقاء قارچ در بقایای آلوده بخصوص قسمتهای گره ساقه است که پوسیده نمی شود و به صورت میسلیوم یا کنیدیوم روی بذر بقا دارد. میسلیوم در شرایط خشک تا یک سال در کلش باقی مانده و روی گره 4-2 سال باقی مانده است.
پس تسریع کردن پوسیدگی بقایا باعث ضعیف کردن قارچ میشود. اسپور روی کلشها تولید شده و توسط آب و باد وارد مزرعه میشود. اگر رطوبت زیاد باشد روی برگ آلودگی ایجاد میکند و مقدار زیادی اسپور تولید کرده و با باد پخش شده و بیماری اپیدمی میشود. بنابراین برای کنترل بیماری بقایا و بذر آلوده را باید در نظر داشت. تولید کنیدیوم در شرایط رطوبت بالای 90% صورت می گیرد. حتی برای جداشدن کنیدی رطوبت نیاز است. پخش اسپور معمولاً از نیمه شب که رطوبت زیاد است شروع و تا نزدیکی صبح ادامه می یابد در شرایط خشک فارس هم اگر شب رطوبت بالا رود ممکن است آلودگی برگ داشته باشیم. اسپور تا دو کیلومتر هم در هوا با باد بالا میرود. در فارس اگر برنج را به سیستم بارانی بکارند مسئله خواهیم داشت.
هر چه رطوبت خاک بیشتر باشد بلاست کمتر است و اگر رطوبت خاک کم شود به بلاست حساس خواهد شد. درجه حرارت پایین آب نیز حساسیت گیاه را افزایش می دهد. این در موردی است که از آب سد استفاده میشود. کنیدیومها در دمای 28-24 درجه سانتیگراد حداکثر آلودگی را ایجاد میکنند. بعد از 5-4 روز لکه های روی برگ تولید کنیدیوم میکنند.
عوامل مهم در آلودگی:
1- رطوبت خاک. 2- ارقام مقاوم. 3- زیادی ازت موجب افزایش آلودگی میشود. همین طور فسفر هم آلودگی را افزایش می دهد. 4- درجه حرارت بهینه دما 28-24 درجه سانتیگراد است. 5- رطوبت هوا.6- قارچ دارای نژادهای زیادی است.
کنترل بیماری:
1- جلوگیری از انتقال مواد گیاهی آلوده (بذر و کلش).
2- کود ازته و کود فسفره زیاد داده نشود. کود را در چند مرحله به برنج بدهند. 3- نشاکاری را زود انجام دهند. (خزانه کاری را زودتر انجام دهند).
4- آب سرد ندهند (در حوضچه آب را گرم کنند).
5- مقدار سیلیس خاک را با دادن سیلیکات کلسیم و کمپوست افزایش دهند.
6- استفاده از بذر سالم (از ضدعفونی بذر مهمتر است).
7- بقایای گیاهی را تا آنجا که ممکن است از بین ببرند.
8- ارقام مقاوم،راه اساسی و اقتصادی است ولی همیشه ممکن نیست. برای این کار باید نژادهای موجود منطقه را شناسایی کرد.
9- مطالعات هواشناسی برای پیش بینی اپیدمی مهم است. در صورت لازم سمپاشی توصیه میشود. تری سیکلازول به میزان 2.25 گرم در صد متر مربع به خاک داده میشود. Pyroquilon برای ضد عفونی بذر و سمپاشی شاخ و برگ مهم است.
10- تری سیکلازول(بیم) wp75% نیم کیلو گرم در هکتار
11- ادیفنفوس(هینوزان) EC50% یک لیتر در هکتار
زمان مبارزه شیمیایی: پس از ظهور 40- 30درصد خوشه ها و با توجه به پیش آگاهی و شرایط جوی
بیماری پوسیدگی غلاف برنج Sheath blight
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری Rhizoctonia solani .AG:1A با فرم جنسی Thanatephorus cucumeris است. روی غلاف لکه هایی ایجاد میکند و بعد روی پهنک برگ می زند. طول لکه ها 3-2 سانیمتر است. روی لکه ها اسکلروت ایجاد میشود. بقاء قارچ نیز به صورت اسکلروت است. بیماری در شرایط مزرعه انبوه مهم است.
نوعی بیماری دیگر ریزوکتونیایی نیز در ایران گزارش شده که علائم آن به صورت نقاط متمرکز روی غلاف است و شبیه همین Sheat Blight دیده میشود. نام بیماری را Aggregate sheat spot گذاشته اند و عامل آن Rhizoctonia oryzae-sativa است که دو هسته ای است و فرم جنسی آن Ceratobasidium oryzae-sativa است.
کنترل:
1- استفاده از ارقام مقاوم.
2- کاهش تراکم مزرعه.
3- ایپرودیون+ کاربندازیم(رورال- تی اس) wp52.5 % و 1کیلوگرم
4- پروپیکنازول(تیلت) EC25% و 1لیتر در هکتار
زمان سمپاشی هنگام آلودگی % 20 از ساقه ها
بیماری فوزاریومی برنج(بوته گنایی برنج) Rice bakanae
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری Fusarium proliferatum با نام قدیمی F.moniliform است که ایجاد پوسیدگی طوقه میکند.ریشه سالم است و گیاه از طوقه می پوسد. میکروکنیدیوم این قارچ زنجیری است. در ایران F.moniliform گزارش شده است که بیماری باکانا ایجاد میکند (Bakanae disease). قارچ باعث بلند شدن ارتفاع برنجها میشود. فرم جنسی این قارچ Gibbrella fujikuroi است که تولید جیبرلیک اسید میکند. جیبرلیک اسید را اولین بار از این قارچ گرفتند.
برای کنترل باید از ارقام مقاوم استفاده کرد.
ویروس کوتولگی برنج Rice dwarf virus
این ویروس اولین مورد از گروه phytoreo viruses است که مطالعه شده است. در اثرآلودگی به این ویروس بوته برنج به شدت کوتوله می گردد. ناقل آن زنجره های Cicadelidae است واولین ویروسی است که مشخص شده با حشره انتقال می یابد
بیماری گال سیاه برنج Rice black gall
در فیروزآباد ، ممسنی وکهکیلویه وبویراحمد زیاد است. علائم بیماری کوتولگی خیلی شدید( Rossete ) وتولید نشدن ساقه است. پشت برگها گالهایی بوجود میاید که ابتدا سبزند و بعد سیاهرنگ میشوند. گالها روی رگبرگها کشیده هستند. ویروس توسط زنجره Laodelfax striatellus انتقال میابد و به نظر می رسد یک Fijivirus باشد. قطر ویروس 50-70 نانومتر است واحتمال دارد با Rice black streaked dwarf virus ارتباط داشته باشد. این ویروس با ویروس کو تولگی زبر ذرت مقایسه شده وبه نظر می رسد که خیلی به هم نزدیک باشند. Fijivirus ها دارای دو پوشش پروتئینی هستند که در بیشتر آنها پوشش داخلی مشابه است و بیشتر آنها هنگام خالص سازی لایه خارجی را از دست می دهند
بیماری پوسیدگی ذغالی سویا Soybean Charcoal Rot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری قارچ Tiarosporella phaseolina) Macrophomina phaseolina) می باشد. ازبیماریهای خیلی مهم سویا میباشد. قسمتهای ازساقه را آلوده و سیاه میکند که در درون آنها اسکلروتهای ریز سیاهرنگ به تعداد زیاد یافت میشوند که سبب سیاه شدن و پوک شدن ساقه میشود. در بعضی مناطق تولید پیکنیدیوم میکند. این قارچ در استان فارس خیلی زیاد است وبیشتر مربوط به مناطقی است که بارندگی کم بوده وبنابراین درسالهای خشک بیماری خیلی مهمی محسوب میشود. این قارچ بعنوان ساپروفیت روی ریشه های اکثر گیا هان مرده در همه جای ایران دیده میشود. میزبانهای زیادی دارد و در دمای 35-28 درجه سانتیگراد بسیار فعال است. وقتی در گیاه تنش آبی داشته باشیم قارچ خیلی متهاجم است. مبارزه با آن خیلی مشکل است.
کنترل:
1- استفاده ازارقام مقاوم.
2- تقویت کودی وآبی نبات.
3- بذر سالم زیرا گاهی بذرزاد می شود.
سفیدک کرکی (داخلی ) سویا Soybean downy mildew
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری قارچ (P.soja) Peronospora manshuricaاست. این بیماری از مازندران، گیلان وگلستان گزارش شده است و بر روی گیاه ایجاد برگریزی می نماید که بیماری خیلی مهمی در این مناطق به شمار می آید. ااسپورهای این قارچ خیلی جالبند و هنگا میکه می رسند جدار بیرونی آنها چروکیده میباشد. این بیماری نیز بذرزاد است. بهینه دما برای بیماری 22-20 درجه سانتیگراد است. قارچ نژادهای فیزیولوژیک زیادی دارد (حدود25 نژاد گزارش شده است). گیاهان جوان حساسترند و وقتی برگ مسن میشود مقاومتر می گردد.
کنترل:
1- استفاده ازبذر سالم وضد عفونی بذر با سموم سیستمیک.
2- شخم پس از برداشت جهت تسهیل تجزیه بقایا.
3- استفاده از ارقام مقاوم با دانستن نژاد قارچ.
4- تناوب زراعی
سوختگی باکتریایی سویا soybean bacterial blight
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بیماری ناشی از Pseudomonas syringae pv. glycinea بیماری به صورت لکه های آبگز که بعداً قهوه ای یا سیاه می شوند روی قسمتهای مختلف گیاه مانند برگچه، ساقه، نیام به وجود می آید. همراه لکه ها هاله ای نیز دیده می شود
لکه قهوه ای سویا soybean brown spot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بیماری ناشی از قارچ Mycosphaerella uspenskajae (آنامورف:Septoria glycines ) که نشانه آن تشکیل نقاط و لکه های کوچک قهوه ای روی دو طرف برگ و زردی و ریزش برگ است. این لکه ها ممکن است روی ساقه، نیام ودانه نیز تشکیل شود
پوسیدگی اسکلروتی سویا Soybean sclerotium blight
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بیماری ناشی از Athelia rolfsii است که در سویا طوقه، ساقه و برگ دچار پوسیدگی می شود. توده سفید میسلیومی با سختینه های منظم گرد و قهوه ای قارچ روی قسمتهای آلوده از مشخصات بیماری است.
لکه موجی سویا Soybean target spot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بیماری ناشی از Corynespora cassiicola است که روی برگ ایجاد لکه های حلقوی متحدالمرکز قهوه ای می کند. قارچ بروی سایر قسمتهای گیاه(ساقه، ریشه، نیام) تولید لکه های تیره می کند
زنگ گلرنگ Safflower rust
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری در هر جا که گلرنگ کشت شود دیده می شود. همچنین در تمام مراحل رشد گلرنگ از گیاهچه تا گیاه کامل می تواند گلرنگ را آلوده نماید. قارچ عامل این بیماری Puccinia carthami ماکروسیکلیک است و بذرزاد می شود بنابراین، پیکنیوم وایسیوم خود را روی هیپوکوتیل گیاهچه تشکیل داده که علائم بصورت شانکرمی باشد و از آن برروی کوتیلدونها رفته و تولید یوریدیوسپور می کند. یوریدیوسپور روی برگ تشکیل چرخه های ثانویه می دهد و مرتباً یوریدیوسپور های جدید تولید کرده و آلودگیهای جدید ایجاد می نماید. این قارچ یک میزبانه بوده و تمام مراحل خود را روی گلرنگ تکمیل می نماید. اگر آلودگی قبل ازگل صورت گیرد روی کمیت و کیفیت روغن تاًثیرگذاشته و محصول را تا 50 درصد کاهش می دهد ولی اگرآلودگی بعد ازگل باشد خسارت چندانی نمی زند.
مبارزه:
1- تناوب.
2- کاشت گلرنگ دور از منابع آلودگی (گلرنگهای وحشی).
3- استفاده از بذر سالم.
4- شخم پس از برداشت(کاهش تولید بازیدیوسپور)
5- پس از مشخص شدن نژاد قارچ ارقام مقاوم استفاده شود.
6- سایپروکونازول(آلتو) SL 10% نیم لیتر در هکتار
7- پروپیکونازول(تیلت) EC 25% نیم لیتر درهکتار
سفیدک سطحی گلرنگ Safflower powdery mildew
دو گونه این بیماری را ایجاد میکنند: 1-Erysiphe cichoracearum f.sp. cartami و 2-Leviellula taurica. هردو را در ایران و فارس داریم. Erysiphe حالت پودری دارد و. Leveillula حالت گچی و نمدی. آسکوکارپ هر دو یک نوع است و دارای زواید ساده می باشد. ولی آسک در Ery. دو اسکوسپور و در Lev. دارای 8 آسکوسپور است. کنیدیوم در Ery. زنجیری و درLev. بصورت تکی میباشد.
کنترل:
1- حذف منابع آلودگی برای سال بعد
2- ارقام مقاوم
3- سولفور wp80% و4-3 در هزار 3نوبت
4- دینوکاپ wp18.25% و 2- 1کیلوگرم در هکتار
لکه قهوه ای گلرنگ Safflower brown spot
عامل بیماریRamularia carthami در اکثر نقاط گلرنگ کاری دیده شده است. بخصوص در خوزستان خیلی زیاد است و از روی گلرنگهای وحشی نیز گزارش شده است.
علایم بیماری بصورت لکه های گرد قهوه ای هم اندازه بر روی برگها دیده میشود که به آسانی قابل تشخیص است. در ابتدا این لکه ها رنگ پریده و سفید هستند و بعد قهوه ای میشوند. مرکز لکه ها سفید باقی می ماند که در واقع پوشش اسپورهای قارچ است. روی لکه ها مقداری کنیدیوفور کوتاه به صورت دسته ای تشکیل شده و بر روی آنها کنیدیها تشکیل میشوند که محل افتادن کنیدی به صورت زخمی بر روی کنیدیوفور باقی می ماند.
قارچ عامل این بیماری بذر زاد میشود. بنابراین منبع بقای قارچ بصورت استروما روی برگهای آلوده یا بذر آلودهو اسپورها یاریسه های قارچ میباشد. این بیماری هم در برگهای جوان و هم در برگهای پیر و هم در کاسبرگها آلودگی ایجاد میکند. اسپورها در جاهای مرطوب به مقدار زیاد تولید میشوند.
کنترل:
تناوب استفاده از بذر سالم و ارقام مقاوم و نیز استفاده از قارچ کشها در صورت نیاز
مرگ گیاهچه گلرنگ
عامل Phytophthora cryptogea روی طوقه گیاه خسارت می زند البته ممکن است باعث پوسیدگی ریشه هم بشود. معمولاً گیاه در هنگام گل دادن مورد حمله قرار میگیرد و کمتر در مراحل اولیه رشد خسارت می بیند. جداسازی این قارچ از خاک مشکل است برای جداسازی قارچ از گلرنگ استفاده میکنند. بدین ترتیب که رقم گلرنگ حساس استفاده میشود. حساسترین رقم 10-N (با نام محلی Nebrasca) است. این میزبان خیلی دقیق است و میزان کم قارچ را در خاک پیدا میکند. برای این منظور در یک گلدان کوچک با 1.3خاک استرین گلرنگ میکاریم و پس از رشد، خاک آزمایشی را دور طوقه می ریزیم. گلدان را در دمای اتاق (زیر30درجه سانتیگراد) قرار می دهیم. بسته به میزان قارچ پس از مدتی واکنش می دهد و طوقه له شده و گلرنگ می افتد. گلرنگ را از خاک خارج کرده و در یک پتری دیش حاوی آب مقطر می گذاریم. بعد از 24-4 ساعت با گذاشتن طوقه زیر میکروسکوپ رشد قارچ دیده میشود. اسپورانجیوم قارچ دارای پاپیلا می باشد.
کنترل: ضد عفونی بذر- متالاکسیل G5%و 25- 20 کیلو در هکتار
سیاهک نیشکر Sugarcane smut
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری به قسمتهای هوایی گیاه بخصوص برگ حمله میکند برگ پاره پاره (رشته رشته) شده و آویزان می شود، همچنین بجای گل آذین هاگینه دراز وشلاق مانندی بوجود می آید. تلیوسپور Ustilago scitaminea جوانه زده و بازیدیوسپور تولید می کند. بازیدیوسپورروی گیاه می افتد و جوانه نیشکر (در غلاف) (جوانه جانبی) را آلوده میکند. سال بعد که قلمه کاشته میشود گیاهچه آلوده تولید میکند و سیاهک در اواخر فروردین دیده میشود. جایی که هوا خشک است اسپورها سریع پخش میشوند و در جاهای مرطوب اسپورها به هم می چسبند و کمتر(دیرتر) پخش میشوند. بازیدیواسپورها با تشکیل پل لقاح تولید ریسه دیکاریون میکنند. در ایران سه رقم تجارتی نیشکر به نامهای 310- Nco ، 48-Cp و7- Cps کاشته میشود. 310- Nco خیلی به این بیماری حساس است ولی دو رقم دیگر مقاوم هستند. البته این رقم مناسب ترین رقم است. چون نیشکر را باید به محض برداشت به کارخانه برد و پروسه کرد، ارقام زودرس را زودتر و ارقام دیررس را دیرتر برداشت میکنند. بنابراین با توجه به کمبود کارخانه رقم دیررس لازم داریم که 310- Nco دیررس است، پر محصول است و به گرمای حدود 50 درجه سانتیگراد و نیز به سرما مقاوم است.به بیماریهای مهم و بعضی آفات مثل سزامیا (کرم ساقه خوار) نیز مقاوم است. فعلاً این رقم را حذف کرده اند ولی مزارع مخلوط شده (ارقام گوناگون) و این باعث شده مزارع آلوده و سالم و را مخلوط در هم ببینیم.
این سیاهک بسیار گرمادوست است. تلیوسپورها در دمای 25 درجه سانتیگراد به خوبی جوانه نمی زنند. بهترین دما برای جوانه زنی یک تلیوسپور 35 درجه سانتیگراد است. در تلیوسپورزیاد دوام ندارد بخصوص وقتی خاک مرطوب باشد. بقای قارچ در قلمه هاست. بنابراین اگر قلمه سالم داشته باشیم ،سیاهک را نخواهیم داشت. ورود قلمه بسیار مشکل است چون گران است و ورود دو قلمه خوب حدود15-10 دلار است بنابراین رقم را نمیتوان تغییر داد. اصلاح نژاد هم در ایران صورت نمی گیرد.
سیستمهای سالم سازی قلمه :
1-استفاده از آب گرم. حرارت حدود 52 درجه سانتیگراد برای مدت کوتاه(حدود 10تا20 دقیقه) و دمای 50 درجه سانتیگراد برای مدت طولانی(حدود2ساعت). متأسفانه دمای50درجه سانتیگراد موزاییک را از بین نمی برد. این روش با امکانات کشور ما ممکن نیست.
2- استفاده از قارچ کش ها (تیلت): متأسفانه قارچ کشها فقط برای سال اول خیلی موثرهستند. سال دوم بیماری ظاهر میشود و سال سوم کاملاً زیاد میشود. مشخص نیست که سیاهک از کجا می آید و گیاه از طریق ریشه آلوده میشود و یا نه بلکه قارچ کش Fungistatic است و از بین می رود و بنا براین قارچ ظاهرمی گردد. گیاه سال اول را Plant و سالهای بعد به تر تیبRatoon I، II Ratoon، ........وRatoon IV می نامند. درخوزستان تا Ratoon IV پیش میروند. در جاهای سیاهک دار بخا طر سیاهک و در جاهای دیگر بخاطر متراکم شدن خاک. روش دیگر مبارزه کندن بوته های سیاهک زده است . این راهی است که رقم را خالص می کند.
کنترل:
1. ضد عفونی قلمه با پروپیکنازول EC25% دو در هزار
2. ارقام مقاوم
3. عدم استفاده از راتون بالا
4. سوزاندن قلمه های آلوده
ویروس موزائیک نیشکر sugarcane mosaic virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مزارع نیشکرخوزستان آلودگی شدیدی دارد. بسته به رقم بین100-0 درصد آلودگی دیده می شود . بیشتر رقم310-Nco کشت می شود که آلودگی دراین رقم %50 -40است. عامل بیماری
Sugarcane mosaic Virus(ScMv)ازجنس Potyvirusاست که در حدود750nmطول دارد وتوسط گونه های Ropalosiphum انتقال می یابد. یکی از راههای انتقال وپایداری ویروس در قلمه ها است. در شمال ایران مقدارکمی نیشکر کشت می شود که احتمالاً نیشکر از جنوب به شمال برده شده است. در شمال شکر قهوای تولیدمی کنند. در ساری بوته سالم وعاری از ویروس دیده نشده است،شاید به این دلیل است که شرایط برای شته ها مناسب است. آلودگی در ذرت خیلی کم است.
پایداری ویروس در خود بوته های نیشکر می باشد.
کنترل:
1- قلمه سالم (سالم گزینی قلمه): باروشELISA می توان تا حدود زیادی بیماری را در قلمه ها تشخیص داد. برای این کار جوانه های واقع در بند قلمه راگرفته وتست سرولوژیکی انجام می دهند. برادشتن این جوانه ها صدمه ای به قلمه نمی زند.
سفیدک کرکی توتون وتنباکو Tobacco blue mold (Downy Mildew)
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری Peronospora tabacina- است که اخیراً در بعضی منابع اسم آنرا P. hyoscyami ذکر کرده اند.
این بیماری خیلی قدیمی است واولین بار درسال 1891 میلادی از استرالیا گزارش شد. سپس در سال 1930 از آمریکا ودر سال 1958 از اروپا گزارش گردید و ظرف مدت چهار سال تمام اروپا آلوده کرده و اپیدمی ایجاد نمود.
از اروپا به شمال آفریقا و آسیا ی نزدیک رسید و در سال1962(1341) از شمال ایران گزارش شد. درهمین سال تقریباً 75% محصول توتون الجزایر را از بین برد. همچنین در همان سال65% محصول ایتالیا را نیز نابود کرد.
در سال بعد در ایران بیش از 50% محصول شمال را از بین برد .در سال 1362 در فارس برای اولین بار دیده شد و در سال 1979 در کانادا و آمریکا بخا طر شرایط خنک ومرطوب خسارت به 250 میلیون دلار رسید. در حال حاضر این قارچ در تمام نقاط ایران وجود دارد ودر صورت فراهم شدن شرایط خسارت زیادی به بار می آورد.
این بیماری از سفیدکهای تیپیک می باشد . قارچ عامل این بیماری درپشت برگها ی آلوده ایجاده لایه کرکی آبی متمایل به بنفش می کند (کپک آ بی) وروی برگها نیز لکه های زرد رنگ کلروتیک دیده می شود . عامل بیماری درگیاه سیستمیک شده و سبب کوتولگی و کج ومعوج شدن گیاه میشود و درآوندها نیز سبب قهوه ای شدن بافت میشود. همچنین ممکن است منجر به آلودگی بذر نیز شود.
این قارچ یک Oomycete است که تولید اسپورانجیوفور با انشعابات دو شاخه میکند که در انتها و بر روی استریگماها اسپورانجیوم تولید میشود. همچنین تولید Oospore میکند که در بقای قارچ نقش مهمی دارد. اسپورانجیومهای قارچ میتوانند فواصل زیاد (km 1600) را نیز طی کنند و به مناطق جدید گسترش یابند. این قارچ فقط به جنس Nicotina حمله میکند ولی در شرایط گلخانه ای بعضی از اعضای خانواده Solanaceae را نیز ممکن است آلوده کند.
منشأ آلودگی اغلب از خزانه است، چون شرایط برای قارچ مطلوب است، یعنی درجه حرارت کم و رطوبت بالا است (به علت تراکم زیاد نشاها). معمولاً یک هفته بعد از آلودگی قارچ تولید اسپورانجیوم میکند یعنی سیکل آلودگی یک هفته است و به همین ترتیب ادامه می یابد و میزان آلودگی به سرعت زیاد میشود. درجه حرارت بهینه برای جوانه زنی اسپورانجیوم 15 درجه سانتی گراد و بیشینه 30 درجه سانتی گراد و کمینه 5/3 درجه سانتی گراد میباشد. شرایط مساعد برای تولید بیماری، حرارت متوسط (حدود 20درجه سانتی گراد)، رطوبت بالا و هوای ابری است. اسپورانجیوم قارچ را کنیدیوم هم گویند زیرا هیچ وقت تولید زئوسپور نمیکند.
کنتــــــــــرل :
1-استفاده از ارقام مقاوم.
2- مانکوزب wp 80% و 2-1در هزار در زمین اصلی
3- مانب wp 80% و 2-1 در هزار در زمین اصلی
4- زینب wp 80% و 3 در هزار در زمین خزانه
5- متالاکسیل- مانکوزب و 1 در هزار در خزانه
سفیدک حقیقی(پودری) توتون و تنباکو Tobacco powdery mildew
از نظر آب وهوایی محدودیت زیادی ندارد و در اکثر نقاط ایران دیده میشود منتها در مناطی خسارت میزند و در نقاط دیگری خسارت چندانی ایجاد نمیکند. این بیماری نیاز به رطوبت بالا ندارد. در مناطق مرکزی بیماری مهمی است.
قارچ Erysiphe cichoracearum یک آسکومیت است که در فرم جنسی تولید کلیستوتشیوم با زوائد ساده و تعداد آسک زیاد مینماید که درون هر اسک آسکوسپور وجود دارد. حداکثر فعالیت بیماری در 25-22 درجه سانتی گراد دیده میشود.
این بیماری باعث کاهش کیفیت توتون و تنباکو میشود. برای مبارزه با این بیماری از گوگرد نمی توان استفاده کرد چون گوگرد روی گیاه میماند و برای ریه خطرناک است. از قارچ کش هایی مثل بنومیل و کاراتان در اوایل فصل استفاده میشود. در اواخر فصل رویشی سمپاشی نمی شود چون روی گیاه میماند و مضر است.
احتمالاً میزبان های دیگری هم دارد. بنابراین زمستانگذرانی و تابستانگذرانی قارچ بستگی به منطقه دارد. یا روی میزبانهای دیگر، یا روی علف های هرز یا بوسیله آسکوکارپ بقا می یابد و یا از منطقه ای به منطقه دیگر حرکت میکند. علفهای هرز میزبان قارچ مشخص نیست.
کنتـــــــــــرل:
1- ارقام مقاوم به سفیدک بهترین راه حل بیماری میباشد.
2- دینوکاپ wp18.25% یک کیلوگرم در هکتار با دیدن علائم بیماری
ساق سیاه توتون و تنباکو Black shank
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
عامل بیماری Phytophthora nicotianae است. بیماری بسیار خطرناکی است که در جنوب کشور و استان فارس از روی تنباکو گزارش شده است. در برازجان، فارس و زاهدان (جاوه) دیده میشود.
این قارچ به قسمتهای پایین گیاه، ریشه و طوقه حمله کرده و طوقه را سیاهرنگ نموده، تولید Black shank می نماید. همچنین بافت داخلی ساقه (مغز)را به صورت ورقه ورقه در می آورد، گیاه پژمرده شده و می میرد. این قارچ تولید اسپورانجیوم ، Oospore و کلامیدوسپور میکند. اسپورانجیوم ها نسبتاً گرد و پاپیل دارهستند. رشد قارچ در روی محیط کشت بحالت مضرس و پره پره (Rossette) است. قارچ عامل بیماری هتروتالیک است یعنی برای تولید مثل جنسی نیاز به دو تیپ جنسی سازگار دارد. این قارچ گرمادوست است و رطوبت را نیزدوست دارد. بهنیه درجه رشد 30-28 و بیشینه36 درجه سانتیگراد است و کمینه حدود10 درجه سانتیگراد.
کنتـــــــرل:
1- استفاده از ارقام مقاوم.
2- تناوب با غلات یا پنبه.
3- استفاده از نشاء سالم (نشاها باید با روش ELISAL آزمایش شوند).
4- کشت خطی یا آبیاری نشتی.
5- مبارزه شیمیایی در خزانه و ضدعفونی خاک خزانه.
نماتد گالی توتون و تنباکو(نماتد ریشه گرهی) Root Knot nematode
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] 1.GIF
گونه های مختلف Meloidogyne شامل M. javanica، M. hapla، M. incognita و M. arenaria عامل بیماری هستند. از بیماریهای مهم توتون و تنباکو در ایران محسوب میشود و در بعضی مناطق خسارت به گونه ای است که تمام مزرعه گیاه آلوده زرد و پژمرده میشود و سلولهای ریشه حجیم و بزرگ شده و بعد از مدتی از بین می روند.
نماتد به صورت تخم و لارو در خاک زمستانگذاری میکند. نماتد ماده گلابی شکل است و تعداد زیادی تخم تولید کرده که در زیر بدن آنها جمع میشود لارو سن دوم به گیاه حمله میکند. نماتد ماده بدون جفت گیری هم تولیدمثل میکند و نیازی به نماتدهای نر کرمی شکل ندارد.
کنتــــرل:
1- استفاده از نشاء سالم (خزانه سالم).
2- استفاده از ارقام مقاوم. زیرا نماتد نژاد دارد. پس با تشخیص نزاد میتوان نوع میزبان و ارقام را مشخص کرد.
3- تناوب با گیاهان غیر میزبان مثل غلات. نباتات مورد استفاده در تناوب باید علف هرز میزبان را نداشته باشند.
4- دفع علفهای هرز.
5- استفاده از نماتدکش در کشورهایی که اقتصادی است.
6- مبارزه ی بیولوزیکی با قارچ که هنوز موفق نبوده است.
7- استفاده از گیاهان تله
گل جالیز Broom rape
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این گیاه معضل خیلی مهمی در ایران است که متاسفانه کار زیادی بر روی آن انجام نگرفته است. این بیماری مخصوص توتون و تنباکو نیست و بر روی بیشتر گیاهان زارعی و باغی خسارت ایجاد میکند. در تمام نقاط ایران دیده میشود البته در شمال خسارت کمتری ایجاد میکند. گل جالیز یک گیاه انگل ازراسته گل میمون و خانواده است. دو گونه آن روی توتون و تنباکو مهم است.
پوسيدگي باكتريائي ساقه maize bacterial stalk rot
اين بيماري در سال 1365 از منطقه دشت ناز مازندران توسط بناپور و اماني گزارش گرديد. در سال 1367 توسط معصومي و ايزدپناه در فارس مشاهده شد.
علائم بارز بيماري لهيدگي و قهوه‌اي شدن ساقه، قاعده برگها و ميوه (بلال) مي‌باشد. پژمردگي يا خشك شدن قسمتهاي انتهائي يا تمام بوته، پيچ‌خوردگي و تيره شدن قسمتهائي از ساقه و شكسته شدن و افتادن بوته‌ها در بسياري از موراد مشاهده شده است.
عامل بيماري يك باكتري به نام Pectobacterium chrysanthemi pv.zeae مي‌باشد كه همنام آن Pectobacterium carotovora var.zeae sabet مي‌باشد(در بعضی منابع عامل بیماری راErwinia chrysanthemi pv. Zeae ذکر کرده اند). اين باكتري در محيط كشت Nutrient Agar در 28 درجه سانتيگراد كلني‌هاي گرد و صاف، به رنگ سفيد مايل به خاكستري يا كرم تشكيل مي‌دهد و روي محيط YDC (یک درصد عصاره مخمر، 2درصد كربنات كلسيم و 2درصد دكستروز) بعد از 5 روز توليد رنگ آبي خاكستري تا آبي تيره مي‌نمايد. باكتري مزبور گرم منفي، متحرك و داراي بيش از 4 تاژك غير طبيعي (Peritrichus) مي‌باشد.
حساسيت باكتري جدا شده به اريترومايسين، توليد گلوكز، ذوب ژلاتين، توليد رنگ آبي در محيط YDC، رشد در دماي 36 درجه سانتيگراد و عدم توانائي توليد اسيد از لاكتوز با خصوصيات Pectobacterium chrysanthemi تطبيق داشته و آن را از بقيه گونه‌هاي مولد پوسيدگي از جنس Pectobacterium نظير Pectobacterium carotovora متمايز مي‌سازد.
کنترل:
كاشت ارقام مقاوم و كشت صحيح ذرت و عدم غرقاب زمين در كاهش بيماري مؤثر است
سياهك معمولي ذرت Common corn smut
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سياهك معمولي ذرت در شهريور ماه سال1360 در مزرعه كوچكي در سمنان مشاهده گرديد و در سال 1362 در گرگان و ورامين نيز از چند مزرعه بوته هاي آلوده به اين بيماري جمع‌آوري شد. در حال حاضر اين بيماري در مزارع ذرت شهر ري، كرج و ورامين خسارت وارد مي كند.
علائم: اين سياهك روي كليه اندامهاي هوائي ذرت از قبيل برگها، ساقه، خوشه و ريشكها ديده مي‌شود. نشانه‌هاي بيماري به اين طريق است كه روي اندامهاي مختلف نبات ميزبان برجستگيهائي با گالهاي شفاف و براق در اندازه‌هاي مختلف از 0.6 تا 15 سانتيمتر تشكيل مي‌شوند. بزرگترين و بيشترين گالها روي بلال و گل نر تشكيل مي‌گردند. گالها توسط غشاء با پوسته سفيد براق (نقره‌اي) پوشيده شده كه در داخل اين غشاء و پوسته توده‌هاي اسپور قارچ به رنگ قهوه‌اي تيره و به صورت پودري شكل قرار دارند. اين گالها بندرت روي برگها نيز تشكيل مي‌شوند. گالهاي روي برگ سفت و خشك هستند و حاوي تعداد كمي اسپور مي‌باشند. گال ابتدا نرم و سبز است و سرانجام سخت شده و در آن بافت ليفي تشكيل مي‌شود كه در آن مناطق سياه ديده مي‌شود كه آغاز تشكيل اسپورها را نشان مي‌دهد. قارچ عامل بيماري با فعاليت و رشد و نمو خود بخش دروني گالها را از بين برده و در نتيجه گالها با غشاء نازك و شفافي پوشانده مي‌شوند كه با پاره شدن آنها اسپورها آزاد مي‌گردند. بافتهاي جوان نسبت به اين سياهك حساسيت بيشتري دارند و به همين علت در بعضي موارد اين سياهك باعث مرگ گياهان جوان مي‌شود ولي اين حالت عموميت ندارد
عامل بيماری قارچي است به نامDC) Ustilago maydis )كه از خانواده Ustilagaceae و راسته Ustilaginales مي‌باشد.
توده‌هاي اسپور پودري شكل و به رنگ قهوه‌اي تيره يا سياه هستند. كلاميدوسپورها قهوه‌اي روشن و كم و بيش كروي تا بيضي شكل هستند.
زيست‌شناسي
انتقال اين بيماري اغلب از طريق خاك و گاهي هم به مقدار كمي از طريق بذر صورت مي‌گيرد. زمستانگذراني قارچ توسط تليوسپور در خاك و روي بقاياي گياهي ذرت صورت مي‌گيرد.
کنترل سیاهک ذرت:
1. بهترين و مطمئن‌ترين راه كنترل اين بيماري كشت ارقام مقاوم است.
2. از بين بردن و نابود ساختن خوشه‌ها و بوته‌هاي آلوده قبل از پاره شدن پوسته گالها و پخش اسپورها
3. همچنين جلوگيري از زخمي شدن گياه ميزبان توسط ماشين آلات كشاورزي در مزرعه در زمان داشت مي‌تواند در جلوگيري از گسترش آلودگيها و اشاعه بيماري مؤثر باشد.
4. مصرف كودهاي شيميايي به ميزان متناسب در مزرعه نيز تا حدي از توسعه بيماري جلوگيري مي‌نمايد.
سياهك پاكوتاه dwarf bunt (سياهك بدبو stinking smut)
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سياهك پنهان(common bunt) كه توسط گونه‌هاي مختلف جنسTilletia ايجاد مي شوند، از بيماريهاي مخرب گندم هستند كه علاوه بر گندم، به جو و تعداد معدودي از گونه‌هاي غلات نيز آسيب مي‌رسانند. اغلب گونه‌هاي ديگر بندرت آلوده مي‌شوند.
چرخه زندگي قارچهاي مولد سياهك پنهان، شباهت زيادي به سياهك سخت جو دارد. بوته‌هاي آلوده معمولاً كوتاهتر از حد طبيعي شده، تعداد پنجه در آنها افزايش مي‌يابد. ميزان كاهش ارتفاع بوته هاي آلوده، به نژاد قارچ و رقم گياه بستگي دارد. علائم بارز بيماري غالباً بعد از مرحله خوشه‌دهي گياه آشكار مي شود. سنبله‌هاي آلوده داراي رنگ سبز مايل به آبي هستند و گلومهاي آنها نسبت به سنبله هاي سالم بازتر مي‌شود. پس از رسيدن محصول، سنبله‌هاي آلوده با رنگ تيره‌تر و سنبلچه‌هاي بازتر كه نوك دانه‌هاي آلوده در آنها قابل رؤيت است، براحتي از سنبله‌هاي سالم قابل تفكيك است.
اختلاف در ارتفاع، شكل و اندازه غيرطبيعي سنبله هاي آلوده نيز به تشخيص آنها كمك مي كند. سنبله‌هاي آلوده معمولاً بلندتر و تراكم سنبلچه‌هاي آنها كمتر از سنبله‌هاي سالم است.
دانه‌هاي آلوده به جاي رنگ زرد طلايي، داراي رنگ خاكستري مايل به قهوه‌اي هستند. شكل دانه آلوده شبيه دانه‌هاي سالم، اما معمولاً كمي گردتر و كوچكتر است. با فشار دادن دانه، پودر سياه (تليوسپورهاي قارچ) از آن خارج مي شود كه داراي بوي ماهي گنديده است. اسپورها در زمان خرمنكوبي پخش شده و دانه هاي سالم و خاك را آلوده مي‌كنند. تليوسپورها تا زماني كه رطوبت و شرايط مناسب براي جوانه‌زني فراهم نشده، زنده باقي مي مانند. در شرايط مساعد، تليوسپورها جوانه‌زده، ميسليوم اوليه از آن خارج مي شود و روي آن 8-16 عدد اسپريدي اوليه يا بازديديوسپور سوزني شكل بوجود مي‌آيد كه دو به دو با هم تلاقي كرده، ساختمان H شكل را به وجود مي‌آورند. در نهايت اسپوريديهاي ثانويه و هيف بيماري‌زا به وجود مي‌آيد. هيف آلوده كننده گياهچه جوان و يا نقاط رويشي پنجه‌ها را قبل از خروج از خاك مورد حمله قرار مي‌دهد و پس از ورود، خود را به بافت مريستم مي‌رساند و به صورت درون بافتي، همراه با گياه رشد مي كند و در مرحله خوشه‌دهي محتويات تخمدان را مورد حمله قرار مي‌دهد. عامل بيماري در شرايط آب و هوايي معتدل روي گندمهاي پاييزه بخوبي رشد ميكند.
سه گونه مختلف قارچ از جنس تيلشيا كه داراي خصوصيات مشابهي هستند، به عنوان مهمترين عوامل ايجاد بيماري سياهك پنهان در گندم شناخته شده‌اند كه عبارتند از: گونه‌هاي Tilletia Foetida و T.caries وT.laevisكه سياهك معمولي را ايجاد مي كنند؛ گونه T.controversa كه سياهك پا كوتاه را به وجود مي‌آورد.
گونه‌هاي T.caries و Tilletia Foetida از نظر مرفولوژي، چرخه زندگي، مراحل رشد و پيدايش نژادي‌هاي فيزلوژيك كاملاً مشابهند، به طوري كه مي‌توانند واريانتهاي يك گونه محسوب شوند. البته اين دوگونه از نظر شكل تليوسپور و بافت ديواره اسپور با هم تفاوت دارند. در T.caries دانه‌هاي آلوده تقريباً كروي و داراي رنگ قهوه‌اي مات هستند، در صورتي كه در Tilletia Foetida دانه‌هاي آلوده كشيده‌تر هستند. تليوسپورهاي T.caries تقريباً گرد و كروي با قطر 15-22 ميكرون و سطح ديواره مشبك هستند. توده اسپور نيز به رنگ سياه متمايل به قهوه‌اي است. تليوسپورها در Tilletia Foetida كروي تا بيضوي با ديواره صاف و قطر 17-22 ميكرون است.
تفكيك گونه T. Controversa (عامل سياهك پا كوتاه) از گونه T. caries از روي خصوصيات ظاهري بسيار مشكل است اما خصوصيات ديگري وجود دارد كه اين دو گونه را كاملاً از هم جدا مي كند. در سياهك پا كوتاه ، توقف رشد در گياه ميزبان بمراتب بيشتر از T . caries (سياهك معمولي) است. قارچ T. Controversa به مناطقي كه داراي پوشش برف زمستاني هستند ، محدود مي شود. اسپورهاي T. Controversa براي جوانه زني به مدت زمان بيشتري نياز دارند و در نتيجه اين تأخير ، آلودگي توسط اين قارچ بيشتر در مرحله 2-3 برگي شدن گياه صورت مي گيرد.
کنترل:
موثرترين روش مبارزه با سياهك پنهان گندم ، استفاده توأم از قارچكشها ( براي ضد عفوني بذر ) و ارقام مقاوم است . از جمله قارچكشهايي كه در كنترل اسپورهاي خاكزاد و بذر زاد موثرهستند ، ميتوان هگزا كلرو بنزن ( HCB)، پنتاكلرو نيترو بنزن (PCNB ) كربوكسين و تيابندازول را نام برد.
دیفنوکونازول(دیویدند) DS 3% دو در هزار ضد عفونی بذر
تیابندازول(تکتو) WP 52.5% یک و بیست و پنج صدم در هزار ضد عفونی بذر
سياهكهاي پنهان موضعي(هندی) Karnal bunt
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بیماری در مناطقی چون فارس، هرمزگان، بوشهر، جیرفت و کرمان انتشار دارد. عامل بيماري قارچ ديگري از جنس تيلشيا به نام T.indica اين قارچ در اصل به گندم معمولي (گندم نان) حمله ميكند ، اما تريتيكاله و گندم دوروم نيزممكن است آلوده شود بيماري معمولاً در خرمن و از روي دانه‌هاي شكسته كه قسمتي از آنها آلوده به سياهك است ، قابل تشخيص است. تشخيص در مزرعه مشكل است ، زيرا تنها چند گل در هر سنبله آلوده مي شود (جز در مواردي كه بيماري خيلي شديد باشد ) بنابراين در مزرعه ، بوته هاي آلوده براحتي از چشم مخفي مي مانند . در بذرهاي بيمار قسمتي از بذر سالم باقي مي ماند و قسمت ديگر آن همراه با جنين به توده‌اي از اسپورهاي سياه و خشك تبديل مي‌سود . در اينجا نيز مانند سياهك معمولي ، بوي زننده ماهي گنديده متصاعد مي شود .
تليوسپورهاي T.Indicaكم و بيش كروي، بزرگ با قطر25-30 ميكرون و سياهرنگ هستند. سطح آنها كم و بيش مشبك است . اسپور پس از جوانه زني توليد يك ميسليوم اوليه مي كند كه از آن اسپوريديهايي متعددي آزاد مي شود . بذرها يا خاك آلوده به اسپور قارچ ، مهمترين منابع آلودگي اوليه هستند .تليوسپورها در سطح خاك جوانه مي زنند و اسپوريدهاي زيادي توليد مي‌كنند .
اسپوريديها توسط باد و حشرات پخش مي‌شوند و در طي مرحله گلدهي گياه تخمدانها را آلوده كرده ، ممكن است تمام يا قسمتي از دانه ( در بيشتر موارد ) توسط ميسيليوم قارچ اشغال شده ، به توده اسپورتبديل شود .
کنترل:
هر چند براي توصيه روشهاي مناسب كنترل بيماري به تحقيقات بيشتري نياز است ، استفاده از بذر سالم ضروري است .اطلاعات جمع آوري شده درمكزيك روي ضد عفوني شيميايي بذرها نشان داه كه ضد عفوني با PCNB به ميزان يك كيلوگرم براي هر تن بذر ، تأثير مناسبي در كنترل اسپورهاي بذر داشته است با وجود اينكه بيماري بومي منطقه پنجاب و شبه قاره هند است ، در سوريه ، لبنان ، عراق وتركيه نيزگزارش شده است . به نظر مي رسد كه وجود آن در ساير مناطق دنيا ، باتوجه به عوامل محيطي ، محدود باشد .
کنترل شیمیایی:
1. سایپروکونازول(آلتو) SL 10% نیم در هکتار
2. پروپیکنازول(تیلت) EC 25% نیم در هکتار
3. تبوکونازول(فولیکور) EW 25% یک لیتر در هکتار
4. فلوتریافول(ایمپکت) SC12.5% یک لیتر در هکتار
زمانی که 80% بوته ها به خوشه رفته باشند، سمپاشی انجام شود
سياهك برگی غلات Flag smut
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بيماري سياهك برگ و ساقه غلات Urocystis tritici در درجه اول روي گندم پاييزه ، در مناطقي كه زمستانهاي معتدل دارند (بوشهر، خوزستان، گیلان) وجوددارد . البته در بعضي نواحي شبه قاره هند ، روي گندمهاي بهاره اي كه در يكي از ماههاي زمستان كاشته شده اند نيزديده شده است . سياهك ساقه توسط قارچي كه رابطه نزديكي با قارچ Urocystis agropyri دارد ، در روي چاودار نيزايجاد مي شود . تشخيص سياهك برگي در مزرعه بسيار آسان است ، ليكن اغلب به دليل كوتاه بودن بيش از حد بوته هاي آلوده ، از نظر دور مي‌مانند . علائم بيماري بصورت نوارهاي خاكستري متمايل به سياه روي برگ و غلاف توسعه مي يابد. بوته هاي آلوده اغلب كوتاه شده ، برگها پيچ خورده و لوله مي‌شوند . اپيدرم ، در محل نوارهاي آلوده به صورت طولي شكاف خورده ، توده سياهرنگ اسپور ظاهر مي شود . بوته هاي آلوده معمولاً خوشه نمي دهند .
توده اسپورآزاد شده ، سطح بذرها و خاك را آلوده ميكند .گياهچه ها وبوته هاي جوان توسط اسپوريديهايي كه در سطح خاك ايجاد شده آلوده مي شوند . ميسليوم قارچ پس از ورود به درون بافت گياهچه ، به طور درون بافتي به رشد خود ادامه داده ودرنهايت توده اسپور را در زير كوتيكول برگ و ساقه بوجود مي‌آورد جوشهاي حاصل از سياهگ برگي توسط توده اسپور بال پر شده است . هراسپور بال شامل 1-4 عدد تليوسپور به هم چسبيده است كه توسط چندين سلول عقيم احاطه شده اند. اسپورهاي كروي يا زاويه دار ، قهوه اي تيره با ديواره صاف وقطر 10-20 ميكرون هستند. تليوسپور جوانه زده توليد يك ميسليوم اوليه با 3-4 اسپوريديها با هم تلاقي انجام مي‌دهند وهيف بيماري زا را بوجود مي آورند .تناوب زراعي همراه با بذر سالم در كنترل بيماري موثر است.
کنترل:
اين بيماري با استفاده از ارقام مقاوم و تناوب زراعي تقريباً كنترل شده است . ضد عفوني بذر با قارچكشهاي سيستميك مانند كربوكسين و بنوميل نيز موثر است .
بيماري لكه چشمي غلات Graminicola eye spot
لكه چشمي غلات كه بوسيله قارچ pseudocercosporella herpotrichoides ايجاد مي شود ، در روي گندم زمستاني اهميت بيشتري دارد ولي در بسياري ازمناطق دنيا مي‌تواند به غلات بهاره نيز خسارت زيادي وارد كند .اين بيماري اغلب قسمتهاي پاييني گياه را مورد حمله قرار مي‌دهد . با وجود اين علائم بيماري روي ريشه تا حدود 9 سانتيمتر بالي سطح خاك بندرت مشاهده مي شود تمامي غلات و بسياري از گراسها ميزبان خوبي براي قارچ هستند . آب وهواي سرد و خنك بيماري را شدت مي‌بخشد .علائم بيماري با افزايش سن گياه بيشتر مشخص مي‌شود . زخمهاي بيضوي يا چشم مانند روي غلاف برگهاي پاييني و همچنين روي پايين ترين ميان گره (سطح خاك ) مشهوداست . زخمهاي تازه ، قهوه‌اي و مركز انها كاهي رنگ است . لكه ها ممكن است تمام قسمت پايين را احاطه كند قسمت مركزي زخمها با افزايش سن گياه تيره تر مي شود . حمله شديد قارچ موجب بروز خوابيدگي (ورس) در بوته‌ها مي‌شود . اسپورزايي قارچ در هواي سرد و مرطوب اوايل بهار شديد است و در تابستان كاملاً متوقفمي شود . اسپوردر روي ساقه‌هاي مسن بسختي تشكيل مي شود . كنيدي برها راست ، بدون انشعاب و كوتاه در روي ميسليومهاي فشرده شبه استروما ، بوجود مي‌آيند . كنيديها شفاف و كشيده، به طرف نوك باريكتر شده ممكن است كمي خميدگي داشته باشند. كنيدي داراي ابعاد 1.5-3.5*30-60 ميكرون با3-7 ديواره عرضي است . قارچ در روي بقاياي گياهي به صورت ميسيليوم زمستانگذراني ميكند .آلودگي اوليه ممكن است از كنيديومهاي تشكيل شده روي كاه و كلش آلوده يا از ميسليومها فعال موجود روي غلاف برگهاي آلوده پاييني ، شروع شوند . ميسليوم قارچ در عمق وجوانب بافت ساقه گسترش مي يابد و در مركز ساقه كه تو خالي است ، ميسليومهاي پنبه اي شكل توليد مي‌شوند . كنيديها در مراحل اوليه رشد گياه بيمار تشكيل شده ، به عنوان منبع ثانويه آلودگي عمل مي‌كنند.
کنترل:
تأخير در تاريخ كاشت پاييزه وتناوب با گياهاني غير از غلات ، موجب كاهش ميزان ماده تلقيح قارچ مي شود و دركنترل بيماري موثراست .
پژمردگي اسكلر شيومي يا بادزدگي جنوبي
پژمردگي اسكلروشيومي گسترش وسيع داشته ،درمناطق گرم روي بسياري از گياهان مسأله ساز است. از جمله گياهان ميزبان قارچ ، ميتوان حبوبات ، بسياري از درختان ميوه ، سبزيجات ، غلات ، گياهان زينتي ، علفهاي هرز را نام برد .
علائم اوليه بيماري به صورت پژمردگي و زردي است . اين حالت ممكن است در چند بوته يا بصورت لكه اي در مزرعه بروز كند . آلودگي ممكن است از مرحله پنجه زني تا زمان رسيدن گياه اتفاق بيفتد .مهمترين علائم مشخص در چند سانتيمتري بالاي سطح خاك مشاهده مي شود ، به اين صورت كه توده اي از ميسليومها سفيد رنگ در روي ريشه ، ساقه وغلافهاي برگ ، در سطح خاك يا چند سانتيمتر پايين تر ، توسعه مي يابند . اندامهاي باردهي (اسكلروتها ) پس از اينكه گياه پژمرده شد ، به صورت اجسام كروي سفيدرنگ در روي ميسليومها تشكيل مي شوند . اسكلروتها سپس بزرگتر شده ، رنگ آنها به خرماي ، قهوه اي روشن نهايتاً قهوه اي تيره تغيير ميكند . اندامهاي باردهي ممكن است درون خاك ،روي ريشه يا روي پايين ترين قسمت گياه (طوقه ) تشكيل شود . قارچ Sclerotium rolfsii ,jsx توسط ميسليومهاي سفيد فشرده و اسكلروتهاي سفيد تا قهوه اي كه درروي قسمتهاي پاييني گياه پژمرده تشكيل مي شوند ،براحتي قابل تشخيص است .مرحله جنسي به نام Corticum rolfsii برخي اوقات روي بافت مرده گياه ديده مي شود ، ولي در بقا و انتشار قارچ نقش چنداني ندارد . قارچ يك پارازيت اختياري قوي است ومي تواند روي بافت گياهي در حال مرگ ، در نزديكي سطح خاك زندگي كند . قارچ به صورت اسكلروت يا ميسليوم در بقاياي گياهي موجود در خاك زمستانگذراني مي كند . اين قارچ خاكهاي اسيدي را ترجيح مي‌دهد .
کنترل:
از بين بردن قارچ S . rolfsii پس از استقرار ، بسيار مشكل است و علت آن دامنه ميزبان وسيع ، قدرت ساپروفيتي زياد و قدرت بقا به صورت اسكلروت و ميسليوم در خاك است . خارج كردن بقاياي گياهي از مزرعه ، شخم عميق ، كنترل كامل علفهاي هرز و افزايش (PH ) خاك در كنترل قارچ مؤثر است .
بيماري آنتراكنوز غلات Graminicola anthracnose
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تقريباً تمامي غلات دانه ريز ، ذرت ، سورگم وتعداد زيادي از گراسها به اين بيماري حساس هستند. علائم بيماري معمولاً روي قسمتهاي پاييني گياه ظاهر مي شود ؛ ولي ممكن است برگهاي بالايي وحتي خوشه ها نيز آلوده شود . علي رغم گسترش نسبتاً زياد بيماري ، ميزان خسارت و كاهش محصول شديد نيست .
قارچ عاملColletotrichum graminicola در مراحل اوليه آلودگي ، معمولاً هيچ گونه علامتي روي گياه مشاهده نمي‌شود . با پيشرفت بيماري ،گياه زردرنگ شده ،حالت رنگ پريدگي در گياه به چشم مي‌خورد و گياه زودتر از موعد مقرر مي‌رسد (رسيدگي زودرس ) .چنين گياهاني ممكن است با گياهاني كه توسط ساير عوامل مولد پوسيدگي ريشه و ساقه آلوده شده اند ، اشتباه گرفته شود .
اندام باردهي قارچ ( آسروول) كه مصادف با مرحله رسيدن گياه ظاهر مي شود ، وسيله خوبي براي تشخيص بيماري و عامل آن است . در بين تعداد بسيار زيادي از زوائد خار مانند ، تعداد بي شماري آسروولهاي كوچك سیاهرنگ و تخم مرغي تا دوكي شكل در روي ساقه يا غلاف برگ تشكيل مي شوند ؛ به همين سبب ظاهري برجسته دارند . كنيديهاي تك سلولي ، داسي شكل ، شفاف تا خاكستري روشن در درون آسروول به وجود مي آيند . ابعاد كنيدي حدوداً 4-6*20 –30 ميكرون است .قارچ معمولاً به صورت كنيدي يا ميسليوم در روي بقاياي گياهي آلوده زمستانگذراني مي كند. آلودگي اوليه توسط ماده تلقيح خاكزاد روي ريشه ها يا قسمتهاي پاييني گياه صورت مي‌گيرد . ساير قسمتهاي هوايي گياه نيز ممكن است توسط كنيديهاي ثانويه آلوده شود . گونه هاي وحشي غلات اطراف مزارع ممكن است به صورت منابع اوليه وثانويه آلودگي عمل كنند . علي رغم پراكندگي وسيع جغرافيايي ، تاكنون تحقيقات محدودي روي اين بيماري صورت گرفته است . علت اين قصور احتمالاً عدم مشاهده حالت اپيدمي شديد عامل بيماري بوده است .
کنترل:
بيماري در خاكهايي كه از نظر فسفر و پتاس فقير هستند ، شديد تر است . تناوب زارعي با حبوبات ، در مناطقي كه بيماري شايع است ، روش مناسبي براي كنترل عامل بيماري است
سفيدك كركي غلات Cereal downy mildew
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بيماري سفيدك دروغي معمولاً در مناطق مرطوب و مزارع آبي ، بخصوص قسمتهاي آبگير مزرعه ديده مي شود . قارچ عامل بيماري درگندمSclerophthora graminicola ودرگیاه جو عامل قارچ Sclerophthora macrosporaاست.
علائم بيماري اغلب در مراحل اوليه رشد گياه ميزبان به صورت زردي برگها ، كوتولوگي شديد، و پنجه زني زياد مشاهده مي شود . بسياري از گياهاني كه آلودگي شديد دارند ، طي مرحله پنجه دواني تا اوايل مرحله رشد طولي ساقه ، از بين مي روند . در بوته هايي كه آلودگي كمتري دارند نيز برگهاي ضخيم و پيچ خورده مي شوند و اغلب توليد خوشه نمي‌كنند .در صورت تشكيل خوشه ، پوشش گل ضخيم ،گوشتي و كشيده و بد شكل(پیچیدگی خوشه) مي‌شود . دانه هاي حاصل از خوشه هاي آلوده فاقد قوه ناميه هستند . لكه هاي كركي كه بواسطه توسعه كنيدي برها و كنيدي هاي قارچ ، در بسياري از گياهان ديگر به وجود مي آيد ، در غلات مشاهده نمي شود .
اندام باردهي جنسي قارچ اُاسپور است كه در بخش مزوفيل بافت برگهاي پاييني و غلات برگهاي آلوده بوفور تشكيل مي شود. اُاسپورها كروي با ديواره صاف و قطر 30-60 ميكرون هستند . پايداري اُاسپور در بقاياي گياهي آلوده و در خاكهاي خشك بيشتر است . درون آب يا خاك مرطوب ، اُاسپورجوانه زده ، اسپورانجيوم توليد ميكند كه حاوي تعداد زيادي زئوسپور است . زئوسپورهاي آبزي مسئول ايجاد آلودگي هستند . گياهچه هاي جوان نسبت به گياه بالغ حساسيت بيشتري دارند
بوته گنایی غلات Cereal crazy top
بیماری ناشی از Sclerophthora macrospora که نشانهای آن حالت پیسه ای، کوتولگی گیاه، ضخیم شدن و بد شکلی برگها، زردی بوته، پیچیدگی خوشه و عقیم شدن گیاه است.
این قارچ گندم، جو، یولاف، انواع سورگوم را آلوده می کند. زئوسپورهاي آبزي مسئول ايجاد آلودگي هستند. قارچ در گیاه سیستمیک می شود
بیماری سفيدك پودري غلات Cereal powdery mildew
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سفيدك حقيقي يكي از بيماريهاي مهم غلات در مناطق مرطوب است . عامل بيماري قارچ Erysiphe graminis (Blumeria graminis) است كه يك انگل اجباري است و روي جو بيشتر از سايرغلات خسارت وارد مي كند .
علائم بيماري بصورت لكه هاي سفيد رنگ است كه توسط توده ميسليومي سفيد مايل به خاكستري در سطح برگ و سنبله ها نيز آلوده شوند . اندامهاي باردهي قارچ به رنگ خاكستري مايل به زرد تا تيره در سطح ميسليومهاي پير تشكيل مي شود . در سطح زيرين برگ ؛ در محل آلودگي ، نقاط زرد ريز با بافت مرده ديده مي شود . در سطح ميسليومهاي كنيدي برها به وجود مي‌آيند كه كنيديهاي پودري زيادي توليد مي‌كنند .
در اواخر فصل رويش ، اندامهاي باردهي جنسي قارچ ( كليستوتيشيوم ) ، به رنگ تيره در سطح توده ميسليوم ، به صورت پراكنده قابل تشخيص است . ميسليومهاي قارچ معمولاً به صورت سطحي توسعه مي يابند . و تناه در قسمتهاي كه هوستوريوم توليد مي شود ، ميسليوم به داخل سلولهاي اپيدرمي نفوذ مي كند . در سطح ميسليوم كنيدي برهاي زيادي تشكيل مي شود كه حامل كنيدي هاي تخم مرغي ، شفاف و تك سلولي به ابعاد 8- 10* 20-35 ميكرون است . اندامهاي توليد مثل جنسي (كليستوتيشيوم ) قارچ كروي ، سياهرنگ با ديواره سخت و به قطر 150-300 ميكرون است . اين اندامها براي توليد آسكوسپور رسيده و به شرايط آب و هوايي و يا زمستانگذراني نياز دارند و كليستوتيشيومهايي كه روي گياهان در حال رشد ديده مي شود ، معمولاً داراي آسكوسپورهاي نارس هستند. قارچ E.graminis از حالت تخصصي بالايي در مقابل ميزبان برخوردار است ، به طوري كه براي هر يك از ميزبانها ، فرمهاي اختصاصي مخصوص به آن ميزبان وجود دارد. مثلاً ترتيكاله نسبت به فرمهاي مربوط به جو و گندم مقاومت بيشتري از خود نشان مي دهد . هر يك از فرمهاي اختصاصي نيز نژادهاي فيزيولوژيك مختلفي را شامل مي شود .
عكس العمل ارقام مختلف ميزبان متفاوت است وجود لكه هاي زرد و قهوه اي همراه با رشد توده ميسليوم و اسپور زايي زياد ، از مختصات ارقام حساس محسوب مي‌شود : در حاليكه در ارقام مقام لكه ها روشن بوده ، توده ميسليومي ديده نمي شود .كليستوتيشيوم قارچ بوفور در روي بافت آلوده ميزبن تشكيل مي شود ؛ اما آسكوسپور رسيده در آنها بندرت يافت مي شود . ظاهراً آسكوسپورها در ايجاد آلودگي اوليه نقش زيادي ندارند . توسعه قارچ بيشتر توسط ميسليومهايي كه در روي بقاياي گياهي آلوده يا ساير گياهان زنده زمستانگذراني مي‌كنند صورت مي‌گيرد .
کنترل:
بهترين روش كنترل قارچ انگل ، استفاده از ارقام مقاوم است . هر چند سمپاشي اندامهاي هوايي گياه توسط قارچكشها(آلتو، فولیکور، تیلت) نيز در بعضي از مناطق متداول است
بيماري كچلي (اسکالد) جو Barley scald
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
كچلي يا اسكالد ، در درجه اول يك بيماري برگي در جو و چاودار است كه توسط قارچي موسوم به Rhynchosporium scalis ايجاد مي شود . گرچه ممكن است ساير غلات وحشي (گراسها ) نيز آلوده شوند كه در اين صورت گياه آلوده به صورت منبع آلودگي ، به توسعه بيماري كمك ميكند.
كچلي يكي از بيماريهاي مهم جو در نواحي معتدل سرد مرطوب و مرتفع مناطق گرمسيري است . عامل بيماري بيشتر برگهاي جو را مورد حمله قرار مي دهد ؛ اما در مواقعي كه بيماري شديد است ممكن است پوششهاي گل و ريشكها نيزآلوده شوند
بيماري را از روي علائم برگي ميتوان براحتي تشخيص داد . علائم اوليه به صورت لكه هاي كوچك بيضوي يا دوكي شكل است . مركز لكه ها به رنگ خاكستري مايل به سفید است و اطراف آنها توسط يك نوار قهوه اي يا مايل به قرمز احاطه شده است . باگذشت زمان لكه هاي كوچك توسعه يافته و به يكديگر مي‌پيوندند و لكه هاي بزرگتر با ابعاد و اشكال مختلف بوجود مي‌آيد . مركز لكه ها نيز ممكن است از خاكستري مايل به آبي تا قهوه اي تيره تغيير رنگ دهد .
اسپورزايي قارچ در شرايط آب و هوايي خنك و مرطوب به خوبي صورت مي‌گيرد . شرايط گرم و خشك موجود در مرحله رسيدن خوشه هاي گياه ، سبب كاهش تعريق يا توقف توليد اسپور مي شود . لكه هاي ايجاد شده در روي گياه ميزبان ، محيط بسيار مناسبي براي نفوذ و رشد ساير عوامل بيماري زا ست . كنيديهاي قارچ توسط ميسليومهاي كنيدي زا و به وصورت يك لايه ژلانتيني نازك ، در سطح لكه ها ايجاد مي شود . توده كنيدي به صورت يك لايه متراكم و مرطوب از سلولهاي مخمري شكل بي رنگ تشكيل مي شود . كنيديهاي بي رنگ با يك ديواره عرضي به شكلهاي مختلف و معمولاً داراي نوك هستند . اندازه اسپورها به 3-5*16-20 ميكرون مي‌رسد . بعضي كنيدي ها در محل نوك داراي خميدگي هستند . زمستانگذراني قارچ به صورت ميسليوم روي بقاياي گياهي آلوده صورت مي گيرد . توليد اصپور معمولاً در اوايل فصل كه هوا خنك و مرطوب است ، صورت مي گيرد . كنيديها مسئول ايجاد آلودگي اوليه و ثانويه هستند .
کنترل:
بهترين روش مبارزه استفاده از ارقام مقاوم و تناوب زراعي با استفاده از ساير نباتات زراعي است
لكه برگي سركوسپورايي غلات Cercospora leaf spot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بيماري توسط قارچ Cercospora angularis كه از دامنه ميزباني زيادي برخوردار است ، ايجاد مي شود . اين پاتوژن كمتر روي غلات خسارت شديد وارد ميكند . قارچ يك انگل ضعيف است ؛ ولي در شرايط مساعد ، روي غلات ، لكه برگي ايجاد ميكند .
در شرايط گرم و مرطوب شدت بيماري روي گندم و تريتيكاله بيشتر است . بيماري با لكه هاي كوچك مستطيلي يا كشيده با بافت مرده آغاز مي‌شود. مركز لكه ها تيره رنگ است اندام باردهي قارچ را دسته هاي متعدد كنيدي تيره كه از استروماي درون بافت گياه منشعب شده اند تشكيل مي دهد كنيدي برها معمولاً غير منشعب بوده ، در قسمت پايه آنها حالت تورم مشاهده مي شود .معمولاً رنگ قسمت پاييني كنيدي بر از بخش بالايي آن تيره تر است . كنيدي برها معمولاً 30-70 ميكرون طول دارند و قطر آنها در قسمت پايه 5-9 ميكرون و در انتها 3-4 ميكرون است . كنيديها چماقي شكل و كشيده با كمي انحنا هستند . قطركنيدي در پايه به طرف نوك بتدريج كاهش مي يابد و در انتها به يك ميكرون مي رسد . كنيديها صاف ، شفاف ، داراي 9-17 ديواره عرضي و 50-200 ميكرون طول هستند .
بيماري ارگوت(ناخنک) غلات Graminicola Ergot
ارگوت به عنوان يك بيماري مهم در چاودار هميشه مورد توجه بوده است . عامل بيماري به گندم ، ترتيكاله ، جو ، يولاف ، ارزن ،و بسياري از ديگر گونه هاي غلات نيز حمله ميكند . قارچ عامل بيماري Claviceps purpurea است . كه فقط اندامهاي باردهي گياه را مورد حمله قرار داده ، موجب كاهش شديد محصول مي شود . اسكلروتهاي قارچ كه جايگزين دانه در خوشه مي شود، براي انسان و حيوان سمي است. (در انسان نوعی بیماری به نام آتش مقدس یا آتش حضرت آنتونی(ارگوتیسم) ایجاد می کند که انسان فلج میشود، همچنین خونریزی زیادی را ایجاد می کند.) جداسازي اين اندامهاي قارچي از دانه هاي سالم پس ازبرداشت ، بدون استفاده از ادوات ويژه امكان پذير نيست.
ارگوت براحتي قابل تشخيص است . علائم اوليه بيماري در مراحل گلدهي گياه به صورت قطرات مترشحه زردرنگ چسبناك روي گلهاي آلوده ديده مي شود . اين مرحله از بيماري به شبنم عسلي معروف است. پس از رسيدن محصول ، اسكلروتهاي سياه در خوشه ها ديده مي شوند . اسكلروتها پس از خرمنكوبي نيز براحتي از دانه هاي سالم قابل تميز هستند .
قارچ به صورت اسكلروت در روي سطح هاك يا بقاياي گياهي ، زمستانگذراني ميكند در بهار و اوايل تابستان استروماهاي كوچك ساقه مانند از اسكلروت خارج مي‌شوند. پريتسهاي قارچ در بخش كلاهك مانند انتهاي استروما تشكيل مي شود و آسكوسپورها راتوليد و آزاد مي‌كنند . آسكوسپورها باعث آلودگي مادگي و تخمدان گياه ميزبان مي‌شوند. چند روز پس از آلوده شدن گياه قطرات شبنم عسلي كه حاوي كنيديوم قارچ است ، از مادگيهاي آلوده به بيرون تراوش ميكند .حشرات روي شهد موجود نشسته، كنيديهاي قارچ را به ساير گلهاي سالم منتقل كرده ، آلودگي ثانويه را ايجاد مي‌كنند . كنيديومهاي رسيده ، شفاف ، استوانه اي با انتهاي گرد ، فاقد ديواره عرضي و با ابعاد 5-6*6-9 ميكرون هستند . پس از اتمام مرحله گلدهي گياه ، توليد شبنم عسلي نيز متوقف مي شود در تخمدانهاي آلوده ، جاي دانه ، اسكلروتهاي قارچ توليد مي‌شود اسكلروتهاي تيره رنگ و شاخي شكل و تقريباً 2-3 برابر دانه‌هاي طبيعي طول دارند .
بيماري ارگوت غلات بيشتر در نواحي سرد و معتدل شايع است . شيوع بيماري ممكن است به علت حساسيت غلات بومي اين مناطق باشد درصد ابتلاي به بيماري در ارقام مختلف متفاوت است . اين اختلاف بيشتر به ساختمان گل و زمان گلدهي گياه مربوط مي شود تا خصوصيات ژنتيكي آن .در گياهاني كه در زمستان گلدهي ، گل براي مدت طولاني تري باز مي‌ماند، درصد ابتلا به بيماري بيشتر است . ميزان آلودگي ممكن است با حذف گراسهاي وحشي موجود در سطح يا اطراف مزرعه ، كاهش يابد .
قابل توجه است که از سختینه قارچ نوعی دارو برای تسهیل زایمان استخراج می شود
سياهك خوشه ذرت
در سال 1879 قارچ عامل بيماري از روي نمونه‌اي كه در سال 1868 از مصر جمع‌آوري شده بود شرح داده شد. اين بيماري در روي ذرت در ابتدا در سال 1895 در كانزاس گزارش شد و در سال 1920 در كاليفرنيا مشاهده گرديد.
اين بيماري در ايران براي اولين بار در سال 1356 از روي ذرت در اصفهان جمع‌آوري شده است ولي در سالهاي بعد علاوه بر اصفهان از سيستان و بلوچستان نيز جمع‌آوري و گزارش شده است. عامل بيماري علاوه بر ذرت روي سورگوم، قياق و بعضي از علفهاي هرز مشاهده شده است. خاكهاي خشك نسبت به خاكهاي مرطوب براي ايجاد آلودگي مناسب‌تر مي‌باشند.
نشانه‌هاي بيماري
اولين علائم وقتي مشاهده مي‌شود كه كاكلها يا ريشكها (Tassels) و خوشه‌هاي ذرت ظاهر مي‌گردند. ممكن است تمام قسمتهاي خوشه و ريشكها و يا قسمتي از آنها تبديل يه گالهاي حاوي توده اسپور قهوه‌اي مايل به سياه گردند. گالها در ابتدا توسط غشاء نازكي پوشانده مي‌شوند كه خيلي سريع غشاء آنها پاره شده و توده‌هاي اسپور قارچ به صورت پودر در دسته‌هاي آوندي سياهرنگ به طور واضح نمايان مي‌شوند. وجود اين دسته‌هاي آوندي در گالها يكي از علائم مشخصه اين سياهك آشكار ذرت مي‌باشد.
عامل بيماري قارچي است به نام Clint (kuhn) Sphacelotheca reiliana كه همنام آن (kuhn) Ustilago reiliana مي‌باشد.
تليوسپورها به تعداد زياد در داخل گال و به صورت پودري شكل تشكيل مي‌گردند و به رنگ قهوه‌اي و مايل به سياه هستند. جدار آنها كلفت، خاردار، عموماً كروي و گاهي نيز گوشه‌دار و به قطر 9 تا 12 ميكرومتر هستند.
نفوذ قارچ در بوته جوان ذرت به وسيله ميسليوم صورت مي‌گيرد. ميسليوم قارچ عامل بيماري در داخل بافت ميزبان رشد كرده و توليد گال مي‌كنند كه پس از تشكيل خوشه و كاكلها ظاهر مي شوند و تليوسپورها با كمك باد و باران پخش مي‌گردند.
تليوسپورها مي‌توانند از فصلي به فصل ديگر در داخل خاك يا روي بذر زنده بمانند و باعث انتقال بيماري مي‌شوند.
کنترل:
1. حتي‌الامكان بايد سعي شود با انتخاب بذر از مزارع سالم و غير‌آلوده از آلودگي مزارع و اشاعه بيماري چشمگيري به عمل آيد.
2. كندن و سوزاندن بوته‌هاي آلوده به بيماري نيز يكي از روشهاي جلوگيري از اشاعه بيماري مي‌باشد.
3. رعايت تناوب زراعي و ضدعفوني بذر بالاخص به وسيله قارچكش كاربوكسين (Carboxin) به نسبت 2 در هزار و يا كاربوكسين تيرام (Thiram+Carboxin) به نسبت 2.5 در هزار قبل از كاشت مي‌تواند در كاهش ميزان آلودگي و جلوگيري از بروز بيماري تأثير قابل توجهي داشته باشد
پوسيدگي زغالي ذرت Maize Charcoal rot
v
قارچ عامل بيماري در مناطق آذربايجان، برجن، استان مركزي، اصفهان، خوزستان، مشهد، شيراز و يزد مشاهده شده است.
عامل بیماری Macrophomina phaseoli معمولاً در مرحله گیاهچه یا در هنگام رسیدن گیاه حمله می کند. لکه های قهوه ای آب سوخته که بعداً سیاه می شوند، در رویشه بوجود می آیند.با رسیدن گیاه، قارچ به گره های پائین ساقه حمله می کند وسبب زود رسی و شکستن و پارگی تاج گیاه می شود. تعداد زیادی سختینه های سیاه رنگ روی قسمتهای آوندی ساقه بوجود میآید که توسط همین سختینه ها بیماری بخوبی تشخیص داده می شود.قارچ عامل بیماری، خوشه ها را مورد حمله قرار می دهد و سبب سیاه شدن کامل آن می گردد. انتشار و زمستانگذرانی قارچ بصورت اسکلروت می باشد.
کنترل:
1. حفظ رطوبت خاک در فصل خشک
2. اجتناب از دادن کود ازته به مقدار زیاد
3. استفاده از کود های پتاسه
4. کاهش تراکم ذرت
5. تهیه رقم مقاوم از مراکز تحقیقاتی کشور
لکه برگی ذرت Maize leaf spot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری به عاملیت قارچ Helminthosporium turcicum به نام بلایت شمالی برگ ذرت معروف است. اولین بار در سال 1876 از ایتالیا و درسال 1369 قارچ عامل را فروتن و رحیمیان از مازندران گزارش کردند.
نشانه های بیماری
ابتدا روی برگهای پائینی لکه های طویل سبز مایل به خاکستری تا حنائی که اندازه آنها تا 15 سانتیمتر می رسد. در ارقامی که دارای ژن HT2 هستند، لکه های طویل زرد به صورت خطی دیده می شود. در آلودگی های شدید برگها قبل از موعد می ریزد. اگر چه خود پوسته بلال آلوده می شود اما خود بلال آلوده نمی گردد. در حالت شدید بیماری امکان مرگ گیاه می باشد.
قارچ عامل بیماری به صورت میسلیوم و کنیدی در برگهای آلوده، پوسته ذرت و سایر اندامهای قارچ گیاه زندگی می کند. قارچ در مناطق مرطوب باشبنم زیاد فعالیت می کند.
کنترل:
1. استفاده از ارقام مقاومِ که دارای مونوژنیکها ی مقاوم HT1، HT2 و HT3
می باشند.
2. ضد عفونی بذر با کاربوکسین تیرام WP75% به نسبت دو و نیم در هزار
3. کاربرد قارچکشهای کلروتالونیل(داکونیل) WP75% ومانب و مانکوزب WP80% به محض ظهور اولین لکه های بیماری.
پوسيدگي باكتريائي ريشه چغندر قند Beet bacterial root rot
در ايران پوسيدگي باكتريايي ريشه چغندر قند در سال 1346 توسط زالپور از مزارع ممسني شيراز جمع آوري گرديده است ، اين باكتري به وسيله اماني از نسوج بيمار جدا و مشخص شده است .
علائم:
باكتري عامل بيماري به بافت آوندي دمبرگ و ريشه ها حمله ميكند و سبب پوسيدگي شديد مي‌شود . بافت آوندي ريشه‌ها نكروز مي‌گردد و نواحي اطراف آنها در مجاور هوابه رنگ صورتي در مي‌آيد براي نفوذ باكتري به داخل ريشه صدمه ريشه‌ها ضروري است و دماي 25 تا 30 درجه سانتيگراد براي گسترش سريع بيماري لازم است.
بارزترين نشانه بيماري پوسيدگي باكتريائي ريشه چغندر اين است كه ريشه از قسمت انتهاي تحتاني شروع به پوسيدن و سياه شدن ميكند . پوسيدگي بتدريج توسعه يافته ، تمام بافتهاي ريشه چغندر را فرا مي‌گيرد و موجب فساد آنها مي‌گردد .
جنس Pectobacterium داراي سلولهاي كشيده و به صورت منفرد يا مجتمع و زنجيري بوده و هر باكتري واجد 2 تا 6 تاژك است . باكتري مزبور فاقد كپسول و اسپور و ازنوع گرم منفي مي‌باشد . اما در آمريكا گونه Pectobaterium carotovorum را عامل مولد بيماري مي‌دانند .
کنترل :
رعايت بهداشت زراعي ، خطي كاشتن چغندر، آبياري نشتي و اجراي تناوب زراعي حداقل 2 تا 3 سال در كنترل بيماري توصيه مي‌شود.
سفيدك سطحي چغندر Beet powdery mildew
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بيماري سفيدك سطحي يا سفيدك حقيقي چغندر اولين بار در سال 1903 توسط وانا (Vanha) از چكسلواكي سابق گزارش شده است. اين بيماري اولين بار در ايران در سال 1317 توسط اسفندياري گزارش شده است . اين بيماري در تمام نواحي كشور كه اقدام به كشت چغندر مي‌شود شيوع دارد عوامل آب و هوا به خصوص دماي بالا نقش مهمي در وقوع بيماري دارد .
نشانه‌ها
اولين نشانه‌هاي بيماري در سطح زيرين برگها و بعد در سطح فوقاني ظاهر مي‌شود . اين نشانه‌ها عبارتست از ظهور پوشش سفيد گرد مانند در سطح زيرين برگ كه در اثر زياد شدن رطوبت هوا قارچ به سرعت رشد كرده ، ازدياد مي‌يابد و سطح فوقاني برگها، ساقه و تكمه‌هاي گل را مي‌پوشاند به تدريج كه بيماري پيشروي ميكند پوشش سفيد گرد مانند كمي تغيير رنگ يافته، متمايل به رنگ قهوه‌اي مي‌گردد. در اثر حمله اين بيماري، برگهاي گياه تقريباً شادابي خود را از دست داده و برگهاي جوان كمي چروكدار و برگهاي مسن‌تر به طرف پايين بوته كمي خم شده ، زرد رنگ مي‌شود معمولاً بهترين دما براي رشد قارچ عامل بيماري 20 تا 25 درجه سانتيگراد مي‌باشد.
در همين اوان نقاط قهوه اي كه بتدريج مايل به سياه مي گردند در هر دو سطح برگها ظاهر مي شوند كه يكي از عوامل انتقال بيماري از سالي به سال ديگر مي باشند . تمام سطح مزرعه به طور يكنواخت مورد حمله بيماري قرار نمي گيرد .
پوشش سفيدسطح برگ در حقيقت رشته هاي ميسليوم و اندامهاي توليد مثل غير جنسي و نقاط سياهرنگ كه همان كليستوتس هاي قارچ مي باشند كه در آخر فصل ظاهر مي شوند . ويروس موزائيك زرد چغندر سبب افزايش حساسيت گياه به بيماري سفيدك سطحي مي شوند .
عامل بيماري سفيدك سطحي چغندر قارچي است كه فرم جنسي آن به نامErysiphe betae
Erysiphe Polygoni است.
تكثير و انتشار بيماري به وسيله كنيدي ها صورت مي گيرد . از راه روزنه هاي برگ يا به طريقه مكانيكي وارد نسج ميزبان مي‌گردد .
کنترل:
1- سولفور wp80-90% چهار لیتر در هکتار
2- تری دمورف(کالکسین) EC75% و 0.75L در هکتار
3- بنومیل wp50% و 1 کیلوگرم در هکتار
4- دینوکاپ(کاراتانFN-57 ) و wp18.25% یک کیلوگرم در هکتار
سفيدك داخلي چغندر قند Beet downy mildew
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در ايران سفيدك داخلي چغندر در سال 1349 توسط شهيدي از مناطق بجنورد و در سال 1353 توسط ابراهيمي و ميناسيان از رامين اهواز و بعداً از اصفهان در روي چغندر لبوئي توسط شيرازي گزارش شده است اين بيماري توسط دكتر اعتباريان در روي چغندر لبوئي و چغندر برگي در مناطق شهر ري، ورامين و گرمسار مشاهده شده است .
نشانه‌هاي بيماري
تمام اندامهاي فوقاني بوته چغندر ممكن است به اين بيماري مبتلا گردد. موقعي كه كوتيلودون‌ها و گياهچه‌ها مبتلا مي‌شوند، رنگشان روشن‌تر از حالت طبيعي به نظر مي‌رسد . اندامهاي آلوده به طرف پايين متمايل مي‌گردند و در شرايط مرطوب در زير برگ پوشش قارچي تشكيل مي‌شود . در سطح فوقاني برگها لكه‌هائي به قطر حداكثر 4 سانتيمتر و به رنگ سبز روشن‌تر از قسمتهاي ديگر به وجود مي‌آيد و در زير همين لكه‌هاست كه كنيديوفر و كنبدي‌هاي عامل بيماري به رنگ خاكستري كركي بوجود مي‌آيد . در شرايط آب و هوائي خشك حاشيه برگها ممكن است به رنگ قرمز پريده در آيد، در شرايط مرطوب اواخر پاييز ، پوشش قارچي روي تمام برگهاي جوان و دمبرگ را مي‌پوشاند . برگهاي مبتلا كوچك و ضخيم‌تر از معمول و حاشيه آنها به طرف پايين بر‌مي‌گردند اگر ريشه‌هاي چغندر براي بذرگيري در زمين باقي بماند، در بهار سال بعد علائم روي ساقه‌هاي گلدار بوته‌هاي مبتلا به بيماري ظاهر مي‌گردد. رشد تمام برگها متوقف شده پيچيده و ضخيم مي‌شوند . ساقه‌هاي گلدار كوتاه مانده و مي‌پيچند ، كاسبرگها متورم مي‌گردند و در شرايط مرطوب پوشش قارچي بر روي تمام قسمتهاي مبتلا تشكيل مي‌شود . گل آذين متراكم شده و برگها به صورت جاروي جادوگر در مي‌آيد .
عامل بيماري سفيدك داخلي چغندرPeronospora farinose f.Sp. betae مي‌باشد.
كنيدي‌های قارچ در برابر سرما مقاومت دارند و در سرماي 12- درجه سانتيگراد به مدت 24 ساعت از بين نمي‌روند . عامل بيماري ممكن است به صورت اسپور يا اغلب به صورت ميسليوم در ريشه‌ها و يا در بذر زمستان گذراني می نمايد .
کنترل:
1- تناوب زراعي
2- زهكشي خوب
3- كاشت بذوري كه از مناطقي كه عاري از بيماري توليد شده باشد در كنترل بيماري مؤثر است
4- اگر بذور، مشكوك به بيماري باشند بذور را بايد به وسيله آب 59 درجه سانتيگراد به مدت 8 دقيقه خيس كرده و پس از خشك كردن مجدداً با تيرام (Thiram ) ضد عفوني كرد.
5- سمپاشي شاخه و برگ گياه با سموم مانكوزب يا زينب هفته‌اي يك بار بايد انجام شود. سمپاشی با غلظت 3در هزار به محض دیدن اولین علائم صورت گیرد.
6- در صورتي كه در سالهاي قبل بيماري شديد باشد به محض اينكه اولين برگ حقيقي در گياه ظاهر گردد، سمپاشي شروع شود سمپاشي چغندر برگي به علت خطراتي كه براي انسان دارد توصيه نمي‌شود
لكه گرد برگ چغندر Beet Cercospora leaf spot
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در ايران بيماري مزبور ابتدا توسط اسفندياري در سال 1326 جمع آوري شده است و مناطق انتشار آن عبارتند از : اردبيل، بندرعباس ، خوزستان ، بجنورد ، سواحل خزر ، كازرون ، خوي و اروميه .
نشانه‌هاي بيماري
بارزترين نشانه بيماري لكه برگی چغندر قند ، چنانچه از نام آن پيدا است ، لكه‌هاي گرد كوچكي به قطر 2 تا 5 ميليمتر و با حاشيه قرمز متمايل به قهوه‌اي مي‌باشند كه بر روي برگ ظاهر مي‌شوند . لكه‌هاي مزبور ابتدا پراكنده و جدا از هم بوده ولي به تدريج بر حسب شدت و سرعت پيشرفت بيماري به هم متصل شده و تمام سطح برگ را فرا مي‌گيرد . رنگ لكه‌ها بستگي به شرايط جوي بخصوص رطوبت هوا دارد در هواي مرطوب لكه‌ها به رنگ خاكستري و درهواي خشك به رنگ قهوه‌اي مايل به خاكستري يا حنائي مي‌باشند بيماري بيشتر برگهاي خارجي بوته را مورد حمله قرار مي‌دهد.
برگهاي بيمار به تدريج خشك شده ، از بين مي‌روند طوقه گياه بيمار رشد طولي كرده لكه‌ها علاوه بر برگ روي دمبرگ نيز تشكيل شده و تا حدي دمبرگ طويل مي‌گردد بافت لكه‌هاي روي برگ سرانجام مرده و خشك مي‌شود ومي‌افتد و برگ حالت غربالي پيدا ميكند در انتهاي فوقاني طوقه برگهاي جواني به وجود مي‌آيند كه منظره‌اي تقريباً به شكل ميوه آناناس به آن مي‌دهند و از اين نظر بيماري شناسان كشورهاي انگليسي زبان بيماري مزبور را بيماري آناناس (Pine- apple disease ) مي‌نامند . اسپورهاي قارچ عامل بيماري به صورت توده‌هاي خاكستري رنگ در سطح لكه‌هاي روي برگ حاصل مي‌گردد كه بسهولت قابل رؤيت مي‌باشد.
عامل بيماري لكه گرد برگ چغندر قارچي به نام Cercospora beticola. مي‌باشد .
قارچ عامل بيماري ممكن است به وسيله بذر آلوده از سالي به سال ديگر منتقل گردد ولي به طور كلي قارچ مزبور روي بقاياي گياهي آلوده در خاك به صورت سختينه يا كنيدي زمستان گذراني مي‌نمايد از طرف ديگر علفهاي هرز براي اين قارچ ممكن است كانون آلودگي اوليه در بهار باشند .
کنترل:
1- روشهاي زراعي از قبيل جمع آوري و انهدام بقاياي بوته‌هاي آلوده ، برقراري تناوب زراعي حداقل براي مدت 3 سال وجين و دفع علفهاي هرز و دادن كودي كه داراي عناصر Na , B, K , P , N كافي باشد ، در كنترل بيماري مؤثر است.
2- ضد عفوني بذر با سموم كاپتان (Captan ) و تيرام ( Thiram ) نيز در كنترل بيماري مؤثر است.
3- بنومیل wp50% یک تا یک و نیم کیلوگرم در هکتار
4- سایپروکونازول(آلتو) SL10% و 1لیتر در هکتار
5- کاربندازیم wp60% نیم کیلوگرم در هکتار
پوسيدگي ريشه چغندر Beet root rot
اولين بار در تيرماه 1343 اين بيماري در منطقه اصفهان گزارش شده است .
نشانه‌ها
اين پوسيدگي معمولاً پس از غده بستن ريشه چغندر و اغلب از اوايل تيرماه تا اواخر مردادماه در مزرعه ظاهر شده و به تدريج تا موقع برداشت محصول شيوع دارد و موجب پوسيدگي و مرگ كامل بوته مي‌گردد . نشانه بيماري بدين ترتيب بوده كه ابتدا پوسيدگي روي ريشه و در ناحيه طوقه گياه ظاهر مي‌شود پس از تاثير عامل بيماري و پيشروي آن رنگ طبيعي ريشه به قهوه‌اي متمايل به سياه مي‌گرايد و در نتيجه پوسيدگي از ناحيه طوقه شروع و به طور منظم و يا از يك طرف ريشه به انتهاي غده پيشروي مي‌نمايد . گاهي نيز ممكن است پوسيدگي از ساير قسمتهاي ريشه شروع شود و در نتيجه تغيير رنگ و فساد آوندهاي ريشه و قطع جريان شيره گياهي ابتدا برگهاي خارجي و سپس برگهاي داخلي آن پلاسيده و در سطح خاك قرار مي‌گيرند برگهاي جوان ديرتر از بين رفته و گاهي تا پس از پوسيدگي كامل ريشه هم روي بوته سرزنده هستند اغلب بر روي قسمتهاي پوسيده ريشه چغندر و بالاخص نزديك طوقه كه تا حدي خشك است پوشش قارچ به رنگ صورتي و در قسمت مرطوب پاين ريشه به رنگ سفيد مشاهده مي‌گردد .
کنترل .
آيش بندي زمين و برقراري تناوب زراعتي و كرتي نكاشتن زراعت در امر کنترل با اين بيماري موثر مي‌باشد .
پيچيدگي و تورم رگبرگها Beet Curly Top
بيماري پيچيدگي و تورم رگبرگهاي چغندر كه به انگليسي Curly top گفته مي‌شود .
بيماري در چغندر كاري‌هاي فارس بسيار شايع و در اكثر مزارع تا حدود 90 درصد آلوده مي‌باشد.
نشانه‌ها
اولين علائم بيماري عبارتند از لوله شدن برگهاي جوان داخل بوته است و به عبارت ديگر برگها در امتداد دمبرگها لوله مي‌شود رگبرگهاي فرعي شفاف و متورم شده و در سطح زيرين برگها برآمدگيهايي بوجود مي‌آيد و خارهاي 1 تا 2 ميليمتري تشكيل مي‌گردد و سرانجام رنگ گياه زرد خواهد شد .
نشانه‌هاي ظاهري بيماري روي برگهاي پير پس از دو هفته بروز خواهد نمود . با پيشرفت بيماري برگهاي زرد ، پژمرده و سرانجام مي‌ميرند . برگهاي چغندر قند برگهاي گياه آلوده قطرات چسبنده ، لزج و شفافي ديده مي‌شوند كه پس از چندي قهوه‌اي و سپس سياهرنگ مي‌گردند و تشكيل پوسته‌هائي را مي‌دهند . اين قطره‌ها از دمبرگ ، رگبرگ اصلي و يا رگبرگهاي فرعي ترشح مي‌گردند. قبل از آنكه بوته چغندر بميرد به طور غير طبيعي ريشه‌هاي كوچكي روي غده به وجود مي‌آيد و بدين سبب اين نشانه را Hairy root و يا Wooly root مي‌نامند .
در برش عرضي ريشه چغندر آلوده حلقه‌هاي متحد المركزي به رنگ سياه ديده مي‌شود كه در فواصل آنها بخشهاي روشن قرار دارند . در برش طولي اين دواير به صورت نوارهاي طولي ديده مي‌شود .
عامل بيماري ويرسي است از تیپ جنس Curtovirus به ابعاد 30*18 نانومتر ، به وسيله عصاره گياه منتقل نمي‌شود . ويروسي است پايا كه در عصاره برگ چغندر براي مدت هفت روز در برگ چغندر خشك براي مدت چهارماه و در بدن زنجره ناقل كه خشك شده باشد تا 6 ماه بيماريزايي خود را حفظ ميكند .
ويروس عامل بيماري توسط حشرات ناقل منتقل مي‌گردد و در ايران زنجره هاي جنس Neoaliturus به عنوان ناقلين اين ويروس شناخته شده اند . اين حشرات زمستان را به صورت حشره بالغ در پناه بوته‌هاي چغندري كه در زمين باقي مانده ، همچنين بوته هاي علفهاي هرز مختلف بالاخص شور ، شوره ، عنبر بو ، نان گرگ و درمنه مي‌گذرانند .
ويروس به وسيله تخم زنجره و همچنين به وسيله بذر منتقل نمي‌شود .
کنترل
براي کنترل با بيماري بايد سعي نمود حشرات ناقل كنترل شوند
موزائيك چغندر Beet mosaic virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بيماري موزائيك چغندر يكي از سه بيماري ويروسي مهم چغندر كاري ايران مي‌باشد كه كم و بيش انتشار دارد . بيماري علاوه بر چغندر قند ، روي چغندر علوفه اي لبوئي و برگي نيز شيوع دارد و خسارت آن روي چغندر قند بذري به مراتب بيشتر است .
نشانه هاي بيماري
اولين نشانه هاي بيماري موزائيك چغندر ، روشن شدن رگبرگهاست كه متعاقباً در اواخر بهار و ماهاي پائيز كه هوا گرم نمي‌باشد ظاهر مي شود .لكه هاي تغير رنگ يافته كه به طور نامنظم هستند حالت موزائيكي به برگ داده و در صورت شدت بيماري پهنك برگ چين خوردگي پيدا ميكند . لبه برگهاي جوان به طرف داخل لوله مي‌شود و به طور كلي رشد بوته نيز بر اثر حمله بيماري كم شده، كوتاه و كوتوله مي‌ماند .
عامل بيماري
عامل بيماري ( Beet mosaic virus ) ويروسي از گروه Potyvirus مي‌باشد
ويروس موزائيك چغندر به وسيله بذر منتقل نمي‌شود ولي به وسيله تلقيح عصاره گياه آلوده و به كمك پودر كربوراندوم و يا مالش شديد به گياه سالم قابل انتقال است . اين ويروس بسهولت توسط شته سبز هلو ( Myzus Persicae )، شته سياه باقلا ( Aphis fabae ) و بعضي از انواع ديگر شته‌ها منتقل مي‌شود .
کنترل
براي کنترل با بيماري بايد سعي نمود حشرات ناقل كنترل شوند
رایزومونیای چغندر قندBeet necrotic yellow vein virus
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این بیماری با نامهای دیگری به نام زردی نکروتیک رگبرگ و ریشه ریشی نیز می شناسند. بیماری در فارس بسیار شایع است و خسارات زیادی را در حالت اپیدمی به بار می آورد. عامل بیماری ویروسی از گروه Tobamovirus است. ویروس از طریق زئوسپورهای قارچ Polymyxa betae منتقل می شود و پایداری ویروس در اسپورهای استراحتی قارچ می باشد.
در صورت آلودگی چغندر قند به این ویروس برگهای خارجی حالت پژمردگی به خود می گیرند یا بعضی از برگها خشک می شوند. در مقطع ریشه دوایر قهوه ای متحدالمرکز دیده می شود. از دیگر علائم مهم بیماری زردی رگبرگها است. بیماری بروی ریشه هم علائم خاصی ایجاد می کند که در تشخیص بیماری مهم است. ازجمله این علائم وجود تعداد زیادی ریشه فرعی روی ریشه اصلی می باشد. بدین صورت که ریشه اصلی به یکباره باریک شده و ریشه های فرعی زیاد می شوند. بیماری ریشه ریشی شبیه علائم نماتد سیستی بروی ریشه است ولی از وجود سیستها خبری نیست.
کنترل:
با توجه به نوع عامل و شیوه انتقال و پایداری ویروس در خاک باید سعی شود از سیستم پیشگیری استفاده شود.
1. جلوگیری از آلوده شدن مزارع
2. استفاده از ارقام مقاوم
3. شخم عمیق
4. در صورت امکان عدم استفاده از کود حیوانی و آبیاری غرقابی
5. مبارزه بیولوژیک با قارچ ناقل
پوسيدگي مغزي ريشه چغندر
يكي از انواع پوسيدگيهاي ريشه چغندر كه در ايران نيز شيوع دارد پوسيدگي مغزي است كه به انگليسيBlack heart و يا Brown heart مي‌گويند . اين بيماري اولين بار در سال 1931 در آلمان در روي چغندر قند و در سال 1938 در روي چغندر لبوئي در آمريكا گزارش شد .
نشانه‌هاي بيماري
يكي از بارزترين نشانه‌هاي كمبود عنصر بر در چغندر فساد و پوسيدگي بافت مغزي ريشه ، مخصوصاً در محل طوقه و جايي كه دمبرگ ها به ريشه متصل مي شوند مي باشند .
در مقطع ريشه ،كمبود بر علامت معروف به مغز قهوه اي را نشان مي دهد .بسته به شدت كمبود اين علامت ممكن است در چند لكه كوچك مجزا از هم تا يك سطح بزرگ آبدار ،يا حتي يك مركز گود يا كمرنگ شدن داخلي آن فرق ميكند .
برخي از انواع خاكها طبيعتاً دچار كمبود بر هستند و در عده‌اي ديگر عنصر بر به صورتي كه براي ريشه قابل جذب نمي باشد وجود دارد .معمولا مقدار بسيار كمي از عنصر بر مورد احتياج گياه است ولي همين مقدار چنانچه در اختيار نباشد خسارت زيادي حاصل خوا هد شد. كمبود بر معمولا در خاكهاي قليايي و يا در خاكهايي كه محتوي كلسيم زياد هستند شيوع مي يابد .
کنترل
بيماري پوسيدگي مغزي چغندر را با استعمال كودهاي محتوي بر ميتوان بخوبي درمان نمود . براكس و اسيدبوريك از كودهايي هستند كه ميتوان براي اين منظور استفاده نمود .
براي مصرف ميتوان كود براكس را كه پودر سفيد رنگي است با كودهاي شيميايي قبل از كاشت بذر روي خاك پاشيد و با ديسك آن را زير خاك نمود و سپس اقدام به كشت كرد از طرفي براكس را مي توان مخلوط با قارچ كشها در مزرعه محلولپاشي كرد .براي محلولپاشي در مزرعه مقدار 5 تا 10 كيلو گرم براكس را در 800 ليتر آب حل نموده و در سطح يك هكتار مي پاشند و چنانچه بخواهند از طريق كود براكس را در اختيار گياه بگذرند ، مقدار لازم در هر هكتار 5 الي 30 و بطور متوسط 20 كيلو گرم مي باشد .
ارزيابي ژرم پلاسم چغندر قند از نظر مقاومت به بيماري پيچيدگي بوته در شرايط گلخانه
صالحي محمد*,نجات نغمه,معصومي محمود,نيرومند محمود,ايزدپناه كرامت اله
مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي فارس، دانشكده كشاورزي، دانشگاه شيراز
براي دستيابي به منابع ژنتيكي مقاوم به بيماري پيچيدگي بوته (curly top) 50 رس شمار (accession number) چغندرقند در شرايط گلخانه آزمايش شدند. يك بوته چغندرقند با علايم تيپيك بيماري پيچيدگي بوته در يك مزرعه چغندرقند زرقان انتخاب و از آن به عنوان منبع ويروس عامل بيماري براي مايه زني استفاده گرديد. از هر رس شمار 21 دان رست در مرحله دو برگي و در زير سرپوش پلاستيكي توسط زنجرك Circulifer haematoceps M.& R. با ويروس عامل پيچيدگي بوته چغندرقند مايه زني شدند. براي مايه زني دو زنجرك تازه بالغ از كلني آلوده در زير سرپوش پلاستيكي براي 5 روز تغذيه روي هر دان رست قرار داده شدند. براي ارزيابي ژرم پلاسم موجود چغندرقند از نظر مقاومت به بيماري پيچيدگي بوته، شدت علايم بيماري در دو مرحله شامل چهار و هشت هفته بعد از مايه زني، طول دوره كمون و ميزان بهبودي يادداشت گرديد. براي شدت بيماري از درجات صفر (فقدان علايم بيماري) تا پنج (مرگ گياه) استفاده گرديد. براي ارزيابي و مقايسه رس شمارها ميانگين مجموع امتيازات هر رس شمار در چهار و هشت هفتگي به عنوان شاخص شدت بيماري (Disease Severity Index=DSI) مورد استفاده قرار گرفت. در رس شمارهاي مورد آزمايش DSI از 1.25 تا 3.8 متغير بود. DSI در 21 رس شمار بين 3 تا 3.8، در 22 رس شمار بين 2 تا 3 و در 7 رس شمار كمتر از 2 بود. ارقام و رس شمارهاي F-20510, 13687-62, 16402-66, F-20-511 و 16396-66 كهDSI در آنها به ترتيب 1.25، 1.35، 1.5، 1.55 و 1.65 بود به عنوان منابع ژنتيكي مقاوم معرفي مي شوند. در اكثر رس شمارها مقدار DSI در هشت هفته پس از مايه زني كمتر از چهار هفتگي بود و حالت بهبودي مشاهده گرديد. ميزان بهبودي نيز در رس شمارهاي مختلف متفاوت بود، به طوريكه در بعضي از آنها مانند 53- DSI 9536 در هشت هفتگي در مقايسه با چهار هفتگي به كمتر از نصف تقليل يافت. بر اساس اين تحقيق علاوه بر شدت بيماري ميزان بهبودي نيز در انتخاب ژنوتيپ ها و توده هاي مقاوم اهميت دارد.
sushyant
16-07-2008, 20:57
Agrobacterium tumefaciens یک آلفا پروتوباکتر از خانواده Rhizobiaceae ، گرم منفی ، فاقد اسپور ، متحرک ، میله ای شکل و هوازی است که زندگی آزادی در خاک دارد . این باکتری عامل بیماری Crown Gall (گال طوق دار ) در طیف وسیعی از گیاهان دو لپه بخصوص خانواده rose مانند سیب ، گلابی ، هلو ، گیلاس ، بادام و تمشک می باشد .
باکتری بخشی از DNA خود را به درون گیاه انتقال می دهد ، این DNA وارد ژنوم گیاه شده و سبب ایجاد تومور و تغییراتی در متابولیسم گیاه می گردد .
بیشتر ژنهایی که در بیماری Crown Gall دخالت دارند بر روی پلازمید بزرگی به نام پلازمید Ti (Tumour inducing القا کننده تومور ) قرار دارد . خصوصیت ویژه این باکتری مربوط به عملکرد پلازمید Ti است و نه کروموزوم باکتریایی .
پلازمید Ti شامل دو دسته ژن مهم است :
· ژن های vir
· ژن های T-DNA
T-DNA بخشی است که به سلول گیاه انتقال می یابد و ژن های vir ژن هایی اند که برای ایجاد عفونت مورد نیاز است .
عملکرد ژن های vir :
· تولید پروتئین ها ( پرمئاز ها ) به منظور جذب ترکیباتی به نام opine که توسط تومور ها ساخته می شوند . این پروتئین ها وارد غشای باکتریایی می شوند .
· تولید اندونوکلئاز که باعث برش (T-DNA (transferred - DNA می شود .
ژن های vir شامل اپران های virA ، virB ، virC ، virD ، virE و virH است .
virA پروتئین هایی را تولید می کند که در کموتاکسیک شرکت کرده و ترکیبات فنلی را حس می کند .
VirB شامل 11 غالب خواندنی باز است . این ژن ها مسئول تشکیل T-pilus می باشد . در ابتدا pro-pilin شکل می گیرد که یک پلی پپتید 121 اسیدآمینه ای است و نیاز به پردازش دارد . این فرایند با حذف 47 ریشه اسیدآمینه انجام می گیرد تا زیرواحد T-pilus شکل گیرد . محصولات دیگر virB در انتقال زیرواحدها از میان غشای پلاسمایی دخالت دارند .
پمپ ATPase نیز برای انتقال فعال زیرواحدها مورد نیاز است .
virD2 تولید پروتئینی می کند که به انتهای 5 پرایم T- DNA متصل می شود .
پروتئین های virE2 ، T- DNA را پوشانده و از آن در برابر تجزیه حفاظت می کند .
VirH احتمالا سبب سم زدایی در برابر ترکیبات ضد باکتریایی گیاهان می شود که از محل زخم تولید می شوند .
عملکرد T- DNA :
· تولید cytokinin
· تولید indole acetic acid
· سنتز و آزادسازی متابولیت های گیاهی جدید (opines ، agrocinopines)
T- DNA دارای ژن هایی برای بیوسنتز آنزیم هایی برای تولید آمینواسیدهای غیراستاندارد است . همچنین حاوی ژن هایی برای بیوسنتز هورمون های گیاهی (auxin ، cytokinin ) می باشد . با تغییر هورمونی در سلول های گیاهی ، کنترل تقسیم سلولی از بین رفته و تومور شکل می گیرد . نسبت auxinبه cytokinin تولید شده ، مورفولوژی تومور را تعیین می کند . opines ، agrocinopinesبه عنوان منبع کربن و انرژی توسط باکتری مورد استفاده قرار می گیرد در حالیکه گیاه قادر به استفاده از این متابولیت ها نیست . سوش های متفاوتی از A.tumefaciens انواع مختلفی از پلازمید Ti دارند که محصولات متنوعی از اوپین ها را کد می کنند . مانند nopaline ، agrocinopine A ، octopine ، agropine .
مکانیزم عفونت :
· کموتاکسی و آغاز اتصال به محل زخم
· اتصال پایدار
· برش T- DNA
· ساخت کانال های انتقال
· انتقال T- DNA به سلول گیاهی
· انتقال T- DNA به هسته و الحاق آن و رونویسی از آن
Agrobacterium tumefaciens معمولا در منطقه ریزوسفر وجود دارد . در شرایط طبیعی این باکتری از طریق کموتاکسیس به محل زخم در گیاه کشیده می شود . این امر در پاسخ به آزادسازی ترکیبات فنلی صورت می پذیرد . باکتری ترکیبات فنلی مانند acetosyringone را حتی در غلظت های پایین (M 7- 10 ) شناسایی می کند که سبب جذب آن می شود . یکی از عملکردهای پلازمید Ti کد کردن گیرنده های کموتاکسیک است که وارد غشای باکتریایی شده و باکتری را برای شناسایی محل زخم توانا می سازد . Acetosyringone علاوه بر اینکه در کموتاکتیک نقش دارد در غلظتهای بالاتر (M 4- 10 _ 5- 10 ) سبب فعال سازی ژن های vir می شود .
اتصال باکتری به گیاه در دو مرحله انجام می شود :به منظور ایجاد یک اتصال ضعیف اولیه و برگشت پذیر ، باکتری فیبریل های سلولزی سنتز می کند که سبب اتصال آنها به سلول گیاهی در محل زخم می شود . 4 ژن اصلی در این فرایند دخالت دارند : Chv A ، Chv B ، Psc A ، att . این فیبریل ها باعث اتصال باکتری ها به یکدیگر و تشکیل یک میکروکلنی می شوند . پس از ساخت فیبریل های سلولزی ، یک پروتئین غشای خارجی وابسته به +2 Ca به نام rhicadhesin ساخته می شود که در اتصال باکتری به دیواره سلولی نیز نقش دارد .
ترکیبات گیاهی که سبب تحریکAgrobacterium برای آلوده سازی سلول گیاهی می شود :
· Acetosyringone· hydroxyacetosyringone – Alpha· catechol· ferulic acid· gallic acid· hydroxybenzoic acid – p· protocatechuic acid· pyrogallic acid· resorcylic acid· sinapinic acid· syringic acid· vanillin
برای انتقال T- DNA ابتدا می بایست این ناحیه از پلازمید حلقوی برش داده شود . کمپلکس virD1/D2 ، DNA را در توالی مشخص برش می دهد . پروتئین virD2 به انتهای 5 پرایم متصل می شود . این پروتئین شامل یک موتیف است که سبب ایجاد یک کمپلکس نوکلئوپروتئین می گردد . در مرحله بعدی انتقال به سلول گیاهی ، باکتری از سیستم ترشحی تیپ 4 استفاده می کند که همراه با تشکیل T-pilus است .
VirG/VirA سیستم تنظیمی دو جزئی است که قادر به شناسایی سیگنال های فنلی ساخته شده توسط سلول های بافت زخمی گیاه اند . این امر منجر به فعال سازی ژن های vir B می شود که مسئول تشکیل T-pilus است .
در سیتوپلاسم سلول گیرنده،کمپلکس T- DNA توسط پروتئین های virE2 پوشانده می شوند. این پروتئین ها بطور مستقل از کمپلکس T- DNA از طریق سیستم ترشحی تیپ 4 وارد می شوند .
بر روی پروتئین های virE2 و virD2 توالی NLS (توالی استقرار هسته ای ) وجود دارند که توسط پروتئین های a-importin شناسایی می شوند . بدنبال آن به B-importin متصل شده و از طریق کمپلکس منفذ هسته ای به درون هسته میزبان انتقال می یابد . T- DNA در دو سر خود توالی هایی دارد که بواسطه آنها می تواند وارد ژنوم سلول گیاهی شود .
توانایی Agrobacterium در انتقال ژن ها به گیاهان و قارچ ها در بیوتکنولوژی و بخصوص در زمینه مهندسی ژنتیک برای بهینه سازی گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد . دستکاری بر روی ژنوم باکتریایی (T- DNA ) انجام می شود .
ghazal_ak
08-09-2008, 15:06
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مقدمه :
در تمام مناطق ایران که چغندر کشت می شود شیوع دارد . و در نواحی فارس ، اصفحان ، کرمانشاه ، کرمان و قزوین خسارت بیشتری دارد . هر دو گونه C. tibialis و C. breviascula از آفات چغندر می باشد .
شکل شناسی :
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سوسک های کوچک به طول 1.5 تا 2 میلیمتر ، شکل تخم مرغی رنگ سیاه براق که در زیر نور آفتاب سبز زیتونی به نظر میرسد ، روی بالهای جلویی خطوط نقطه چین موازی وجود دارد . ران پا های عقبی رشد کرده است و میتوانند مانند کک های خانگی بجهند .
تخمهای کک خیلی کوچک به طول 0.4 میلیمتر به رنگ زرد روشن کشیده و تخم مرغی است . لاروها به رنگ سفید دارای 3 جفت پای سینه ای کاذب . سر و پا ها به رنگ زرد مایل به خاکستری و طول لارو های بالغ تا 5 میلیمتر می رسد . شفیره به رنگ سفید و دارای دو قلاب در انتهای شکم و طولشان حدود 1.5 میلیمتر در محفظه ای به شکل قیف تشکیل می شود .
خسارت :
[
[ برای مشاهده لینک ، لطفا با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
خسارت عمده توسط حشره کامل کک به چغندر زده میشود و لارو ان تقریبا خسارتی ندارد . حشرات کامل کک به چغندر و چغندر علوفه ای ، وحشی ، سلمک و ... حمله میکنند . خسارت بدین ترتیب است که حشره کامل با تغذیه از برگ باعث سوراخ شدن ( مشبک شدن ) برگ می شود در صورتی که 3 تا 5 کک روی یک جوانه وجود داشته باشد تا 90% خسارت وارد می کند . خسارت کک در روزهای گرم و آفتابی شدید تر است . گاهی خسارت افت به قدری شدید است که زارع مجبور به واکاری می شود . بیشترین خسارت مربوط به زمانی است که گیاه در مرحله 2 تا 4 برگی می باشد .
زیست شناسی :
کک ها زمستان را به صورت حشره کامل در زیر گیاهان خشکیده ، کلوخه ها و شکاف های زمین و حتی خاکهای نرم می گذراند . در بهار متوسط دما 9.4 تا 10.4 از پناه گاه زمستانه خود خارج میشوند هر چه قدر در بهار هوا گرم و خشک تر باشد کک ها زود تر خارج میشوند . کک های ماده تخم خود را در شکافهای زمین تا عمق چند سانتی خاک پای طوقه علفهای هرز و چغندر میگذارد . هر کک ماده تا 50 عدد تخم می گزارد . لارو ها در داخل خاک تبدیل به شفیره شده و بعد از دو هفته حشره کامل ظاهر می شود . کک ها پس از تغذیه کامل و شروع سرما ( متوسط دما 7-9 درجه ) بتدریج به پناه گاه زمستانه خود میروند . این آفت در سال 1 تا 2 نسل دارد که مهمترین و اقتصادی ترین خسارت مربوط به کک های زمستان گذران و روی چغندر های دو برگی می باشد .
کنترل:
الف ) کنترل زراعی
1- زدن شخم عمیق پس از برداشت محصول و دادن یخ آب زمستانه
2- از کشت متوالی چغندر در یک زمین باید خود داری شود
3- از بین بردن علفهای هرز میزبان این افت به خصوص سلمه تر ، ترشک ، گزنه و ترتیزک .
4- آبیاری مرتب زراعت و ایجاد رطوبت که برای فعالیت آفت نامناسب است
5- تقویت گیاه با کود های دامی و شیمیایی سبب رشد سریع گیاه شده و باعث می شود تحمل گیاه در برابر آفت زیاد شود
ب) کنترل شیمیایی
اگر در اوایل بهار متوسط تعداد حشرات کامل کک در هر بوته 2 تا4 برگی بیشتر از یک عدد باشد باید از سموم زیر برای کنترل آن استفاده کرد .
1- کارباریل 85% پودر وتابل 3 کیلو در هکتار
2- فوزالون 35% امولسیون 3 لیتر در هکتار
3- کاربایل 48% مایع 5 لیتر در هکتار
4- اتریمفوس 50%امولسیون 1 لیتر در هکتار
اگر سموم فوق روی افت مناسب نباشد میتوان از سموم گروه پیرتروئید مثل پرمترین 25% یا فن والریت 20% به میزان 750 سی سی در هکتار علیه آفت با نظر کارشناس و در موارد خاص استفاده کرد .
kaktoos_1991_m
23-04-2011, 21:13
خیلی عالی بود ممنون
vBulletin , Copyright ©2000-2024, Jelsoft Enterprises Ltd.